Onte 1930: Presentación de “Muriel” de María Canosa e Lucía Cobo

Presentamos onte en Moito conto Muriel o Premio Merlín de Literatura Infantil 2017 do que é autora María Canosa e ilustradora Lucía Cobo. Un acto no que moito se falou deste libro como unha homenaxe aos avós e como un manual de comunicaicón para lectoras soñadoras. Unha obra na que a autora está comprometida coa capacidade de soñar a través da escrita, mais tamén unha narración de aventura e intriga, localizada na vila imaxinaria de Cataria, “onde existen maxias ás que ninguén se pode resistir, como a de que cada botella de leite que reparte o leiteiro Fígaro teña propiedades específicas para cada destinario”. Unha obra onde son importantes, tamén, as cartas, as bolboretas e a relación entre o protagonista e Blim, un raposo que lle abre as portas da aventura.

Lucía Cobo, ilustradora da obra e membro do xurado, confesou que consideraba Muriel como “unha aperta moi cálida ao lector, un libro capaz de situarte diante da perda sen dolor, un libro de lembranzas, moi sensorial, cheo de cor. En definitiva, un conto de aventuras que permite a un neno enfrontarse á perda tan dolorosa como a da avoa e facelo sen medo, contando con moitos apoios”. Destacou Cobo o tratamento dos personaxes, tanto o da avoa, que non aparece nunca, mais que está representado por Blim, o raposo. Sinalou, a seguir, que todo o libro constituía unha homenaxe ao Principiño, “sobre todo polo feito de que é o raposo quen asilvestra ao neno”. Confesou a ilustradora que desde o inicio sabía que o libro precsaba moito colorido, razón pola que precisou facer a evolución cromática xa na primeira das ilustracións, na que aparece Muriel no seu cuarto, así como as posibilidades que o origami lle faciltou para expresar a valentía e curiosidade do raposo.

Pola súa banda, María Canosa confesou que “Muriel foi un soño e gañar o Premio Merlín, ao que lle andaba facendo as beiras, foi outro”. “Un amigo de meu, chamoume hai poucos días para dicirme que lera o libro é que constituía a triple eme: Muriel, Merlín e María. E efectivamente creo que este é o libro máis María que nunca, onde conto as historias que sempre quixen contar, convencida como estou dende hai tempo que son as historias as que chaman por min”. “Muriel é un personaxe fráxil e forte ao mesmo tempo, xa que creo que a sensibilidade non está reñida coa fortaleza que leva dentro. Necesitamos apenas un estímulo para perseguir algo ou alguén que está dentro de nós”. “Ten razón Lucía, O principiño está no libro, aínda que lle dera a volta. Creo que debemos deixar ocos en branco, entre liñas, para que as cubran os lectores e lectoras. Escribo para soñar e soño para vivir. Escribo para que os nenos e as nenas crean nesas historias e continúen soñando”.

Onte 1929: Conversa de Ledicia Costas e Santiago Lopo na presentación de “A arte de trobar”

Interesantísima resultou onte en Librouro a conversa que na presentación da Arte de trobar, o premio Xerais de novela de 2017, mantiveron o autor, Santiago Lopo, e Ledicia Costas. Comezou a autora de Un animal chamado Néboa cualificando A arte de trobar como “novela histórica ambiciosa con diferentes niveis de lectura, cun magnifico manexo do suspense que a achega tamén á novela de aventuras, dacabalo do exotismo, da lírica e da maxia”.

Confesou Santiago Lopo que empezara “a escribir a novela hai moito tempo e mesmo estiven a piques de deixala cando apareceu a de Manuel Portas, que tiña a mesma temática”. “Quixen que na portada da novela se utilizase a imaxe dun códice do século XIII onde aparecese unha trobairitz provenzal. Desgraciadamente en Galicia non temos información sobre que houbese trobadoras ou xuglaresas, o que demostra a ocultación das mulleres na nosa historia”. Lembrou, a seguir, que “a Inquisición foi creada para perseguir aos cátaros que tiñan características tan singulares como que as mulleres puidesen oficiar misa, eran vexetarianos, estaban contra a riqueza ou traducían a biblia a súa lingua”. Ao fío dunha das preguntas de Costas, Lopo confesou que gustaba documentarse para cada novela “xa que supón aprender de todo; neste caso accedín aos códices dos cancioneiros provenzais dixitalizados na Biblioteca Gallica e a moitas fontes de internet”.

Insistiu Santiago na conexión existente entre as trobadoras que pasaron á historia e aqueloutras que non chegaron a nós, eliminadas da historia, “quixen desmontar os prexuízos existentes entre elas”. E cando, rematando as intervencións, lle preguntou Ledicia Costas qué facía o tridente máxico, “sexo, drogas e rock and roll”, nunha novela sobre a lírica medieval, Lopo dixo que “non quería que fose un libro aburrido, quería unha historia que fose divertida, na que se aprendese e que axudase a reflexionar un pouco”. “Quixen que fose unha novela equilibrada, que tivese diferentes lecturas. Quixen traer aos nosos días esa época de máximo explendor da nosa lingua e da nosa cultura, sabendo que a situación da lingua de Oc é un paralelismo do que nos vai pasar a nós, séculos despois”.

Guardar

Guardar

Guardar

Guardar

Guardar

Guardar

Onte 1928: “A contradición permanente”, as conversas políticas de Noriega e Salgado

Anunciamos onte en Compostela a publicación na colección Xerais Crónica de A contradición permanente, o libro de conversas de Martiño Noriega e Daniel Salgado arredor dos últimos cinco anos de “política convulsa”. Unha comparecencia de prensa na que Salgado confesou que o libro nacera “cando percibimos que tras un tempo de aceleración, o voto do PSOE á investidura de Rajoy, a nova maioría de Feijoo ou a nova posición de Tsipras supoñían un punto de inflexión, mesmo quizais un punto de derrota para a esquerda. Que pasara neste período?”. “Organizamos o libro en nove conversas cronolóxicas e tres transversais, que mantivemos dende finais de 2016 até o mesmo 3 de outubro de 2017, día da intervención do xefe do estado, ao tempo que introducimos cinco cronoloxías anuais para contextualizalas”.

Pola súa banda, Noriega definiu o libro como “tan incómodo como honesto, intentamos non autocensurarnos, sabendo que elaborabamos un relato de parte que pretende ser honesto”. “Este é un libro que escapa dos nominalismos, que intenta contextualizar os momentos políticos, ir cara a fóra, xa que non vai dirixido especificamente ao espazo de unidade popular, agardando que chegue ao maior número de persoas posibles. Quixemos explicar ao país cales foron as razóns que nos levaron a vivir estes tempos como o fixemos.” Salientou Noriega que este non e un libro de entrevistas, “é unha longa conversa na que dúas persoas que están en sintonía e compartiron experiencias comúns se paran a contar e a reflexionar sobre o que foron estes últimos cinco anos”. “Reivindicamos estar dende a incomodidade arriscando nun momento excepcional no que o país está nunha situación de emerxencia. No entanto, no libro hai unha mensaxe de esperanza, aínda que non se fai proxección de futuro”.

Onte 1926: Presentación de «Suite Artabria» de Manuel Lourenzo

Presentamos no serán de onte na FNAC da Coruña Suite Artabria, a obra de Manuel Lourenzo gañadora do Premio Álvaro Cunqueiro de textos teatrais 2016. Un acto que resultou moi interesante grazas as dúas grandes intervencións, tanto a do autor como a do presentador, o profesor Henrique Rabuñal.

Comezou Rabuñal encadadrando Suite Artabria dentro da obra dramática de Lourenzo, «un chanzo máis no seu teatro sen máscara, sen concesión, unha viaxe aos abismos, aos labirintos, ás tensións da humanidade, desa humanidade particular que somos nós, en palabras a Manuel María». A seguir, lembrou que «o teatro de Manuel Lourenzo abrangue todos os oficios teatrais, inserido sempre nos problemas do noso país». «Lourenzo é, ademais, un magnífico escritor, mergullado no propio idioma, un océano onde hai que debullar e investigar». Para despois referirse Rabuñal a esta suite na que «propón unha viaxe por esta cidade dual [referíndose Á Coruña], que por un lado parece burguesa e provinciana, mais por outro é unha cidade galega e moi conectada co mundo rural». «Un libro que posúe dúas vocacións, a primeira a de constituír unha autentica suite, xa que todas as pezas teñen a conexión da cidade ártabra; a segunda, por ofrecer un teatro concibido para ser dialogado polos espectadores, nun momento no que o teatro está nunha certa desaparición».

Referiuse despois o presentador aos espazos das tres pezas do libro, o Orzán, as Atochas e a Falperra, «capaces de levarnos a esa cidade aldea, selva, cidade evocada, onde emerxen as paixóns humanas que poden existir en Londres. París, mais tamén aquí». «Unha cidade de barrios, de vivendas humildes, de edificios ruinosos, de espazos fríos, onde hai un balbordo continuo de obxectos (fregonas, espátulas, tarxetas, radios, sachos, vasos…) ou de cousas de comer e beber, que todos podemos recoñecer». «Pezas onde están presentes os ruídos e os sons, como tamén os silencios, unha expresión da música que coincide cos ambientes do lusco e o fusco, de solpores e abrentes». «Mais tamén hai unha presenza da violencia, das feridas, das labazadas ao carón do abismo, sen descartar os beixos, as caricias e os bailes sensuais».

«Os personaxes desta suite son doentes, neuróticos, derrotados, violentos, capaces de matar e de agochar cadáveres na procura do amor. Hai unha dialéctica entre o presente e o pasado, que volve e nos persegue, que nos determina. Como determina a presenza da violencia sexa machista, policial, sexual, a dos desafiuzamentos, a cobiza… este é un libro moi expresionista, seres que pretenden inventar unha saída, cando non existe, seres que ultrapasan a liña vermella dun tempo noso e doutros pretéritos contado nun galego excepcional dun escrtior con talento rotundo».

Pola súa banda, Manuel Lourenzo comentou a sorpresa que levara coa recepción deste libro «co que moitos me din entrei nunha nova fase, a pesar de que as tres pezas acabeinas hai seis anos e algunha ten na súa primeira versión case vinte». Agradeceu a crítica que lle fixera en La Voz de Galicia o escritor Diego Ameixeiras, «unha das cousas máis fermosas que se escribiron sobre a miña obra». Manuel Lourenzo, despois de referirse a súa admiración polo teatro de Álvaro Cunqueiro e Otero Pedrayo, explicou con detalle as dificultades dos membros da súa xeración de escribir só con metáforas: «esta suite quizais sexa unha das miñas obras que se achegan máis o real», confesou ao remate dunha intervención moi emocionante.

Onte 1925: María Reimóndez, Premio Agustín Fernández Paz 2017

Tras varios meses de lectura, onte fixemos público en Villaba o ditame do Iº Premio Agustín Fernández Paz de Narrativa Infantil e Xuvenil pola Igualdade que convocan o IESCHA e o concello de Vilalba coa colaboración de Xerais. E abofé que non foi doado escoller entre as vinte e tres obras participantes, entre as que había media ducia que suscitaron o interese das persoas que conformamos o xurado, Marica Campo, Xabier DoCampo e eu mesmo. Tras darlle algunhas voltas quedaron tres novelas, entre as que escollemos por unanimidade como gañadora á que tiña como lema «Superheroes» e por título Fóra do normal. Tras redactar a acta na que destacamos a calidade das outras dúas finalistas, as presentadas baixos os lemas «Po estelar» e «Guntur», convidamos a Tita Fernández Paz, a irmá de Agustín, a que abrise a plica e desvelase a autoría da obra gañadora, que resultou ser de María Reimóndez. Un momento emocionante, como o foi tamén a chamada telefónica que fixo Marisa Barreiro, a presidenta do IESCHA, á gañadora para comunicarlle a decisión do xurado, o que conmocionou a Reimóndez, que así ficará unida para sempre co nome de Agustín Fernández Paz, a quen dedica a súa máis recente novela, As cousas que nons queremos oír, chegada ese mesmo día do prelo, obra localizada en Vilalba. Eis esas coincidencias fortuítas que atribuímos á providencia laica.

Na acta destacamos algúns dos valores de Fóra do normal, unha excelente novela xuvenil de temática trans, localizada nuns Instituto de Teis e protagonizada por catro personaxes moi distintos que non encaixan até que se atopan. Estruturada en catro capítulos, cada un deles homenaxea a un superheroe da banda deseñada (Superman, Batman, A muller marabilla e Patrulla X), que contribúe tanto á comprensión do mundo dos protagonistas (André, Mucha, Martín e Xela) como á hora da superación dos conflitos que abordan. Fóra do normal pretende responder a unha pregunta de resposta complexa: “Que facer cando vives nunha sociedade na que es diferente e na que non queren aceptarte?” Na heroicidade de resistir e na creación dunha rede de afectos entre persoas que non teñan medo de ser o que son contra vento e marea, están algunhas das respostas que o lectorado atopará. Un gran inicio para un Premio de NIX que pretende manter aceso o lume da igualdade que prendeu o mestre Agustín nos seus libros. Parabéns, María!

Onte 1923: “Cociña galega tradicional” de Matilde Felpeto

A pesar da dor da catástrofe incendiaria da fin de semana, presentamos onte na Casa do Libro de Vigo Cociña galega tradicional de Matilde Felpeto, unha obra referencial para a culinaria d enoso. Coma sucedera hai tres anos, cando publicáramos O polbo e a súa cociña, foi o poeta e gastrónomo Xabier R. Baixeras o presentador excepcional dunha “obra de gran alcance na que a autora amosa toda a súa experiencia culinaria  teórica e práctica”. Despois de discutir o título, que considerou “froito da humildade da autora”, xa que para el debería ser A cociña galega tradicional, “xa que constitúe un compendio da cociña galega por antonomasia, Baixeras encadrou o libro na tradición culinaria galega “na que se mesturan a cociña rural coa cociña burguesa ou de vila, neste caso influída pola cociña francesa”. Referiuse o autor de Diario de comidas a obras como La cocina práctica de Picadillo, libro moi exitoso publicado en 1905, como aos textos de Emilia Pardo Bazán, a pesar de que non escribiu ningún tratado específico de cociña galega, ou ao Practicón de Ángel Muro, “aquel madrileno que morreu en Bouzas din que dun atracón de ameixas”, no que se uniron con moito éxito as liñas culta e popular da cociña galega.

Para Xabier Baixeras no libro de Matilde Felpeto “están perfectamente ensambladas a liña da tradición popular da cociña das aldeas e a cociña das vilas; así vemos aquí asociadas as patacas cocidas con ovos coas croquetas de marisco ou o pastelón de lebre trufado, a filloa coa torta de Pontedeume”. “Para Matilde a sinxeleza non é sinónimo de vulgaridade, ao tempo que non renuncia a ofrecer receitas de pratos de alta cociña, concibida como cociña de mercado de calidade, aberta á inspiración feminina, transmitida de xeración a xeración, xa que en moitas delas se abre o espazo para a improvisación, para a entrada da inspiración”. Seguiu Baixeras referíndose á estrutra da obra, “na que se aprecia un continuo afán didáctico, e ademais práctico, xa que este é un libro concibido para ensinar cociña galega como un acto reparador que ten tamén carácter histórico, tendo que ver tanto coa economía e coa sociedade, un libro sobre a arte culinaria galega, para enterdermos que é e coma é”.

Rematou Baixeras referíndose aos catro pratos que están na cerna do libro, o cocido, o lacón con grelos, os callos e a fabada, que expresan, como sinalaba Álvaro Cunqueiro, a capacidade de diálogo da cociña galega con outras cociñas que conforman a chamada “cociña occidental”. Dedicou o presentador as últimas palabras ao apartado de sobremesas e docería, “no que a autora ten ampla experiencia, tanto polos seus gustos do norte como polas larpeiradas do sur”, sinalando “entre tanta cousa rica, a receita da “Torta de mazán da tía Rosa”, un doce de orixe xudía, anosada pola autora para a nosa cociña”. Finalizou saudando con ánimo expectante esta ¨publicación de Alta Gastronomía”.

Poemar o mar

Dedico o artigo da semana no Faro de Vigo a Antonio García Teijeiro, recente gañador do Premio Nacional de Literatura Infantil e Xuvenil polo seu libro Poemar o mar.

Coma se fose outro milagre laico ou serindipia inesperada a noticia da concesión do Premio Nacional de Literatura Infantil e Xuvenil a Poemar o mar (Xerais 2015), o libro escrito polo poeta vigués Antonio García Teijeiro e ilustrado por Xan López Domínguez, produciuse cando o Pergamiño Vindel, que atesoura as sete cantigas de Martín Codax, estaba xa para orgullarnos depositado temporalmente no Museo do Mar de Alcabre.

Dúas obras protagonizadas polo mar que coa diferencia de oito séculos comparten a ría de Vigo como espazo poético. Dúas pezas escritas en galego que arrecenden a marusía, senllas exaltacións da nosa admiración polo mar coma suxeito protagonista e fonte de vida: “Ai, ondas que eu vin mirar!, / se me saberedes contar”; “E bañarnos hemos nas ondas!”, cantou a finais do XIII Martín Codax, o fundador literario da cidade de Vigo. “Quero chegar ao mar para abrazalo”, “Quere o mar o que non ten / os seus soños / non se ven”, “Eu quero en silencio / perderme no mar”, canta Teijeiro, a comezos do XXI.

Outro nacional –o máximo premio que unha obra literaria editada en galego pode recibir–, o vixésimo primeiro que recibe a literatura e edición galegas desde que 1978 comezaron a ser convocados estes premios polo Ministerio de Cultura, o undécimo para unha obra publicada por Edicións Xerais de Galicia, e o terceiro no que se premia un libro de poesía infantil, que recoñece tanto a excelencia dun libro memorable como a traxectoria de máis de tres décadas dun autor que concibiu a creación poética e a formación do lector de poesía como idéntica tarefa.

Xaora, o nacional de Antonio García Teijeiro, o sexto obtido por un libro infantil editado orixinalmente en galego –tras os de Paco Martín (1986), Xabier DoCampo (1995), Fina Casalderrey (1996), Agustín Fernández Paz (2008) e Ledicia Costas (2015)–, constitúe outro éxito colectivo da nosa vizosa e potente literatura infantil e xuvenil, un recoñecemento da excelencia dos seus textos e creacións editoriais, mais tamén nestes tempos difíciles para a nosa lingua un formidable exemplo do valor da diversidade acuñada polas minorías.

Un nacional que lle chega a Antonio García Teijeiro no momento máis acaído, o da súa madurez autoral, coincidindo coa súa xubilación como docente do Colexio Possumus, cando conta con máis de medio cento de libros individuais publicados en galego e mobiliza todo o seu fulgor creativo como activista poético. Un catálogo de autor o seu extraordinario que supera con moito o cento de obras, se incluímos as edicións dos seus poemarios en castelán, as súas obras de narrativa, ensaio, as súas edicións de poetas como Rosalía e Celso Emilio ou a súa participación sempre xenerosa en libros colectivos. Un labor literario comezado en 1980 nas páxinas de “Artes e Letras” do Faro de Vigo, que entón compaxinaba coa súa actividade docente e deportiva (non esquezamos que Teijeiro foi porteiro do Academia Octavio e do Teucro en categoría nacional). Un traballo continuado a partir de 1984 no suplemento “A Pizarra”, tamén de Faro de Vigo, onde se ocupaba da crítica de literatura infantil e onde publicou entrevistas inesquecibles con figuras como Rafael Alberti, con quen tanto amigaría.

Dende 1988 iniciou o seu camiño como autor de tres libros fundacionais para a nosa poesía infantil, publicados na colección “Tartaruga” de Galaxia: Nenos, Coplas e Aloumiños. Textos nos que empregou os recursos da raíz popular e comezou a súa depuración da sonoridade como ferramenta necesaria para contaxiar a emoción da palabra poética. Son algúns dos seus moitos libros imprescindibles: Cacarabín, cacarabón (Edelvives 1991), Na fogueira dos versos (Xerais 1996), premio Merlín, premio Pier Paolo Vergerio e Lista de Honra do IBBY; Paseniño, paseniño (2003); Chove nos versos (Xerais 2004) e Un rato díxolle a lúa (Xerais 2013), antoloxía da súa obra, que inclúe un disco no que canta tres poemas, entre eles o xa mítico “Que ocorre na terra?”, aos que lles puxo música o seu amigo Paco Ibáñez.

“Poemar o mar”, o libro co que Antonio obtivo o nacional, forma parte da súa Triloxía do Mar, formado tamén por En la cuna del mar (Creotz 2015) e Palabras do mar (Embora 2015), un proxecto poético no que demostra que o emocional é compatible cun discurso crítico que afonda na complexidade da innovación estética. “En cada libro que escribiu, –sinala o seu antólogo o poeta Fran Alonso– o seu verso foi medrando, como un mar de escuma, como un mar de prata, como un mar de bruma”. Aí atopamos o ADN da obra deste poeta vigués do mar, pacifista comprometido, amante da música, seguidor de Bod Dylan e Luis Eduardo Aute, que entende a poesía como unha chave expresiva capaz de transformar as persoas. Parabéns, Antonio. Que continúen chovendo versos e palabras azul celeste!

Onte 1921: Presentación en Monforte da «Guía práctica da Ribeira Sacra»

Viaxamos onte a Monforte para acompañar a Manuel Garrido na presentación da nova edición da súa  guía d’ A Ribeira Sacra. Un acto no que autor reivindicou o turismo lento como mellor forma de abordar a visita á Ribeira Sacra, un espazo turístico e patrimonial que dende as últimas dúas décadas medra en número de visitantes e proxección. Para Garrido «non hai turismo caro ou barato», «o que interesa á Ribeira Sacra é o viaxeiro que quere introducirse nela, o que quere sentila, o que pretende gozar das súas singularidades, desas cousas que hai aquí e non existen noutros lugares: os cañóns, os soutos de cincocentos anos ou os mosteiors románicos, a viticultura heroica…». Gabou Manuel Garrido o pulso gastronómico que se veu producindo na Ribeira Sacra durante os últimos anos, así como do sector do viño, propoñendo que se ampliase á produción de vexetais e outros produtos de horta. Rematou como comezara reivindicando os praceres pequenos: «a natureza foi xenerosa coa Ribeira Sacra, está é unha terra para tomarse un bo viño, dar un paseo, xantar ou pasmar e non facer nada».

Onte 1916: «A señorita Bubble» de Ledicia Costas en Cartabón

Non vai ser doado esquecer a presentación de onte na Libraría Cartabón do Calvario d’ A señorita Bubble, o libro máis recente de Ledicia Costas, ilustrado por Andrés Meixide. E aventuro que será inesquecible tanto pola importancia literaria da obra presentada como polas intervencións xeniais das presentadoras, especialmente Icía Roca, a lectora máis precoz de Escarlatina con apenas cinco anos. Acertadísima estivo Iolanda Veloso cando salientou que «A señorita Bubble é un libro contado dende o centro dos ollos de dúas nenas, o que nos dá unha visión moi interesante destas protagonistas femininas, o que é pouco frecuente». Como atinadísimas foron as intervencións de Icía Roca que relacionou o libro coas películas de Hayao Miyazaki e Tim Burton e non esqueceu referirse ás profesoras mafiosas retratadas por Ledicia Costas.

Na conversa interesantísima que mantivo con Icía Roca, Ledicia confesou que imaxinara a historia protagonizada por unha muller inventora coa intención de reivindicar o papel das mulleres na ciencia e na tecnoloxía. «Quixen facer unha historia de steampunk, un movemento artístico baseado na estética das máquinas da época da revolución industrial e no estilo vitoriano. De aí naceron esas máquinas imposibles accionadas pola maxia, como algúns dos personaxes deste libro». Ledicia Costas confesou as súas débedas con Tim Burton, especialmente coa súa película Eduardo Manstesouras, para crear o personaxe de Vincent, o neno do corazón de ouro, ademais da débeda co espírito de Roald Dahl presente en diversos personaxes e espazos e co admirado Hayao Miyazaki d’ O Meu veciño Totoro. Ledicia Costas confesou, ademais, a súa fixación coas chemineas, que «neste libro botan pompas», e lembrou o que lle sucedera cando sendo nena esqueceu unha vez o libro da biblioteca da escola en casa e foi castigada durante unha tempada sen libros.

Onte 1915: Bautista Álvarez, escritor galego

En poucas das necrolóxicas de Bautista Álvarez faise fincapé na súa dimensión como escritor, tanto ensaísta como narrador, condición que reivindicou nos últimos anos da súa vida, cando publicou a maior parte da súa obra, tanto a política como a narrativa. Aínda lembro na presentación da súa novela, Cuarto minguante, no Casal de Armán en febreiro de 2015, a súa satisfacción cando a súa camarada a profesora Pilar García Negro insistiu en que «a vocación de Bautista sempre fora dupla, política e literaria», mantendo ao longo de toda a súa traxectoria política a súa paixón como lector e o seu interese pola cultura literaria clásica. Pertencente, como Ferrín, Patiño, Herminio Barreiro, Bernardino Graña, Ramón Lourenzo e Xosé Fernández Ferreiro á Xeración Brais Pinto, literariamente adscribiuse a tradición de Castelao e Fole coa intención de ofrecer unha obra narrativa ao servizo da recuperación do mundo da aldea, hoxe completamente varrido, mais que, para el, continuaba sendo «completamente influente en nós».

Tanto no seu libro de relatos, Retallos daquela infancia (2013), como en Cuarto minguante (2015) amosou que o seu dominio dun idioma cheo de auténtico zume do xenio popular e a presenza do humor e da ironía constituían os esteos da súa proposta como narrador. Hoxe cando é recoñecido o seu labor teimoso como decisivo na renovación do nacionalismo galego das últimas cinco décadas, non esta de máis, como a el sei lle prestaría, lembralo tamén como o escritor galego que foi.