"O segundo sexo", primeiro exemplar

Hoxe chegou un exemplar do primeiro tomo d’ O segundo sexo, a obra fulcral de Simone de Beauvoir, traducida para o galego por Marga Rodríguez Marcuño. A publicación desta importantísima obra, coeditada coa Secretaría Xeral da Igualdade (grazas, sen dúbida, ao pulo e teimosía de Carmen Adán), coincidindo cos actos do 8 de marzo, supón un auténtico acontecemento parapara a edición en galego. A tradución será presentada o martes 11 de marzo, as 18:30 no Hotel AC Palacio del Carmen de Santiago, contando coa participación da tradutora, de África López Souto (autora da introdución e da revisión filosófica da tradución) e da Secretaria Xeral da Igualdade. O segundo tomo publicarase no outono vindeiro. Reproduzo o texto de contracuberta que preparamos:

“Hai libros que nos acompañan moito tempo despois de telos lido. Que abren camiños para o pensamento permanecendo vivos anos despois da súa primeira publicación. Este é o caso d’ O segundo sexo de Simone de Beauvoir, un texto imprescindible para os movementos de mulleres e a primeira reflexión filosófica de calado sobre a construción da condición feminina. Unha obra, publicada en 1949, que abriu debates sobre temas claves para o avance das mulleres, nomeadamente, a importancia da súa independencia económica, a redefinición do seu papel nas familias e na sociedade, a deconstrución da mística da maternidade ou a capacidade de decisión das mulleres sobre o seu propio corpo e da súa vida. Deixou claro que a bioloxía non é o destino. E, polo tanto, deu azos a moitas xeracións de mulleres para buscar formas para participar e transformar a vida social e política. A obra Beauvoir ten a virtude de ser contemporánea moitos anos despois. E agora a súa edición en galego, traducida por Marga Rodríguez Marcuño e introducida por África López Souto, no ano do centenario do seu nacemento apunta nesta mesma liña. As nosas letras enriquécense cun texto fundamental para a humanidade que xerou unha rede de pensadoras e activistas que transcende xeracións, clases e países.”

Sei que a tradución de Marga Rodríguez Marcuño, froito dun traballo demorado de máis de cinco anos, é magnífica. Agardo que a obra de Beauvoir, case sesenta anos despois da súa publicación, teña a visibilidade en galego que merece. Beizóns á tradutora e revisoras, así como ás responsables da Secretaría Xeral da Igualdade por ter participado tan decisivamente nesta edición.

Un exercicio de autoestima

O debate de onte entre os tres líderes parlamentarios foi un exercicio de autoestima e de querenza nas posibilidades propias do país noso. Primeiro, pola magnífica organización da CRTVG (tanto da TVG como da RG), colocando o debate político galego nun grande nivel de dignidade, ao tempo que sentaba un precedente (xa irreversible) para as próximas eleccións autonómicas e europeas. Segundo, por centrar o debate sobre unha axenda política propiamente galega; así as cuestións do autogoberno, as infraestruturas e as políticas sociais foron as que máis manexaron os tres participantes. Terceiro, polo discurso propositivo e tolerante empregado por todos eles (moi lonxe da “crispación” apupada pola prensa capitalina), o que non impediu que o debate fose vivo e polémico (sobre todo na segunda parte). Cuarto, pola cohesión e lealtade manifestada polos dous membros do Goberno Galego, que souberon defender as posicións do executivo e ao tempo singularizar a súa proposta política. Quinto, pola confianza nas posibilidades do país expresado (coas modulacións que a cadaquén lle son propias) polos tres participantes.
A pesar da rixidez do formato (elixido polos partidos), os setenta e cinco minutos deron moito de si para falar de moitas cousas importantes (e, xeralmente, con sentido e escasa demagoxia), propoñer bastantes medidas e asumir compromisos (o calendario 2012, vaille ser moi recordado a Touriño). Coa excepción das cuestións do financiamento, da dimensión europea e das políticas culturais, abordáronse temas que interesan á cidadanía galega. Foi Quintana (que xogou moi ben a súa única carta posible: a da forza decisiva nun escenario de minoria de Zapatero) o claro vencedor aos puntos, xa que estivo nos catro bloques temáticos a un nivel alto: o de economía –propoñendo o desenvolvemento da economía produtiva galega– foi seu; como os de autogoberno e políticas sociais (onde a esixencia do 10% do presuposto para dependencia foi moi ben argumentado). Feijóo estivo mellor do que agardaba; foi superior aos seus debatentes no bloque das infraestruturas (os argumentos que utilizou, coa excepción do “Plan Galicia, fron convincentes) e o seu golpe de efecto final, amosando o tocho do programa do PPG, foi bo. Touriño defraudou na primeira parte e mellorou moito na segunda, cando se debateu o proceso do fracaso do Estatuto, onde estivo máis contundente e claro do que é adoito.
Vía Calidonia. Grazas.

Andeis

Máis andeis de deseño.
Via: Alessandro Martins.

Exercer a cidadanía

O debate de onte (adianto que para min Zapatero estivo mellor ca Rajoy) e o que se anuncia para mañán (clave para centralo sobre a axenda política galega) esixen recuperar o concepto do que é exercicio da cidadanía. Moito máis alá da consideración de cada un dos cidadáns e cidadás como espectadores dun espectáculo mediático abouxador ou da súa redución a meros clientes do mercado electoral (onde parecen obrigados a escoller entre a Pepsi e Cola), estes debates (indubidablemente necesarios) deberían respectar o protagonismo da cidadanía na participación política. Algo que onte non se tomou en consideración (reduciuse a participación a dous candidatos, reduciuse a axenda de temas, reduciuse ao protocolario á espontaneidade dos participantes…).
Miguel Ángel Santos Guerra nun traballo moi clarificador que publicaremos proximamente, “Arte y parte. Sobre la participación ciudadana” (no libro colectivo Educación e paz, coordinado por Xesús R. Jares), concreta o perfil do que debemos entender por cidadanía. Tomei nota das sete mil matrices e apareceron estas afirmacións esenciais:

Os cidadáns son persoas críticas que pensan, analizan e saben por qué suceden as cousas. Os cidadáns son persoas que opinan e participan na vida pública (tanto por medio do exercicio do seu voto, como pola participación nas organizacións, asociacións e grupos que defenden tanto os seus intereses como aqueloutros de carácter xeral). Os cidadáns teñen dereito a esixir e a asumir riscos diante do poder (a afouteza cívica é unha virtude democrática). Os cidadáns teñen dereito a informarse, a ler criticamente, a cuestionarse as explicacións inconsistentes ou interesadas proporcionadas tanto polos gobernos como polas súas oposicións. Os cidadáns respectan aos outros e recoñecen e valoran a diversidade, son sensibles ás inxustizas e as desigualdades que existen na súa cidade, no seu país e no mundo non lle son alleas. Os cidadáns son persoas que viven de forma honesta, traballan de forma responsable e se esforzan todo o posible en mellorar ética e socialmente a sociedade na que viven.

Fronte ao fastío da edulcorada mercadotecnia electoral, fronte ao reducionismo presidencialista (só parecen existir dúas opcións), ben está recordar estas esixencias da cidadanía. Hai participación cidadá máis alá de valorar se gañou Zapatero e Rajoy. Non teño dúbidas.

Etiquetas:

Calendario das Letras

Hoxe recibín un exemplar do Calendario das Letras 2008, unha moi boa iniciativa da Consellaría de Cultura e Deporte, que desenvolve dende o pasado ano unha medida prevista na lei do libro e do plan de lectura coa que se pretende situar o mundo da lectura no primeiro plano da vida social de Galicia.
A proposta de calendario é a seguinte:

  • 24 de febreiro: Día de Rosalía.
  • 21 de marzo: Día Internacional da Poesía.
  • 27 de marzo: Día Mundial do Teatro.
  • 2-23 de abril: Mes dos Libros
  • 2 de abril: Día Internacional do Libro Infantil e Xuvenil.
  • 23 de abril: Día Internacional do Libro.
  • 17 de maio: Día das Letras Galegas.
  • Xullo, agosto e setembro: Meses da Banda Deseñada.
  • 30 de setembro: Día Internacional da Tradución.
  • 24 de outubro: Día das Bibliotecas.
  • 2-11 de novembro: Semana da Tradición Oral.
  • 17 de decembro: Día da Edición.

A proposta pode ser moi útil para todo o sector da lectura galego (bibliotecarios, profesorado, autores, libreiros, editores e medios de comunicación) de cara a visibilizar de forma específica nestas datas ben determinados xéneros, para organizar actividades escolares ou para intentar acadar unha maior presenza social do libro e da lectura.
O traballode ilsutracións de Xosé Cobas nos materiais impresos que coñecemos (folleto, calendario e alamanaque) é sobresaliente, tanto como os textos do almanaque que preparou Xabier P. Docampo. Absolutamente recomendable.

Fidel Castro dedica un exemplar a García Crego

Hoxe coñecimos que Fidel Castro dedicou un exemplar do libro editado por Xerais a Xosé M. García Crego, o tradutor da obra e director de edicións da editorial. Transcribo a noticia publicada hoxe en Granma:

“Emoción es la palabra que mejor describe lo sentido por el traductor gallego Xosé García Crego, al recibir de manos de Pedro Álvarez Tabío, un ejemplar del libro Fidel Castro. A miña vida. Conversas con Ignacio Ramonet, autografiado por el máximo líder de la Revolución.
Soy hijo y nieto de gallego. Dedico este ejemplar a Xosé M. García Crego, traductor de genes rebeldes como mi padre, que lo transmitió al rico idioma de Galicia“, escribió Fidel.
Se trata de la segunda edición en gallego de Cien horas con Fidel, “un libro que, por su preciado y acucioso testimonio, perdurará con el tiempo al reflejar de manera cabal el pensamiento de una de las figuras más excepcionales en la historia de la humanidad“, precisó Álvarez Tabío, su editor.”

Como prevía hai días, a presentación do libro na Habana constituíu un fito na historia da editorial. Estamos moi satisfeitos e compartimos a emoción de Crego. Pola súa banda, Fran Alonso fai unha interesante crónica no seu blog sobre o acto de entrega do testemuño a Chile como próximo país convidado na Habana.

Etiquetas:

"O lapis do capinteiro" presentado na Habana

A noticia de Granma sobre a presentación da edición cubana d’ O lapis do carpinteiro na Feira do libro da Habana debe quedar no blog.

Etiquetas:

Todos con Laxeiro

Onte acudimos ao chamado do escritor Carlos Reigosa e do pintor Antón Lamazares para asistir aos actos da homenaxe a Laxeiro en Lalín con motivo do centenario do seu nacemento. Sen dúbida, a xornada foi un éxito para os organizadores, xa que conseguiron unha completa presenza institucional de todas as administracións e dos tres partidos parlamentarios (a imaxe daquela mesa quedará para a historia) e unha numerosa presenza de pintores, escritores, xornalistas e editores, unidos todos pola admiración á figura xenial do pintor de Donramiro.
Primeiro celebrouse no Auditorio a homenaxe literaria e musical, logo un xantar de irmandade no Pazo de Bendoiro, onde o noso admirado poeta Carlos Oroza recibiu o premio anual que concede a viguesa Fundación Laxeiro. O concello de Lalín tivo o acerto de editar con motivo da homenaxe un facsímile do “Cuaderno de Arte Gallego” que José Ruibal lle dedicara a Laxeiro en 1951 e publicara en Pontevedra a editorial Benito Soto.
O acto da homenaxe, moi ben conducido por Reigosa, foi inusualmente interesante, pola calidade das intervencións dos nove participantes e polo magnífico peche musical de Xosé Manuel Budiño e Uxía Senlle (o seu himno azoriano “Quen mata a morte son eu” conseguiu emocionar ao auditorio dunha forma estremecedora). Abriuno Reigosa sinalando que a intención da homenaxe era reivindicar que os pintores galegos, coma Laxeiro, como tamén os escritores de noso, ocupen o lugar que lles corresponde tanto a nivel español como universal. Lamazares comezou unha intervención formidable trasladando unha mensaxe de adhesión de Leopoldo Nóvoa e sinalando que Laxeiro “o meu mestre, era a memoria da entraña da Terra”, para rematar coa lectura dun “poema ao xeu xeito” (magnífico!) no que reiteraba a imaxe de “Laxeiro unicornio único! / Ai, Laxeiro, bandido!”.
Continuou a quenda coas intervencións do pintor e crítico Luís Caruncho relatando unha memorable anécdota e de Isaac Díaz Pardo que falou das relacións entre Castelao e Laxeiro, artistas que compartían unha mesma cosmovisión do “do noso ser doce e macizo, resistente, coma a nosa arte románica, como somos os galegos”. Despois interveu de forma maxistral Ramón Villares que comezou contextualizando a figura do homenaxeado dentro da xeración do SEG ou “xeración inoportuna”, salientando que Laxeiro (como outros pintores coetáneos) souberon arraigarse na terra con vocación universal. Rematou Villares afirmando que “Laxeiro foi o pintor do trasmundo, do que está detras da apariencia, que explica o que non pode a racionalidade. A súa pintura do lusco e fusco é a expresión de sentido da xente do común”.
Mediado o acto (que duro máis de dúas horas), comezaron as catro intervencións institucionais. Primeiro foi a do alcalde José Crespo, moi satisfeito de que Laxeiro fose o punto de unión de todos no quilómetro cero de Galicia, mais aínda cando “Laxeiro é a mellor representación da ideosincrasia de Lalín: ser humildes e ao mesmo tempo sentirnos orgullosos do noso”. Despois chegou a de Rafael Louzán, presidente da Deputación, que salientou o que fixera a institución provincial apoiando a Laxeiro (foi becado en varias ocasións, o que lle permitiu a súa primeira estadía en París) e fixo unha interesante proposta de declarar o 23-F como “Día da Arte Galega”.

A intervención da conselleira de Cultura Ánxela Bugallo foi, con gran diferenza, a mellor dos catro parlamentos institucionais. Nun ton lírico moi ben manexado, comezou a conselleira recordando unhas declaracións que fixera Laxeiro en 1974 (“son apenas un gran de area da pintura galega”) para salientar que aquel gran se transformara nunha grande duna. Tras recordar o esforzo que se está realizando para editar o proxecto do catálogo definitivo da obra do pintor, rematou o seu discurso empregando a metáfora do granito como mellor expresión da importancia da obra laxeiriá: “o cuarzo como a forza, o feldespato como amalgama, a mica como o brillo”. Pechou as intervencións, o ministro César Antonio Molina cun discurso longuísimo (entendo que fóra do contexto do resto das intervencións) no que fixo un detallado estudo da obra do homenaxeado a quen definiu como “memoria permanente da Galicia estética”.
No xantar, xa noutro ton menos solemne, tivemos oportunidade de parolar con bos amigos e gozar dun señor cocido, como sabemos lle prestaba ao bo de Laxeiro. Volveremos, con seguridade, sobre a figura de Laxeiro, xa que neste ano están previstas outras importantes iniciativas (exposicións e publicación do catálogo completo da obra en tres volumes).

Actualización (25-02-2008): recomendo a crónica de Perfecto Conde.

Etiquetas:

Cen anos do Náutico

No artigo da semana celebro a publicación do libro O Real Club Náutico. Cen anos de historia de Vigo de José Gómez Alén. Ademais do libro hai un interesante documental que o acompaña.

Etiquetas:

Escaleira libraría

Tomen nota os que teñan problema de espazo cos libros.
Grazas, Manolo.