Bibliotecas Públicas en Galicia, un diagnóstico

/en /por
Hilario Hernández abriu o IIIº Simposio O Libro e a Lectura cunha conferencia traballadísima sobre a situación das Bibliotecas Públicas (BP) en Galicia, con datos referidos a 2004 e 2005.
Hernández comezou a súa intervención definindo a biblioteca como “o servizo público que garante o acceso dos cidadáns en igualdade de oportunidades á cultura, á información e ao coñecemento”. Subliñou, logo, o seu carácter de servizo público universal e igualitario para toda a poboación; normalizado (a través de disposicións legais); responsabilidade da administración e organizado como sistema ou rede. Advertiu que no seu estudo sobre as BP, que consideraba como columna do sistema bibliotecario e da sociedade lectora, quedaban fóra as bibliotecas escolares, as académicas e as especializadas. Despois de referirse ao desenvolvemento normativo das BP en Galicia (detido en 1995) proporcionou os datos dispoñibles sobre procentaxe de lectores (poboación de 14 e máis anos) en 2005 por diferentes Comunidades Autónomas. Galicia sitúase, entre todas elas, en última posición, xunto a Estremadura. A partir dese momento foi debullando gran cantidade datos que permiten facer un acaído diagnóstico sobre a nosa carencial situación bibliotecaria pública. Entre os máis salientables, sinalamos os seguintes:
  • Habitantes por punto de servizo de BP: Galicia (6.424), España (9.349), UE (9.451).
  • M2 de BP por 1.000 habitantes: Galicia (30, 19, España (29,3), A Coruña, cidade (50,4), Vigo (11,1), Santiago (9,2).
  • Poboación inscrita en BP: Galicia (16,8%), España (21,1%), UE (26,7%). Case 240.000 dispoñían en 2004 carné de usuario dunha BP, dos que o 28% eran menores de 14 anos.
  • Visitas por habitante: Galicia (1,4), España (1,9), UE (4,8), Finlandia (18). As BP de Galicia en 2004 atenderon 3,8 millóns de visitas, das que 2,5 millóns rexistráronse na provincia da Coruña.
  • Visitas por habitante por cidades: A Coruña (5,9), Vigo (0,6), Santiago (0,4).
  • Préstamos por habitante: Galicia (0,43), España (1,09), UE (4,93).
  • Préstamos por habitantes por cidades: A Coruña (2,139, Vigo (0,14), Santiago (0,15). Xeralmente os índices de préstamo indican o índice de lectura da sociedade.
  • Libros por habitantes: Galicia (1,16), España (1,13), UE (1,80). Galicia contan nas súas bibliotecas con 3,2 millóns de libros que supoñen o 93,8% dos seus fondos. As pautas internacionais recomendan enre 1,5 e 2,5 libros por habitante.
  • Documentos sonoros, audiovisuais e electrónicos por 1.000 habitantes: Galicia (39), España (69), UE (147).
  • Adquisición de volumes por 1.000 habitantes: Galicia (80), España (82), UE (144).
  • Adquisición de libros por 1.000 habitantes por cidades: A Coruña (126), Santiago (35), Vigo (non consta que se adquirira ningún en 2004). As pautas recomendadas por IFLA/UNESCO están entre 150 e 250 libros por habitante e ano e a necesidade de renovar totalmente os fondos cada dez anos. As coleccións en Galicia teñen un marcado carácter patrimonial (de conservación), xa que o 47% dos fondos teñen unha antiguidade superior aos dez anos.
  • Gasto total en BP por habitante: Galicia (4,99 €), España (7,83 €), UE (17,53 €). Galicia gastou en BP, no ano 2004, 13,8 millóns de euros (7,7 na provincia da Coruña).
  • Gasto en persoal por habitante: Galicia (3,60 €), España (4,59 €), UE (10,36 €). As BP en Galicia eran atendidas en 2004 por un total de 532 traballadores (para 430 puntos, 1,2 por punto), xerando un gasto de 10,37 millóns de euros.
  • Gasto en persoal por habitante por cidades: A Coruña (12,68 €), Vigo (1,45 €), santiago (2,00 €). Na cidade da Coruña dispoñían de 4,6 traballadores de BP por cada 10.000 habitantes; en Lugo e Pontevedra, 3; en Ourense, 2; e en Vigo e Santiago, 1 por cada 10.000 habitantes.
  • Gasto en adquisicións por habitante: Galicia (0,54 €), España (1,11 €), UE (2,25 €). Galicia investiu 1,5 millóns de euros para renovar as coleccións.
  • Gasto total en BP por habitante por cidades: A Coruña (17,22 €, moi preto da cifra da UE), Vigo (1,77 €), Santiago (2,44 €). Un importante desequilibrio orzamentario existe entre as cidades galegas.
Traballando os datos poden tirarse moitas conclusións sobre o que realmente está sucendo na nosa rede de BP. Unha situación, coa honrosa excepción do concello da Coruña, extremadamente carencial.
Etiquetas: ,

Iº Encontro de Bibliotecas Escolares de Galicia

/en , /por

Non hai dúbida de que este mes de novembro vai ser moi rico en Galicia na celebración de encontros e debates arredor da lectura e do papel da bibliotecas.
Souben hoxe da celebración do Iº Encontro de Bibliotecas Escolares de Galicia, promovido pola Asesoría de Bibliotecas Escolares, os días 10 e 11 de novembro en Compostela. Están previstas importantes conferencias como as de José Antonio Marina, Javier Celaya, Emili Teixidor ou Manuel Rivas, persoas todas as que moito admiramos nestas brétemas. Estes encontros realizaranse a semana anterior a celebración do IIIº Simposium O Libro e a Lectura (Bibliotecas, Lectura e Edición) e das Xornadas sobre Mocidade e Internet (Enredad@s). Tres programas ben interesantes para promover a revolución lectora, tan de actualidade estes días.

Día Internacional das Bibliotecas Escolares

/en , /por

Mañá, cuarto luns de outubro, celébrase o Día Internacional da Biblioteca Escolar. Esta efeméride, iniciada en 1999 e convocada pola Asociación Internacional de Bibliotecarios Escolares (IASL), pretende sensibilizar á sociedade sobre a importancia da biblioteca escolar como recurso fundamental no proceso de ensino-aprendizaxe e impulsar a súa presenza na institución escolar.
Nesta pasada semana celebrouse o Iº Congreso nacional de Bibliotecas Escolares en Salamanca do que Antonio Tejero ofrece unha magnífica crónica. Quedei con dúas das afirmacións que el recolle sobre a definición da Biblioteca Escolar que ben poderían orientar a celebración da efeméride mañá:

  • Lugar central das aprendizaxes, centro de recursos para todas as áreas (Alejandro Tiana, Secretario Xeral do Ministerio de Educación).
  • Un centro educativo é un conxunto organizado de aulas entorno a unha biblioteca (Lourence H. Das).

O estado das Bibliotecas a debate

/en , /por

“Bibliotecas, Lectura e Edición” serán os tres eixos sobre os que xirará o IIIº Simposio “O libro e a Lectura” que organizará en Santiago a AGE, en colaboración co Consello da Cultura Galega, durante os días 16 e 17 de novembro.
O debate sobre a situación bibliotecaria, o fomento da lectura e os contidos das futuras leis do libro e de bibliotecas serán os temas centrais dun programa artellado arredor de catro conferencias e outras tantas mesas redondas.

Avance do programa
O xoves 16, na primeira sesión de mañá, abrirá o Simposio a intervención de Hilario Hernández, director da Biblioteca da Fundación GSR de Peñaranda de Bracamonte que analizará o estado actual das bibliotecas e do fomento da lectura en España.
A continuación, celebrarase unha mesa redonda sobre a situación bibliotecaria en Galicia, na que participarán Xosé Lois Navaza, Mariluz Corral e un representante da Consellaría de Cultura.
A sesión de tarde ocuparase das bibliotecas escolares e do fomento da lectura no sistema educativo non universitario. Abrirase coa conferencia de Pilar Pérez Esteve, asesora do Ministerio de Educación, á que seguirá a mesa redonda sobre as bibliotecas escolares na que participarán Cristina Novoa, Cristina Ameijeiras e Carme Loriga.
Abrirá a sesión da mañá do venres 17, a editora Rosa Serrano, presidenta da Asociación de Editores do País Valenciá, que abordará o papel dos editor no fomento da lectura. A continuación celebrarase unha mesa redonda sobre bibliotecas e Novas Tecnoloxías, na que participarán Ana Bande, Catuxa Seoane e unha persoa en representación do Proxecto Meiga.
O venres pola tarde, haberá un panel de experiencias de animación bibliotecaria no que participarán Isabel Blanco, Gabriel Beceiro e un representante da Biblioteca Nova 33. Poñerá ramo ao Simposio unha conferencia da escritora Rosa Aneiros sobre o papel da biblioteca. As persoas interesadas en participar no Simposio ou en recibir máis información deben dirixirse á Secretaría da AGE.

Etiquetas: ,

Entrevista a Antonio Basanta

/en , , , /por

Antonio Basanta, vicepresidente e director executivo da Fundación Germán Sánchez Ruipérez, propón nesta recente entrevista de El Correo, interesantes reflexións sobre a lectura e o seu decisivo papel na educación. Editor educativo de grande experiencia (con quen tiven a oportunidade de traballar durante algúns anos), Basanta é hoxe un dos mellores coñecedores do sistema de lectura pública en España. Recollo algunhas das súas opinións máis significativas sobre o papel decisivo das bibliotecas no fomento da lectura:

Bibliotecas
Una labor de promoción no cambia los hábitos milagrosamente, y tiene sentido si apoya una labor previa. Ésta debe basarse en la existencia de una buena red de bibliotecas escolares y otra de bibliotecas públicas. Si ambas redes existen, cualquier campaña puede tener éxito, porque luego las personas no tienen limitaciones de ningún tipo a la hora de encaminarse a la lectura. Pero muchas veces se hace al revés: se organiza una campaña sin que exista una oferta de calidad. En España necesitamos al menos 5.000 bibliotecas públicas y no podemos olvidar que el 80% de los centros educativos no tienen bibliotecas que merezcan ese nombre.

Televisión e lectura
Es cierto que tenemos índices de lectura muy bajos. Pero creo que también es negativo que nos acerquemos al mundo de los libros de una forma demasiado reverencial. Hace falta heterodoxia: no sabemos mostrar en televisión la lectura y el libro como un espectáculo. Sobra rigor y falta frescura.

Lectura multisoporte
Cuando hablo de leer me refiero también a otras formas de comunicación asociadas a los nuevos soportes. De las encuestas que hacemos, se desprende que los alumnos que usan el ordenador y ven la televisión son también los que leen. Es tan malo no leer como concentrarse en un solo tipo de lectura.

Vía Con valor.

Etiquetas: ,

Aventuras da Superbibliotecaria

/en , /por

Nestes días nos que estamos ultimando o programa do Simposio sobre “Bibliotecas, Lectura e Edición“, o que me permite falar con moitos bibliotecarios e bibliotecarias para convidalos a participar, non está mal botar unhas risas coas aventuras desta Superbibliotecaria.

Vía Ana Bande.

Etiquetas:

IIIº Simposio "O Libro e a Lectura"

/en , , /por
Despois do éxito do pasado ano, estamos ultimando o programa do que será o IIIº Simposio “O Libro e a Lectura” (16 e 17 de novembro de 2006), organizado en Compostela pola AGE en colaboración con CEDRO e a sección de Literatura e Industrias da Edición do Consello da Cultura Galega.
O encontro de 2006, aberto a estudantes e todo tipo de profesionais relacionados co sector do libro e da edición, xirará arredor do lema “Bibliotecas, Lectura e Edición“. Están previstas varias conferencias e mesas redondas sobre a situación bibliotecaria e a lei do libro, a lectura no marco da Reforma Educativa, as bibliotecas escolares e a Reforma Educativa, Bibliotecas e Lectura, Bibliotecas e Novas Tecnoloxías, o canon bibliotecario e a presentación de diversas experiencias de animación bibliotecaria. Axiña anunciaremos o programa definitvo e o nome dos participantes.
Etiquetas: ,

Naceu o DILVE

/en , , /por

O nacemento do DILVE (Distribuidor do Libro Español en Venda) é unha noticia esperanzadora. Esta é unha ferramenta informática, baseada en Internet e na tecnoloxía ONIX for Books, que permitirá intercambiar información bibliográfica (tanto comercial como promocional) entre todos os integrantes da cadea de valor da industria do libro (editores, libreiros, distribuidores, bibliotecarios, webs de lectura ou medios de comunicación…). Veremos como funciona. Semella unha oportunidade para visibilizar na rede o enorme catálogo vivo (325.000 títulos) imposible de poder atopar nas librarías.
Unha experiencia que se debería poder emular para o libro galego que conta con apenas nove mil referencias en catálogo. Un proxecto que podería acometer a AGE e a Federación de Libreiros de Galicia en colaboración coa Consellaría de Industria, Innovación e Comercio.

Etiquetas: , ,

Cartafol de gardalivros

/en , /por
Hoxe coñecín este moi interesante blog sobre biblioteconomía, documentación e bibliotecas en Galicia, nacido a inicios deste verán. A documentación que recolle é moi valiosa e a gran cantidade de enlaces sobre o eido bibliotecario galego imprescindible. Seguirémolo coa maior atención xa que o consideramos da familia temática e das preocupacións do noso. No hai dúbida de que a modiño vaise conformando unha pequena comunidade de blogs arredor do libro e da lectura en Galicia. Pulo para ela!
Etiquetas: ,

Sobre as bibliotecas

/en , /por

Bryant Park é outra illa de frescura no Midtown. Detrás da 42nd Stret Library, onde había unha interesante exposición sobre a edición francesa, ábrese un parque para o lecer e a lectura. Mesas, cadeiras e libros dispostos para a lectura e o manexo dos ordenadores (é todo un espazo wifi). O esforzo da impresionante rede de bibliotecas públicas novaiorquinas de abrirse á cidade e á cidadanía é moi salientable. Mesmo anuncian os seus fondos e as súas actividades nos seus escaparates. Unha experiencia que non debería ser moi díficil de emular aquí.
Chocoume, tamén, o esforzo das bibliotecas de promover a lectura empregando a imaxe de figuras populares. Velaí a Gates animando a ler.
Etiquetas: