«Inmunda escoria» e a memoria histórica antifranquista

Este serán presentaremos no Salón Nobre de Fonseca Inmunda escoria, a formidable obra de Ricardo Gurriarán sobre as mobilizacións estudantís na Universidade de Santiago durante o franquismo. Para o evento contamos coa participación de Vicente Álvarez Areces, o presidente do Principado de Asturias e destacado protagonista dos acontecementos do estoupido do 68 que pechan este estenso relato de máis de cincocentas páxinas e tres horas de gravacións no dvd que acompaña a cada exemplar. Confeso a miña fe neste libro que constitúe un auténtico océano para a nosa memoria antifranquista, unha arca de vidas e algúns segredos agora desvelados, o relato [realizado coa voz dun centenar de protagonistas] dun tempo no que se sementaron os valores da convivencia democrática actual (tan renqueante, mágoa!). Ademais de promover a recuperación da memoria republicana de Galicia, cómpre impulsar máis decididamente a construción do relato colectivo do franquismo e do antifranquismo, un tempo contraditorio e decisivo non só para os que nos imos facendo xa un pouco maiores, tamén para as xeracións mozas, ás que non lle podemos agachar que a democracia actual foi unha moi díficil conquista, chea de pasos adiante e atrás. O libro de Gurriarán é unha trabe primeira para termar dese proceso. Recoméndoo moi vivamente.

Publicados en galego os dous volumes d' «O segundo sexo» e un libro de Steiner

Poucas veces sentín maior alivio por ter culminado un proxecto de edición cando esta mañán chegaron da imprenta os exemplares de control de calidade do segundo volume d’ O segundo sexo. Tras unha década de traballo da tradutora, a teimosa e rigorosísima Marga Rodríguez Marcuño, por fin poden lerse na lingua de noso as máis de 1.200 páxinas da obra principal de Simone de Beauvoir. Para o primeiro volume contamos coa grande axuda proporcionada por África López Souto, que se ocupou da revisión filosófica e do limiar, e por Carme Adán, daquela Secretaria Xeral de Igualdade, que impulsou moi decididamente a edición. Para este segundo volume, tras os cambios da Xunta, cremos que contaremos só con algunha axuda á tradución das que solicitamos este ano.

Xunto ao volume de Beauvoir, chegaron tamén os exemplares do primeiro libro de Steiner en galego, George Steiner en The New Yorker, o que constitúe un xesto que como editores facemos para contribuír ao proceso de coñecemento da nosa cultura no mundo. Coa publicación destas dúas importantes obras, continuamos o noso proxecto de traducir para o galego algúns dos ensaios do canon cultural do noso tempo. Velaí un dos compromisos da nosa edición cultural.

«O Brindo de ouro II», quedei rendido diante desta novela de Xesús Marcos

Dende que hai ano e medio abrimos o blog de Xerais (xa leva preto de mil anotacións) en escasísimas ocasións falamos nestas brétemas de libros publicados pola editorial. Porén, non me resisto a expresar o meu entusiasmo tras gozar estes días da lectura vagorosa da segunda novela da serie O Brindo de ouro de Suso Marcos, hoxe o escritor primeiro do Courel e mestre da literatura de espada e bruxaría na nosa lingua.

Trabúcanse os que minusvaloren esta grosa novela de 416 por ser publicada na colección Fóra de Xogo (dirixida, tamén, a público xuvenil) ou por continuar a serie iniciada con A chamada do brindo, a novela gañadora do Premio Merlín 2004 (daquela de literatura infantil e xuvenil) e do Premio The White Ravens 2005. Como xa sucedeu outras veces con outros títulos publicados nesta nosa exitosa colección, só hai que vencer prexuízos e deixarse levar polos fíos da narración e comprobaremos que esta serie de aventuras de Marcos é unha marabilla! Con todo, hei confesar que con esta segunda entrega, A Táboa da Hospitalidade, quedei absolutamente rendido; penso que non é esaxerado  considerala como mellor novela de fantasía publicada na nosa lingua dende Arnoia Arnoia.

Xesús Marcos nesta segunda entrega consolida o seu espazo literario propio, o das Terras Outas dos arxinas, fronteirizas coa Devesa da Rogueira, coas Terras Érmedas dos alobri da raíña Ildara e coa Abellonenia trasunto na fantasía do Courel dos Tesos cumes que ollan de lonxe e que espreita cada amencer no bicarelo do bico do brelo. Xesús Marcos, ademais, tira moito partido do cadro dos personaxes que deseñara para a serie, sexa ese trío masculino formidable de Selmo (o Gardián do Brindo de ouro que protexe ao pobo arxina dende o Pico do Brío) e os seus amigos Toimil (o alobri que protagoniza a traizón e o romance deste segundo volume) e Oulego (ese fermoso home salgueiro dono das palabras que serven para defender o mundo); sexa ese impoñente cadro de mulleres, vencendo convencións e estereotipos de xénero, aquí sempre poderosas, dende a raíña Ildara ás Xidas e Barxas das que depende cada palabra ou cada decisión que se tome en cada unhas das parroquias arxinas, pasando pola Bruxa dos Broncedos e da Morda Maior que rexe nos territorios da soterra. Tras a batalla da Mina da Toca (episodio central no primeiro volume) será agora a procura do Longo Trabadelo a que enfronte ao pobo arxina co seu destino e co dos seus veciños os mougas do príncipe Proendos.

Unha prosa fluidísima e fermosa (moi fermosa), unha acción trepidante (onde non faltan escenas de loitas de espada e outros episodios bélicos) e un permanente xogo coas convencións propias do xénero (dende o amor cortés ao respecto dos mitos e da tradición) fan desta segunda novela do Brindo unha lectura engaiolante. Para aqueles que gostan da literatura de fantasía, esta é unha novela máis que recomendable. Estou convencido de que esta é unha serie de novelas que se fose traducida ao inglés axiña se situarían nos andeis das librarías a carón das máis valoradas polos afeccionados ao xénero. Como facemos para conseguilo? Velaí un reto.

Suso Marcos é, dende un punto de vista técnico, un dos nosos narradores máis interesantes, ademais de ser dos máis renovadores tematicamente. Tras o Premio Merlín, lembremos que en 2007 obtivo o Terra de Melide con A lúa dos Everglades (unha das mellores novelas que se teñen escrito sobre o fenómeno da emigración), este ano publica este grande Brindo e na vindeira primavera aparecerá A marca da derrota, a súa segunda novela en Xerais Narrativa, protagonizada por un soldado galego en Bosnia. Insisto, recomendo vivamente esta segunda entrega do Brindo.

Os primeiros e-books de Xerais

Hoxe demos un pasiño pequeno, que non teño dúbida inicia un camiño longo para o libro galego do futuro. Sen grandilocuencia, con humildade e rigor, coma corresponde ao estilo de traballo do equipo de profesionais de Xerais.

Aparecen as novelas premiadas de Rosa Aneiros

Xa puxemos nas librarías as novelas premiadas de Rosa Aneiros. Tras unha lectura devagariño de amabas as dúas non teño dúbida de que estamos diante de senllas obras grandes que marcarán un fito na nosa historia literaria e editorial. Dúas marabillas! Agardo con impaciencia as opinións dos lectores e lectoras.

A ilustración de cuberta é de Fran Herbello.

«A deleiba do mundo», o novo Maalouf

Este mes teremos nas librarías o novo Maalouf. Teño a impresión que este é un libro de ensaio que contribúe a introducir racionalidade e certas doses de esperanza no actual debate sobre a deleiba que vivimos.

O Bartleby de Melville en galego

Publicamos un dos nosos títulos máis queridos. Creo que a tradución para o galego de Eva Díaz Rodríguez é magnífica. Chegará ás librarías na primeira decena do vindeiro mes de setembro.

Volve Carlos Núñez: "Alborada do Brasil"

O vindeiro 16 de xuño aparecerá Alborada do Brasil, o novo disco de Carlos Núñez. Onte limos as primeiras informacións sobre un  proxecto do que sabiamos  traballaban, dende hai tres anos, Carlos e o seu equipo. Sentinme afectivamente vencellado a este proxecto desde as nosas primeiras conversas con Carlos e Fenrnando Conde sobre as relacións entre Galicia e Brasil, e, sobre todo, pola proximidade das nosas músicais tradicionais (ai, Antonio Nóbrega!, aínda por descubrir en Galicia). Agora, cando está a piques de aparecer (tanto o disco como a película do proxecto de investigación), a nosa ilusión medra.

Un cento de músicos participan no disco, dende Carlinhos Brown, Lenine e Adriana Calcanhotto á Escola de Samba de Beija Flor. Os trece temas supoñen unha viaxe pola diversidade das músicas do Brasil, dende o choro e a samba (presente en temas como “Vou vivendo” e “Alvorada de Cartola”), pasando polas percusións de estética medieval (“Nau bretoa”), á “bossa nova” e ás sonoridades gauchas do sureste. Nuns días seguro que temos oportunidade de escoitar algúns temas de primicia.

Actualización (31-05-2009): «Brasil somos nós», texto en primeira persoa de Carlos Núñez para La Voz de Galicia. Copiamos un anaco dun artigo ben bonito:

Brasil sempre ten sido para os galegos unha patria secreta onde desaparecer. En Brasil falan a lingua seguramente máis semellante ao galego que existe, se non é a mesma… No Brasil segue viva a alma da gaita, transmutada noutros instrumentos. Alí, a cultura das cantigas medievais galego-portuguesas, os nosos instrumentos musicais cáseque desaparecidos, as nosas tradicións… mesturáronse e fixéronse universais. En Brasil vive o noso pasado e quen sabe se o noso futuro.

Alí atopamos a nosa desexada síntese entre a cultura urbana e rural. No Brasil, as ondas do mar, a alborada, as noites de luar, as estrelas, as fogueiras de san Xoán, as sereas, as bruxas e o orballo, por non falar dos nosos diminutivos… gozan do glamour do artisticamente universal. Dito con outras palabras: no Brasil vive unha Galicia cool . Imaxinade a cara coa que ficaron os da Sony cando lles contei todo isto mentres escoitabamos o disco: «¡Carallo con estos gallegos! Ahora van y crean la música galego-brasileira!».

O caso é que volvo a casa convencido de que a nosa relación con Brasil pode ser clave para Galicia na nosa continua reinvención do país e, por que non dicilo, na creación de novos mercados. Sei que está todo por facer, pero penso que poderíamos estar diante dunha nova conexión artística tan potente como foi a música celta, coa que dalgún xeito conseguimos, dende mediados dos anos noventa, poñer a Galicia no mapa para moita xente.

Na ronda de sabios que entrevistamos para o documental que estamos a facer en paralelo ao disco, Ramón Villares, presidente do Consello da Cultura Galega, xa nos avisou: «Brasil é unha grande aposta, non só económica, senón tamén cultural». O meu amigo Manuel Bragado, director de Xerais, resumiuno en tres palabras: «Brasil somos nós». Hai pouco tempo, Juan Luis Cebrián foi aínda máis alá e dixo que «Galicia ten a sorte de ser a terra das cantigas e pode ser a ponte de España e Europa co Brasil».

«Os ollos do Contomar»

Acredito que este libro é unha marabilla. Poucas veces gocei tanto da beleza da lectura como nestas fotografías de Manuel G.Vicente. Outrosí sucede cos textos, que constitúen unha antoloxía fulcral sobre a lectura, o libro e a biblioteca.

Beizóns para Espazo Lectura!

[recomendo baixar as primeiras 28 páxinas en pdf]

"Do orixinal ao libro"

Chegaron hoxe os primeiros exemplares Do orixinal ao libro. Manual de edición técnica. Unha obra importante para o sector profesional do libro en Galicia xa que constitúe o primeiro manual de edición en galego. Presentaremola con motivo do 23 de abril, día internacional do libro e dos dereitos de autor. Beizóns para o autor, o noso amigo o editor e blogueiro, Juan Blanco Valdés.