César Portela, artesán da arquitectura

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo á obra viguesa do arquitecto César Portela con motivo do seu ingreso na Real Academia Galega de Belas Artes:

O acontecemento cultural galego destes días foi o ingreso de César Portela Fernández-Jardón na Real Academia Galega de Belas Artes (RAGBA), un ano despois de que o fixera na Real Academia Galega de Ciencias (RAGC) como numerario da sección de Ciencias Técnicas. Senllos actos académicos brillantes de ingreso nos que o arquitecto pontevedrés defendeu a súa concepción da arquitectura como disciplina ao servizo da sociedade que aborda a construción do espazo, dacabalo entre a arte e a ciencia. Activo aos seus oitenta e cinco anos, lembrando o que o arquitecto estadounidense Louis Khan fixou, «a arquitectura é aquilo que a natureza non pode facer», Portela aposta por unha arquitectura que respecta, sublima e enriquece a natureza, ofrecendo seguridade aos corpos e liberdade aos espíritos. Para el «a boa arquitectura é capaz de conseguir que non se impoña ou substitúa a razón e que a arte non se supedite á ciencia». En definitiva, unha arquitectura que é ao tempo arte e técnica, capaz de crear espazos confortables e seguros, integrados na paisaxe natural, escoitando o que di cada lugar, pola súa topografía, luz e temperatura, como ao longo da historia fixeron os vellos construtores artesáns.

Profesor que foi da materia de Proxectos da Escola de Arquitectura da Coruña, a obra de César Portela dende os seus inicios alicerzouse en toda Galicia, proxectándose dende aquí a Andalucía, Xapón, Cuba e Venezuela, propoñendo unha síntese entre a relectura do autóctono e unha apaixonada defensa do Movemento Moderno, aspirando sempre a conmover coa súa beleza a quen percorre ou ocupa cada obra. Considerada como unha das mellores da arquitectura galega de todos os tempos, a obra de Portela exprésase de forma rotunda na súa integración co mar, protagonista dalgunha das súas obras máis icónicas, como o Faro de Punta Nariga (1995), construída con canterías curvas de granito, o Cemiterio do de Fisterra (2000), onde a área de sepultura se funde coa propia terra, ou o Museo do Mar de Alcabre (2002), esa belísima serea pétrea con fiestras sobre a ría, un espazo de memoria que deseñou co seu admirado Aldo Rossi en 1992 no castro de Punta de Muíño, onde se atoparon vestixios do comercio a longa distancia que hai mil douscentos anos mantiñan os poboadores da ría con fenicios e gregos. Espazos, nos que pretendeu reconstruír o verdadeiro rostro de Galicia, unha paisaxe de Atlántico puro, serena e estimulante.

Ademais da marabilla do Museo de Alcabre, parte significativa da obra de César Portela está noutros espazos de Vigo e na súa Área Metropolitana, onde se poden atopar algunhas das súas obras máis logradas. Velaí a Sede do buque cableiro (1986), situada no extremo sur do antigo Peirao de Transatlánticos do porto de Vigo, un robusto prisma de pedra, que no bordo portuario desafía os temporais. Velaí a Casa da Cultura (1989) de Cangas; o Centro Tecnolóxico de Automoción de Galicia (2002) no Polígono A Granxa, Porriño; o Centro Residencial para Maiores Asistidos (2002), en Barreiro; a rehabilitación integral dos edificios das illas de San Simón e San Antonio (2003). Velaí a Casa das Palabras, Verbum (2003), unha caixa sagrada de espírito silencioso diante das illas Cíes no areal de Samil; a Escola de Enxeñaría de Minas e ampliación da de Telecomunicacións (2003) da Universidade de Vigo nas Lagoas Marcosende; a rehabilitación integral do Antigo Teatro Cine Fraga, proxecto comezado en 2003 e aínda non finalizado, do que se leva executado o oitenta por cento, tras a venda das caixas de aforros; ou a ampliación da Terminal do Aeroporto de Peinador (2014).

Relación de edificios de César Portela en Vigo na que merece mención á parte o Auditorio e Pazo de Congresos de Beiramar, construído sobre os terreos de Casa Mar, proxectado en 2002 e inaugurado como Auditorio Mar de Vigo en 2011. Integrado admirablemente na paisaxe urbana, como antes fixera co formidable Edificio Multiusos de Vilalba (1997), nesta peza monumental viguesa conflúen o bordo urbano e o bordo litoral nunha dobre fachada, unha de vidro que enche de luz o edificio e a súa impoñente galería, outra de chapa metálica que o envolve e o amosa ao seu través dende a propia ría. Unha afortunada solución arquitectónica de integración da paisaxe urbana coa propia ría, infelizmente deturpada coa recente ampliación do recheo da Lonxa do Berbés.

Itinerario que obriga a incorporar a este rigoroso artesán da arquitectura, a este arquitecto humanista amante da poesía, á relación de grandes arquitectos que teceron a trama urbana viguesa. César Portela merece ser recoñecido, tamén, como un dos máis importantes artistas galegos contemporáneos, que transitando todos os camiños da arquitectura, construíu espazos para a vida no tempo presente e futuro. Moitos parabéns, admirado Pitín!

0 comentarios

Dejar un comentario

¿Quieres unirte a la conversación?
Siéntete libre de contribuir

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará Os campos obrigatorios están marcados con *