Onte 1599: Alianza 50

LG00216901Alianza Editorial anunciou onte a celebración do seu cincuenta aniversario. Cinco décadas nas que publicou 3.500 títulos dos que dous mil corresponden a súa mítica colección de Peto, a das inesquecibles portadas de Daniel Gil, actualizadas nesta década por Manuel Estrada. Alianza é un faro que ilumina a edición cultural en España. Un modelo de proxecto editorial cultural defendido contra vento e marea por un grupo de profesionais expertos. Unha editora de fondo que soubo dialogar coa comunidade dos seus lectores e lectoras sen perder nunca a súa identidade. Alianza celebra o cincuentenario coa publicación de dous lanzamentos de oito títulos, presentados cunhas espectaculares portadas tipográficas, nos que recupera para a relectura a algún dos seus títulos emblemáticos, xunto a outros que son estrita novidade. Lanzamentos que expresan o ADN da editora que dirixe a nosa admirada Valeria Ciompi. A ela e a todos os membros do seu equipo os nosos parabéns.

Onte 1595: «Que non te aten» de Manuel Iglesias Turnes en Negreira

Casa_da_Cultura_Negreira_26-02-2016

Onte contei 114 participantes na Casa da Cultura de Negreira no acto da presentación de Que non te aten, a segunda novela de Manuel Iglesias Turnes. Un acto literario que resultou gozoso e emocionante, expresión do agradecemento (e da fachenda) dunha comunidade por contar cun narrador que tras a súa sorprendente irrupción na narrativa galega hai apenas catro anos con As rapazas de Xan, confírmase con estoutra novela extraordinaria xa como autor, un novelista cun mundo propio. Así o sinalaron o empresario Che Turnes, o médico e escritor Pablo Vaamonde e o gandeiro Cándido Iglesias, en tres intervencións brillantísimas e conmovedoras, dificilmente esquecibles, nas que non faltaron nin o humor nin a emoción nin o agarimo, afondando nas motivacións e na orixe do narrador do Val da Barcala.

XG00244901Suso de Toro cualificou «Que non te aten como «o libro dun autor que está buscando o seu camiño». «As rapazas de Xan era o libro que Turnes tiña dentro, un mundo e un tempo que contar, froito dunha memoria e dunha experiencia. Agora con este segundo configúrase como autor, en frío tivo que decidir qué contar e como facelo.» «Como sucedera con As rapazas de Xan, ten a graza da fala, conserva a ironía e o seu xeito de contar polo dereito, convencional na forma, mais revolucionaria na intención.» «Os seus dous libros deberan ser lidos por todos os galeguistas e nacionalistas, xa que o galeguismo imaxinou que a nación nacía no mundo rural. Nestas dúas novelas atoparán un retrato moi cabal do mundo rural, tanto do desaparecido hai sesenta anos como do actual. Turnes conta en Que non aten como mudou ese mundo, como son as cousas agora, como é a vida na aldea ou como é na cidade. Cal era o lugar da muller e como mudou, cales eran os conflitos da vida familiar antes e cales os de agora. Un libro que todos deberan ler.»

Onte 1594: A Galicia moderna

Diego_Conde_ Lourenzo_Fernandez_Manolo_Maseda_25-02-16

Na presentación de onte en Couceiro da biografía que Diego Conde preparou sobre Juan Rof Codina insistiuse moito na idea da Galicia Moderna. Fíxoo primeiro Lourenzo Fernández Prieto, o catedrático de Historia Contemporánea da USC, que precisou que Codina non fora un modernizador da veterania e gandaría galega, «foi un representante xenuíno daquela Galicia Moderna dos anos 20 e 30 coutada polo golpe de estado de 1936», unha Galicia que vivía un esplendor artístico e unha innovación tecnolóxica á altura da que se desenvolvía noutros países europeos. En idéntico sentido expresouse Diego Conde cando confesou que intentara demostrar a falsidade da idea de Galicia atrasada, «hubo un periodo antes da Guerra onde no eido da veterinaria as iniciativas de modernización estaban máis preto de Europa ca da idea de atraso». «O traballo de Rof Codina, os seus milleiros de artigos tiñan esa intención modernizadora nunha Galicia que quería ser algo. O traballo de innovación de Rof Codina, como o de moitos outros veterinarios anónimos, demostra que a gandaría tivo un efecto modernizador naquela Galicia moderna.»

Onte 1591: #MobilizaRosalía

CartelBaseAELGDia-de-RosaliaDeCastro2016-150_001Comezou a semana dedicada a Rosalía con motivo da celebración o mércores 24 do seu 179 aniversario. A programación tan intensa de actividades literarias, sobre todo nos centros de ensino, con especial incidencia este ano na utilización da comunicación dixital, demostran que os seus textos permanecen moi vivos e presentes na sociedade galega, ao tempo que posúe unha estraña e poderosa capacidade mobilizadora da nosa conciencia colectiva. Adiantada do seu tempo, sempre transgresora, radicalmente moderna, o fenómeno Rosalía increméntase cada ano como «o personaxe predilecto dos galegos», unanimidade interxeracional sorprendente que ben explica o éxito desta efeméride do 24 de febreiro. Polo que nos atinxe, celebraremos o día de Rosalía no Auditorio de Padrón, acompañando a Anxo Angueira na presentación da súa monumental edición de Follas novas, o segundo dos volumes da obra completa publicada por Xerais.

Imaxes liberadas pola Deputación da Coruña de catro deseñadoras galegas para utilizar na rede con motivo do Día de Rosalía.

Onte 1588: Na Biblioteca de Verín

Por_que_as_sombras_Verin

Dende aquela apoteósica presentación de Carrilanos, hai case dez anos, non volvéramos ás terras de Monterrei. Fixémolo onte para presentar na Biblioteca de Verín Por que as sombras non teñen ollos, a novela arraiana do escritor e senador galeguista Luís García Mañá, Máis de setenta persoas participaron nun acto que formaba parte da programación da Biblioteca Pública Municipal de Verín, instalada nun edificio neoclásico, o antigo colexio dos irmáns La Salle, recuperado na súa integridade para usos culturais. Unha biblioteca modélica, tanto polas súas instalacións como polo seu funcionamento, da que coñeciamos estaba asociada á rede de Bibliotecas da Unesco e mantiña unha actividade intensa a prol da lectura pola que foi recoñecida en 2011 co premio á Mellor Iniciativa de Fomento da Lectura, outorgado pola Federación de Gremios de Editores, e en 2014 co premio María Moliner polo seu programa de «Voluntariado cultural para o fomento da lectura» que leva os libros dende a rúa á piscina.

Como puidemos comprobar onte in situ, a de Verín demostra o papel da Biblioteca Pública como corazón (e polo tanto motor) das políticas culturais no eido local, sexa polo seu carácter de punto de encontro interxeracional para o fomento da lectura e alfabetización informacional, como pola súa capacidade para aglutinar as diversas iniciativas referidas ao patrimonio, a memoria ou as festas da súa comunidade. Os nosos parabéns por este traballo aos bibliotecarios Vicente Rodríguez Justo e Aurora Prieto Tarrio, que nos recibiron cos brazos abertos. Prometimos volver a Verín.

Onte 1582: «Cara ao leste» de Antía Nara

XG00249001Volvín sobre Cara ao leste de Antía Nara, que chega estes días ás librarías. Unha novela que aventuro será unha das sorpresas da tempada, confirmando a esta investigadora residente en Berlín, que debutara con Aquel lugar (Xerais, 2007), como unha das nosas narradoras máis orixinais. Ao longo da xornada do velorio da tía Isolina coinciden a súa sobriña, emigrada en Alemaña, e tres compañeiras coas que montara unha coperativa agraria na aldea de al-Luaria. Un reencontro no que reflexionan  sobre o seu devir desque se separaron tras un incendio ocorrido hai 19 anos. Catro mulleres que ollan cara un pasado cheo de medos, violencias e fuxidas. A pesar de que todas creran acadar unha certa paz co mundo, terán a oportunidade de pechar feridas que permaneceran abertas. Unha novela contra o conformismo, na que se propón a procura de horizontes novos («cara ao leste, cara ao oeste, cara ao sur, cara ao norte»). Escrita con prosa elegante e precisa, esta peza breve e intensa facilita unha lectura engaiolante. Recoméndoa.

Onte 1581: «O dobrón de a oito» de Alberto Fontes

XG00236601Presentamos onte no Ateneo de Pontevedra O dobrón de a oito de Alberto Fortes. Confesou o autor pontevedrés que escribira «a novela que me gustaría ler: de aventuras, de iniciación, que transcorrera na Galicia do século XVIII, que eu imaxinara tras a lectura de moita documentación onde se pode ver a Galicia daquel tempo polo miúdo». Para Fortes a novela aborda «a explotación dos campesiños polos donos da terra, fosen señores eclesiásticos ou forais, que se mantivo en Galicia até hai algúns anos, xa que coñecín o recendo da Galicia clásica na nosa aldea de Caroi.» «Sei que aquela Galicia barroca era un país chuvioso, enfangado. En 1769 houbo seis meses onde non se viu o sol, choveu seguido, pasouse moita fame. Era aquela unha Galicia de choupanas colmadas, aínda non telladas. Un país de tabernas de viño malo, que se levantaban ao pé das praias, onde había moito contrabando de sal e tabaco de Virxinia.» «Un país de pousadas cheas de bichos, como escribiu Borrow na súa viaxe por Galicia.»

Continuou a súa intervención Alberto Fortes referíndose a «aquel país de mareantes e navegantes, nun tempo onde se crea a Armada Española e os tres departamentos marítimos». «Os rapaces da beiramar tiñan a obriga de enrolarse na armada como grumetes e máis tarde como gavieiros, en condicións de vida moi duras, algúns quedaban mancos ou tocos.» «Un país no que había un odio ao inglés, o que explica o fenómeno do corso e a aparición de Benito Soto que asaltaba só a barcos ingleses.» «Imaxinaba parroquias con escribáns falsarios, xuíces corrompidos e curas caciques. E por último, un país onde había fidalgos pobres.» «Nesta Galicia da que tanto falou Otero con saudade –cando lembraba que “o millo foi o mellor presente que chegou a Galicia”, xa que financiou todo o barroco galego–, quixen ambientar esta novela de aventuras clásica, que agardo sexa do voso agrado.»

Onte 1579: Joel Dicker e o DS 4

Dicker_DS-4Non vira na televisión até onte o anuncio do DS 4 de Citroën protagonizado polo escritor Joel Dicker, a quen coñecimos o pasado ano na entrega do premio San Clemente. O xove novelista suízo, autor d´ A verdade sobre Harry Quebert, protagoniza unha campaña publicitaria, The DS writer, que xira arredor dunha webserie de cinco capítulos sobre o proceso de escrita dunha novela, utilizando como ferramenta de escrita a Apple CarPlayTM, a bordo deste novo Citroën de gama alta. Quedei sorprendido cando coñecín que Dicker, ademais de protagonizar os anuncios da campaña, tamén escribiu unha novela, titulada Só para escollidos, que os concesionarios da marca agasallan ás persoas que proben os dous modelos DS 4. Todo un abraiante entramado tecnolóxico, literario e publicitario protagonizado por un escritor do noso tempo. Xaora, non puiden evitar pensar que podería suceder se a marca do dobre chevron emulase apoiar así á narrativa galega. Imaxinamos a Pedro Feijoo ou Fran P. Lorenzo conducindo o DS 4 e ditando a siri os textos en galego?

Onte 1577: «O día que choveu do revés»

XG00247901Cando as nubes decidiron chover os sete choveres coa intención de que os campos de millo e as verzas medrasen vizosas non pensaron que poderían asolagar a vila de Portoseco. Como compensar o dano causado polas nubes dará inicio á historia d’ O día que choveu do revés, álbum onde colaboran María Canosa e o ilustrador Dani Padrón. Como anticipara no formidable Rubicundo, a escritora da Costa da Morte ofrece solucións moi imaxinativas para o eterno conflito entre as nubes e o Sol, que nalgunhas ocasións remata en tremendas treboadas e noutras en longas esperas pola chuvia. No entanto nunca está de máis que sexan as letras e os libros a mellor receita para que chova con xeito. Unha historia fantástica traducida por Dani Padrón nunha composición de grande forza visual.

Onte 1574: Ameixeiras na fnac

Pereiro_Ameixeiras_Bragado_05-02-2016

Acompañei a Diego Ameixeiras á FNAC da Coruña para presentar A noite enribaFoi unha fortuna contar coa participación de Xosé Manuel Pereiro, que trouxo a primicia do número 26 da revista Luzes, un excelente monográfico sobre a cultura e medios en Galicia recén saído do prelo. Antes de iniciar a conversa co autor, Pereiro confesou que fora un privilexiado xa que hai máis de dez anos lera Baixo mínimos, antes de ser publicada, e que dende entón o fixera con cada unha das obras do novelista ourensán. Salientou que A noite enriba era unha homenaxe a autores de novelas de Bruguera, como Silver Kane, tras o que se agochaba Francisco González Ledesma, mais e sobre todo, á figura de David Goodis, o autor de novelas como Disparen sobre o pianista, que levou ao cine Truffaut, ou tramas como as do Fuxitivo.

Cando se abriu a conversa, Ameixeiras recoñeceu que quizais por tratarse da súa décima novela se puxera máis reflexivo, «o que quizais pode significar para min o inicio dunha nova etapa». «Pretendín escribir unha novela sobre un escritor que se achega a outro escritor que relata a experiencia de escribir unha novela». Cando Pereiro preguntou sobre o seu modelo de escritor, Ameixeiras non dubidou en expresar a súa preferencia «dende o punto de vista do oficio, pola figura do escritor resolutivo, que escribe a unha velocidade admirable; quizais teña que ver co inercia co meu traballo como guionista, obrigado a respectar prazos».