Efemérides – Páxina 14

Onte 1551: Cincuentenario do xantar de Ourense

5 de Xaneiro de 2016/en Autores, Efemérides, Historia, Iniciativas, Onte, Poesía, Recurso_didáctico/por bretemas

Lembramos onte ao poeta Celso Emilio Ferreiro con motivo do 104 aniversario do seu nacemento. Ábrese así un ano no que celebraremos o cincuenta aniversario daquel xantar de despedida, antes da súa partida a Caracas, que se se desenvolveu nos baixos do Hotel Roma de Ourense o domingo 15 de maio de 1966, Unha homenaxe a Celso Emilio e Moraima, obrigados a coller as maletas do exilio, que se convertiu nun importante acto de protesta da oposición antifranquista, organizado pola UPG e o PC, en contra da decisión do goberno de Franco de asolagar as veigas de Castrelo do Miño e Ventosela para que Fenosa construíse alí un encoro. Naquel histórico xantar galeguista, no que participaron 250 persoas e no que se recibiron 1.250 adhesións, pronunciaron discursos Ramón Otero Pedrayo, Antón Tovas, Eduardo Blanco Amor, Xosé Luís Méndez Ferrín, Xesús Alonso Montero, Arturo Reguera, entre outros. Lembrar aquela proeza cívica é unha das iniciativas nas que está traballando a Fundación Celso Emilio Ferreiro e da que aquí daremos conta.

Onte 1549: Agasallos

3 de Xaneiro de 2016/en Efemérides, Lingua, Onte, Sociedade/por bretemas

Nestes días andamos todos ás voltas cos agasallos de Reis, eses instantes de ilusión que tras os excesos do Nadal nos devolven á rotina e todos os seus problemas. Onte Vigo era un irevir onde resultaba moi difícil moverse, mesmo en Librouro, a nosa libraría de cabeceira, onde estivemos fedellando un bo anaco. Xaora, para as persoas que non estean dispostas a incomodidade das aglomeraicóns comerciais deste días, utilizar o web de Agasallo.eu pode ser unha magnífica solución. Alí poden atoparse agasallos de moi diversos tipos e procedencias, de distintos prezos, todos ben xeitosos e por riba en galego. A pesar desta febre dos agasallos, está na nosa man atallala utilizando os criterios de consumo responsable e solidario.

Continuemos soñando os nosos soños

31 de Decembro de 2015/en Beizóns, Efemérides, Música, Vídeos/por bretemas

Cada tarde de San Silvestre procuro un temazo de Oasis para compartir azos e esperanzas para o novo ano. Neste 2015 escollo «Little by little» (2002), unha canción na que Noel Gallagher apela a continuar loitando polos nosos soños:

«Somos xentes loitando pola nosa existencia. Non tratamos de ser perfectos, mais somos libres soñando sós os nosos soños sen resistencia, consumíndonos como as estrelas que desexariamos ser» «Por que pouco a pouco demos todo o que sempre soñamos, pouco a pouco as rodas da túa vida desapareceran devagariño.»

Con todos os meus votos de ventos portantes de esperanza para o 2016!

Onte 1520: Día da dignidade

2 de Decembro de 2015/en Cultura, Dereitos_humanos, Efemérides, Eventos, Narrativa, Onte, Premios, Recurso_didáctico/por bretemas

Fixéronse onte sesenta anos daquela proeza histórica de Rosa Parks que se negou a deixar a un branco a súa cadeira no autobús. Un comportamento que se forxou como modelo de dignidade, axudando a superar comportamentos e prexuízos racistas e a establecer modelos de igualdade real. Unha desas poucas accións históricas individuais que axudan a mudar ao mundo no horizonte da esperanza. Onte lembramos aquela manifestación de 2002 en Compostela, onde cada un dos nosos paraugas contribuíu a caligrafar o sintagma Nunca mais, que dende entón expresou a indignación dun país disposto a saír do seu silencio conformista. E onte tamén lembramos a Eduardo Blanco Amor no trinta e seis aniversario do seu pasamento, unha figura literaria e humana que (por ventura!) cada ano vai recuperando o seu valor de xigante da literatura galega. A coincidencia desta efeméride coa entrega do premio que leva o seu nome, que nesta edición correspondeu ao noso admirado Xavier Queipo, é outra excelente noticia deste 1 de decembro. Unha data a que ben acae gardala no calendario como «día da dignidade».

Onte 1513: Minutos de ruído

25 de Novembro de 2015/en Cidades, Efemérides, Feminismo, Iniciativas, Onte/por bretemas

Con motivo do 25N,Día Internacional contra a violencia de xénero, Miguel Lorente propón ao alumnado da Universidade de Granada mudar os minutos de silencio en homenaxe ás vítimas por «minutos de ruído», de palabras, de berros contra o machismo e a violencia». Fronte ao silencio e o medo imposto polos agresores, é imprescindible que a sociedade restaure a conversa arredor dos valores democráticos da igualdade. E para iso cómpre crear formas alternativas para expresar a nosa indignación de forma solidaria. Campañas como Compostela en negro, promovida polo Concello de Santiago en colaboración cos establecementos comerciais, ou estes minutos de ruído pola igualdade constitúen tentativas que merecen ser destacadas.

Onte 1473: «Alice in a World of Wonderlands»

16 de Outubro de 2015/en Autores, Editores, Efemérides, Literatura infantil e xuvenil, Onte, Recurso_didáctico, Traducións, Xerais/por bretemas

No mes de xaneiro anunciabamos a celebración de diversas iniciativas con motivo do sequiscentenario da publicación de Alicia no país das marabillas de Lewis Carrol polo editor Macmillan. Agora celebramos a noticia da presenza da máis recente das edicións galegas, a ilustrada por Federico Fernández para a colección Xabaril de Ouro, na exposición aberta no The Grolier Club de Nova York até o 21 de novembro. Como tamén da participación de Teresa Barro na edición dos tres volumes (un milleiro de páxinas) do libro homónino da mostra, Alice in a World of Wonderlands, onde se recollen ensaios sobre a experiencia das tradutoras deste clásico. A presenza galega nesta celebración internacional merece ser destacada tanto polo seu carácter normalizador coma por realizarse sen contar co apoio da ningunha institución. Xaora, todos os parabéns para a incansable Teresa Barro, a tradutora galega, a quen debemos esta páxina de ouro da nosa lingua.

Onte 1458: Sete traducións ao inglés

1 de Outubro de 2015/en Autores, Efemérides, Narrativa, Novidades, Onte, Traducións, Xerais/por bretemas

No Día Internacioal da Tradución recibimos un agasallo inesperado, unha caixa de libros de Small Sations con exemplares das súas sete traducións máis recentes de literatura galega: One Million Cows de Manuel Rivas, Vicious de Xurxo Borrazás, Soundcheck de Miguel Anxo Murado, Polaroid de Suso de Toro, Winter letters de Agustín Fernández Paz, I love you Leo A. de Rosa Aneiros e Dragal II. The Dragon’s Metamorphosis de Elena Gallego. Unha saída histórica en inglés para a nosa literatura contemporánea, á que non son alleos nin os esforzos do editor e tradutor Jonathan Dunne que abriu dúas coleccións específicas, Galician Wave e Fiction, como as importantes axudas achegadas pola Consellaría de Cultura para estas traducións. Esta oferta de Small Stations constitúe unha gran oportunidade para a visibilización da nosa narrativa actual tanto nos mercados internacionais de editores como no dificilísimo mercado interior do Reino Unido. Unha excelente noticia que celebramos no Día da Tradución.

Onte 1454: Triste Día Europeo das Linguas en Galicia

27 de Setembro de 2015/en Educación, Efemérides, Goberno Feijoo, Lingua, Onte, Política, Xustiza/por bretemas

Coincidiu a celebración onte do Día Europeo das linguas coa notificación recibida na Real Academia Galega na que o Tribunal Constitucional comunica que inadmite o seu recurso de amparo sobre o recurso de casación relativo á sentenza do Tribuna Superior de Xustiza de Galicia sobre o Decreto 79/2010 para o plurilingüismo no ensino non universitario. Un texto de apenas un par de liñas que sen expresar motivación xurídica ningunha liquida o recurso da Academia e deixa sen dereitos lingüísticos aos picariños galegofalantes escolarizados en castelán.

Unha decisión do Constitucional, na que non é moi difícil identificar intencionalidade política, que como sinalou o secretario da RAG deixa en papel mollado a Carta Europea das Linguas Rexionais e MInoritarias, que obriga ao estado español a garantir unha oferta educativa suficiente en cada unha das linguas cooficiais nos niveis educativos non universitarios. Non hai dúbida de que a Academia Galega debe continuar a súa batalla xurídica e recorrer ás instancias xudiciais europeas o Decreto para o plurilingüismo sexa por vulnerar o texto da Carta Europea como por excluír o uso do galego en materias científicas como as Matemáticas ou a Física e Química, como por fomentar os prexuízos sobre o noso idioma.

Neste contexto magooume que nunhas declaracións radiofónicas recentes de Alberto Nuñez Feijoo a Jiménez Losantos, primeiro responsable político do Decreto 79/2010, recoñecese sen arroibarse que a Xunta considera vinculante a polémica consulta ás familias, a pesar de que fose anulada por unha sentenza do TSXG. Para o presidente da Xunta «se a maioría dos pais queren que os seus nenos empecen a ler e a escribir en castelán, empezan a escribir e a ler en castelán a totalidade da aula». U-los dereitos, entón, dos picariños galegofalantes recoñecidos pola Carta Europea das Linguas? U-lo cumprimento do establecido sobre a consulta ás familias na sentenza do TSXG sobre o Decreto para o plurilingüismo? Xaora, con este criterio da Administración educativa galega, do que fachendea Feijoo, estáse erradicando o galego destas aulas de Educación Infantil e do primeiro curso de Primaria, mais tamén o seu seu emprego como lingua de instalación coloquial destes picariños.

Triste celebración do Día Europeo das Linguas en Galicia, cando o retroceso do uso do galego no sistema educativo está sendo promovido polo goberno do propio país. Triste e indignante.

Onte 1440: «Mañana cuando me maten»

13 de Setembro de 2015/en Dereitos_humanos, Efemérides, Historia, Memoria, Novidades, Onte, Vídeos, Vigo/por bretemas

Lin estremecido, case dunha sentada, Mañana cuando me maten, o libro de Carlos Fonseca sobre as derradeiras execucións do franquismo hai corenta anos. Utilizando os procedementos do xornalismo narrativo, que aproveita os recursos da ficción para contar unha historia real, Fonseca reconstrúe os acontecementos que levaron a aquel 27 de setembro de 1975 no que fusilaron a dous jichiños vigueses, Xosé Humberto Baena e José Luís Sánchez Bravo, xunto a Ramón García, Jon Paredes Manot Txiki e Ángel Otaegui, loitadores antifranquistas, membros do FRAP e ETA, vítimas dun simulacro de xustiza militar que os sentenzou antes de xulgalos. Particular emoción produciume o relato de Baena, baseado nas testemuñas da súa irmá Flor, no diario do seu pai Fernando e nos textos escritos en Carabanchel días antes da súa execución. É tremendo «El reloj», conto no que expresa a súa loita contra o tempo e a súa convicción de que o ían matar. Como conmovedoras son as súas lembranzas dos días nos que traballou en Fumensa recollidas nunha das cartas escritas unha semana antes de ser fusilado.

Polo seu rigor documental e fondura na investigación histórica (até onde o acceso aos arquivos lle foi permitido ao autor), coma pola fluidez do relato, o libro de Fonseca supón un achegamento á verdade do sucedido aqueles derradeiros meses do feroz tardofranquismo, mais tamén unha reclamación de revisión xudicial daqueles catro consellos de guerra carentes de calquera tipo de garantía xurídica. Fonseca lembra que o poeta arxentino Juan Gelman dicía que «o contrario do esquecemento non é a memoria, senón a verdade». Razón pola que xa non abondaba con evocar o ocorrido naqueles días de setembro de 1975, é imprescindible abrir as cancelas que agochan aquela historia que estaba aínda por contar. Un libro que afonda naquela ferida, aínda sen pechar. Recoméndoo moi vivamente.

Onte 1402: Día internacional da amizade

31 de Xullo de 2015/en Educación, Educación_para_a_Paz, Efemérides, Iniciativas, Onte/por bretemas

Aínda que no noso entorno tivo escasa presenza, celebrouse onte o Día Internacional da Amizade, creado en 2011 pola Asemblea Xeral das Nacións Unidas coa intención de que «a amizade entre os pobos, os países, as culturas e as persoas poida inspirar iniciativas de paz e oportunidades de tender pontes entre as comunidades». Unha efeméride que forma parte das accións que Nacións Unidas promove a prol da cultura de paz, acuñada en 1998 como «un conxunto de valores, actitudes e condutas que rexeitan a violencia e procuran previr os conflitos abordando as causas profundas que os provocan». Na actual coxuntura, onde o papel da ONU está cada vez máis devaluado, propostas como este Día da Amizade poden parecer outro exercicio de cinismo diplomático. Xaora, a promoción da cultura da paz e da non violencia nos sistemas educativos é imprescindible. Como tamén o é o recoñecemento da amizade como un sentimento esencial na vida dos seres humanos. Beizón para aquelas persoas que coidan da cultura solidaria da amizade!!!