Salvador Macip, catedrático de Medicina Molecular da Universidade de Leicester, confesou nun artigo de prensa que viviu 54 anos sen saber que era autista, tras unhas probas psicodiagnósticas que confirmaron este diagnóstico. Un Trastorno do Espectro Autista (TEA), compartido co 1 % da poboación mundial, que posúe un cerebro que utiliza unha cablaxe diferente ao da maioría. En palabras de Uta Frith: o autismo afecta a algo tan esencial na nosa vida cotián como a capacidade de entender o que os demais fan dependendo do que pensan, cren ou senten. Pluralidade que provoca problemas de incomprensión no entorno escolar de xeito que algunhas persoas desta condición poden ter dificultades máis ou menos importantes. O mesmo poderiamos dicir doutras persoas etiquetadas como neurodiverxentes, con trastornos de dislexia, discalculia, síndrome de Tourette ou déficit de atención e hiperactividade (TDAH), con frecuencia asociados, manifestacións do funcionamento alternativo do cerebro. Persoas vulnerables, sobre todo no sistema educativo, deseñado para mozos e mozas neuronormativas que, a pesar do masking, a máscara utilizada coa intención de ocultar a súa neurodiverxencia, poden representar entre o 10 % e o 25 % da humanidade. A pesar de xa estar clasificadas con etiquetas estigmatizadoras como «raras», «deficientes» ou «perigosas», o que non resulta moi distinto as do resto das minorías non normativas, o sistema educativo e sanitario continúa considerando a estas persoas como alumnado ou pacientes que acreditan un determinado grao de discapacidade, que ademais determina as axudas que poidan recibir. Velaí a razón pola que sabendo o valor das palabras reclaman o seu dereito a ser recoñecidas e tratadas nun entorno acolledor inclusivo simplemente como «persoas neurodiverxentes». Coma no resto dos dereitos, esta é unha leira na que moito cómpre sachar, sobre todo no sistema educativo. A neurodiverxencia é outra das expresións da diversidade que precisa de sensibilidade, apoio e recoñecemento.

Publicado en Nós diario: 03/09/25