U-lo consenso? Galego 2025

/en , , /por

Despois de dúas semanas da presentación do borrador do decreto, tras os posicionamentos dos sectores profesionais e sindicais, xa non cabe dúbida do estrepitoso fracaso da proposta de Feijóo, Vázquez e Lorenzo. A sobreactuación grotesca dos membros de Galicia Bilingüe (queixándose coa boa pequena da «traizón de Feijoo» aos seus electores) e a argumentación propia dun manual de campaña electoral dos intelectuais gubernamentais non abondan para xustificar racionalmente os tres piares do decreto: o plurilingüismo para vender con aires de modernidade o retroceso que se impón ao galego; o equilibrio horario dos tres terzos que, inevitablemente, achantará o galego no currículum e impedirá a consecución da dobre competencia ao remate de cada unha das etapas educativas obrigatorias; a participación das familias e do propio alumnado na elección da lingua vehicular dentro das aulas que despraza a responsabilidade das autoridades educativas sobre os centros e deixa no maior desamparo ao profesorado.

Outrosí sucede coas chamadas retóricas ao consenso, realizadas inicialmente por Anxo Lorenzo, que xa dende o primeiro día perderon toda a credibilidade ao excluír explicitamente a todos aqueles sectores que defendemos a legalidade actualmente vixente, considerados polos promotores do decreto e polos intelectuais gubernamentais como «extremistas». As argumentacións de Roberto Blanco Valdés e Xosé Carlos Caneiro (o escritor de Verín corre en termos políticos a velocidade pasmosa cara á dereita extrema) o pasado luns no programa de debate da TVG resultaron moi clarificadoras desta posición demagóxica que pretende ubicar aos defensores do retroceso do galego nunha posición equidistante (temperada, sensata, centrista, esa da «maioría silenciosa» da que falaba Arias Navarro e á que agora apela Lorenzo) entre os dous extremismos, o dos defensores de todo en castelán e de todo en galego. O plurilingüismo, esa nova relixión que acaba de raíz coas políticas de normalización lingüística da Autonomía, asociadas polos promotores do decreto coa «imposición del gallego» (esa mentira de destrución masiva pola que algún día renderán contas), preséntase como o único espazo posible de consenso de todos os sectores non extremistas. Con eses vimbios quere construír «un novo consenso lingüístico» o PPdeG? É crible que se poida chegar a un acordo sobre o futuro do galego que exclúa de forma explícita a todos os galeguistas?

Só será posible intentar refacer un consenso de todos os sectores e partidos (o único ao que se pode denominar como tal) se o Goberno retira o documento. Estou seguro que ese xesto de sensatez e galeguidade abondaría, para abrir decontado dende o Parlamento Galego, co acordo unánime dos tres grupos parlamentarios, unha mesa técnica que permitise recuperar os traballos de desenvolvemento no seu conxunto do Plan Xeral de Normalización Lingüística de 2004. A creación dun espazo común de expertos, en sede parlamentaria, facilitaría aos nosos deputados construír ao longo desta lexislatura as bases sólidas para deseñar unha política de promoción do galego na perspectiva xeracional de máis dunha década (un proxecto que podería denominarse «Galego 2025»).

Velaí o dilema de Feijoo: tirar para diante en solitario co decreto de retroceso do galego ou compartir coas forzas políticas e sociais o esforzo de deseñar unha política de fomento do galego a longo prazo.

O noso idioma á intemperie

/en , , , , , /por

No artigo dominical de Faro de Vigo, publicado hoxe, valoro o enfoque político do borrador do decreto de plurilingüismo no sistema educativo. Tempo haberá de debullar os contidos do documento no referido a cuestións educativas e editoriais.

Refén do compromiso co seu electorado de rematar con «la imposición del gallego» e consciente da debilidade política dos candidatos do seu partido ás alcaldías das grandes cidades, o actual presidente da Xunta destilou durante meses o que pretendía fose un elixir que entusiasmase aos sectores sociais que reclaman non ter contacto ningún co galego na súa vida cotián (un caladoiro electoral onde o PPdeG pretende atopar a súa vitoria en Vigo ou na Coruña) e conformase aos sectores menos esixentes na defensa da lingua das institucións culturais e do PSdeG-PSOE.

Abandonada a posibilidade de recuncar no consenso de todos os partidos e sectores sociais arredor do Plan Xeral de Normalización Lingüística de 2004 e asumida a necesidade de afastarse de posicións galeguistas (as que se identifica co extremismo da «imposición do bipartito»), a ninguén pode extrañar que Feijoo presentase con estudada equidistancia un documento que afonda na utilización partidaria do conflito sobre o emprego das linguais cooficiais no sistema educativo. O que nos achega unha primeira e importante conclusión, por vez primeira en tres décadas de autonomía, a política lingüística desta lexislatura será a imposta polos criterios e intereses dun partido, non a consensuada por todas forzas políticas en base a criterios de país e á defensa de intereses xerais.

Vestido coas roupas do «espazo internacional do plurilingüismo» e amparado nos resultados da enquisa ás familias da fin de curso, o documento propón recurtar a utilización do galego como lingua vehicular nas dúas etapas do ensino obrigatorio; deixándoo á intemperie, aos ventos dos arraigados prexuízos sociais e das «decisións vinculantes» que cada catro anos tomen as familias sobre o seu uso en determinadas materias. Non hai dúbida que se entra en vigor este decreto, o emprego escolar do galego retrocedería de forma moi significativa, tanto por que de facto sería reducido a materias onde se empregan con menor intensidade todas as competencias lingüísticas como pola laxitude do seu uso por parte do alumnado, que terá a posibilidade de escoller, tamén nas aulas, a lingua cooficial da súa preferencia para súas manifestacións orais e escritas; unha solución inaudita e rocambolesca, secomasí que unha materia sexa impartida nunha ou outra lingua só obrigará ao profesorado (a grande vítima deste documento), que perderá parte da súa autoridade pedagóxica diante do seu alumnado en formación.

Un retroceso indiscutible (por moito que teimen en negalo os redactores do documento) que impedirá conseguir os obxectivos previstos nos documentos curriculares en vigor, nos que se fixa que todo o alumnado deberá acadar idéntica competencia en ambas linguas cooficiais ao remate de cada unha das etapas. Un retroceso que, ademais, contravén o sentido de progresividade e da necesaria protección da lingua propia establecido na Lei de Normalización de 1983 (velaí o artigo 13.2.: «As Autoridades educativas da Comunidade Autónoma arbitrarán as medidas encamiñadas a promover o uso progresivo do galego no ensino». Este tratamento aparentamente «igualitario» que o documento concede as tres linguas no horario escolar é, ademais de meramente publicitario (coa marca de «plurilingüismo» trátase de vender mellor o novo decreto), discriminatorio para a lingua galega, xa que en todos os manuais de Sociolingüística aplicada ao ensino aparece que a lingua minorizada debe contar cun tratamento curricular preferente, algo que non nos pode resultar novidoso xa que é o modelo que aínda temos en vigor. O que nos achega a segunda conclusión, tras tres décadas de presenza progresiva do galego na escola, con este modelo provocaríase por vez primeira un importante retroceso do seu uso e consideración educativa, mais aínda cando a fraca saúde do noso idioma requeriría accións aínda máis enérxicas de fomento e protección.

Mención áparte na valoración do documento merece o delirante e confuso proceso de toma de decisións proposto no que se transfire toda a responsabilidade na abordaxe do conflito aos consellos escolares dos centros e se proporciona ás familias –asumindo case ao pé da letra as propostas dos colectivos galegófobos (a pesar das súas declaracións premeditamente sobreactuadas, os grandes inspiradores deste documento)– capacidade decisoria sobre cuestións curriculares que son unha competencia ineludible das Administracións Educativas. Unha deixación de funcións incompatible coas sentenzas do Constitucional sobre esta cuestión e inadmisible politicamente xa que o dereito á educación afecta á toda a cidadanía e como outros asuntos de interese xeral debe ser regulada polos poderes públicos democráticos. Feijoo continúa errando na solución do conflito do galego.

Feijóo equidistante?

/en , , /por

Mentres agardamos coñecer o contido do borrador, que será anunciado tras a xuntanza do Consello da Xunta nas instalacións de San Caetano (contraprogramando a protesta de Queremos Galego, algo insólito), non semella difícil facer unha composición de lugar dos termos políticos nos que o Goberno Galego manexará a súa proposta: Feijóo situarase nunha posición centrista (a el e aos membros do seu goberno gustaríalle mesmo que a definísemos como equidistante) entre os que serán definidos como «extremismos lingüísticos», as posicións galegófobas de GB e as castelanófobas dos partidarios da imposición del gallego (un amplo saco onde entramos todos os que defendemos o consenso acadado arredor do Plan Xeral de Normalización Lingüística). Así de sinxelo, como lle presta a quen tan ben manexou a polémica dos audis e das cadeiras de San Caetano.

Comodamente situados nesa posición centrista, Feijóo, Vázquez  e  (non sabemos, nestes momentos, se tamén) Lorenzo apelarán este serán a acadar un grande consenso, entre todos os sectores non extremistas da sociedade galega (mesmo situándose de forma equidistante entre as diversas posicións do PPdeG), sobre un novo modelo lingüístico baseado na liberdade e na defensa do galego. Deste xeito retórico  (moi eficaz politicamente), obviarase o fundamental, o feito de que o novo decreto reducirá por primeira vez na nosa historia (nunha porcentaxe que agora descoñecemos) a presenza da lingua galega na educación obrigatoria e introducirá un modelo perverso de participación dos pais na elección da lingua vehicular (canto menos, polo que coñecimos até agora ) da educación infantil. Deste xeito, todos os sectores que continuemos defendendo o modelo vixente (baseado na procura de igual competencia entre ambas as dúas linguas para todo o alumnado da educación obrigatoria e na responsabilidade dos profesionais da educación na toma das decisións de aula) pasaremos dentro dunhas horas a ser considerados teimosos extremistas que insisten nos modelos de «imposición del gallego» e que non asumiron o resultado das eleccións de marzo. Para acadar esta inequívoca e moi cómoda posición centrista de Feijóo e o seu equipo foi decisiva a inestimable axuda de Gloria Lago, que nun gran movemento mediático insiste estes días por aquí e por acolá no seu «desencanto» polo contido do decreto [que ela denomina] «placebo», a pesar da súa pouco indisimulada satisfacción polo camiño aberto á elección das familias na Educación Infantil. Un magnífico exercicio de hipocrisía política.

Tempo haberá de debullar os contidos do novo decreto e facer un balance rigoroso das perdas que este retroceso supón ao proceso de fomento do galego no ensino. Hoxe abonda alertar sobre o ballón de boas intencións e de propostas de «defensa inequívoca do galego» que nos van caer enriba aos que pretendiamos infrutuosamente non se rachase un consenso forxado ao longo de tres décadas. Haberá quen se pregunte nesta liorta “quen son os extremistas”?

Nota: Convirá ser moi prudente á hora de valorar tecnicamente o novo texto. Non deixa de ser curioso o encaixe legal que vai ter a imposición da utilización como vehicular dunha lingua [como o inglés] que actualmente non ten recoñecemento constitucional. Unha vía xurídica moi interesante a explorar. Acouguemos e celebremos, pois, con esperanza a fin de ano, o traballo deconstrutivo de Feijóo continuará dando moito que falar.

Fotografía tirada de Morrazo Tribuna.

Velaí o solimán do novo decreto do galego

/en , , , /por

Semella que mañán se cumprirán os nosos peores agoiros. O solimán do novo decreto de uso do galego virá no modelo lingúístico escollido para a Educación Infantil, onde se os criterios pedagóxicos non o remedian, será unha votación entre os pais a que determine a lingua vehicular da aula e na que se realizará de forma preferente a aprendizaxe da lectoescritura. De nada servirá o criterio sobre esta cuestión fulcral que manteñamos os profesionais, a quen se nos rouba tan importante decisión pedagóxica, na que interveñen moitos e importantes factores, tanto de contexto sociolingüístico como de carácter estritamente didáctico. Nesta vital decisión sobre o modelo lingüístico da Educación Infantil (onde a escolarización en galego veu gañando terreo nos últimos anos) residirá o cerne deste novo decreto que, polas especulacións da prensa de hoxe, nas etapas obrigatorias reducirá (non sabemos canto, se a un terzo ou a un corenta por cento) a presenza do galego como lingua vehicular.

A cuestión da galeguización da Educación Infantil non é menor. No decreto Fraga do 95, establecíase que na Educación infantil e no Primeiro Ciclo de Primaria empregaríase «a lingua materna predominante entre o alumnado», deixando esta decisión en mans do profesorado de aula (que a recollía na súa programación de aula) e do claustro e do consello escolar (que a recollían no Proxecto Curricular de Etapa e no Proxecto Educativo de Centro). No decreto de 2007, tras a aprobación consensuada do Plan Xeral de Normalización Lingüística de 2004, introducíanse un importante matiz á redacción do texto do 95, xa que no caso de entorno castelanfalantes «o uso do galego será como mínimo igual a do castelán», correspondendo ao profesorado de aula e de etapa artellar esta presenza do galego na actividade educativa cotián, compromiso que debía ser recollido, entre outros documentos técnicos, no Proxecto Lingüístico de Centro.

Neste contexto conflitivo, é doado agoirar como na elección aula por aula van actuar os potentes prexuízos lingüísticos existentes en Galicia sobre o uso e o valor das linguas cooficiais, un contexto no que o galego sempre sae moi prexudicado. Non é difícil agoirar que empregando este sistema de elección por parte das familias  (de moi dubidosa constitucionalidade, na medida que pode conculcar dereitos individuais), asistiremos despois de tres décadas á liquidación do uso do galego nalgunhas aulas de infantil. Se finalmente se concreta esta elección de lingua vehicular na E.I. por votación entre as familias, un modelo do que non coñecemos precedentes, o veleno da confrontación lingüística espallarase por todos os centros educativos, o que constitúe unha incrible irresponsabilidade educativa e política.

Sabiamos que a Feijóo non lle ía ser doado contentar aos sectores galegófobos, que retoricamente continúan reclamando medidas que quedan claramente fóra da actual orde constitucional. No obstante, a última oferta destes sectores propoñendo a elección por parte das familias das «materiais troncais» (un termo inexistente nos actuais documentos curriculares) constituía un indicio de que algo se estaba cocendo en San Caetano coa intención de darlle unha saída política a estes sectores amigos e rematar así con «la imposición del gallego» (un «compromiso» do seu programa electoral). Haberá que agardar a coñecer a redacción do borrador na que, sen dúbida, aparecerán algunha sutilezas valiosas, acenos galeguistas cos que se pretenderá acadar a aceptación  do documento por parte da CCG e da RAG como a conformidade dalgúns sectores do propio PPdeG. No entanto, polo publicado até agora, o panorama non pode ser máis desacougante: o uso do galego retrocederá nas etapas educativas obrigatorias e pode quedar seriamente eivado por votación das familias na Educación Infantil. Este é o consenso que nos van propoñer mañán Feijóo, Vázquez e Lorenzo?

Remítome ao expresado na anotación de hai dous días, non é este o momento nin para o ditirambo nin para o desánimo, a situación de emerxencia reclama defender coa maior intelixencia os nosos argumentos para impedir que, tras tres décadas de pulo, o galego na escola retroceda. Falemos galego!

O caso de Alcorcón, negro sobre branco

/en , , /por

Faro de Vigo publica hoxe unha carta ao director moi clarificadora sobre «o caso Alcorcón». Un texto asinado por Manuel López Rodríguez que contesta a outra carta ao director do pasado 27 de novembro na que o doutor Pedro Larrauri aproveita un meu artigo dominical (do 22 de novembro) para atacar a nosa lingua. A verdade é que anoxa esta actitude tan pouco construtiva dos negacionistas, aos que moi pouco parece importarlles o respecto á veracidade dos feitos e o rigor á hora de enxuizalos. Reproduzo o texto de Manuel López Rodríguez, o voceiro da familia, que pon negro sobre branco sobre a situación do caso Alcorcón. A partir de aí que cadaquén valore.

O pasado día 29 de novembro na sección de cartas ó director deste mesmo xornal, publicouse unha resposta de D. Pedro M. Larrauri titulado “Os erros sobre a lingua” a un artigo de opinión de Manuel Bragado titulado “Os dilemas de Feijóo sobre a lingua”.
Nesa carta tócase dun xeito moi desafortunado e errático respeto ó recente caso do auto o cal ameaza a unha nai galega de retirar a custodia por –entre outras cousas “senrazóns”– escolarizar as súas fillas en colexios públicos en Vigo en detrimento da anterior escolarización en centros privados en Madrid con inmersión lingüística en galego, lingua sen ningunha utilidade práctica alén das nosas fronteiras.
Pois ben, acumula vostede unha caterva de erros cando se refire a que es nenas levan un ano a estudar en Vigo e que a sentenza non nega a custodia nin obriga as nenas a irse de Vigo, pois teño que supoñer que sexa só a falla de información o que lle leva a vostede a afirmar iso.
Analizando polo miúdo dito parágrafo non ten desperdizo, en primeiro lugar, é certo que a nena mais vella (17 anos) leva un ano en Vigo para o cal e após a resolución xudicial, tivo que remitir unha queixa formal perante o valedor do menor en Madrid solicitando ficar en Vigo para non interromper os seus estudos xa iniciados, e que tamén a súa irmá menor e nai así o puideran facer, outro conto moi diferente foi o que lle aconteceu: a nai e a nena mais nova que tiveron que retornar a Alcorcón despois do primeiro trimestre, sen entrar en razón o xuíz polo apoio da propia fiscalía e a nai, falando dos riscos académicos e persoais que carrexaría a volta a esas alturas do curso e contra os informes emitidos polos dous colexios informando da perfecta integración das dúas nenas tanto a nivel académico como persoal, por certo en lingua galega tamén. Como resultado a nai tivo que voltar a Madrid en circunstancias moi dolosas para ela mesma e a nena, vivindo en condicións lamentábeis durante 6 meses.
Refírese vostede a “sentenza”, mire vostede que nin nesa acerta -non é unha sentenza, é un auto que non é o mesmo, digo isto porque na súa carta é evidente o seu ar de suficiencia corrixindo os supostos erros do señor Manuel Bragado, de xustiza e que vostede esté debidamente informado do que fala, di vostede que a “sentenza” non obriga a nai a voltar a Madrid, pois ben, non sei moi ben como interpreeta a parte dispositiva o propio auto:
1. …se acuerda la atribución de la guardia y custodia provisional de las hijas menores de ambos litigantes, al padre… que deberá ser efectiva del comienzo del próximo trimestre escolar. Del día 8 de enero de 2009 salvo que concurran las circunstancias que se contemplan en el ordinal siguiente fijando en el régimen de visitas que anteriormente disfrutaba el padre.
2. No obstante lo anterior, tal cambio provisional en la guardia y custodia, podrá quedar sin efecto en la fecha fijada, a condición de que al actual progenitora custodia disponga de forma inmediata, el restablecimiento de la de la residencia en aquella localidad (Alcorcón).
Pídolle que non cause a esta familia mais dor cos seus comentarios, xa sendo suficiente cos actuais circunstancias, o agardar cada mañá a chegada de un telegrama que obrigue o cumprimento do auto coa conseguente retirada de custodia de non voltar a Alcorcón. Agardo que non sexa preciso un avogado para a interpretación do citado anteriormente se o precisara o que escribe retao a que lea o auto na súa integridade e saque as conclusións que se axusten a realidade e non os seus desexos.
Respeito tamén a súa declaración de que o deputado D. Bieito Lobeira adícase a poñer frases falseadas na boca de xuíz, non entendo moi ben esta lectura, pois o que fai señor Bieito é ler textualmente entre outros o parágrafo do auto que fede a racismo lingüístico, vostede saberá porqué o di. Prexuízos tamén?
Fala tamén de que as nenas, se cumprira o artigo nº 13 da LNL, non terían agora case que ningún tipo de problema pedagóxico por causa da lingua galega. Mire vostede, estas nenas dende o seu nacemento teñen escoitado con total naturalidade galego por moi estrano e obsceno que a vostede lle pareza, tanto pola súa familia materna nomeadamente os seus tíos, avós e a súa nai cando estaba en Galicia, como por parte paterna, tamén de ascendencia galega e debido a que pasaban entre catro e seis semanas nunha vila da provincia da Coruña, vila na que afortunadamente aínda se fala moito galego, non tiveron nin teñen ningún tipo de problema de adaptación, aínda que non existira este contact lingüístico, ten vostede en moi pouca estima a capacidade de aprendizaxe propia da condición humana e aínda máis a dos nenos e adolescentes.
Eu mesmo falo aparte do galego tres linguas máis, e isto nunca supuso un trauma para min senón todo o contrario, é un san e gratificante reto de esforzo/recompensa.
É evidente que vostede partilla dos argumentos do xuíz, e supoño que tamén o faría do interrogatorio á que foi sometida a nena mais vella preguntando éste unha e outra vez se entendía o galego, non xa como unha lingua no contexto académico, senón tamén como se a lingua propia e orixinaria da nosa comunidade autónoma fose unha infección a evitar.
Xa para rematar, na solución perante este caso que vostede aporta, saiba vostede que no escenario que no sistema educativo galego se dera ese lamentábel apartheid lingüístico que vostede preconiza, predica e desexa, esta familia galega desexaría que as nenas acadaran competencia lingüística na lingua propia de Galicia e serían outra vez penalizadas do mesmo xeito por un xuíz con tantos prexuízos respeito ó galego como vostede. Manuel López Rodríguez

A doutrina Feijóo e os resultados da enquisa

/en , , , /por

As respostas do presidente Feijóo na entrevista de Galicia hoxe prefiguran moi claramente o que van ser os contidos do borrador do novo decreto de uso do galego, anunciado polo conselleiro de Educación para finais deste mes de setembro e agora polo presidente pra finais de ano.  Quen manda aquí? En todo caso, leamos devagariño a doutrina lingüística de Feijóo:

Do resultado da enquisa ós pais sobre o galego déronse distintas lecturas, como se vai plasmar no novo decreto?

Si pero a lectura que fai o Goberno é que a participación foi alta, que os pais que votaron ó PSOE e ó BNG participaron na enquisa e que esta sociedade o que dixo maioritariamente –computando, primaria, secundaria e infantil– é que na infantil sexan os pais os que elixan o idioma para aprender a ler e a escribir e que no resto da educación, os pais piden galego e castelán, un bilingüismo proporcional; e a minoría pronunciouse por que todo sexa en galego. Con estas vimbias e co consenso social contrastado nas urnas temos que construír o decreto. Agora a responsabilidade é da Consellería de Educación e sería bo que o puidésemos ter a finais de ano.

Non percibe que a partir do tema do decreto aumentou a crispación en torno ó idioma?

O galego non crea ningún problema na rúa, o problema está focalizado na educación. Se non liquidamos ese conflito poida que intoxique a convivencia e a cordialidade das linguas. E o que non entenda que neste momento a obsesión do Goberno de Galicia é que o galego sexa un signo de unión, de orgullo, de protección e de promoción da nosa cultura é que non entende o que estamos facendo ou estao entendendo e estao manipulando. Crispación ningunha.

En definitiva, tras varios meses de polémica, Feijóo non dá nin un paso atrás sobre o prometido; alén da utilización deste discurso ameazante e prepotente cos cidadáns discrepantes («liquidar o conflito») que resulta desolador por parte dun presidente. Cómpre tomar boa nota á hora de artellar as propostas alternativas.

Ollo: El Correo Gallego publica a mesma entrevista na súa versión en castelán cun titular estrondoso: «Galicia está de moda en España como alternativa a Zapatero».

O dano está feito

/en , , , , , /por

Tras a comunicación dos resultados da consulta ás familias, no artigo da semana reflexiono sobre o escenario que se abre a partir de agora. Non teño dúbida que durante estes últimos meses o dano sobre o prestixio e a valoración social da lingua quedou feito, razón pola que recuperar ese terreo común perdido é a primeira tarefa que civicamente nos corresponde aos que cremos na civilidade galega. Artellar un novo discurso que amplíe o perímetro da apreta do idioma galego e restaure un grande consenso sobre o seu futuro é unha causa noble á que estamos convocados.

Primeiras secuelas

/en , , , /por

Observo na sección de Cartas ao director de Faro de Vigo a aparición das primeiras secuelas do manifesto «GALEGO. PATRIMONIO DA HUMANIDADE» (nesta semana duplicou os seus apoios, camiño xa das tres mil adhesións) e do artigo da semana pasada no que se reclamaba ao PPdeG que se reintegrase ao consenso sobre o estatuto da lingua forxado nos últimos vinte e cinco anos. Semella que os sectores galegófobos acordaron mandar unha chea de cartas contra min ao Faro de Vigo (coma estás dúas, ás que, sen dúbida se engadirán outras), seguindo no seu contido o manual de campaña  ben coñecido («imposición del gallego», «legitimidad democrática después de gañar las elecciones»…). Ademais de amolar é buscar espazo  en «Faro», interpreto que a  intencionalidade da iniciativa é a de volver presionar a Feijoo (como xa leva facendo GB coa noxenta campaña contra Anxo Lorenzo) e impedir calquera posibilidade de recuperación do consenso sobre a promoción do galego, que eles interpretarían como unha traizón do PPdeG a unha promesa electoral. Que tristeza! As linguas serven para sumar e acordar, non para esgazar de forma tan egoísta unha sociedade.