Onte 1756: A novela galega do holocausto

/en , , , , , , /por

XG00162201Resultou onte moi emocionante a presentación no Liceo de Ourense d’ O amor nos escuros días de Birkenau, a segunda novela de Alberto Canal.Trasa proxección do booktrailer, na súa versión longa (catro minutos) e a intervención do editor, o fotógrafo Rubén Vilanova, que colaborou con Canal na portada e na preparación do booktrailer, relatou a súa visita a Auschwitz e a Birkenau e a reflexión que esta experiencia estremecedora lle provocou.

“Birkenau era un campo de exterminio de 5 quilómetros cadrados, onde foron asasinadas un millón de persoas en dous anos (arredor de 1942). Organizado en naves dunha soa xanela, rodeadas de arame de espiño electrificado, que usaban os reclusos para suicidarse, constaba de catro crematorios e cadansúa cámara de gas, con capacidade para 2.500 persoas por turno. Cando estás alí e repasas todas estas cifras é imposible non preguntarse como foi posible que ocorrera algo semellante nun tempo non moi afastado”.

“Comprobas como os nazis procuraban a deshumanización completa dos reclusos, aos que rapaban e quitaban todos os obxectos persoais, até non ser capaces de identificarse. O seu obxectivo era cousificalos”. “Cando estás en Birkenau non entendes como é posible que en tres liteiras puidesen vivir corenta e cinco persoas”.

Alberto Canal, despois, leu un texto titulado “Contar o Holocausto”, no que explicou a orixe desta novela, nunha viaxe a Auschwitz e na necesidade no momento actual de seguir embrando o holocausto, “cando vivimos en Europa o auxe do filonazismo”. Insistiu Canal na súa intencionalidade de ofrecer unha novela de sentimentos, onde houbese lugar para o amor, a solidariedade e a resistencia, mais tamén o odio e o individualismo”.

Onte 1753. Ramón Nicolás en Bueu

/en , , , , /por

NOvas_Collazo_Nicolas_30-09-2016

Acompañamos onte a Ramón Nicolás na presentación d’ O espello do mundo en Bueu, acto organizado pola sempre dinámica Librería Miranda. Foron as presentadoras as escritoras e profesoras  Iria Collazo e Lucía Novás, alumnas no seu día do autor, que fixeron dúas lecturas moi luminosas da novela.

Iria Collazo destacou a exhaustividade do traballo da documentación da novela que permitu que as dúas protagonistas, Ona Guiomar Méndez e Hildegarda von Bingen, sexan tan próximas á lectora. «A fluidez da narración fai que nos insiramos na súa relación, abordada dende unha óptica feminista, como toda a novela». «A empatía con elas é moi de agradecer. Son personaxes afoutas, valentes, nunha época que non era propicia para as mulleres que ostentaban poder». «Mulleres que comparten a súa sabedoría, os seus coñecementos sobre o campo, sobre a súa identidade e sobre o seu propio traballo». Collazo sinalou que na novela atopara concomitancias con Herba moura de Teresa Moure e Circe ou o pracer do azul de Begoña Camaño. Confesou que recoñecera a Ramón na utilización dun léxico coidado, marabilloso, «capaz de conseguir que a obra funcione de forma independente». «Foi un verdadeiro pracer ler esta novela», concluíu.

Lucía Novás destacou que a novela abordaba o mundo dos cenobios femininos do século XII, cando as mulleres xa perderan certo poder, aínda que pervivían estes mosteiros como o de San Pedro de Ramirás, onde está localizada a novela. Detívose en salientar a figura de Hildegarda von Bingen, «creadora da lingua ignota, experta en botánica, protomedicina ou ilustración, unha figura fascinante que recupera Nicolás». Concluíu confesando que para ela «o mellor da novela son os textos sobre os seres máxicos, o dragón e o unicornio, onde Ramón Nicolás expresa o seu carácter de poeta».

Onte 1752: “O espello do mundo” de Ramón Nicolás en Cartabón

/en , , , , , /por

XG002465013Xuntámonos no espazo agarimoso da Libraría Cartabón para presentar O espello do mundo e celebrar que a novela de Ramón Nicolás fose reeditada dous meses despois da súa aparición. Na primeira das intervencións, o escritor Xoán Carlos Domínguez Alberte salientou que foi en Escudeiros, parroquia do Val de Ramirás, onde xermolou este proxecto literario de Nicolás. A seguir, María Reimóndez confesou que cando soubo do contido da novela non puido evitar “a súa prevención sobre aqueles homes que se apropian de mulleres para protagonizar as súas novelas”, mais que cando a leu comprobou que “no caso de Ramón Nicolás este perigo de apropiación estaba evitado tanto pola súa capacidade grande para escoitar, para establecer empatía co que se escribe e cos seus espazos, como pola estrutura utilizada na construción da novela, facendo explícita a ollada dun personaxe masculino, neste caso Martiño, que funciona como  mediador na exploración de conflitos de poder como os vividos por Ona Guiomar e Hildegarda von Bingen”.

Reimóndez engadiu, ademais, que na novela de Nicolás aparecía “un compromiso explícito para non evitar certos temas, como a sexualidade e o lesbianismo”. “Esta é unha novela que fala do coñecemento, das mulleres como coñecedoras e depositarias do saber que trae ao presente figuras como a de Hildegarda, unha muller sumamente polifacética. Un amor polo saber que está presente no intercambio epistolar entre as protagonistas “. “A escrita da novela é moi coidada e fainos recordar a de Begoña Camaño”. Rematou María Reimóndez dicindo que “esta é unha novela na que un autor non ten medo ao mirar ao espello e mirar as mulleres”.

Onte 1751: Presentación de “Non hai outro camiño” de Isaac Xubín

/en , , , , , /por

Magnífica presentación a do serán de onte en Pontevedra de Non hai outro camiño de Isaac Xubín. O presidente do Ateneo, Xaime Toxo, a profesora Ana Acuña e o escritor Anxo Angueira salientaron o valor deste poeta, narrador e tradutor cosmopolita, “un deses autores imprescindibles que sabe ficcionar o seu país”e a importancia desta súa primeira novela que cualificaron de estimulante, extraordinaria e poderosa.

XG00247501Ana Acuña comezou confesando “a súa sorpresa e admiración polas moitas calidades da novela”, “tanto polo coidado e esmero co que está escrita, polo compromiso coa terra do seu autor, polo seu coñecemento das máis diversas áreas do saber, dende a bioloxía, as matemáticas, pasando polo deporte, até a gastronomía”; “unha novela que, ademais, sitúa a Xubín a carón de autores fundacionais da nosa literatura galega como Méndez Ferrín”. A seguir, Ana Acuña identificou osdous fíos da novela: o primeiro, o dos personaxes, individuos sen recordos, usuarios de espazos de paso, de diversión, pertencentes a dous grupos sociais moi diferentes; o segundo, o dos espazos, Staro Selo, a cidade de beiramar, e a Zadruga de Vasari, un espazo rural, onde se formaron os protagonistas. Rematou Ana Acuña analizando a tipoloxía de personaxes, afirmando que “a pesar da atmosfera de alienación e opresión, a novela deixa un recendo de esperanza”, aventurando que “imprimirá unha forte pegada na historia da literatura galega”.

Comezou Anxo Angueira sinalando que Non hai outro camiño era “un libro extraordinario, unha novela poderosa, inserida nunha tradición histórica de vangarda, na liña iniciada porr Gonzalo Rodríguez Mourullo en Memorias de Tains, unha ficción política, na que debaixo estaba a Guerra Civil, contestando a visión que tiña Ramón Piñeiro da literatura galega, baseada nos principios de lirisimo, paisaxe e humor”. “Esa doutrina foi contestada por mozos como Mourullo, irrompendo como Nova Narrativa Galega. Esta novela de Xubín é filla desa tradición, da narrativa que quixo romper con esas directrices de Piñeiro. Unha novela que como aquelas obras da NNG establece un diálogo da literatura galega coa literatura universal, como fixo Camilo Gonsar en Cara a Times Square. Novelística do extrañamento, do obxectalismo, novelística citadina, dominada polo desexo, a paixón e a violencia. Unha liña que de Mourullo continúa en Ferrín, Queizán, Gonsar e, na actualidade, en Cid Cabido, narrativa caracterizada por un estilo directo, potente, seco, que nos vai encadeando na engrenaxe da formigoneira facendo masa de porlan e masa de pan”.

“Para procurar ese extrañamento -seguiu Anxo Angueira- Isaac utiliza o procedemento do Pai Sarmiento, o da onomástica,que introducía nomes populares, a liña que tamén seguiu Blanco Amor na Esmorga. Sen embargo, a de Isaac é distinta, buscando nomes que non son familiares, que nos extrañan, nomes eslavos que producen un fenómeno especular cando se mesturan con outros convencionais para nós como Picallo ou Martínez. Un procedemento que Isaac comparte con Ferrín, que xa o utilizara en Retorno a Tagen Ata ou en Bretaña esmeraldina“. “A novela de Xubín é unha ficción literaria e política, na que está presente unha obsesión do autor pola Filoloxía e polas linguas, unha preocupación polo vocabulario, mesmo o mariñeiro”. “Non hai outro camiño é unha novela vinculada con outras dúas obras de Ferrín, Elipsis e outras sombras e  Arrabaldo do norte, onde explicitamente aparece o nome de Staro Selo, obras ambas as dúas que falan da alienación, a de inviduos presos por un estado de cousas”.

“O feito de que nada mude en Staro Selo expresa que esta é unha obra incardinada na imaxe da espiral, que nos atrapa. Esta é unha narración especular, unha ficción política sobre a Galicia de hoxe, relacionada co estado de cousas social e política do mundo actual”. “Máis tamén está presente na obra a paixón gastronómica do autor, como investigador na cultura culinaria, un eido fundamental da nosa cultura”. “Como presente está a violencia exercida polo poder dunha minoría favorecida polo silencio cómplice dunha maioría inmensamente covarde. Unha sociedade onde uns ditaminan e outros dinamitan, o que amosa que alí hai resistencia”. “Na novela configúrase unha rede de personaxes, que aparentemente aparecen soltos, mais o final o lector vai xuntado, creando un tecido, o texto”.

“Na novela de Xubín hai un discurso sobre a identidade, concibida como algo que non está dado, como un proceso, un camiño; a identidade a estamos construíndo, vímola facendo”. “O leitmotiv da novela é o porlan, a cidade toda de Staro Selo está solificada por este porlan, unha masa que se estende, que via ocupando todo, acabando por todo o que ten por diante, unha das grandes metáforas deste novela dun autor que se adscribe aos escritores comprometidos coa función poética da linguaxe. Esta repetición constante do porlan enfróntase o latexo do monte dos cabalos ceibos”. “Unha novela, ademais, que ten como tema principal a soidade, xa que todos os personaxes respiran, beben soidade”. Rematou Angueira salientando o determinismo xeográfico e politico presente no propio título, Non hai outro camiño: hai que darlle unha volta a este mundo, responder a un estado de cousas”.

O Verne vigués de Ledicia

/en , , , , , , /por

Dedidco o artigo da semana no Faro de Vigo a presentación de Jules Verne e a vida secreta das mulleres planta de Ledicia Costas:

queizan_costas_16-09-2016No serán do pasado venres máis dun cento de persoas reunímonos no paseo das Avenidas, diante da estatua de Jules Verne de Molares, para participar na presentación de “Jules Verne e a vida secreta das mulleres planta” (Xerais, 2016), novela pola que a viguesa Ledicia Costas obtivo o premio Lazarillo de Creación Literaria 2015, convocado pola OEPLI, sección española do IBBY (International Board on Books for Young People). Un premio de prestixio, convocado dende 1958, no que participan obras escritas nas diferentes linguas do estado, que consolida a traxectoria da escritora viguesa que no pasado ano recibiu o premio nacional de Literatura Infantil e Xuvenil.

Unha presentación literaria ao aire libre, na que gozamos da fragrancia da maruxía do outono, na que os presentadores, o historiador Antonio Giráldez Lomba, o xornalista Eduardo Rolland e a escritora María Xosé Queizán homenaxearon a Verne e lembraron a súa relación con Vigo, tanto polas súas visitas de 1878 e 1884, como por terlle dedicado o capítulo oitavo da segunda parte de “Vinte mil leguas baixo os mares” titulado “A baía de Vigo”, novela por entregas publicada entre o 20 de marzo de 1869 e 20 de xuño de 1870. Datas que demostran que Verne escribiu de Vigo antes de visitar a nosa ría, que na novela de Nemo pintou con “augas impregnadas de luz eléctrica”.

Ledicia Costas centra esta súa novela en desenlear o enigma da segunda estancia de Verne, a que comezou o 21 de maio de 1884, cando procurou refuxio na ría viguesa (para el “un verdadeiro fiordo”), tras sufrir á altura da Coruña, unha avaría na máquina de vapor do “Saint Michel III”, que sería reparada nos talleres de caldeirería de La Industriosa, que Antonio Sanjurjo Badía (o famoso “Habilidades”) tiña no Guixar. Serán as relacións do escritor bretón co industrial vigués (ambos os dous visionarios da navegación submariña) e co boticario Philipot (personaxe de ficción), que custodia un importante segredo no seu establecemento da rúa Misericordia, as que permitan artellar a Costas unha trepidante novela de aventuras localizada no Vigo de hai cento e trinta anos.

Nun fermoso e emocionante exercicio de amor á súa cidade, Ledicia reconstrúe nestas páxinas aquel Vigo primixenio e xa cosmopolita, cunha fiestra sempre aberta ao mundo, cando comezou a desenvolver a estrutra ósea, as arterias e os pulmóns da cidade metropolitana actual. Un Vigo que se estricaba fóra das murallas, desenvolvendo as primeiras edificacións pétreas do ensanche portuario e as instalacións industrias de conserveiras e talleres nos barrios do Areal. Dende a descrición das rúas de oficios e negocios (Sombreireiros, Cesteiros, Ferraría…), hoxe Casco Vello, pasando polas novas avenidas de Policarpo Sanz e do Ramal, até a illa sur de Cíes, onde chantaban as raíces de sororidade as mulleres planta, Ledicia Costas ofrece algunhas das mellores páxinas do Vigo literario, na estela de doutras obras extraordinarias como “Amor de tango” de María Xosé Queizán, “Os fillos do mar” de Pedro Feijoo ou “Cabalos e lobos” de Fran P. Lorenzo.

Constrúe así a escritora de Brea Muiñeira unha novela verniana que homenaxea a orixe verniana da nosa cidade, que asume os valores do nantés, adaílde no seu tempo, como Sanjurjo Badía, da tecnoloxía, da ciencia, da industria e do progreso. Unha ficción que, mesturando rigorosa documentación histórica con doses de fantasía e melisa, esculca no ADN industrial de Vigo, afastándose dos mitos do relato da historiografía romántica. Un paso decisivo para a consolidación dun Vigo literario que posúe na figura de Verne un dos mellores esteos para a súa proxección internacional, sobre todo, no espazo cultural das fisterras atlánticas. Verne continúa sendo un escritor actual, lido e traducido en todo o mundo, quizais por que no seu tempo soubo fusionar os mitos coa ciencia, a modernidade coa tradición, conducindo ao seu lectorado ao paradoxo de que o futuro está contido sempre no pasado e que a natureza prefigura o porvir dos seres humanos. Dúas notas vernianas que Costas recolle na súa novela máis viguesa.

Xaora, o novo mito literario creado por Ledicia Costas ofrece unha oportunidade extraordinaria para incorporar a Verne no imaxinario popular vigués. A proximidade do 150 aniversario da chegada do “Nautilus” do capitán Nemo á ría de Vigo (18 de febreiro de 1868), unha data de ficción na nosa historia, non pode ser desaproveitada. Insisto en que Vigo debe preparar un plan que reconcilie a cidade coa figura de Verne. Pódese aproveitar a ampliación da ponte de Rande para bautizala co seu nome, como ten proposto Ferrín. Pódese incluír ao bretón no noso rueiro e poñer o seu nome á futura biblioteca do estado, que agardemos se constrúa na Panificadora. Ledicia Costas acertou de cheo reivindicando o Verne vigués.

Onte 1747: Ledicia con Verne

/en , , , , , , , , , , /por

Verne_02_16-09-2016

A presentación do serán de onte nas Avenidas, ao pé da estatuta de Jules Verne, da novela de Ledicia Costas gañadora do Premio Lazarillo 2015 será inesquecible, un soño cumprido. Máis dun cento de persoas xuntámonos para celebrar a publicación de Jules Verne e a vida secreta das mulleres planta e para homenaxear a Vigo como cidade verniana, probablemente a segunda do mundo, despois de Nantes. Unhda cidade que, como sinalaron nas súas intervencións o historiador Antonio Giráldez Lomba e o xornalista Eduardo Rolland, foi visitada por Jules Verne en dúas ocasións (1878 e 1884) e cuxa ría protagoniza un capítulo memorable de 20.000 leguas de viaxe baixo os mares, cando o Nautilus chega á porta da Atlántida, o 18 de febreiro de 1868, hai case cento cincuenta anos, unha efeméride para non esquecer. Unha cidade literaria e cosmopolita, visitada por Verne e por Marconi, evocada pola escritora María Xosé Queizán nun texto maxistral que rematou recoñecendo na escritora Ledicia Costas a cabezaleira da nova xeración literaria.

XG002567011Unha presentación ao aire libre, nun serán fresquiño de remate de verán, na que Ledicia Costas aproveitou para homenaxear ao mestre Agustín Fernández Paz lendo unha das anotacións máis memorables do seu blog, a partir da que xermolara esta historia protagonizada polo escritor bretón durante a súa segunda visita a Vigo. Unha novela coa que Ledicia homenaxea a cidade de Vigo, xusto ao seu inicio do seu alborexar industrial, e a toda unha xeración de mulleres que, a pesar das limitacións ás que estaban sometidas no seu tempo, posuían a afouteza e a detemrinación necesarias para conseguir aquilo que se propoñían. Unha novela verniana para unha cidade verniana, que asume os valores do xenio bretón, adaílde no seu tempo da tecnoloxía, da ciencia, da industria e do progreso. Unha presentación moi singular e entusiasta que aventuro será o inicio doutro itinerario literario vigués como os de Amor de Tango de María Xosé Queizán, Os fillos do mar de Pedro Feijoo ou Cabalos e lobos de Fran P. Lorenzo. Parabéns a Ledicia Costas e as vernianas viguesas.

Onte 1743: Onde o mundo se chama Escudeiros

/en , , , , , , /por

Escudeiros_03-09-2016_01

Foi emocionante acompañar no serán de onte a Ramón Nicolás na presentación en Escudeiros d’ O espello do mundo, a súa primeira novela. Toda a comunidade xuntouse no Centro Social para celebrar a publicación da obra e para escoitar ao profesor Xesús Alonso Montero e aos seus escritores. Abriu o acto coa solemnidade que merecía o gaiteiro Manuel Ferro que deu paso ao escritor Xoán Carlos Domínguez Alberte, que presentou aos membros da mesa e contextualizou a novela de Nicolás nas terras do concello de Ramirás, tanto por desenvolverse no mosteiro de San Pedro, como pola forte presenza nestas páxinas de san Xoán de Escudeiros. Lembrou Alberte que a parroquia tiña unha importante tradición mineira, sendo identificada moitas veces como «Escudeiro dos comunistas».

A segur interviu o historiador Carlos Méndez que lembrou un chisco emocionado a importancia de Escudeiros na historia, dende as súas primeiras pegadas prehistóricas, pasando pola presenza das ordes monásticas, o episodio dos tres pesos do coronel Guillade, co que remataron as guerras carlistas, até a biblioteca da Institución Libre de Enseñanza, que montou un mestre da República, e a presenza de Maruja Mallo na parroquia, formando parte das Misións Pedagóxicas, cando estalou a Guerra Civil. Citou despois, aos escritores de Escudeiros, Lois Antón e Xoán Carlos Domínguez Alberte, e lembrou o documental que filmou alí Rubén Riós. Rematou o profesor Méndez salientando a importancia da novela de Ramón Nicolás «a partir da que deixamos de ser o espello de Escudeiros para ser espello do mundo, nestas páxinas quedarán para sempre os nosos topónimos, as nosas palabras, nomes e xentes».

O profesor Alonso Montero celebrou falar por vez primeira «onde o mundo se chama Escudeiros» e cualificou a novela como «a obra dun creador que sabe construír un mundo de ficción». Detívose no carácter epistolar da novela e na singularidade da correspondencia intercambiada entra a abadesa de Ramirás, onde había un cenobio feminino, e a monxa alemá Hildegarda von Bingen. «As cartas están traducidas ao galego, pero o asombroso para o lector é que parecen escritas en latín clásico. Toda a novela está escrita nun galego clásico e unha prosa reverenvial que dá gusto».

Onte 1733: Presentación de «Exhumación» de Marcos Abalde en Fornelos de Montes

/en , , , , , , , /por

Fornelos_07-08-2016

Coincidindo coas festas patronais de San Lourenzo Vello presentamos onte en Fornelos de Montes Exhumación, o libro de Marcos Abalde Covelo, gañador da IVª edición do Premio de poesía Manuel Lueiro Rey. Un acto que constituíu outra lembranza emocionante do autor da Derradeira escolma ferida, no ano do seu centenario, ademais da expresión da máis innovadora poesía galega. Un acto conducido por Carme Carreiro Montero, a auténtica alma mater deste certame e da causa Lueiro en Fornelos, no que participou tamén Emiliano Lage, o alcalde da vila, sempre agarimoso e receptivo coa memoria literaria do seu concello.

XG00260301Na súa intervención, en representación do xurado que outorgou o premio, Armando Requeixo xustificou o ditame unánime por contar Exhumación con tres trabes mestras, a estilística, a arquitectónica e a referida á mensaxe, o seu contido. Estilística na medida en que o poemario de Abalde contribúe a que poesía galega avance no camiño da renovación, por medio da utilización dun ritmo especial, unha adxectivación precisa e a utilización de luzadas teatrais, un traballo escénico con cada un dos textos. Arquitectónica por tratarse de 27 textos, incluído un poema de Adro, e dous grandes bloques de trece poemas cada un, «Non dominar» e «Non deixarse dominar». «Un libro, pois, balanceado, onde cada parte equilibra a outra, unha clara vontade autoral para que o libro teña equilibrio e unha idea reitora». Mensaxe, «na medida que se trata dun libro político e social, procurando a implicación comunal, amosando que a poesía serve para facer un mundo mellor».

A seguir, Requeixo debullou algunhas das temáticas abordadas no libro «que constitúe unha aposta polos desaparecidos, que viven nas marxes, dende aqueles que sufriron ao longo da historia, como os Irmandiños ou os resistentens do Medulio, até  «a problemática actual dos obreiros de Ferrolterra contaminados polo amianto». «Poemas que compoñen un fresco de implicación, que enlazan con outras voces actuais da poesía galega, como as de Daniel Salgado, Mairo Requeira, Xabier Cordal e, sobre todo, de Chus Pato, a quen Abalde homenaxea ao comezo da obra». Rematou o seu discurso Armando Requeixo recomendando a lectura dun libro que definiu como precioso.

No seu discurso, Marcos Abalde Covelo confesou ser discípulo de Lueiro, «unha persoa que puxo ao servizo dos mais oprimidos a súa intelixencia e afectividade». «Preocúpame o tema da dominación, o que é preciso exhumar». «Hoxe o ser humano está danado, o seu vínculo está roto, sexa cos seus irmáns, coa lingua e coa terra. Como podemos reconciliar ese vinculo? Nesa pregunta está a razón deste libro.»

»E moi importante exhumar un pasado sepultado da tradición dos oprimidos, recuperando o seu potencial emancipador. Temos o dereito garantido a saber que aconteceu e o deber de recordar esa longuísima tradición de oprimidos e resistentes nesta inmensa historia de catástrofe, onde, porén, hai espazo para a esperanza.»

«Mais tamén é preciso exhumar un presente sepultado, onde as tres cuartas partes da humanidade está excluída, sexa entre os países do norte e do sur, o que chamamos apartheid global, mais tamén na propia Galicia, onde este apartheid, o da subhumanidade moderna, tamén funciona. 20.000 rapaces son expulsados cada ano a vivir fóra de Galicia. O reino de España e, tras Romanía, o que ten maior número de nenos vivindo na pobreza, un de cada catro. Na miña xeración, a dos traballadores empobrecidos, ese apartheid é moi claro.»

Rematou Marcos Abalde reclamando a recuperación das vellas palabras: proletariado, emancipación, xustiza, empobrecemento. «A exhumación como redención da nosa dignidade sen esquecer que a principal responsabilidade que temos son as xeracións futuras». «Preocúpame moito a cultura da paz, se non hai inclusión, non hai posibilidade nin de paz nin de fraternidade.»

Onte 1729: Terceiro día na Feira do Libro da Coruña

/en , , , , , , , , /por

Feira_do_Libro_da_Coruña_03-08-2016

Pechamos onte a participación de Xerais na programación da Feira do Libro da Coruña 2016 coa moi exitosa asinatura de Ledicia Costas e coas presentacións dos libros de Alberto Canal, Pinto & Chinto e Ramón Nicolás. Unha feira que non nos defraudou tanto pola importante participación do público en todos os nosos actos coma pola visibilidade que supuxo para as nosas novidades recentes. Máis alá da polémica sobre a nova ubicación, que debe ser avaliada polos organizadores e os responsables actuais do concello, e dalgunhas rixideces (evitables) no desenvolvemento do horario de peche da programación, esta Feira do Libro da Coruña amosou que aínda hai importantes posibilidades de mellora para un evento de éxito que dentro de cinco anos chegará o seu cincuentenario.

MB_Alberto_Canal_03-08-2016

Comezou a tarde coa presentación d’ O amor nos escuros días de Birkenau, a segunda novela de Alberto Canal, unha importante peza da literatura do holocausto en lingua galega. Na súaintervención o autor explicou as razóns que o levaron a escribir esta novela despois dunha visita profesional a Polonia: “o Holocausto buscounos”. “Non quixen reflexar tanto a parte máis escabrosa do Holocausto e da vida nos campos de exterminio, centreime na parte que entendo máis esperanzdora, na relación entre un preso político alemán e unha xudia, que manteñen unha relación amorosa, mentres outros presos preparan un complot para liberar Birkenau”. “Comprobei polas declaracións de varios presos que dentro de campos de exterminio  como Auschwitz, existía espazo para o amor, concibido como unha saída persoal para estas persoas que vivían unha situación límite.”

MB_Pinto_Chinto_03-08_2016

Pinto & Chinto presentaron Cámbiache o conto!, unha obra na que deconstrúen os contos tradicionais de Grimm, Andersen ou Perrault. Carlos López (Chinto) confesou que a faceta de Pinto & Chinto como humoristas gráficos vai á par do seu traballo como autores de literatura infantil e xuvenil. “A intención deste libro, que fun escribindo ao longo de moito tempo, foi facer a miña versión dos contos clásicos que todos coñecemos de Cincenta, Polgariño, Pinocho, Alí Babá ou a Bela Dormente”. Na súa intervención David Pintor (Pinto) explicou como afrontaba a ilustración dun texto, “traballo que con Carlos é moi fácil porque os seus textos suxiren moitas imaxes, teñen moita imaxinación e moita poesía”. Como fixera no seu pregón reivindicou o papel da ilustración e insistiu en que “un libro ilustrado non é só un libro infantil”.

 MB_Maria_Canosa_Ramon_Nicolas_Mercedes_Queixas_03-08-2016

Pechou a xornada a presentación d’ O espello do mundo, a primeira novela de Ramón Nicolás, acto no que participaron as escertioras María Canosa e Mercedes Queixas. Comezou o seu discurso María Canosa sinalando que “presentaba unha novela moi especial, a opera prima dunha figura excepcional”. “O espello do mundo expresa a ollada dun escritor moi observador, que sabe da mirada exacta, sen excesos. Novela moi ben estruturada, narrada dun xeito natural sen gradilocuencia ningunha, ben diseccionada, como o carácter tranquilo e sinxelo de Ramón Nicolás”. “O autor coñece á perfección todo o que se conta nunha novela con pouso, madura, madurada, que dá seguridade ao lector. Os personaxes son consistentes, ben construídos, congruentes na definición”. Rematou María Canosa salientando que estamos diante dun “libro elegante, consistente, unha novela ocn maiúsculas, unha alfaia que fará ledicia a que se achegue a ela”.

Pola súa banda Mercedes Queixas lembrou que nas páxinas de Onde o mundo se chama Celso Emilio Ferreiro intuíra que había un narrador de ficción, “imaxinaba que algo Ramón Nicolás puidera estar escribindo”. Mercedes expresou a súa convicción de que “O espello do mundo será unha obra que axude a mover marcos no noso sistema literario”. “A novela está definida no propio texto como o intercambio epistolar de dúas personalidades converxentes que a historia se encargou de borrar. Un libro, pois, para superar os territorios d ainvisibilidade, unha superación do oficialmente contado”. “Tras as lecturas da novela viñéronme dúas imaxes que sintetizan: a dun reloxo de area e a dunha bufarda. A do reloxo para expresar o tempo degustado na Idade Media, a idea de esquecer o tempo e introducirnos na rodaxe pausada, un río que discorre sempre con pouso e a sabedoría das palabras escollidas por alguén que coñece o uso do idioma e as historias ben contadas.” “A imaxe da bufarda como punto de luz que traspasa eses muros románicos e trae ao presente unha historia pendente de contar, a da descuberta da ciencia, da educación, da lingua desas mulleres dunha igrexa con poder, con moita responsabilidade, cultas, con vocación de acceso ao coñecemento, posuidoras dunha vontade de proxectos colectivos, de sororidade”. Rematou Mercedes Queixas sinalando que “esta obra pon en altísimo valor un tempo e un espazo, propio e alleo, un xogo entre a ficción e a historia, que demostra que non se pode ser máis universal ca sendo local”.

Rematou as intervención Ramón Nicolás que dedicou as súas palbras a Agustín Fernández Paz. Reflexionou o autor sobre a importancia da lectura: “para escribir cómpre ler moito, escribir é reescribir o que se leu”. Confesou que o atrevemento de ficcionalizar algúns episodios da biografía de Celso Emilio Ferreiro levouno a emprender este proxecto no que asume que “a novela é un xénero híbrido, o xénero das preguntas”. Rematou Nicolás confesando que a novela quixo entrar no período medieval e agromou en Escudeiros, nas Terras de Celanova, na Galicia esquecida”.

Onte 1728: Moito público na Feira do Libro da Coruña

/en , , , , , , , , , /por

Feira_do_Libro_da_Coruña_02-08-2016

Excelente segunda xornada da Feira do Libro da Coruña, concorridísima de público, na que acompañamos as asinaturas de David Ortiz e o seu pioneiro libro de cócteles e de El Hematocrítico e Alberto Vázquez, autores de Feliz feroz e Axente riciños, que convocaron a moitas familias no stand da Libraría Berbiriana, nunha memorable sesión de alicientes. Serán que pechamos coas presentacións das novelas de María Reimóndez e Alfredo Conde, ambas as dúas tamén con moito público. A pesar da polémica deste ano sobre a mudanza de ubicación, teño a impresión de que a presenza do público é semellante á de edicións anteriores.

MB_Maria_Reimondez_Eli_Rios_02-08-2016

Na presentación d’ A dúbida, María Reimóndez recoñeceu que o texto nacera con aparentes limitacións formais para axustarse ao xénero da novela por entregas o que a autora viu como un dsafío: «A escrita ten que ter a capacidade de subverter os xéneros, a miña intención foi reocupar ese formato para s abordar temas que non son usuais “. “Pretendín ofrecer unha escritura subversiva que contribuíse a crear un discurso e unha concienciación sobre os abusos sexuais.” “Quixen poñer á protagonista, como ao lector, nunha situación con respecto aos abusos sexuais da que probablemente non somos conscientes. A novela pretende axudar a reflexionar sobre o papel que temos ou podemos ter sobre este tema do que non se fala”.

A seguir, Reimóndez xustificou a relevancia do tema dos abusos sexuais do que saen noticias na prensa todos os días: “Un de cada cinco casos do Tribinal Supremo é por abusos sexuais a menores. O 70% dos casos danse no entorno familiar, e nun de cada catro o agresor é o pai biolóxico. Como a maioría das resolucións dos xulgados de familia se orientan á restauración da estrtura fmailair máis que a toma de medidas cautelares”. A autora confesou que no proceso de documentación da novela contactou con traballadores sociais e recolleu información, “intentando transformar o que foi un proceso de ira nalgo que funcione literariamente”.

MB_Alfredo_Conde_02-08-2016

Na presentación d’ O beato, Alfredo Conde expresou a súa satisfacción por esta novela na que pretendeu facer un retrato de ficción do beato Sebastián Aparicio da Gudiña fuxindo das haxiografías das historias de santos. “Imaxinei un personaxe no que todo o relato histórico está documentado e no que introducín algúns acontecementos propios da vida dun ser humano normal”. Recomendou Conde “ler mías novela ca historia, xa que así podemos achegarnos máis o que foi realidade.