Onte 930: A inxerencia de Rouco

SPAIN-POLITICS-SUAREZTras perder a presidencia da Conferencia Episcopal, Rouco non desaproveitou unha das súas derradeiras oportunidades de gloria e convertiuse na estrela mediática do funeral de estado en honra de Adolfo Suárez. Fíxoo como a el sempre lle prestou, expresando nunha patética homilía as súas posicións políticas de extrema dereita. Nunha inadmisible inxerencia política, diante de El-Rei, Rajoy, os ex-presidentes do Goberno, o president actual da Generalitat, entre outros responsables de poderes públicos, referiuse á que considera como «falta de concordia entre españois e comunidades históricas». A ninguén se lle oculta a pretensión de Rouco de abrir así a caixa dos medos, a posición guerracivilista que adoita 13TV, a canle que a Igrexa mantén grazas ás axudas públicas. A homilia de onte de Rouco foi unha viaxe no tempo, un ataque de saudades franquistas e posicións preconciliares e preconstitucionais que el nunca abandonou.

Onte 916: Valado

BjByRoiCYAA9b-z

Impresionoume a fotografía que onte chiou Calveiro na que aparecen ducias de subsaharianos gabeando polo valado de Melilla desafiando o medo e as coitelas. Nesa imaxe resúmese a instantánea do noso tempo de profunda desigualdade, ademais de expresar a fractura entre dous continentes cada vez máis virados de costas. Imaxinamos que esas siluetas puidesen ser dalgúns dos nosos fillos intentanto entrar así no Reino Unido ou en Alemaña onde tantos intentan construír o futuro que non atopan no país noso? Estremecedor. Diante da foto é inevitable lembrar Valados, un relato anticipador no que Agustín Fernández Paz expresa que son irrenunciables os valores da fraternidade dos seres humanos por riba de valados e fronteiras (Celso Emilio dixit) como os da liberdade e da igualdade entre todos eles. Como tamén lembrei a Amadou, o protagonista de Palabras de auga de Marcos Calveiro, aquel rapaciño da tribo dos Kimba que aprendeu a atopar comida debaixo dos formigueiros. Tras o valado de Melilla, sen saber que lles pode deparar o futuro, un cento de irmáns de Amadou procuran unha oportunidade para eles e para os que por eles agardan. Estremecedor e desconcertante.

Outro «gran pacto»

No artigo da semana en Faro de Vigo volvo sobre o pacto orzamentario de Vigo e propoño un pacto pola reforma territorial e administrativa en clave galega.

4_obraMáis alá dos réditos electorais que para os seus protagonistas supoña o pacto orzamentario entre Abel Caballero e Chema Figueroa, os líderes dos partidos sistémicos en Vigo, a primeira consecuencia para os intereses xerais debería ser o remate da marxinación que as administracións gobernadas polo Partido Popular, a Xunta de Galicia e a Deputación de Pontevedra, levan mantendo con Vigo e coas institucións viguesas desque Corina Porro perdeu a alcaldía. O que alguén chamou “gran pacto” entre PSOE e PP debería abrir un proceso de normalización institucional para recuperar a equidade destas administracións coa cidadanía viguesa. Trataríase apenas de que a Xunta de Galicia e a Deputación de Pontevedra desenvolvesen no concello de Vigo actuacións, axudas económicas ou programas semellantes aos que veñen acometendo noutras cidades e vilas no terreo das obras básicas, na promoción turística ou no mantemento de entidades culturais e instalacións deportivas, por só citar algúns eidos nos que Vigo foi excluído adoito por elas. Non haberá credibilidade para este “gran pacto” sen recoñecer esta importante débeda.

Unha normalización institucional que non abondará, se despois non se recupera no Parlamento de Galicia o debate sobre o proxecto do planeamento estratéxico da Galicia urbana e sobre a reforma territorial do país, tantas e tantas veces adiado polo Partido Popular, no que Vigo e a súa área metropolitana son trabe de ouro. E as cousas na cuestión territorial galega requiren ser reconducidas decontado. Xaora, é absurdo reclamar que Fomento continúe cementando o mar no porto de exterior da Coruña, onde leva enterrado millóns de euros. Outrosí sucede coa intención de manter coa respiración asistida das subvencións tres aeroportos internacionais en claro devalo de viaxeiros, incomunicados entre eles, iso si, con tres terminais e grandes aparcamentos do trinque. Por non falar do carísimo mantemento do edificio-escultura da Cidade da Cultura ou dos recintos feriais e palacios de congresos sen eventos ou cunha programación fraca ou na ducia de parques empresariais abertos aquí e acolá sen apenas actividade. A Galicia do século XXI non pode continuar con esta deriva de ineficiencia institucional que a prezo de ouro paga a súa cidadanía.

Urxe acometer unha profunda reforma territorial en clave galega, que debería redeseñar tanto as administracións locais como reordenar no horizonte do ano 2050 as infraestruturas básicas, dende portos e aeroportos, pasando pola mobilidade interurbana de persoas e mercadorías por estrada e ferrocarril, até os servizos educativos e culturais públicos da sociedade dixital. Unha reforma deseñada en clave inequivocamente galega, na que todas as forzas políticas e sociais están chamadas a contribuír, capaz de rematar con doenzas tan graves como o localismo, o clientelismo e a corrupción, arrastradas ao longo de todo o período autonómico pola administración municipal, e que debería supoñer, tras a inevitable desaparición das deputacións, o deseño dun novo mapa local e dunha rede de novos concellos e áreas metropolitanas.

Neste modelo é onde Vigo ten a súa mellor oportunidade para liderar a Galicia urbana do XXI e resolver algúns dos seus problemas actuais. Poderíase aí deseñar con racionalidade e serenidade territorial o mapa aeroportuario galego, tendo en conta que coa finalización do AVE da Meseta diminuirá o número de usuarios do avión con Madrid, o que supoñerá a inevitable especialización de traxectos e tráficos aéreos. Un novo escenario que aconsellaría se contemplase a unión por ferrocarril de velocidade alta das tres terminais, o que facilitaría a súa interconexión en menos dunha hora, facéndoas máis competitivas con respecto á portuense de Sa Carneiro. Outrosí debería suceder coa posibilidade de interconectar por ferrocarril o porto nodal de Vigo, inserido por fin na rede da fachada atlántica europea, co aeroporto de Peinador, probablemente especializado no transporte internacional de mercadorías frescas e compoñentes das industrias aeroespacial, naval e do automóbil, sectores da nosa industria metropolitana actual. Un proxecto urbano que require o recoñecemento administrativo e político da Área Metropolitana de Vigo, capaz de ofrecer á cidadanía os servizos integrados de transporte público, recollida e tratamento de residuos, abastecemento e saneamento de augas, seguridade, bombeiros ou promoción turística e cultural, entre outros.

Non teño dúbida que esoutro “gran pacto” sería que os partidos sistémicos e os partidos do nacionalismo e da esquerda asumisen esta viraxe estratéxica territorial abandonando o vello localismo polo novo metropolitanismo cívico en clave de país. Pagaría a pena intentalo.

Onte 909: Lei VPA

UnknownNon podemos deixar de destacar que onte foi aprobada por unanimidade do Parlamento de Galicia a chamada «Lei Valentin Paz Andrade» para o aproveitamento da lingua portuguesa e vínculo coa Lusofonía. A pesar de que foi «descafeinada» a proposta presentada pola Iniciativa Lexislativa Popular VPA, a partir de agora o ensino do portugués introdúcese con carácter xeral como materia optativa no noso sistema educativo non universitario, así como se asume o compromiso das institucións galegas de fomentar a relación institucional coa lusosofonía e a recepción das canles das televisións portuguesas. Tan importante como a aprobación unánime da lei será o necesario compromiso do goberno galego para poñela en práctica. A Lei VPA debe contribuír a mudar a nosa ollada (a do conxunto da sociedade galega) cara a lingua e cultura portugesas despois de estarmos tanto tempo virados de costas.

O sorpasso de Caballero

No artigo da semana en Faro de Vigo analiza a situación política en Vigo.

Nas últimas semanas producíronse mudanzas profundas na política municipal viguesa. Tras case sete anos na Alcaldía, no terceiro ano do seu segundo mandato Abel Caballero decidiu mover peza e abandonar ao BNG como o seu socio estratéxico para aprobar o orzamento de 2014, ao tempo que avanzaba a un ritmo sorprendente esta negociación presupostaria co grupo municipal do Partido Popular, co que nunca mantivera colaboración deste carácter. Semella que esta mudanza de socios procurada polo alcalde ten que ver con outras noticias tan recentes e relevantes para a cidade como o anunciado desbloqueo por parte da Xerencia de Urbanismo dalgunha das pezas máis difíciles do Plan Xeral, en especial a do Barrio do Cura, pendente só da aprobación de Patrimonio da Xunta e do pleno da corporación, e a do edificio do colexio Cluny na Gran Vía, que podería ser derrubado para construír un xeriátrico privado; ou tamén coas expectativas abertas sobre outras pezas máis grandes do planeamento como a de Liñeiriños e o seu contestado proxecto de centro comercial e de lecer rexional de Porto Cabral. Mudanza de socios que se fai aínda máis evidente coa dispoñibilidade da Alcaldía de negociar coa Xunta de Galicia as achegas do concello de Vigo ao plan de transporte metropolitano, ás acometidas do hospital de Valadares ou a cesión dos terreos para a Cidade da Xustiza, tres temas que, xunto á política aeroportuaria e a fusión das caixas, durante anos constituíron o casus belli das relacións entre Caballero e Feijoo.

Enmarcado teoricamente na cultura da “Gran coalición”, alicerzada no entorno da crise europea, o modelo de gobernabilidade acuñado por Angela Merkel, no que colaboran os dous partidos sistémicos, o conservador neoliberal e o socialdemócrata, o acordo orzamentario que en Vigo pretende acadar Abel Caballero co Partido Popular ten a intención de entrar pola porta grande do até agora entorno prohibido do electorado conservador; como xa conseguira durante varios mandatos Francisco Vázquez na Coruña con doses inxentes de coruñesismo conservador. Un acordo orzamentario que tamén beneficiaría ao equipo municipal de Chema Figueroa, cuestionado polos responsables composteláns da súa formación que con escaso disimulo filtraron estes días o nome de Javier Guerra como probable candidato popular á primeira cadeira da casa do concello. Un acordo, ademais, que constituiría un precedente para abandonar o modelo que durante as tres últimas décadas, desde o acordo orzamentario que en 1987 asinaron Manuel Soto e Camilo Nogueira, mantiveron en Vigo socialistas e nacionalistas de esquerda. Fórmula utilizada dende entón noutras cidades galegas, con acordos orzamentarios dentro ou fóra do goberno municipal, como na actualidade sucede en Ourense, Lugo e Pontevedra, que impide gobernar nelas aos conservadores, a pesar de ser nalgún caso o grupo máis votado.

No entanto, creo que a razón principal da nova estratexia de Abel Caballero está en acadar nas eleccións municipais da primavera de 2015 o “sorpasso” con respecto ao Partido Popular, convertendo ao PSdeG-PSOE na forza máis votada en Vigo. Descartado o escenario dunha maioría absoluta, semella que a próxima será unha corporación máis fragmentada ca actual, na que poderían participar até cinco ou quizais seis grupos políticos, os tres existentes na actualidade, máis AGE, sen descartar a UPyD, Compromiso por Galicia ou algunha candidatura cidadá de novo cuño. E diante de semellante panorama, onde non será doado artellar maiorías, a alcaldía corresponderá a forza máis votada. De aí a importancia para Caballero de consolidar agora o seu proxecto de alcaldía transversal, capaz de seducir como as súas humanizacións a todos os sectores sociais e barrios. Máis aínda cando conta coa vantaxe engadida de que os seus rivais (socios) do PP non teñen unha candidatura clara e a oposición nacionalista e de esquerda, previsiblemente, quedará moi fragmentada e sen liderados consolidados.

Neste entorno municipal con claros tintes pre-electorais haberá que atender aos conflitos institucionais e veciñais abertos, algúns arrastrados de mandatos anteriores. Entre eles, e non o de menor importancia, o da posta en marcha da Área Metropolitana de Vigo, a principal carta coa que conta Núñez Feijoo (ademais da apertura do hospital de Valadares), á que Caballero non poderá poñerlle moito a proa. Outrosí sucede con cuestións, en aparencia menores, mais significativas para a política social e cultural, como do servizo Sereos de axuda a persoas en risco de exclusión ou a construción da Biblioteca Pública do Estado e doutras infraestruturas culturais, que a alcaldía de Caballero non soubo solucionar até o momento. Queda un ano electoral por diante que aventuro moi movido.

Onte 908: 10 de marzo

Amador Rei e Daniel Niebla, obreiros da Bazán, foron asasinados pola policía da ditadura franquista o 10 de marzo de 1972 cando se manifestaban en Ferrol na defensa dos dereitos dos traballadores. Lémbroo como un dos primeiros acontecementos políticos que no remate da miña infancia me fixeron espertar, cando os maiores da casa falaban en voz baixa. Hoxe continúa sendo un dos feitos máis estremecedores da historia contemporánea de Galicia, que nunca debe ser esquecido, merecedor de ser lembrando nas nosas aulas. O seu recoñecemento institucional en 2006, polo goberno bipartito, como Día da Clase Obreira Galega non pexa o seu carácter cívico e reivindicativo, máis aínda no actual contexto de devaluación salarial, con taxas brutais de desemprego, con recortes de dereitos laborais, emigración masiva da nosa mocidade e exclusión e pobreza en todos os segmentos xeracionais, motivos moi semellantes polos que se manifestaban Amador e Daniel.

Recupero a foto daquel 10 de marzo de 1972 recuperada onte por Ferrol 360.

Onte 906: Día internacional da muller traballadora

Este 8 de marzo centrouse nas mobilizacións a prol do dereito ao aborto libre e gratuito dos dereitos sexuais e reprodutivos, coa intención de frear o retroceso que supón a Lei Rajoy. No obstante, sendo a loita polo dereito a decidir a maternidade fulcral e imprescindible, non se pode esquecer o retroceso que todos os dereitos das mulleres están sufrindo nos diversos eidos da vida social e laboral. Os datos amosan que as mulleres son as primeiras vítimas das políticas de recortes. Ao longo destes últimos cinco anos, os chamados da «crise« (de devaluación salarial) baixou a taxa de actividade e o salario feminino fronte ao masculino, as mulleres sufriron maiores taxas de precarización, aumentando así a fenda salarial entre homes e mulleres. Como se incrementaron tamén os casos de violencia machista e a cultura da mixosinia para vergonza de toda a sociedade. Tras cen anos da celebración desta xornada mundial, a creación de espazos de igualdade real e a defensa dos dereitos conquistados polo movemento feminista é tarefa que a todas as persoas convoca, especialmente aos homes.

Onte 905: A gran coalición

Saíu en varias ocasións na tertulia da «Crónica» da Radio Galega na que participei na noitiña de onte. A gran coalición de conservadores e socialdemócratas podería ser un modelo político que se xeralizara como fórmula de goberno en Europa. É moi probable que, tras as Europeas, o presidente da Comisión Europea (elixido por vez primeira nestes comicios) será un socialdemócrata, o libreiro alemán Martin Schulz, mentres o do Consello será un conservador, o luxemburgués Juncker, actual presidente do Eurogrupo, consolidando así un cogoberno dos partidos sistémicos. Un modelo de gobernabilidade acuñado por Angela Merkel para consolidar o seu indiscutible liderado: un partido de dereita hexemónico, que impón os criterios ortodoxos de política económica e social, acompañado no goberno por un partido socialdemócrata feble e dividido que avala estas políticas.

Abonda con analizar o que está sucedendo co PSOE en Catalunya, Navarra ou Galicia, onde a dirección federal de Alfredo Pérez Rubalcaba decidiu o harakiri das súas organizacións territoriais, para intuír a estratexia de gobernabilidade a medio prazo do partido socialdemócrata español. Un modelo de gran coalición que anima a políticos atrevidos como Abel Caballero a ensaiar o seu propio modelo de gran coalición (orzamentaria), neste caso coa intención de forzar nas vindeiras municipais un «sorpasso» co Partido Popular, único xeito de conservar a alcaldía viguesa un novo mandato. Neste contexto de grandes coalicións e de políticas homoxeneizadoras e conformistas dos partidos sistémicos é imprescindible a refundación da esquerda, do seu programa e do seu modelo de participación politica.

Onte 904: A plataforma de contidos dixitais de Abalar

Foi o propio presidente da Xunta quen onte presentou a continuidade do programa Abalar para os tres vindeiros cursos e para o dez por cento do alumnado do ensino non universitario de 5º e 6º de Primaria e 1º e 2º de ESO. A novidade do anunciado reside na creación dunha «plataforma de contidos curriculares dixitais na que estará ao completo a materia de cada curso», da que nada sabemos nin fomos informados os profesionais da edición educativa en Galicia nin do sector da libraría. Ademais deste «enigma», valorado por Feijoo en 3,6 millóns de euros, chama a atención que a Xunta continúe optando por un modelo de contido dixital educativo redistribuído (sen conexión á rede) e apostando por un modelo de «educación dixital completa», que elimine o uso dos soportes impresos, «eses perigosos e caros libros impresos». Abandónase así a estratexia de hibridación dixital de todo o sistema educativo, no que se utilizan ambos os dous tipos de soportes e no que se privilexia o desenvolvemento da competencia dixital e das competencias de comunicación lingüística, aconsellada de forma reiterada nos documentos da LOMCE. Temo que como xa sucedera coa potenciación da ensinanzas do inglés, que xustificou o retroceso do emprego do galego como lingua vehicular, a dixitalización das aulas sexa utilizada como ferramenta da mercadotecnia política.

Onte 893: Respiro

O axustado do resultado das votacións de ANOVA sobre as coalicións para as Europeas, mesmo a pesar do movemento determinante de Beiras no último momento, supón un respiro para a continuidade de AGE, aínda que amosa unha formación fracturada onde matematicamente aínda son minoría os partidarios da estratexia da coalición federalista. Tras a celebración das Europeas, coas municipais a menos dun ano, volverá con toda a súa intensidade o debate sobre a estratexia da ANOVA, que non é outro que o do futuro do nacionalismo e da esquerda federalista en Galicia a comezos do século XXI. O de onte foi apenas un respiro.