Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo ás árbores e arboredos senlleiras de Galicia e á conservación da Araucaria excelsa da Alameda da Praza de Compostela de Vigo:

O concello de Santiago impulsa a candidatura do Carballo de Conxo como Árbore Europea 2022. Cofre botánico de 30 metros de altura, 3,75 metros de perímetro e máis de 250 anos de antigüidade, é a icona dunha carballeira, que chegou a contar cun milleiro de carballos, situada ao sur de Santiago de Compostela, onde o 2 de marzo de 1856 tivo lugar o histórico Banquete Democrático de Conxo, no que estudantes e artesáns compartiron mesa, formando parte dende entón da memoria do rexurdimento galego. Gañadora da fase española, o concello de Santiago agarda acadar agora os cen mil votos a prol da candidatura do seu carballo bicentenario na páxina web do certame (https://www.treeoftheyear.org), comprometéndose a plantar por cada apoio unha árbore autóctona até o ano 2030, 19.000 no ano en curso.

Proceso de votación telemática en marcha até o 28 de febreiro, que coincide co convite da Consellaría de Medio Ambiente, Territorio e Vivenda ao concello de Compostela a solicitar a inclusión deste exemplar no «Catálogo galego de árbores senlleiras» do que forman parte na actualidade 143 árbores e 38 masas de arboredo. Creado en 2007 polo goberno bipartito PSOE-BNG, sendo director xeral de conservación da natureza Xosé Benito Reza, promotor tamén da Lei 7/2008 de protección da paisaxe de Galicia, este catálogo estableceu por vez primeira un réxime xurídico para árbores e formacións de arboredo, de procedencia autóctona ou foránea, situadas en propiedades públicas ou privadas, merecedoras de medidas específicas de protección, «fose en atención ás excepcionais características do seu porte, medidas, idade, rareza, significación histórica ou cultural, interese científico, educativo, estético, paisaxístico ou calquera outras circunstancias que as fixesen merecedoras de especial protección» (Decreto 67/2007 de 22 de marzo, modificado polo Decreto 10/2015 de 22 de xaneiro).

Unha catalogación realizada polo Comité de expertos de árbores senlleiras que implica unha protección legal tanto no referido á prohibición de calquera acción que puidese afectar a súa integridade, saúde e aparencia como a da súa contorna máis próxima. Conservación que pretende superar o ámbito estritamente biolóxico, incorporando ademais «o valor antropolóxico desde o punto de vista estético e da sensibilidade do pobo ao seu contorno». Un catálogo de carácter evolutivo, sometido polos expertos a constantes actualizacións, tanto pola incorporación como pola retirada de pezas por motivos de saúde ou conservación, do que forman parte monumentos naturais como A Fraga de Catasós de Lalín, a Carballa da Rocha de Rairiz de Veiga de 400 anos, o Souto da Retorta e «O avó» (eucalipto azul) de Chavín (Viveiro) ou o Souto de Rozavales e o seu singular castiñeiro de Pumbariños en Manzaneda, que se considera pode ter carácter milenario.

Un catálogo galego do que forman parte dende o seu inicio árbores e formacións de arboredo viguesas: a Oliveira do Paseo de Afonso XII (16 metros e 200 anos de idade), inserida no escudo do concello e primeira icona da cidade bicentenaria; os dous tulipeiros de Virxinia (de 33 metros de altura e 110 a 130 anos de idade estimada), o Matusalén de Camelias (8 metros de altura e 100 a 120 anos de idade), os Eucalitos (54 metros de altura, case tres de diámetro e 120 a 130 anos) e as Faias, todos os catro na Finca da Marquesa do Pazo de Castrelos. Catálogo inicial do que forma parte a Casuarina da Alameda da Praza de Compostela (17 metros e 120 a 150 anos de idade), ao que se engadiu en 2017 o Ombú do IES do Castro, árbore nativa dos territorios da Pampa estudada polo profesor Xulio Dobarro, que acreditou foi doada polos membros do Centro Galego de Bos Aires (1928) para ser plantada nun dos paseos públicos da cidade de Vigo.

A este catálogo de árbores senlleiras ben podería incorporarse outros exemplares vigueses, sobre todo algúns dos máis desamparados e esquecidos do xardín da Alameda da Praza de Compostela, un espazo elegante de calma no centro do ensanche con máis de século e medio de historia onde se conservan máis de corenta especies botánicas. Un espazo natural de privilexio no que chantou raíces dende 1890 no extremo coa rúa García Olloqui a Araucaria excelsa, o indiscutible teito do xardín, conífera endémica da illa australiana de Norfolk, ameazada pola carga das bólas e instalación de cables da iluminación de Nadal, aínda non retirados. Araucaria senlleira que emite teimosa un mayday silencioso, que debería ser interpretado polos responsables dos parques e xardíns para evitar que no futuro, como sucede decote coas árbores talladas noutros espazos vigueses, a súa desaparición puidese ser xustificada como inevitable por motivos de saúde ou seguridade para a veciñanza. Defendamos a nosa araucaria senlleira.