Como se fai un libro?

Ten graza esta reportaxe de Lg3 sobre o proceso de edición dun libro.

Cubertas






Txetxu descúbreme este blog dedicado monograficamente ás carátulas dos libros. Moi recomendable para editores autocríticos no seu traballo e, tamén, para botar unhas poucas risas.
Semella que existen dúas grandes orientacións para a escolla ou para o deseño destas imaxes de cuberta: unha que pretende ofrecer unha metáfora visual do contido da obra e outra que aspira a constituír un mero reclamo impactante para o cliente na libraría. Nas nosas edicións de ficción, idealmente, pretendemos acrisolar os dous vieiros: atopar unha metáfora visual valiosa que chame polo lector. A verdade é que poucas veces o conseguimos.
Paga a pena comparar as carátulas destas edicións d’ O lapis do carpinteiro, preparadas por sete editores diferentes, e comprobar a presenza das dúas orientacións sinaladas e as diferencias de concepto comunicativo que expresan cada unha delas.

Antoloxía de colofóns

Esta mañá o profesor Alonso Montero propúxome facer unha antoloxía dos mellores e máis atinados colofóns da edición galega. Sei que foi unha das súas brincadeiras, satisfeito como estaba pola chegada do novo libro que nos preparou para a homenaxe desta fin de semana.
A tradición do colofón das edicións literarias, que se remonta á creación da imprenta, non debería perderse. Esa anotación que se colocaba de forma caprichosa na última páxina impar dos libros para indicar o nome do impresor, lugar e data de edición, festividade do día ou algunha outra circunstancia é un sinal do coidado e do mimo que o editor puxo nas tarefas que lle son propias. Pegadas, pois, do traballo do editor, que se deixan para os que reconstrúen a historia e a memoria da edición.
Transcribo o magnífico colofón do libro que preparou Alonso Montero e que entendo merecería formar parte desa antoloxía:

Este libro Lorenzo Varela. Antoloxía (verso e prosa), saíu do prelo o 25 de agosto de 2005, sesenta e un anos despois da liberación de París da pouta nazi. Nesa data, Lorenzo Varela, no exilio de Buenos Aires, escribiu un aturuxo poético titulado “Ofrenda a los franceses”, poema no que tamén saúda ós guerrilleiros galegos que loitaban, na Galicia mártir, contra Atila, contra o Faraón das Españas.

Actualización (23-09-05): creo, sen fachenda, que estoutro colofón, da peza teatral de Manuel Rivas que enviamos hoxe a filmar, entraría, tamén, na posible antoloxía:

Este libro, O heroe saíu do prelo o día 9 de outubro do 2005, sesenta e oito anos despois de que na beiramar da Torre de Hércules foran pasados polas armas os quince antifascistas condenados polo intento de fuga dende Portiño, organizado polo Espertar Marítimo coruñés. Eran quince mozos valentes, quince heroes.
Négaronse a asinar a notificación de sentencia dun tribunal de covardes e caeron ás seis da mañá dando un viva á liberdade.

Revisitar os clásicos

Hoxe participei, xunto con outros editores infantís e xuvenís, nunha mesa redonda sobre a edición de adaptacións, versións e traducións dos clásicos. O acto formaba parte do IIº Curso de Formación Continua de Literaturas Infantís e Xuvenís dos ámbitos lingüísticos ibéricos organizado pola Universidade, Gálix e a Biblioteca Nova 33 e que nesta edición xira arredor do tema: Revisitar os clásicos.

Enumero os tres temas que provocaron maior controversia:

  • Hai número suficiente de lectores en lingua galega para poder editar calquera obra (das consideradas como clásicas) infantil ou xuvenil en galego?
  • Cales son as razóns para que os prescriptores e mediadores teñan preferencia por obras escritas orixinalmente en galego sobre outras traducidas?
  • Que influenza poden ter as bibliotecas para aumentar os índices de lectura da sociedade?
  • Son eficaces as actividades actuais que promoven as editoriais para animar á lectura nos centros escolares e nas bibliotecas?

Libros o velocidade

Jordi Nadal e Paco García ofrecen un libro que para letraferidos non ten perda. O descubrimento débollo a Barandiarán. Obrigado.

O libro e o seu soporte

Barandiarán volve propoñer un debate sobre os límites da lectura máis aló do soporte: por que non chamamos lector ao que le na pantalla? Remítenos a outra súa reflexión anterior, sobre os límites do concepto da edición e do libro. A verdade é que concordo plenamente con esta análise: o traballo do editor está por riba do soporte (sexa o tradicional en papel, sexan os novos dixitais, ríxidos ou en liña), xa que o miolo do noso traballo está na selección, xerarquización e tratamento dos contidos (textuais, gráficos ou icónicos).
Por certo: lendo no mesmo blog de Barandiarán atopei un traballo de Millán que axudaría moito ao debate que anima jaureguizar sobre a propiedade intelectual na rede.

Libros sobre libros

O meu amigo, o editor valenciano Joan Carles Girbés, recomendoume hoxe este magnífico sitio de libros sobre libros. Moi recomendable para editores, autores, críticos e demais letraferidos.

Libros de peto

Souben hoxe do seminario que Peter Mayer, o antigo responsable de Penguin, está impartindo en Madrid sobre os libros de peto. O editor de Overlook Press considera este tipo de edición “como o símbolo da cultura democrática de masas”. Diante desta afirmación, volvo preguntarme polas razóns do noso fracaso coa colección de Peto. Non será, quizais, por que carecemos, ainda, dunha masa suficiente de lectores en galego? Poderemos volver intentalo?

Manifesto dos correctores

Sei por Millán da existencia dun manifesto, aparecido na lista editexto, que reivindica o papel dos correctores na edición de textos e no coidado do uso do idioma. Unha iniciativa oportuna que debería ter o seu correlato en Galicia, onde estes profesionais desempeñan un papel apenas recoñecido.

Os correctores

O artigo de Moisés sobre os correctores abre un debate ben interesante. Ben se nota que sabe do que fala.