Onte 1485: Series xuvenís

XG00030803Hai tempo que vimos apostando en Xerais pola publicación de series xuvenís como un espazo para a ampliación e formación do lectorado dende a preadolescencia. Un subxénero da literatura infantil e xuvenil que non debe ser esquecido e do que temos numerosas mostras no noso catálogo. «As aventuras de Said e Sheila» de Ramón Caride, nacida a partir de Perigo vexetal, premio Merlín de 1995, abriron hai agora vinte anos na lix galega este tipo de edición; unha serie que o autor pechará esta primavera coa publicación do quinto e derradeiro volume, O camiño da Estadea. o regreso de Said e Sheila. Anos despois, Xosé Miranda publicou dúas entregas da serie de maxia «Amancio Amigo», mentres que Xesús Manuel Marcos outras tantas d’ «O Brindo de ouro», serie con vontade triloxía de espírito tolkiniano nacida do premio Merlín de 2004, como tamén o foi a de Mar Guerra, protagonizada polo simpático Xenaro Conese Maiúsculo, obra gañadora do Merlín 2008.

Manuel Lourenzo tamén desenvolveu unha serie de dúas novelas xuvenís a partir de Irmán do vento, o premio Merlín de 2003, ao que seguiu Flor de area, senllas novelas sobre a guerra de Iraq. O mesmo autor creou o personaxe de Tanis I O Mocos, o príncipe herdeiro do reino de Sofrovía, cun tinte humorístico magnífico. Pola súa banda Jaureguizar, en colaboracion co ilustrador Matalobos, ten en marcha dúas series recentes de moi diferente fasquía: « Os Sabuxos», serie de intriga preadolescente, e «Un misterio para Tintimán», que percorre a historia das cidades galegas da man dun intrépido reporteiro adolescente. Elena Gallego é a autora de «Dragal», a serie do dragón galego, catro títulos até o momento, ademais dun interesante proxecto de edición estendida e transmedia, alicerzando un mundo de fantasía sobre a memoria do noso patrimonio oral. Mentres Rosa Aneiros ofrece na triloxía «Ámote Leo A.» unha viaxe por varios continentes dunha moza galega ao remate dos seus estudos universitarios. A súa vez, Anxo Fariña creou «Os Megatoxos», a serie máis veterana e con máis títulos da nosa lix, na que se propón unha engaiolante viaxe polo tempo e pola espazo.

XG00236401Neste contexto naceu o noso proxecto máis recente, a serie «Formig4s», creada por Pere Tobaruela e Andrés Meixide, da que onte entrou en almacén a súa terceira entrega, Formig4s. Misión Barcelona. Mesturando o texto literario coa banda deseñada muda, utilizando a escolla tipografía como procedemento expresivo, cada entrega leva aos catro membros de «Formig4s brigada especial» a coñecer unha das grandes cidades do mundo (ParísNova York, Barcelona, no futuro Toquio) para resolver uns enigmas con alicerces na historia. O carácter prototípico e moi diferente de cada un dos catro heroes (Formos4, Form4il, Fornel4 e Forx4n), xunto a presenza dun seu rival, o Doutor Paumao, un científico que ambiciona a calquera prezo converterse no amo do mundo, artellan unhas tramas novelescas onde se mestura a acción, a intriga e a investigación documental. Un proxecto do que no sentimos satisfeitos e agardamos sexa exportado a outras linguas.

Nestas series xuvenís galegas estase facendo un importante esforzo de innovación de formatos editoriais que agardamos contribúa a ampliación do público na preadolescencia e a súa formación con lectorado literario.

Onte 1480: Astérix e Wikileaks

36Cubiertas.inddPuxemos onte nas librarías O papiro do César, o máis recente álbum de Astérix, o segundo dos escritos por Jean-Yves Ferri e debuxados por Didier Conrad. Os novos autores, que recibiron o encargo de Uderzo e da filla de Gosciny de continuar a serie, nesta entrega dan unha importante volta de torca procurando atopar no tempo actual a cerna desta aventura. O mundo da comunicación é o tema central do álbum, no que se parodia o caso Wikileaks mediante o personaxe de Dobrepolémix, inspirado en Julian Assenge. O malvado editor Bonus Promocionus, que censurará un capítulo da Guerra das Galias, o papel das pombas mensaxeiras, a presenza dun esquío que chía e chia, homenaxeando a Twitter ou o nome de Antivirus para un centurión son outras referencias á comunicación. Haberá que agardar polo ditame da crítica. mais todo indica que nesta súa segunda vida a serie ten un futuro moi prometedor.

Onte 1475: O Taxi de Panahi

Taxi_Teher_n-777627015-largeAsombra que unha película tan modesta como Taxi. Teherán de Jafar Panahi poida ter un resultado tan fascinante. Ao premiado director iraní, a quen o seu goberno nega a saída do país e a posibilidade de facer películas, abóndalle unha cámara colocada dentro dun taxi para filmar un falso documental no que representa parte da vida cotián dunha cidade luminosa e amordazada. O taxi conducido polo propio director transfórmase en espazo público onde diversas persoas falan sen ataduras. Taxi é unha película minimalista nos medios, construída sobre un guión livián, onde é difícil distinguir entre o ficticio e o real. Xaora, é moi poderosa na súa intencionalidade política, xa que se denuncia de forma sutil a represión do réxime, a falta de liberdade de expresión, a censura, a pena de morte ou a situación das mulleres. Panahi demostra que o imprescindible para facer unha película é contar cunha cámara e con talento e enxeño para filmala. A el sóbralle.

Onte 1472: Pedro Feijoo aposta pola comedia

XG00242501Pedro Feijoo volveu onte a Galicia para comezar o lanzamento de Morena, perigosa e románica. Publicada de forma simultánea en galego e castelán, nesta terceira novela, despois do éxito d’ Os fillos do mar e A memoria da chovia, Pedro arrisca introducindo un argumento a prol da comedia e do humor coa intención de dar outra resposta ás preguntas esenciais da súa narrativa: «Que é realmente a vida? Cales son as razóns que moven aos seres humanos a erguerse cada mañá?» Se nas novelas anteriores utilizara para respondelas algunhas convencións do xénero negro (sen recorrer nin a policías nin detectives) e da traxedia clásica (sen faltar nunca doses de humor e retranca), desta volta, sen perder as marcas da casa, aposta por seguir as leis da comedia, o xénero elegante por excelencia, con tradición máis teatral ca narrativa dende Aristófanes a Moliére, aínda que pouco frecuentado na literatura galega. Con este pinchacarneiro de xénero, Feijoo confírmase como auténtico narrador natural cun talento de moitos dobróns.

Morena, perigosa e románica é unha comedia de intriga ao xeito de road movie. que comeza nas rúas viguesas polas que deambulan os membros da Banda Perigo e remata en territorio catalán, despois dunha esperpéntica aventura, chea de malentendidos, esforzos e xeniais trasacordos. Como require as convencións do xénero escollido, os protagonistas, xente disparatada, representan unha parte dos vicios e malestares do noso tempo, ofrecendo, como facía Molière nas súas pezas, unha galería que sirve de espello da cobiza, da rebeldía, do medo, do desexo, a envexa e doutras expresións de condición tan humana. E como comedia de espírito clásico que é nesta Morena nun moi traballado argumento non faltan nin os roubos nin as estafas nin as persecucións nin as burlas nin os enganos nin as paparotas conformando o que autor bautiza como «comedia dantesca». Pedro Feijoo merece o noso recoñecemento por esta afouteza de ofrecer, como fixera o seu (e noso) admirado Eduardo Mendoza, dende os territorios da comedia novos vieiros para explicar a complexidade da condición humana.

Onte 1471: «Ostrácia» de Teresa Moure

3b9434e5-0439-45b8-80ae-1fe4a6acf8e6Foi unha honra acompañar onte a Teresa Moure no lanzamento da súa Ostrácia na libraría Andel de Vigo. Ostrácia é unha novela na que Moure, despois de dez anos da publicación de Herba moura, condensa moitas das súas preocupacións de expresión libre, rebelde, feminista e militante. Ao fío do relato da relación de Inessa Armand e Lenine, ofrécese unha reflexión sobre as relacións entre amor e política, para as que a autora reclama entrega total, absoluta, case sen condicións, xa que só así poden transformar a realidade. Tras a peripecia biográfica de Inessa Armand, militante bolxevique, nai de seis fillos, xornalista, promotora de círculos feministas, auténtica muller árbore de folla perenne que sofre o desterro, o exilio e a soidade agóchase a presenza da araña e o lobo ártico; dous animais que expresan a sumisión e a liberdade, o conflito nunca resolto entre Lenine e Armand, entre a erótica e a política.

Ostrácia paga moito a pena como novela histórica, que reconstrúe con rigor documental e alento narrativo o complexo proceso de debate político interno e intervención social que levou ao partido bolxevique ao poder en outubro de 1917. Ostrácia merece tamén o interese do lectorado como coidadísimo farrapo literario no que a voz da narradora se vai ganduxando con textualidades diversas (cartas, entrevistas, poemas, ensaios politicos), facilitando así unha lectura alternativa á diacrónica, ao xeito de rayuela cortazariana. Mais e sobre todo, Ostrácia é unha obra moi valiosa pola súa indagación sobre as marxes, os límites e os territorios da exclusión voluntaria. Ostrácia é unha reivindicación da natureza salvaxe da auténtica política, mais tamén dunha nova amoroloxía, novo concepto acuñado pola nosa autora. Ostrácia e, pois, un territorio fértil para a liberdade e a disidencia. Recomendo moi vivamente estoutra gran novela de Teresa Moure.

Onte 1470: «A praia dos afogados»

caratula_grande1422Como sucedera coa estrea d’ A Esmorga foi onte unha beizón acudir aos Norte para ver nunha sala chea A praia dos afogados en versión orixinal en galego. A pesar de ser unha película sen apenas elipses nin omisións con respecto á novela homónima de Domingo Villar, conquistounos como golosina visual viguesa. A aparición na pantalla de espazos queridos, como o porto de Panxón e as dunas de Gaifar, tiraron do noso interese por esta narración policial con pingueiras etnográficas. Chamoume a atención o esforzo de Gerardo Herrero por facer presente a lingua galega, coa intención de arraizar a historia, aínda que isto facilitase a visualización do prexuízo da falsa amabilidade lingüística. Tamén é moi destacada a magnífica interpretación dos secundarios galegos, como Luis Zahera, Celia Freijeiro e Celso Parada. A pesar de que non é unha película das «memorables», é unha fachenda contar cunha adaptación desta factura tan digna dunha obra literaria galega.

Onte 1466: «De remate», sorprendente booktrailer

XG00236701Publicamos onte o booktrailer do lanzamento da novela De remate de Héctor Cajaraville, gañadora do Premio Xerais 2015. Preparado por César Galdo este sorprendente documental de máis de nove minutos de duración sintetiza a historia do escritor e xornalista Bieito Sanmarful, protagonista da novela, na voz de catro persoas que o coñeceron e amaron. Un guión excelente, unha realización moi coidada e unha interpretación memorable e emocionante de actores e actrices amadoras, veciñas do realizador en San Sadurniño, caracterizan unha das pezas audiovisuais máis audaces e conseguidas que temos coñecidas. César Galdo e o seu equipo de Entremedias Comunicación demostran as enormes posibilidades da colaboración do sector audiovisual coa promoción do libro e a lectura en galego, ademais do aproveitamento como recurso didáctico deste tipo de pezas. A nosa maior gratitude e recoñecmento para eles. Animo a compartilo.

Onte 1462: «Namoreime en Ons»

NAMOREIME EN ONS Portada.inddLin con curiosidade Namoreine en Ons (Edicións do Cumio, 2015), o libro máis recente de Staffan Mörling, o antropólogo sueco, grande especialista na dorna e na súa cultura. Novela autobiográfica ou autobiografía novelada, narra a súa chegada a illa de Ons na década de 1960 cunha bolsa para estudar as embarcacións tradicionais galegas. Xaora, a cerna do relato é a súa romántica historia de amor con Xoana, unha fermosa rapaza da illa, coa que casou e coa que vive en Bueu dende entón. A pesar dunha certa inxenuidade na utilización do punto de vista, o relato é interesante como retrato etnográfico da comunidade humana da illa de Ons hai cincuenta anos, dende a descrición das embarcacións (dorna, galeón e lancha xeiteira) e artes de pesca que entón utilizaban os mariñeiros, pasando pola da propia arquitectura até a recuperación das crenzas e lendas da cultura popular, hoxe desaparecidas, recuperadas pola memoria de Mörling. Unha entrañabke testemuña etnográfica deste galego de orixe sueca.

Onte 1460: «Interferencias», o regreso de Manuel Seixas

interferencias_Compostela-02-10-2015

Presentamos onte na libraría Couceiro de Compostela Interferencias, a novela coa que regresa Manuel Seixas. Un acto emocionante co que Seixas iniciaba a serie de presentacións desta importante novela sobre as dores da alma e sobre o optimismo na escuridade, que continuará no serán de hoxe no auditorio da illa de Arousa, a vindeira semana na libraría Cartabón de Vigo dentro do ciclo «Venres nas librarías» e xa máis tarde en Vilagarcía de Arousa.

XG00243001María Pérez Vázquez na súa intervención deu tres razóns para aconsellar a lectura de Interferencias. A primeira por estar estar moi ben escrita, «tanto polo xeito de puntuar os textos como pola escolla léxica que converte á lectora en cómplice do autor; tanto polo seu uso da linguaxe, como pola súa naturalidade para mudar de rexistros, sendo capaz unhas veces de que as palabras cuspan e outras que te acariñen, conformando un oasis de poesia». «Seixas é capaz de ofrecer textos con vida propia, que non forman parte da trama, mais sempre con pretensión literaria». A segunda razón polos personaxes, María e Xosé, «deseñados coa intención de transmitir dor, mais que tamén posúen unhas personalidades cheas de interese e matices». E a terceira por que esta novela «é capaz de inserirnos no universo de Manuel Seixas, o da música, representada por María, e o do ensino, por Xosé». «A novela ábrenos a porta da súa aula, da súa paixón por ensinar con honestidade. Mais tamén as súas cancións e intérpretes preferidos que conforman a banda sonora de Interferencias

Manuel Seixas agradeceu na súa intervención a todas as persoas que o acompañaron e axudaron a saír do inferno do sufrimento psicolóxico dos últimos anos. Agradeceu as catro lectoras que o animaron a presentar o orixinal á editorial dunha obra que «é un testemuño psicolóxico e psiquiátrico, mais que tamén pretende ser unha peza artística, expresión de sentimentos para compartir e conmover». Referiuse despois a importancia para el da música, «sen ela non concibo a vida», e do ensino como sentido crítico, «a gran oportunidade para salvar esta noxenta sociedade».

Seixas cualificou Interferencias de triste, «ainda que posúa esa grande esperanza que ten ela». Considerou que os personaxes de María e Xosé forman unha sagrada familia e que o título ten que ver coas causalidades e casualidades que marcan as vidas». «Citando a Lou Reed, Interferencias é tan verdade na arte como na vida de seres que camiñan entre a perda e a maxia; temos que ser conscientes de que a vida ten tanta maxia como perdas. Interferencias é unha tentativa de seguir camiñando.» Rematou Seixas achegando tamén tres razóns para ler Interferencias: «É unha novela que demostra que é posible escribir na noite psicolóxica. É unha historia laica de María e Xosé, dous personaxes que poderiamos ser calquera de nós. E, ademais, é unha novela curta. Agardo que poida ser un libro que mude a vida dos lectores como a min me sucedeu co de Albert Camus O estranxeiro

Onte 1458: Sete traducións ao inglés

20150930_150221

No Día Internacioal da Tradución recibimos un agasallo inesperado, unha caixa de libros de Small Sations con exemplares das súas sete traducións máis recentes de literatura galega: One Million Cows de Manuel Rivas, Vicious de Xurxo Borrazás, Soundcheck de Miguel Anxo Murado, Polaroid de Suso de Toro, Winter letters de Agustín Fernández Paz, I love you Leo A. de Rosa Aneiros e Dragal II. The Dragon’s Metamorphosis de Elena Gallego. Unha saída histórica en inglés para a nosa literatura contemporánea, á que non son alleos nin os esforzos do editor e tradutor Jonathan Dunne que abriu dúas coleccións específicas, Galician Wave e Fiction, como as importantes axudas achegadas pola Consellaría de Cultura para estas traducións. Esta oferta de Small Stations constitúe unha gran oportunidade para a visibilización da nosa narrativa actual tanto nos mercados internacionais de editores como no dificilísimo mercado interior do Reino Unido. Unha excelente noticia que celebramos no Día da Tradución.