Marea branca

/en , , , , /por

No artigo da semana en Faro de Vigo abordo a situación da sanidade pública na provincia de Pontevedra.

O éxito das manifestacións en defensa da sanidade pública, celebradas a pasada semana en Vigo e Pontevedra, testemuñan a preocupación cidadán pola deterioración da calidade deste servizo público esencial na provincia de Pontevedra ao longo dos últimos anos. Se aos duros recortes de prestacións sanitarias e farmacéuticas da pasada lexislatura, se ás longas listas de espera, consideradas proporcionalmente nalgunhas especialidades da área sanitaria de Vigo como as maiores de España, unimos o mal estado dalgunhas instalacións do CHUVI (no hospital do Meixueiro) e o atraso acumulado nas obras de construción do novo Hospital do SERGAS de Valadares (reducido con respecto ao seu proxecto inicial), sen esquecer os efectos da renovación desa custosa hipoteca que supón o concerto singular con POVISA (75 millóns de euros ao ano para atender a 140.000 pacientes) e o retroceso que conlevará para a de Vigo a recente reforma das áreas sanitarias de referencia, semella que existen razóns fundamentadas para esta marea branca de profesionais da sanidade e da cidadanía que coa súa protesta pretende parar o desmantelamento da sanidade pública na área metropolitana viguesa.

A situación dalgunhas instalacións do hospital do Meixueiro é lamentable, quizais a mellor proba do desleixo da Consellaría de Sanidade con respecto á área sanitaria viguesa. As pingueiras e humidades “provocadas” polas galernas de xaneiro e febreiro obrigaron a pechar máis de corenta cuartos, colapsaron nalgunhas ocasións o servizo de urxencias e debido a demanda elevada de hospitalizacións levaron a reabrir durante uns días o edificio do Cíes e a desprazar pacientes ao hospital de Fátima. Humidades nas fachadas do Meixueiro, un hospital que cumpre este ano o seu vinte e cinco aniversario, que non son novidade ningunha (abonda preguntarllo ao persoal do centro que leva denunciado a súa existencia dende hai unha década). No entanto, o máis chamativo do caso é que en 2008 a súa reparación foi incluída no plan director de infraestruturas sanitarias da Consellaría Sanidade do goberno presidido por Pérez Touriño; mais dende entón nunca máis se soubo da intención dos responsables sanitarios dos gobernos de Núñez Feijoo de reparar unhas graves deficiencias estruturais que impiden agora utilizar unha décima parte dos cuartos dispoñibles nun hospital que para ventura dos seus pacientes mantén un elevadísimo nivel cirúrxico.

Desleixo semellante coa área sanitaria viguesa amósase na Instrucción 7/2013 da Consellaría de Sanidade que divide a sanidade galega en tres áreas de referencia, A Coruña, Santiago e Vigo, restando poboación, referencias únicas e recursos só a do sur de Galicia. Unha medida, en aparencia técnica, presentada coa intención de reequilibrar a poboación das áreas do mapa sanitario galego e co argumento de reducir as listas de espera, que supoñerá que máis de 300.000 usuarios das de Pontevedra e do Salnés, que até agora tiñan como referencia ao CHUVI en determinadas especialidades (Oncoloxía, Radioterapia, Cirurxía torácica, Neurociruxía, Cirurxía plástica, Cirurxía pediátrica, Cirurxía cardiaca, Fecundación in vitro), pasarán a depender do Complexo Hospitario Universitario de Santiago. Un traslado, nunca xustificado por un estudo previo nin negociado co persoal sanitario, que alporizou ao Colexio Oficial de Médicos de Pontevedra (mais tamén ao de Odontólogos, Farmacéuticos e de Enfermaría), ao Foro de Xefes de servizo do CHUVI e á Xunta de Persoal do CHUVI por considerar que terá un forte impacto negativo na investigación e na docencia e reducirá a dotación orzamentaria que recibe a área sanitaria viguesa.

Un reordenamento que prexudica aos pacientes de Pontevedra e Salnés que dobrarán a distancia e o gasto de desprazamento para ser atendidos en Compostela, mais cuxo impacto na diminución das listas de demora cirúrxica será mínimo, como recoñecen tras as protestas cidadás as autoridades sanitarias. Un traslado de pacientes que semella ter como xustificación real a de activar “recursos ociosos” do CHUS, o que traducido a román paladino, supón que o Goberno Galego pretende potenciar o hospital de Santiago detraendo recursos humanos, económicos e tecnolóxicos do complexo público vigués ao que se pretende xibarizar.

Enfrontámonos a un problema político, o de cómo repartir recursos escasos entre as tres áreas sanitarias de referencia. O Partido Popular de Galicia nunca recoñeceu que a área viguesa, a que até agora atendía a un maior número de persoas, arrastraba un vello déficit de infraestruturas sanitarias, cerna de moitos dos problemas denunciados. A solución máis racional e equitativa é aumentar os recursos alí onde son máis necesarios, coma propón a marea branca sanitaria viguesa.

Onte 886: A vergonza de Ceuta

/en , , , , /por

Soubemos onte que 37 cámaras do Ministerio do Interior gravaron o sucedido o pasado 6 de febreiro cando un grupo de inmigrantes subsaharianos trataron de chegar a nado a Ceuta. Un suceso terrible no que morreron 15 desas persoas que intentaban cruzar a fronteira por mar entre pelotas de goma e tiros ao aire da Garda Civil, segundo as confusas e contraditorias versións do director da Garda Civil e do Ministro do Interior. O acontecido en Ceuta, como a existencia do valado e as concertinas de Melilla, é outra vergonza moral desta Unión Europea que pretende pechar o seu «paraíso» a cal e canto a unhas persoas desesperadas cuxo delito é soñar que poden refacer as súas vidas en Europa. No entanto, maior vergonza produce a incompetencia das autoridades españolas, incapaces de dar unha versión verosímil sobre o sucedido, razón pola que a entrega destas gravacións aos deputados da Comisión de Interior do Congreso é un exercicio de transparencia imprescindible.

Onte 881: A lei do aborto de Rajoy

/en , , , /por

Despois que o Congreso rexeitase no serán de onte a proposta do PSOE para retirar a lei do aborto, algunhas deputadas do Partido Popular aplauden satisfeitas ao ministro de Xustiza Alberto Ruíz-Gallardón polo seu éxito. A pesar da votación secreta, a maioría conservadora (PP, Unión Democrática de Catalunya e UPN) pechou filas e impuxo os criterios morais da Igrexa Cataólica sobre sobre o dereito das mulleres a decidir sobre a súa maternidade. Coma sucedeu coa LOMCE, non haberá posibilidade ningunha de evitar este disparatado retroceso promovido polo Goberno de Mariano Rajoy, o principal responsable de ambas as dúas leis. Non esquezamos, Ignacio Wert e Alberto Ruíz-Gallardon apenas protagonizan o traballo máis ingrato no marco dunha estratexia moi meditada neste segundo treito da lexislatura.

Onte 864: IVE cultural

/en , , , /por

O Goberno rebaixa o IVE da arte do 21 % ao 10 %, mais non o fai co resto dos sectores culturais. As entradas de cines, teatro e concertos, así como os libros electrónicos, continuarán hipergravados con ese 21 %, que está desfacendo o tecido do consumo cultural. Non é moi doado entender as diferenzas que o Goberno establece entre o sector artístico e o resto culturais. A hipótese pesimista é que Montoro considere as obras de arte como un sector refuxio para os investimentos ociosos de «grandes fortunas». A hipótese optimista tería que ver co desexo de Wert de graduar as baixadas do IVE cultural coa intención de vendelas a cada un dos sectores como o seu triunfo diante da «incomprensión do feito cultural por parte de Montoro». Quere Wert, aprobada a LOMCE, recuperar a súa imaxe nos Goya 2014?

Onte 859: Desigualdade e pobreza

/en , , , , , , , /por

Os informes publicados onte por Intermon Oxfam poñen de relevo que un dos efecto da devaluación interna que sofrimos, agochada baixo o eufemismo de «crise», é o aumento da desigualdade e da pobreza. Intermon denuncia que no mundo só 85 persoas millonarias posúen unha renda idéntica á da metade da poboación mundial. En España as vinte persoas máis ricas posúen unha fortuna semellante aos ingresos do 20 % da poboación máis pobre. Intermon Oxfam, unha ONG centrada na loita contra a fame (á que non pode bautizarse como «esquerdista»), afirma que «as élites económicas están secuestrando o poder político para manipular as regras do xogo económico, o que socava a propia democracia». Unha idea que na rúa manifestouse de forma máis rotunda tras a pancarta «Non é unha crise, é unha estafa». Unha opinión que segundo o informe de Intermon comparten oito de cada dez cidadáns españois enquisados para os que «as leis están deseñadas para favorecer aos ricos». Unha quebra democrática cuxo primeiro efecto é que os intereses dunha minoría se impoñen sobre os que noutrora foron denominados como «intereses xerais». Recomendo ler ambos os dous informes de Intermon, tanto o xeral («Gobernar para as élites») como o dedicado á reflexión sobre o caso español. Axudan a entender que a desigualdade, a pobreza, o desemprego ou a exclusión teñen a súa orixe neste secuestro do poder político perpetrado polo poder económico. Terrible!!!

Bonobús metropolitano

/en , , , , /por

No artigo da semana en Faro de Vigo volvo sobre o transporte metropolitano na área de Vigo.

Erraría o alcalde Abel Caballero se suprimise o bonobús a aqueles usuarios de Vitrasa que non están empadronados en Vigo. Presentada co celofán do viguismo corresponsable (“os vigueses non imos pagar o transporte dos veciños doutros concellos”) e coa intención de aumentar o censo para superar a difícil barreira dos 300.000 habitantes, é probable que a medida sintonice co sentimento dunha parte da cidadanía, á que nestes momentos de crise e de ensanchamento da fenda social se lle está solicitando importantes esforzos fiscais por parte dos gobernos de Feijoo e Rajoy.

Porén, superado o impacto desta primeira lectura, non parece que a posta en vigor dunha medida, que diferenza aos usuarios do transporte público entre vigueses e non vigueses, sexa unha boa idea. En primeiro lugar por que no eido do simbólico estragaría o capital de lexitimidade acumulado dende décadas polo concello de Vigo como líder indiscutible, como cidade en bisbarra, acolledora, aberta e cosmopolita, como territorio urbano de referencia laboral, sanitaria, administrativa, comercial e de servizos de lecer e cultura para unha ampla área metropolitana de medio millón de persoas. En segundo, porque introduciría un criterio de inequidade no acceso dos cidadáns a determinados servizos públicos.

Un veciño das Catro Pontes de Chapela, barrio onde viven dez mil persoas, por onde pasa a liña C3 de Vitrasa, non tería dereito a contar coa tarxeta de transporte urbano, mais si podería acceder a un billete subvencionado polo concello de Vigo para viaxar en avión de Peinador a Tenerife. O mesmo lle acontecería a un traballador do sector naval das factorías de Beiramar ou de Ríos que se desprazase en barco dende Cangas onde ten o seu fogar. É ben difícil entender que se subvencionen viaxes en avión con carácter xeral e non se faga con traxectos de transporte público de usuarios de concellos metropolitanos que acuden diariamente ao seu posto de traballo na cidade central.

Ademais, o novo sistema obrigaría a personalizar todas as tarxetas en vigor, cos custes que isto supoñería. Como todo parece indicar que os aforros económicos obtidos non compensarían o carácter disuasorio da medida para o emprego do transporte colectivo, o que conlevaría unha nova rebaixa do número de viaxeiros de Vitrasa (no pasado ano volveu quedar por debaixo dos vinte e dous millóns de viaxeiros anuais), a probable redución dos itinerarios das liñas de Vitrasa que chegan aos límites doutros concellos (Chapela, Saiáns, Zamáns, Puxeiros?). Non é difícil prever que se producirían novos problemas de tráfico, estacionamento e maior contaminación. En definitiva, unha medida que supoñería aforros discutibles e pouco axudaría a mellorar a mobilidade interna.

Tras esta remota posibilidade, na que identificamos apenas un aceno de retórica electoralista da alcaldía viguesa, agóchase a imposibilidade do concello de Vigo de acordar coa Xunta de Galicia e co resto dos concellos da Mancomunidade de Vigo a incorporación da área de Vigo ao Plan de Transporte Metropolitano. É inadmisible que a nosa área metropolitana sexa a única que non se incorporou a un plan concibido para mellorar a mobilidade e accesibilidade na contorna das áreas metropolitanas de Galicia por medio dun billete único de transporte público colectivo, que sirva como alternativa eficiente e atractiva ao emprego do vehículo privado. Un plan que funciona de forma satisfactoria dende hai tres anos na Coruña, Santiago e Ferrol, ao que se incorporou Lugo hai case dous anos e no que Ourense está en proceso de integración nunha primeira fase dende 2012. O que supón que a veciñanza de todas estas áreas metropolitanas galegas goza de descontos (sufragados cos fondos da Xunta de Galicia e dos concellos) cada vez que paga con estas tarxetas laranxas (que non teñen carácter nominativo) pola utilización das liñas de transporte urbanas ou metropolitanas.

Sabemos que foron e son dificultades de interlocución política e dun inxustificable bloqueo institucional as que impediron até agora a incorporación da área de Vigo a este sistema que permite a creación dun “bonobús metropolitano” no que os usuarios pagan polo número de saltos que realizan e no que están bonificados os transbordos e a recorrencia (un desconto a maiores do 15 %, se realizan máis de 40 viaxes mensuais). Os primeiros responsables do concello de Vigo e da Xunta de Galicia, Abel Caballero e Alberto Núñez Feijoo, teñen a obriga de chegar a un acordo para poñer en marcha un sistema que beneficiaría a case medio millón de usuarios potenciais do transporte público. Mentres, a veciñanza metropolitana viguesa, a da cidade de Vigo e a dos concellos metropolitanos, continuará discriminada inxustamente con respecto a outras áreas urbanas do país.

Onte 850: Unha nova transición?

/en , /por

Este artigo de Jesús Cacho sobre El-Rei amosa que algo se está movendo na corte. Non é dificil identificar que tras a denuncia contundente do enriquecimento desorbitado de Juan Carlos ao longo do seu reinado e da actuación por libre da parella Borbón-Urdangarín está a intención de promover a abdicación a e a continuidade da liñaxe borbónica. Coincidindo coa grande manifestación de onte en Bilbao pola paz e pola solución, co proceso catalán en marcha, con Galicia a velas vir, coa remuda da gobernanza europea, esta loita cortesá entre xoancarlistas e felipistas amosa que vivimos unha nova transición. Como sucedeu hai case catro décadas, nun proceso político de mudanza ábrense expectativas e importantes esperanzas, mais tamén é posible que queden en auga de castañas.

Onte 849: A miña lectura de «Luzes» 2

/en , , , , /por

Aproveitei boa parte da tarde de onte devorando o segundo número da revista Luzes. Tres excelentes reportaxes e dúas entrevistas políticas potentes alicerzan esta entrega que gaña en profundidade e interese con respecto á presentada no pasado Culturgal. Gostei moito do tratamento que Luzes está dando á reportaxe, o seu xénero estrela, probablemente tamén o máis xenuíno do xornalismo inconformista que precisamos. É conmovedor o relato de Débora Campos da afouteza teimosa de Darío Rivas, coma excelentes polos seu rigor son os de Pablo López sobre o complexo conflito de Porto Cabral e o de Diana Mandiá sobre a vida infame dos roms nos arrabaldes de Marsella. Gostei moito tamén dos sete estralos sobre a lei de patada na boca de Marga Tojo (un texto sintético, didáctico e contundente) coma das conversas de Xosé Manuel Pereiro con Carlos Martínez-Buján sobre a sentenza do Prestige e de Iago Martínez con Amador Fernández-Savater, textos capaces todos os tres de deitar luz sobre eidos opacados na axenda pública actual. Nas páxinas de «República» interesoume o retrato que Carolina Díaz fixo de Lola Díaz-Baliño, a pintora esquecida, ampliando así a nosa ollada sobre o contemporáneo. Balance entusiasta dun segundo número que supera con moito as miñas mellores expectativas. Como editor un chisco maniático que son suxiro que os deseñadores de tan elegante e coidado produto gráfico estuden para o vindeiro número subir medio corpo a tipografía, sobre todo dos pés de fotos (aínda que non lle viría tampouco mal ao corpo todo do texto), presentado para lectores e lectoras que non padecen as incomodidades da presbicia. Sinto fachenda de formar parte dun país onde se edita unha revista coma Luzes, na que intúo que o mellor aínda está por chegar.

Cíes, patrimonio da humanidade

/en , , , , , /por

No artigo da semana en Faro de Vigo comento a iniciativa de Abel Caballero de solicitar a declaración por parte da UNESCO do arquipélgo de Cíes como patrimonio da humanidade.

A proposta do alcalde Abel Caballero de iniciar este mes de xaneiro os trámites para que as illas Cíes sexan declaradas “patrimonio da humanidade” pola Unesco merece todos os parabéns e apoio unánime dos grupos municipais e da veciñanza da área metropolitana. Unha iniciativa estratéxica liderada polo concello de Vigo cuxa aprobación sabemos levará o seu tempo, como mínimo tres anos, e requirirá un proxecto técnico sen fisuras, un amplo apoio social e consenso político para defender a candidatura diante das diversas institucións españolas e instancias internacionais. Un proxecto que deberá ser compartido primeiro por toda a corporación viguesa, despois por cada unha das outras da súa área metropolitana, e máis tarde pola Xunta de Galicia e polo Ministerio de Cultura. Un camiño difícil no que a candidatura metropolitana viguesa competirá en Galicia coas da Ribeira Sacra, Os Ancares, a rota norte do Camiño de Santiago e o Ferrol da Ilustración, aspirantes a este recoñecemento que este organismo das Nacións Unidas outorga a aqueles lugares que acrediten unha importancia natural ou cultural excepcional para a herdanza da humanidade. En Galicia só contan con este recoñecemento a cidade de Santiago (dende 1985), o camiño francés de Santiago (1993), a muralla de Lugo (2000) e a torre de Hércules (2009).

Foi durante o mandato do alcalde Carlos G. Príncipe, cando no marco dos debates do plan estratéxico se valorou a posibilidade de solicitar a declaración da ría de Vigo como “patrimonio da humanidade”. Por ventura, despois de que padecese durante dúas décadas problemas de saneamento, que supuxeron unha sanción económica da Unión Europea, e en 2002 a agresión do chapapote do “Prestige”, aquela idea xenérica de procurar o recoñecemento patrimonial da nosa ría concrétase agora sobre a que é a súa primeira alfaia, Cíes, o arquipélago conformado polas illas de Monteagudo, Faro e San Martiño, que dende o ano 2002 forma parte do Parque Nacional Marítimo Terrestre das Illas Atlánticas.

Para os redactores da proposta non han faltar razóns para defender o argumentario da candidatura de Cíes como “patrimonio da humanidade”, dende os seus valores medioambientais e paisaxísticos excepcionais (da que son unha boa mostra as extraordinarias fotografías de Ricardo Grobas reunidas no seu libro máis recente “Illas atlánticas de Galicia”), pasando polos seus vestixios históricos castrexos, o patrimonio subacuático (até sete pecios) agochado nas súas augas, a tradición mítica e lendaria (das chamadas “illas dos deuses”) e a memoria de ducias de naufraxios, até a súa magnífica integración nun entorno metropolitano urbano de medio millón de persoas. Nos cantís de Cíes nidifica a colonia máis importante do mundo de gueivota patiamarela, así como outras aves mariñas en perigo como o cormorán, o arao, a gueivota cincenta ou o paíño. Os botánicos levan catalogadas alí máis de seiscentas especies diferentes, algunhas tan recentes como o “pé de paxaro”, outras únicas coma a “camariña” ou en perigo de extinción como a “herba de namorar” presentes nas dunas da praia de Rodas (a que foi cualificada polo londiniense “The Guardian” en 2007 como “unha das mellores praias do mundo”). Como tamén son moi singulares os seus hábitats acuáticos e a fauna de vertebrados mariños, coa presenza de golfiños, arroaces, marsopas e tartarugas.

A declaración de Cíes como “patrimonio da humanidade” tería indubidable transcendencia económica, sobre todo para a promoción turística internacional da nosa área metropolitana e para a inclusión do noso porto nas rotas atlánticas de cruceiros, mais tamén para contribuír ao reforzamento da protección e preservación do ameazado ecosistema do arquipélago. Porén, para acadar tan importante obxectivo non abonda con artellar unha estratexia de mercadotecnia cultural. Requírese, ademais, unha actuación política decidida no saneamento integral da ría, para o que será imprescindible a posta en marcha da depuradora do Lagares nos prazos previstos, así como o respecto estrito das directrices do Parque Nacional no que atinxe a redución do impacto humano sobre as illas, se fose mester restrinxindo o fondeo de embarcacións e reducindo o actual aforo de visitantes e campistas. Como sería moi interesante integrar no proxecto o programa científico do Campus do Mar, as actividades de promoción das embarcacións tradicionais e da cultura marítima galega (onde o porto de Bouzas xa é un foco privilexiado), a organización de eventos deportivos náuticos, a realización de actividades para estudantes, ou a incorporación da figura de Jules Verne como pioneiro divulgador internacional das illas e ría viguesas. O proxecto Cíes pode converterse no aglutinante cívico e social que precisamos.

Onte 840: Peaxes

/en , , , , , /por

Entre as diferente subidas de primeiro de ano (carburantes, luz, vitrasa, billetes de tren…) unha das que máis me anoxa é a da tarifa das peaxes da AP-9. Dende onte, por ir e vir en coche de Vigo á Coruña, pagaremos 30,70 euros de peaxes. Unha cantidade desproporcionada por utilizar unha infraestrutura amortizada dende hai anos e da que se realiza un mantemento moi precario. Ben sabemos os usuarios frecuentes do perigo dalgúns treitos por falsos e esvaradíos en días de choiva e temporal, coma os que estamos vivindo estas semanas. Como aturamos con paciencia infinita as colas longuísimas que se forman para atravesar as barreiras, tras a supresión de empregos de peaxistas.

A privatización da Autoestrada do Atlántico e o alongamento da súa concesión anticipou as políticas actuais de entregar os servizos públicos básicos a entidades con ánimo de lucro. Itínere, a actual concesionaria da AP-9, dende 2008 propiedade do grupo estadounidense Citigroup, fai un grande negocio a costa de toda a cidadanía galega, tanto a que paga as peaxes coma a que o fai pola achegas indirectas das administracións públicas ao treito gratuíto de Rande. Unha autoestrada, ademais, para a que non existe unha alternativa dunha estrada gratuíta ou dun transporte público colectivo. Esta nova subida amosa que os usuarios somos reféns da AP-9, sen posibilidade de quedar en liberdade no futuro.