Premio para "Abrir Vigo ao mar"

É ben extraño que teñamos que saber por El Pais e por outros medios non galegos (os de aquí non se enteraron?) que a intervención “Abrir Vigo ao mar”, deseñada polo arquitecto Guillermo Vázquez Consuegra, foi recoñecida co Premio Arquitectura Española 2005 que concede o Colegio de Arquitectos de España.
A nosa abella da ribeira é unha cidade de xenerosidade escueta (Celso Emilio dixit) e esta intervención sobre o noso borde litoral foi máis criticada aquí como admirada fóra. Aínda que non todos os elementos sexan igualmente axeitados (especialmente desacertado é o edificio da Xunta), creo que o conxunto da intervención de Consuegra pagou a pena porque permitiu abrir algunha xaneliña ao mar (pequena, a verdade) e gañar espazo para os peóns e para o encontro cidadán (gosto moito da praza da Estrela). Mágoa que quede pendente a piscina do Náutico (que debería ser reubicada) e a intervención sobre a Estación Marítima, onde debería situarse o Museo Galego da Emigración. Agardo que este premio merecido contribúa a recuperar o interese de Zona Franca e do Concello por completar estes elementos do proxecto.

Espazo de diálogo e memoria

Na magnífica presentación de onte anotei nas miñas brétemas (eses cadernos que sempre me acompañan) estas frases para a reflexión:

  • A literatura é un espazo de diálogo. (María do Cebreiro)
  • É importante contar cunha novela galega sobre o conflito vasco. (María do Cebreiro)
  • O coñecemento é o que nos fai libres. (Marilar Aleixandre)
  • A memoria está en preservar os nomes e os datos. (Marilar Aleixandre)

Novela de Marilar Aleixandre

Esta tarde presentaremos Rúa Carbón, a última novela de Marilar Aleixandre. Grazas á iniciativa de Vieiros pódese descargar un capítulo en PDF.
Creo que a moitas persoas adultas vailles sorprender atopar nunha colección, teoricamente, xuvenil un texto que aborda a complexa procura das identidades individuais e colectivas, tendo como teón de fondo o conflito político vasco e o terrorismo de ETA. Esta novela paréceme tan valente como sólida. Na vindeira primavera será editada en castelán. Recoméndoa vivamente.

Crítica infantil no Cartafol

É unha moi boa noticia que o Cartafol comece a publicar crítica de novidades de literatura infantil e xuvenil. Outro pasiño máis no camiño da visibilidade e dignificación da nosa LIX. Parabéns a Heitor e ao seu equipo.

O Nóbel Pinter en galego

A verdade é que nunca pensara no debate que mantivemos estes días no blo sobre as candidaturas ao Nóbel que eu puidese chegar ser este ano un dos seus editores. Eis a sorpresa marabillosa que hoxe nos deu o rabudo antibelicista Harold Pinter, membro de Amnistía Internacional, autor dramático case inédito en España (publicado ata 2003 só en catalán en galego). Desque coñecimos a noticia, precipitáronse as chamadas e felicitacións e preparei as presas esta nota de prensa que aquí reproduzo:

  • Edicións Xerais de Galicia expresa o seu entusiasmo pola noticia da concesión do Premio Nobel de Literatura 2005 ao dramaturgo inglés Harold Pinter, autor do que Xerais publicou en 1999 o libro Vellos tempos. A festa de aniversario, un volume da colección “Os libros do Centro Dramático Galego”, onde se recollen a tradución de Manuel Vieites García de dúas das súas pezas dramáticas máis representativas do novo Premio Nobel.
    Harold Pinter, un dos autores máis trascendentais da dramaturxia inglesa contemporánea, ocupando un lugar central na historia da literatura dramática do universo mundo. Entre as súas pezas cómpre salientar textos tan significativos como The Dumb Waiter, The Birthday Party (A festa de aniversario, Xerais 1999), The Lover, The Caretaker, The Homecoming, Landscape, No Man ‘s Land, Betrayal, Ashes to Ashes, Old times (Vellos tempos, Xerais 1999) ou Como guionista de cine traballou en títulos do relevo d’ A muller do tenente francés, À la recherche du temps perdu ou The last Tycoon. Pinter, membro de Amnistía Internacional, ten alentado a creación de moi diversos foros de debate, sempre na defensa dos dereitos civís, da liberdade de expresión e contra a censura. Situado inicialmente pola crítica no ámbito do que se deu en chamar “teatro do absurdo”, a súa obra reborda calquera tentativa de etiquetado e constitúe unha singular aproximación ó estudio da conducta humana e unha denuncia permanente das diferentes maneiras en que o totalitarismo invade e se instala na vida cotiá.
    En Vellos tempos e n’ A festa de aniversario aparecen as tres cuestións claves para analizar a obra de Pinter: a ameza que permanentemente acosa ó individuo, do que xamais sabemos como vai aparecer e cales son as súas causas e finalidades; as dificultades para establecer unha comunicación entre os seres humanos que vai máis aló dos tópicos e dos lugares comúns cos que se inician as dúas pezas; e a imposibilidade de verificar ou dar por certos determinados acontecementos do pasado que condicionan o presente. A dominación e a crueldade, xunto coa extrema fraxilidade do ser humano que pode ser destruído, desintegrado, nun simple instante, e non importa tanto saber que é o verdugo senón constatar que os verdugos existen, quizais sexa unha das conclusións que o lector poida tirar da lectura destas exelentes pezas.
    Vellos tempos foi estreada pola compañía Teatro do Atlántico, dirixida por Xulio Lago, no Teatro Principal de Pontevedra o 18 de novembro de 1988. Ata o momento, a obra de Harold Pinter foi publicada en
    España por Edicións Xerais de Galicia (galego), Edicions 62 (catalán) e Argitaletxe Hiru (castelán).

Podemos ler outra prensa?

Co que está chovendo estes días, semella máis necesario ca nunca ler, tamén, outra prensa. Para poder conformar un criterio máis rigoroso, e a pesar das súas diferenzas ideolóxicas, eu visito, sempre que podo, algúns medios editados en Barcelona. Non está de máis comparar as opinións que sobre o Estatut e a visita de Ibarra a Zapatero aparecen hoxe en El Periódico ou en La Vanguardia con esta e estoutra. Por riba, se adoptamos este sano costume de non acudir só á prensa madrileña, poderemos gozar coa lectura de “La Contra” , unha das seccións máis orixinais e sorprendentes da prensa en papel que se publica cada día en España.

Xa temos camiseta

Gústame o deseño que fixo Pepe Barro da camiseta da selección. Limpo, xeométrico e con densidade conceptual, como é característico nos traballos do equipo Revision. Creo que é acertada a denominación escollida de “Selección galega”, que obvia conflitos, así como a elección de San Lázaro como terreo de xogo.
Uruguay, que aínda non ten solucionada a súa participación no Mundial de Alemaña, non é mal rival para este primeiro encontro, previsto para o 29 de decembro. Agardo que no cadro charrúa xoguen Cannobio, Recobba ou Diego Forlán.

Sarabela presenta a estrea d' "O heroe"

Hoxe fomos presentar a Atenas diante dos medios a edición que fixemos d’ O heroe e a estrea que Sarabela realizará da peza o vindeiro sábado, 15 de outubro, ás 20:00 horas no Teatro Principal. A presentación foi moi interesante.
Rivas agradeceu, nas súas primeiras palabras, “a complicidade de sangue creativo de Ánxeles Cuña e de todo o equipo de Sarabela, sen a que nunca me tería mergullado con tanta ousadía neste novo hemisferio creativo que supón a escrita dun texto dramático”. Manolo explicou que a célula nai da peza foi un relato que apareceu n’ As chamadas perdidas; “igual que os círculos concéntricos na pedra, o relato foi medrando e fun escoitando novas voces. Aquilo foi o xermolo e hoxe xa podemos falar dunha esfera habitada”. Relatou, logo, que o eixo da peza é a Pena de Marte, en definitiva, a cuestión da guerra. O protagonista, Caronte, volve dunha guerra que por mor da propaganda non existiu (a do Sidi Ifni, a última guerra colonial española). O que vai tecendo a trama é ese proceso que podemos chamar de pena de Marte, ou como vai quedando espido o guerreiro e o choque do seu retorno á Coruña, cando toma consciencia que ninguén sabe do terrible desa guerra (algo que permanece oculto). Caronte non é recibido coma un heroe, o único que o agarda son os estorniños que fan debuxos no ceo. “Nese retorno, Caronte, vive un proceso de reexistencia. É un corpo aberto, que é capaz de habitar outras vidas, outras voces. Un corpo onde ten moita importancia descubrir o afecto, o amor doutras persoas nun espazo portuario, onde todas elas están á espreita”. Rivas dixo que pretendeu expresar o entrelazamento entre os corpos e as palabras, e como as palabras poden curar as súas feridas. Velaí a razón de abordar na peza temas como o da tortura, a inmolación ou o reencontro. Rematou sinalando que estas cuestións, especialmente a do culto ao guerreiro e a explotación do medo como xeito de dominación, están de plena actualidade. “Somos a minoría de reexistentes os que mantemos a posibilidade de avanzar o mundo. A historia non comezou o día no que Caín matou a Abel, se non o día que Adán e Eva fixeron por vez primeira o amor”.
Pola súa banda, Ánxeles Cuña, a directora de Sarabela comezou a súa intervención sinalando que o teatro galego estaba de festa pola incoporación de Manuel Rivas á escrita dramática, o “que constitúe un luxo para o país”. “O heroe é unha obra que conmove porque aborda o tema da liberdade e a dos seres anónimos que fan a historia”. Sinalou que a peza bebe en diversos rexistros, podendo ser definida tanto como unha traxedia contemporánea case mahletiana, un conto, un drama contemporáneo e mesmo como unha peza de cine negro (sobre todo no tratamento da tortura). Rematou Ánxeles definindo a obra como sublime, sendo o proceso da súa posta en escena “o máis engaiolador dos vinte e cinco anos de Sarabela, xa que é unha obra que medra dunha forma moi vigorosa, tanto na textura como na forma”.
Despois de palabras tan prometedoras sobre O heroe, agardamos expectantes a estrea do vindeiro sábado. Alí estaremos.

Valados

Valados.

Luis Mateo Díez

Interesáronme estas reflexións que sobre a novela e o conto fai hoxe Luis Mateo Díez:

El cuento perfecto sólo lo hacen los grandes, la novela corta, sin embargo, me permite acercarme a la perfección. La novela larga siempre conlleva la imperfección.