Onte 1593: Caldo de groria para Rosalía

/en , , , , , /por

Padron_24-02-2016

Celebramos onte o día de Rosalía en Padrón presentando a edición crítica de Follas novas preparada por Anxo Angueira. A profesora Chus Senín cualificou o traballo de Angueira de “rigoroso, exhaustivo e pormenorizado, incidindo en aspectos silenciados, como o compromiso coa muller”. Chus Senín analizou as dimensións do feminismo rosaliano, que concibe a muller como suxeito político e social, e salientou o compromiso que Rosláia expresa en Follas novas coa política do seu tempo.

XG00247301No seu discurso Anxo Angueira relatou a xénese de Follas novas, “un libro da Restauración borbónica, fillo da crise e do fracaso político, o seu pesimismo e o seu escepticismo político teñen as raíces nese momento histórico”. “Follas novas supón un salto consciente con respecto a Cantares gallegos, sendo un libro profundamente feminista, onde a muller é un suxeito literario e político. Un libro que canta ás Penélopes que quedan, soas e abandonadas, elas son a nación galega.” Referiuse despois á poética do libro onde están presentes “a dor, a soidade, as sombras, o eu subxetivo, mais tamén a dor en sociedade, o sufrimento comunal”. Angueira salientou que en Rosalía “a soidade vai máis alá da saudade” e afirmou que o triángulo entre “saudade, Galicia e Roslía”, establecido por un grupo de galeguistas dos anos 50 era falso. “Follas novas é un libro materialista, onde a soidade ten que ver coa exclusión do ser humano da súa comunidade. Así está retratada a exclusión en textos como “Estranxeira na súa patria”.

Para Angueira “Follas novas é un libro de crepúsculo, do outono, onde está presente a poética do adeus. É un libro de adeuses, como o de Manuel Antonio. Un libro de despedidas. A vida é un continuo despedirse, todo flúe. Hai amor, pero hóuboo, xa pasou. A visión deste libro é dura, realista, pesimista.” Rematou Angueira referíndose á poética da nación en Follas novas. “Non esquezamos que Galicia é a palabra coa que rematan os prólogos de Rosalía. A nación está presente en Follas novas. A nación de todo o pobo que sofre. Son as mulleres as que sosteñen a nación. A que se rebela, a que colle a fouciña na man para facer xustiza. Follas novas é un libro soportado pola s mulleres. A de Rosalía non é un visión esencialista, para ela non hai nación sen horizonte, sen proxecto. A nación en Rosalía é materialista”.

Xardin_desordenado

Despois do extraordinario concerto rosaliano de Xardín desordenado, Angueira convidou na Pulpería Rial a medio cento de persoas a compartir o “Caldo de groria”, unha experiencia para gozar en cada Día de Rosalía daquela receita dun “caldo de groria” que Rosalía recolleu no poema “Vin de Santiago a Padrón“. Despois de lembrar os versos “Con un pouco de unto vello / que o ben soupen aforrar / e ca fariniña munda / xa tiña para cear. / Fixen un caldo de groria / que me soupo que la mar / fixen un bolo do pote / que era cousa de envidiar”, Angueira insistiu que esta iniciativa que se ensaiaba por vez primeira pretende “facer unha homenaxe á resistencia do pobo galego, unha homenaxe a Rosalía na intimidade familiar e amical”.

Poema de hoxe 52: «O mar pola noite» de Ismael Ramos
/en , , , /por

XG00246801O mar pola noite é un peixe que agoniza sen boquexar,

respirando suave sobre a area.

Ismael Ramos, Os fillos da fame (Xerais, 2016)

 

Poema de hoxe 51: «Técnicas de afeitado» de Carlos Negro
/en , , , /por

XG00246901Unha poética de dobre folla;

suave e apurada por fóra,

pero cun gume cortante por dentro.

Carlos Negro, Masculino singular (Xerais, 2016)

Onte 1582: «Cara ao leste» de Antía Nara

/en , , , , /por

XG00249001Volvín sobre Cara ao leste de Antía Nara, que chega estes días ás librarías. Unha novela que aventuro será unha das sorpresas da tempada, confirmando a esta investigadora residente en Berlín, que debutara con Aquel lugar (Xerais, 2007), como unha das nosas narradoras máis orixinais. Ao longo da xornada do velorio da tía Isolina coinciden a súa sobriña, emigrada en Alemaña, e tres compañeiras coas que montara unha coperativa agraria na aldea de al-Luaria. Un reencontro no que reflexionan  sobre o seu devir desque se separaron tras un incendio ocorrido hai 19 anos. Catro mulleres que ollan cara un pasado cheo de medos, violencias e fuxidas. A pesar de que todas creran acadar unha certa paz co mundo, terán a oportunidade de pechar feridas que permaneceran abertas. Unha novela contra o conformismo, na que se propón a procura de horizontes novos («cara ao leste, cara ao oeste, cara ao sur, cara ao norte»). Escrita con prosa elegante e precisa, esta peza breve e intensa facilita unha lectura engaiolante. Recoméndoa.

Onte 1581: «O dobrón de a oito» de Alberto Fontes

/en , , , , , /por

XG00236601Presentamos onte no Ateneo de Pontevedra O dobrón de a oito de Alberto Fortes. Confesou o autor pontevedrés que escribira «a novela que me gustaría ler: de aventuras, de iniciación, que transcorrera na Galicia do século XVIII, que eu imaxinara tras a lectura de moita documentación onde se pode ver a Galicia daquel tempo polo miúdo». Para Fortes a novela aborda «a explotación dos campesiños polos donos da terra, fosen señores eclesiásticos ou forais, que se mantivo en Galicia até hai algúns anos, xa que coñecín o recendo da Galicia clásica na nosa aldea de Caroi.» «Sei que aquela Galicia barroca era un país chuvioso, enfangado. En 1769 houbo seis meses onde non se viu o sol, choveu seguido, pasouse moita fame. Era aquela unha Galicia de choupanas colmadas, aínda non telladas. Un país de tabernas de viño malo, que se levantaban ao pé das praias, onde había moito contrabando de sal e tabaco de Virxinia.» «Un país de pousadas cheas de bichos, como escribiu Borrow na súa viaxe por Galicia.»

Continuou a súa intervención Alberto Fortes referíndose a «aquel país de mareantes e navegantes, nun tempo onde se crea a Armada Española e os tres departamentos marítimos». «Os rapaces da beiramar tiñan a obriga de enrolarse na armada como grumetes e máis tarde como gavieiros, en condicións de vida moi duras, algúns quedaban mancos ou tocos.» «Un país no que había un odio ao inglés, o que explica o fenómeno do corso e a aparición de Benito Soto que asaltaba só a barcos ingleses.» «Imaxinaba parroquias con escribáns falsarios, xuíces corrompidos e curas caciques. E por último, un país onde había fidalgos pobres.» «Nesta Galicia da que tanto falou Otero con saudade –cando lembraba que “o millo foi o mellor presente que chegou a Galicia”, xa que financiou todo o barroco galego–, quixen ambientar esta novela de aventuras clásica, que agardo sexa do voso agrado.»

Onte 1577: «O día que choveu do revés»

/en , , , , , /por

XG00247901Cando as nubes decidiron chover os sete choveres coa intención de que os campos de millo e as verzas medrasen vizosas non pensaron que poderían asolagar a vila de Portoseco. Como compensar o dano causado polas nubes dará inicio á historia d’ O día que choveu do revés, álbum onde colaboran María Canosa e o ilustrador Dani Padrón. Como anticipara no formidable Rubicundo, a escritora da Costa da Morte ofrece solucións moi imaxinativas para o eterno conflito entre as nubes e o Sol, que nalgunhas ocasións remata en tremendas treboadas e noutras en longas esperas pola chuvia. No entanto nunca está de máis que sexan as letras e os libros a mellor receita para que chova con xeito. Unha historia fantástica traducida por Dani Padrón nunha composición de grande forza visual.

Poema de hoxe 38: «Nós nus» de Olga Novo
/en , , , /por

imgres-2coa miña pel podes facer

enxertos nas mazairas

Olga Novo, Nós nus (Xerais, 1997)

Onte 1574: Ameixeiras na fnac

/en , , , , , /por

Pereiro_Ameixeiras_Bragado_05-02-2016

Acompañei a Diego Ameixeiras á FNAC da Coruña para presentar A noite enriba. Foi unha fortuna contar coa participación de Xosé Manuel Pereiro, que trouxo a primicia do número 26 da revista Luzes, un excelente monográfico sobre a cultura e medios en Galicia recén saído do prelo. Antes de iniciar a conversa co autor, Pereiro confesou que fora un privilexiado xa que hai máis de dez anos lera Baixo mínimos, antes de ser publicada, e que dende entón o fixera con cada unha das obras do novelista ourensán. Salientou que A noite enriba era unha homenaxe a autores de novelas de Bruguera, como Silver Kane, tras o que se agochaba Francisco González Ledesma, mais e sobre todo, á figura de David Goodis, o autor de novelas como Disparen sobre o pianista, que levou ao cine Truffaut, ou tramas como as do Fuxitivo.

Cando se abriu a conversa, Ameixeiras recoñeceu que quizais por tratarse da súa décima novela se puxera máis reflexivo, «o que quizais pode significar para min o inicio dunha nova etapa». «Pretendín escribir unha novela sobre un escritor que se achega a outro escritor que relata a experiencia de escribir unha novela». Cando Pereiro preguntou sobre o seu modelo de escritor, Ameixeiras non dubidou en expresar a súa preferencia «dende o punto de vista do oficio, pola figura do escritor resolutivo, que escribe a unha velocidade admirable; quizais teña que ver co inercia co meu traballo como guionista, obrigado a respectar prazos».

Onte 1573: Rivas no Ateneo de Pontevedra

/en , , , , , , /por

CaZKiggXEAEYvFEManuel Rivas deu a benvida ao máis do cento de persoas participantes onte na presentación no Ateneo de Pontevedra d’ O último día de Terranova lendo «A perpetuidade da aldraxe perfecta», o manifesto que publicará nos próximos días no número 26 da revista Luzes. O que Rivas denominou «a aldraxe perfecta» e «a aldraxe das aldraxes», a extensión da concesión de ENCE durante os vindeiros sesenta anos aprobada polo goberno en funcións, chama á mobilización de todas aquelas persoas non adscritas ao partido conformista. Foi, despois, a activista Carme Durán, quen presentou a Manuel Rivas e quen recomendou moi vivamente a lectura d’ O ultimo día de Terranova. Comezou saientando Rivas que «a novela comeza nun intre de apocalipse do que os protagonistas non foron informados, un día de derrota na súa vida, de afundimento». Continuou sinalando que, porén, «nesa derrota da linguaxe e da vida, aparecía a pulsión do desexo, un puxilato con Tánatos, que permite enfrontarse coa realidade». «O último día de Terranova naceu da necesidade de establecer unha simetría, un xeito de adestramento, de autodefensa,»

«A literatura ordena, permite deseñar un mapa onde pousar os principios de realidade, mais tamén é capaz de desequilibrar e cuestionar.» «Na novela existe unha psicoxeografía de espazos interiores, historias de idas e voltas sobre un un espazo de refuxio, que tamén é de asedio.» Reflexionou despois Rivas sobre o que foi aquí a serie negra: «Como sucede coa serie negra en España as chamadas “historias da Guerra” son a nosa verdadeira serie negra. Mais aínda cando a maior organización criminal, durante décadas, foi en España o estado. Na novela está isto presente co caso da poliomelite que demostrou que a ditadura, un estado corrupto, afectou tamén sobre os corpos. Como sinala Vicenzo Fontana, o libreiro narrador da novela, “o meu corpo é un manifesto”.» «Na novela fálase moito dos corpos, hai varios personaxes que son substitutos, que nos mergullan nunha realidade inquedante.»

«O gran drama no que sucumbe Terranova é que a realidade intelixente abanea e, pola contra, camiñamos cara a distopía, cara aqueles tempos difíciles dos que falaba Dickens, onde todo se medía polas cifras, onde todo o que non se pode vender obtendo beneficio non merece existir.» «Fronte a isto, na novela prodúcese unha rebelión das palabras que se converten en imaxes de desexo.»  «Como tamén un encontro entre a cultura popular e a cultura literaria, entre iguais. Hai un fío con libros anteriores, sobre todo con Os libros arden mal, ambos os dous historias dramáticas da cultura. Como lembra Walter Benjamin a racionalidade da cultura ten no seu envés a barbarie.»

Onte 1571: Reivindicación dos mestres de Pedro Feijoo

/en , , , , /por

Premio_San_Clemente_02-02-2016

No discurso de aceptación do premio San Clemente, que recibiu por segunda ocasión, o escritor Pedro Feijoo reivindicou o papel esencial dos mestres. Nun acto no que tamén recolleron cadanseu premio Javier Cercas e Colm Tóibín, o autor d’ A memoria da choiva gabou a Suso de Toro («sempre un verdadeiro profesor para min») de quen, confesou, aprendera nos anos oitenta e noventa «na lectura das súas páxinas que outro xeito de facer literatura galega era posible».

A seguir, Feijoo insistiu na importancia da figura dun bo profesor («sei que poucas carreiras arrancan se non hai no comezo un bo mestre detrás, unha boa profesora que nos aprenda como vai o choi este do mundo») e denunciou o duro que foron estes últimos anos para o profesorado desorientado polo «ruido das reformas», «forzado a traballar cunha lei máis parecida a un rodillo que a unha verdadeira inquedanza educativa». Feijoo reclamou «saír en apoio dos nosos mestres» para evitar «a consagración da burocracia sobre a educación» e impedir «o afundimento do noso sistema educativo».

Rematou lembrando de forma agarimoso a Agustín Fernández Paz e convidando ao alumnado a protagonizar o traballo de «volver a poñer en valor a figura do mestre». «Seredes vós os encargados de recuperar e defender a súa valía.»

Aquí pode descargarse en pdf o texto completo do discurso.