Presentamos no serán de onte na FNAC da Coruña Suite Artabria, a obra de Manuel Lourenzo gañadora do Premio Álvaro Cunqueiro de textos teatrais 2016. Un acto que resultou moi interesante grazas as dúas grandes intervencións, tanto a do autor como a do presentador, o profesor Henrique Rabuñal.
Comezou Rabuñal encadadrando Suite Artabria dentro da obra dramática de Lourenzo, «un chanzo máis no seu teatro sen máscara, sen concesión, unha viaxe aos abismos, aos labirintos, ás tensións da humanidade, desa humanidade particular que somos nós, en palabras a Manuel María». A seguir, lembrou que «o teatro de Manuel Lourenzo abrangue todos os oficios teatrais, inserido sempre nos problemas do noso país». «Lourenzo é, ademais, un magnífico escritor, mergullado no propio idioma, un océano onde hai que debullar e investigar». Para despois referirse Rabuñal a esta suite na que «propón unha viaxe por esta cidade dual [referíndose Á Coruña], que por un lado parece burguesa e provinciana, mais por outro é unha cidade galega e moi conectada co mundo rural». «Un libro que posúe dúas vocacións, a primeira a de constituír unha autentica suite, xa que todas as pezas teñen a conexión da cidade ártabra; a segunda, por ofrecer un teatro concibido para ser dialogado polos espectadores, nun momento no que o teatro está nunha certa desaparición».
Referiuse despois o presentador aos espazos das tres pezas do libro, o Orzán, as Atochas e a Falperra, «capaces de levarnos a esa cidade aldea, selva, cidade evocada, onde emerxen as paixóns humanas que poden existir en Londres. París, mais tamén aquí». «Unha cidade de barrios, de vivendas humildes, de edificios ruinosos, de espazos fríos, onde hai un balbordo continuo de obxectos (fregonas, espátulas, tarxetas, radios, sachos, vasos…) ou de cousas de comer e beber, que todos podemos recoñecer». «Pezas onde están presentes os ruídos e os sons, como tamén os silencios, unha expresión da música que coincide cos ambientes do lusco e o fusco, de solpores e abrentes». «Mais tamén hai unha presenza da violencia, das feridas, das labazadas ao carón do abismo, sen descartar os beixos, as caricias e os bailes sensuais».
«Os personaxes desta suite son doentes, neuróticos, derrotados, violentos, capaces de matar e de agochar cadáveres na procura do amor. Hai unha dialéctica entre o presente e o pasado, que volve e nos persegue, que nos determina. Como determina a presenza da violencia sexa machista, policial, sexual, a dos desafiuzamentos, a cobiza… este é un libro moi expresionista, seres que pretenden inventar unha saída, cando non existe, seres que ultrapasan a liña vermella dun tempo noso e doutros pretéritos contado nun galego excepcional dun escrtior con talento rotundo».
Pola súa banda, Manuel Lourenzo comentou a sorpresa que levara coa recepción deste libro «co que moitos me din entrei nunha nova fase, a pesar de que as tres pezas acabeinas hai seis anos e algunha ten na súa primeira versión case vinte». Agradeceu a crítica que lle fixera en La Voz de Galicia o escritor Diego Ameixeiras, «unha das cousas máis fermosas que se escribiron sobre a miña obra». Manuel Lourenzo, despois de referirse a súa admiración polo teatro de Álvaro Cunqueiro e Otero Pedrayo, explicou con detalle as dificultades dos membros da súa xeración de escribir só con metáforas: «esta suite quizais sexa unha das miñas obras que se achegan máis o real», confesou ao remate dunha intervención moi emocionante.
Morir, a segunda película de Fernando Franco, demostra que o cine, ademais dun medio de lecer, pode ser unha poderosa ferramenta de reflexión sobre a propia vida. Este de Franco é un relato amargo dunha viaxe emocional provocada pola irrupción inesperada do cancro que descompón a unha parella para enfrontala ao qué entenden por amor. Unha película austera nos medios, mais de narrativa hipnóptica, que apenas nos concede tregua na cadeira. Alicerzada sobre unhas interpretacións extraordinarias, sobre todo a de Marián Álvarez, que o di todo coas súas olladas e os seus silencios, o film conta coa presenza constante do latexto do mar, que funciona como contrapunto da vida que se deteriora e axita sobre o precipicio. Morir é un relato convincente sobre a dor e sobre o propio momento da morte, tan difícil de representar na pantalla, tanto pola súa sobriedade como pola súa dureza conmovedora. Non é doado esquecer algunhas imaxes que nos enfrontan coa crueza da morte e da vida.
