Onte 424: Desafiuzamentos

/en , , , , , /por

Na tertulia da noite da Radio Galega debatemos, entre outros temas, sobre o aumento do paro (en Galicia xa preto da incrible cifra das 300.000 persoas) e da inxustiza dos desafiuzamentos que afecta a case 80.000 familias. Dúas situacións dramáticas que caracterizan o momento actual no que aumenta a desigualdade social e a precariedade dos máis humildes a velocidade de vertixe. É moi difícil crer que cada día se produzan en España 500 desafiuzamentos (unha ducia deles no partido xudicial de Vigo) xusto cando a banca recibíu cartos a moreas para o rescate dos seus fallidos inmobiliarios, que paga toda a cidadanía a prezo de ouro cos recortes salariais, os ERES, a reforma laboral e todas outras políticas de “austeridade selectiva”. Un sarcasmo! Non abonda que o goberno prometa que presentará no Parlamento unha nova lei hipotecaria, que agardamos recoñeza a dación en pagamento. Precísase unha vontade política firme que impoña xa unha moratoria nestes desafiuzamentos e remate cos abusos tan evidentes da banca, tanto da que xa recibíu cartos públicos como aqueloutra que impón taxas elevadísimas a súa clientela.

Onte 423: Finlandia

/en , , , /por

Finlandia é o país das abidueiras entre a brétema. Mais tamén é o país do Kalevala, o seu grande relato épico e mitolóxico, un longo poema pertencente á tradicion oral, compendiado, fixado e publicado por Elías Lönnrot en 1849, que tivo un papel sobranceiro no proceso de independencia finesa e inspirou algunhas das pezas do músico Jean Sibelius, outra das glorias nacionais. Finlandia é o país da sauna, das luces do norte e do larpeirísimo chocolate de Karl Fazer, que merece unha estatua no mesmo centro de Helsinqui. Ademais hoxe é o país de Nokia, dos deseños de Marimekko, que decora os avións de Finnair, como dos simpáticos Moomim e dos lareteiros Angry Birds, figuras das iconografía infantil internacional. Mais e sobre todo, Finlandia é hoxe un país que constitúe modelo de educación pública de calidade, capaz de preservar a equidade e igualdade cos mellores resultados do seu alumnado nas probas PISA. Baseado nunha revolución lectora de considerables dimensións, que con moito supera os muros da escola, así como nunha confianza plena no profesorado e na dignificación social do seu papel, este modelo educativo constitúe quizais a cerna do exitoso proxecto social deste país sereno, non exento de contradicións e rixideces.

A ter en conta sobre Finlandia

  1. 5.4 millóns de habitantes, 90 % falan finés, 5,4 % sueco.
  2. 35 % cualificación universitaria ou equivalente.
  3. 78 % da poboación de relixión luterana.
  4. 6% terra de cultivo, 68 % bosque, 180.000 lagos.
  5. 35.200 € PIB per cápita (25.100 €, media UE27).
  6. + 2,9 % PIB (2011).
  7. 7,3% desemprego.
  8. 3.540 € de soldo medio mensual (homes), 2.918 € (mulleres).
  9. 81 % fogares con ordenador; 73 % con banda ancha; 96 % televisión dixital.
  10. 98 % móbiles; 43 % smartphones.
  11. No sistema educativo non existe a Inspección educativa e só hai unha proba de avaliación externa, ao remate dos estudos secundarios (equivalnete ao noso bacharelato).

Onte 422: Helsinqui

/en , /por

Gustoume de Helsinqui o seu carácter de alongadísima cidade portuaria. O perfil dos guindastres, bastante máis antigos cós vigueses, achégalle un arrecendo a salitre ao barrio neoclásico cercano á praza do Senado e aos impoñentes edificios do parque da Explanad. As novas edificacións de vivendas, case a beiramar, mesmo nos espazos portuarios recuperados, son tan espectaculares como incomprensibles para os nosos criterios urbanísticos. O centro comercial (onte pechado por festivo) camíñase de seu, entre o rebumbio aceirado dos modernos tranvías e os escaparates das marcas máis caras do mundo. Mágoa que non puidésemos visitar o monumento a Sibelius, o tempo non deu para máis. Outra razón para volver a unha cidade cun chisco máis de encanto do agardado.

Onte 421: Tampere

/en , /por

Tampere, a cidade das abidueiras entre a brétema, reconvertíu a súa vella factoría algodoneira nun emblemático complexo de lecer e cultura. Esa transformación representa tamén a dunha cidade pequena reiventada nas dúas últimas décadas como centro de innovación tecnolóxica e sede de dúas universidades. No entanto, Tampere foi capaz de manter o pulo do seu mercado tradicional onde arrecende a pan e locen as carqueixas de Nadal.

Onte 420: Cara o norte

/en , /por

Dedicamos a xornada de santos a facer unha longa viaxe cara a norte. Ao longo de doce horas comprobamos a fiabilidade de LH e a disciplina finesa nos servizos de transporte público. Non hai queixa posible. A Europa luterana funciona. Máis aínda, cando nin notamos a friaxe severa coa calorosa acollida. Case tres días por diante para coñecer algo máis da vida nórdica.

Onte 419: De samaíns e magostos

/en , , , /por

En boa parte das escolas galegas de infantil e primaria celebrouse onte a festa de Samaín, a exaltación cabaceira de bruxas e espíritos, que sinala a entrada simbólica no tempo de inverno. Mágoa que o invasivo reclamo comercial do Halloween confunda tanto a moitos dos nosos pequenos. Polo que vimos no serán de onte polas rúas viguesas, algúns asumen esta festa coma un xeito de entroido de dráculas, vampiriños e outras xentes que meten medo. Sen menoscabo ningún do interese educativo do Samaín, no que levo acreditado dende hai anos, corremos o perigo de que co seu apoxeo desnaturalizado en jaloüín perdamos a celebración do Magosto, a humilde festa comunal dos zonchos e das castañas, tan ensarillada na cultural tradicional de noso. Máis alá dos intereses comerciais do jaloüín e compañía, precisamos dun criterio educativo para orientar á nosa rapazada no que son os símbolos da nosa tradición e identidade colectiva, non vaia ser que perdamos polo camiño tanto magostos coma samaíns. Con todo, celebremos na noite de santos a defuntos a festa das cabazas. Agardo que contribúa a iluminarnos, tamén aos maiores, entre tanta confusión e incerteza.

Onte 418: Gran tiburón branco

/en , , , , , , , /por

Desque hai máis dunha década publicamos Elexías a deus e ao diaño, temos a convicción que Samuel Solleiro é un dos escritores chamados a ampliar as marxes da narrativa galega contemporánea. Demostrouno en 2006 con dz ou o libro do esperma e confírmao agora con Gran tiburón branco, o libro que presentou onte en Couceiro acompañado de Ana Salgado. A presentadora comezou salientando que este novo libro de Solleiro tiña algo de expiación, “afastándose da escritura case poética de dz“, aínda que como no anterior continúaba dosificando a poesía para cando aparecese ter máis impacto. Subliñou a importancias das tres voces narrativas femininas e outras tantas masculinas e a importanica no libro de temas como a morte, a culpa e o amor, que aquí adopta a foma xeométrica, a do triángulo. Rematou Salgado o seu magnífico texto afirmando que con este libro “Samuel Solleiro demostra que non quere ser postmoderno”. O autor comezou o seu discurso retomando o fío dunha das frases do seu libro anterior, “O amor e mais a morte son os mananciais dos meus ollos”, para engadir que en Gran tiburón branco quixo responder, ademais deses dous temas, a outra cuestión: “Que significan e canto significan as cousas?”. Identificou no derradeiro dos cinco relatos, “Guerra civil”, que para el constitúe o texto máis programático do libro, a súa intencionalidade de recoñecer que “as cousas poden significar nada ou poden significar menos”. Logo explicou que o título do libro, tamén o do primeiro relato, non significaba nada, non tiña carácter alegórico xa que “pretendo fuxir da cultura postomoderna que se demostrou cómplice, non inocente”. “Neste libro pretendín facer unha parodia da cultura postomoderna. Todos os personaxes son cínicos, unha actitude que se asocia á postmodernidade, mais todos  teñen fendas polas que se lles ve certa honestidade. Reivindico esas fendas que fan do libro un artefacto optimista”, concluíu. No coloquio Solleiro confesou que non lle gusta sobrevalorar o que se fai en Internet e falou do blog que abrira con motivo da publicación do libro.

Onte 417: Por outra política educativa

/en , , , , /por

Asinei a declaración :«Por otra politica educativa», elaborada esta pasada fin de semana por un grupo de profesionais da educación en Sevilla, convencido de que, a pesar da lei Wert, aínda é posible salvar a escola pública como trabe de cidadanía. Non son nin a segregación temperá por itinerarios nin a segregación por sexo nin a centralización do currículum nin a avaliación excluínte os vieiros máis efectivos para reducir as taxas de fracaso escolar nin para contribuír ao desenvovlemento persoal do alumnado e a cohesión social. Nun momento crítico (en todos os sentidos) como o actual, é imprescindible xerar no conxunto da sociedade (non só na comunidade educativa) un profundo debate arredor do futuro da educación como servizo público esencial. Un marco delimitado con claridade por esta importante declaración: “Mulleres e homes deben poder formarse como persoas completas, cidadáns responsables e traballadores cualificados. A sociedade precisa da escola para asegurar niveis axeitados de benestar, liberdade, xustiza e equidade”. Outra reforma educativa, cun enfoque comprensivo e con maior grao de acordo políitco e consenso coas comunidades e sectores profesionais da educación, é perfectamente posible.

Onte 416: Mudanza de hora

/en , , , /por

Cada ano entendo menos a conveniencia das mudanzas de hora, unha medida de obrigado cumprimento en todos os países da UE coa que se pretende «aproveitar mellor a luz solar« e consumir así menos enerxía. Segundo os datos do INEGA, en Galicia o atraso de hora provocará unha diminución de consumo enerxético do 0,4 %. Non obstante, todos os datos amosan que o máis conveniente para o noso aforro enerxético sería adoptar a hora do meridiano Greenwich e non a chamada «peninsular» que Franco mudou en 1940 para homologar a hora española coa alemá. En todo caso, sen entrar no espiñento debate sobre a autodeterminación horaria de Galicia, o cambio de hora que vivimos onte supuxo a chegada real das rotinas do inverno, coincidindo co tempo de Samaín e co inicio da tempada de cocidos e magostos. A partir de agora, hai que abrigarse.

Onte 415: Con Agustín en Láncara

/en , , , , /por

Intensa foi a xornada acompañando a Agustín Fernández Paz nas terras do Val de Láncara onde recibíu o Premio Ramón Piñeiro «Facer país» na súa décimo segunda edición. Comezaron os actos co recibimento na casa do concello na Pobra de San Xiao, para logo visitar a casa natal do pai de Fidel e Raúl Castro en Láncara. Un excelente almorzo forte na Casa Grande de Láncara axudou a coller forza a unha xornada que comezaramos moi cedo e na que percorremos a diagonal do país polas terras da Ulloa e do camiño de Santiago. Seguindo un horario moi flexible, os actos literarios comezaron na ponte de Carracedo sobre o río Neira. Alí interviron o concelleiro de Cultura de Láncara e Ana Rivera, en representación das asociacións culturais do Val do Láncara e comarca, outorgantes do premio. Este discurso emocionounos, xa que axiña detectamos na beleza da súa escrita e na trascendencia dos conceptos utilizados o froito da condensación dun traballo cultural urdido en clave de país. O de Ana Rivera foi unha sorpresa gratísima, un dos mellores momentos do día. Despois, xa diante da antiga casa do concello de Láncara, desenvolveuse o acto de entrega. Como presentadora Belén Regueira realizou intervencións magníficas, lembrando que o acto coincidía co Congreso Internacional de Observadores de Nubes que tiña lugar na Granxa Barreiros de Sarria, pola que nós pasaramos apenas dúas horas antes. A de Labañou salientou que «Agustín Fernández Paz era desas persoas que tiñan ambición por facer», insistindo no seu compromiso ético. Marica Campo chufou ben chufado a Agustín. A do Incio percorreu todas as dimensións do seu traballo, como educador e escritor, chegando a identificar o  rosebud agustiniano na colcha de farrapos da súa nenez, a que lle permitíu ensoñar as primeiras viaxes. Mini e Mero, os gañadores da anterior edición, foron os encargados de entregar o premio. Aproveitou Agustín as súas palabras para ofrecer unha lección de entursiasmo contaxioso. Entre as moitas afirmacións memorables do seu discurso, recollín no caderno estas tres: «Todas as persoas que traballan dignamente no seu traballo fan país»; «O galego está moi vivo, moito máis do que pensan os que queren darlle o golpe de graza»;«’Desánimo’ é a única palabra que non ten cabida nas nosas vidas». Tras un cumprido xantar popular, onde nin sequera faltou o queixo de San Simón da Costa nin a participación do cuarteto Xiarín do Incio (que tocan como dios), marchamos a correr para Vigo para chegar ao derbi. Unha xornada que non esquecerei.