Conversas con Francisco Pillado

Rematei a lectura do magnífico libro de conversas co editor Francisco Pillado, preparado polo tamén editor Xosé Luna Sanmartín (quen no vindeiro mes de xaneiro publicará na nosa colección BLG dúas pezas teatrais de Manuel Varela Buxán) e publicado por Espiral Maior. Un libro sincero, descarnado, intimista, valente, indispensable para adentrarse na figura humana, intelectual, literaria e política de Pillado, unha persoa a quen lle teño dende o que coñecín tanta lei como admiración persoal. A verdade é que cada vez gusto máis de ler e editar estes libros de conversas, un xénero biográfico que permite un achegamento máis complexo e obxectivo aos seus protagonistas, estimulados (coma neste caso acontece con Xose Luna) polo entrevistador a tirar da súa memoria e da súa capacidade de reflexión. Entre os moitos aspectos que me chamaron a atención do libro salientaría, sobre todo tres: o relato do traballo de Pillado na reinvención do teatro galego contemporáneo (figura fundamental, xunto a do seu amigo e compañeiro Manuel Lourenzo, tan presente nestas páxinas); o seu traballo como autor de libros de conversas (en colaboración co seu, tamén inseparable, amigo o editor Miguel Anxo Fernán Vello, con quen preparou o de Carballo Calero e os dous volumes de Xosé Manuel Beiras, libros fundamentais para entender a cultura galega contemporánea) e o seu labor de editor vocacional en lingua galega, á fronte dos indispensables Cadernos da Escola Dramática Galega, Biblioteca do Arlequín de Sotelo Blanco e de Edicións Laiovento (no libro reconstrúese a historia deste proxecto editorial, trabe primeira da edición ensaística galega dos últimos dezasete anos). Moi interesantes son, ademais, as reflexións de Pillado sobre o estado da edición cultural no mundo, sobre a conveniencia de creación dunha editora nacional, a defensa da popularización do elitismo cultural como o mellor antídoto contra a vulgaridade reaccionaria ou as súas opinións sobre a deriva que colleu o BNG nos últimos anos, organización política na que Pillado militou de forma destacada. Un libro que recomendo vivamente.

En Intramundi con Carlos G. Reigosa

Onte atravesamos o país para acompañar a Carlos G. Reigosa no acto de presentación na Pastoriza do seu libro de conversas con Xosé Manuel del Caño. O acto foi soberbio, cun salón de actos a rebosar (máis de 150 persoas) e con intervencións memorables, especialmente as de Primitivo Iglesias (o noso ben querido amigo e actual alcalde da Pastoriza) e a do profesor Ángel Basanta, natural da parroquia de Crecente (que percorreu e debullou a obra toda do fillo de Lagoa e fixo unha fermosa defensa da necesidade de transmisión da memoria da cultura tradicional labrega). A intervención do autor de Intramundi, a quen lle custou moito conter a emoción, foi memorable. Recordou o consello que lle deu o seu pai, Venancio de Carracedo: “O primeiro día que con cinco anos me levou á escola díxome: ‘Ti se te perdes dis que es da casa de Carracedo, da aldea da Abelaira, da parroquia de Lagoa, do arciprestazgo de Bretoña, do concello da Pastoriza, da provincia de Lugo’. Durante toda a miña a vida non fixen outra cousa que ter aquilo ben presente. Algo do que nunca puiden prescindir e que manteño coma un compromiso radical”.
Antes da presentación, os tres fillos ilustres da Pastoriza (Iglesias, Basanta e Reigosa) leváronos a percorrer en automóbil os vieiros do espazo literario de Intramundi, a casa de Melle do Loboso, as amplas lombas da Corda humanizadas hoxe de pasteiros, subimos o Coto de Carracedo (onde está o cristo da amizade, ao pé do curro de Campo do Oso, e dende onde albiscamos ao lonxe as praias de Foz), para chegar logo ás Terras de Miranda e xantar en Bretoña un cocido e unha zorza consistentes que adozamos coas freitas da Pastoriza. Ás seis e media da tarde, rematado tan emocionante acto, saímos pitando maís ca felices camiño da Terra Cha para tentar chegar ao partido da selección.

Etiquetas:

"As pontes no ceo"

Hoxe presentaremos en Pontedeume, as 20:00, no Salón de Caixa Galicia, As pontes no ceo, a derradeira entrega da triloxía Vidas de infancia de Ramiro Fonte. No acto participarán César Antonio Molina (ministro de Cultura) e Gabriel Torrente Piñeiro (alcalde de Pontedeume).
Preparei apenas tres notas de editor sobre unha obra que considero fundamental para anchear as marxes de excelencia da narrativa galega. Reproduzo parte do texto que lerei na presentación:

“Como editor destas Vidas de infancia quixera expresar tres brevísimas notas sobre a novela que nos convoca, na que a diferencia das dúas primeiras entregas da triloxía de Fonte, nas que no relato primaba a vida familiar e o entorno escolar, se alumea xa de forma absolutamente decidida a voz da colectividade eumesa por medio de máis dun centenar de personaxes.

Primeira: Ramiro Fonte amosa en toda a obra, e especialmente nesta derradeira entrega, que un dos mellores camiños do escritor (do noso poeta, narrador e ensaísta) para escrutar no máis profundo da condición humana é facelo dende o espazo da local. Aquí, tras as historias humildes de mestres como don Pablo Díaz Novo, músicos como o barbeiro bohemio Uxío Cuíñas, persoas afoutas como Xosé Piñeiro González, o noso primeiro aviador, ou sequera doutras figuras como os futbolistas eumeses Pahíño e Marcelino (o do gol contra Rusia da Eurocopa) atopamos o retrato máis universal de seres humanos enfrontados co seu destino.
O relato de Ramiro Fonte sendo esencialmente local, pegado á cotidianiedade daquel Pontedeume de hai corenta anos, hoxe desaparecido, é, porén, radicalmente universal, perdurable e transcendente porque o narrador biografa as cousas esenciais, aquelas que case sempre se acaban ocultando. Fonte amosa, ademais, que é posible escribir dende a piedade, asumindo de forma respectuosa os riscos de introducir no seu relato persoanxes reais, o que non lle impide ironizar sobre os poderosos e dignificar os humildes.

Segunda: Ramiro Fonte amosa en toda a obra que a infancia é o territorio primeiro da memoria e o berce máis xenuíno da conformación da nosa presenza no mundo. Aquí a recreación da infancia eumesa de Ramiro é a creación colectiva dun mundo. Así sucede tamén neste volume no que se narran cos ollos dun neno, como testemuña que foi o autor, acontecementos tan decisivos como as súas andanzas de boy scout, a súa participación nos folións, como foi capaz de destilar os misterios do azul de metileno, as súas travesías como mariñeiriño pola ría no Nel e no Xeitosiño ou a botadura daquel enorme petroleiro na factoría onde traballaba o pai (un episodio extraordinario).
A memoria para Ramiro non é nostalxia saudosa, a memoria nesta triloxía é a construción vivificadora dun relato colectivo que dá sentido ás nosas vidas. A escritura do eu transfórmase en escritura do nós.

Terceira e última: Ramiro Fonte amosa que é posible escribir unha boa prosa coa mesma precisión dun bo poema. Os aspectos formais da triloxía, mantendo a mesma estrutura nos tres volumes e mellorando, se é posible, a calidade do texto en cada entrega, anchean os límites da narrativa galega. Eis a transcendencia dunha obra literaria que sei collerá máis e máis valor a medida que pase o tempo. N’ As pontes no ceo, como nos dous volumes anteriores, as frases todas están ben construídas e medidas, son transparentes, miniadas co traballo artesanal que lle corresponde a un narrador honrado.

En definitiva, estas tres notas amosan a miña admiración por unha obra da que en Xerais nos sentimos extraordinariamente satisfeitos de ter colaborado en facer chegar aos lectores. Beizóns para Ramiro por tela culminado. Sei que son moitos os lectores e lectoras que saben agradecer a proeza que hoxe celebramos.”

Etiquetas:

O nadal nas letras galegas

Moi oportuna a anotación de Vieiros facéndose eco do traballo do profesor Xesús Alonso Montero sobre “O nadal nas letras galegas“.
Recupero esta panxoliña de Celso Emilio Ferreiro de 1960:

NOITEBOA
¿Onde están
aqueles pandeiros ledos
de Nadal?

Aquelas neves de antano,
aquel fogar;
aqueles rexos cantares
polo val.

¿Qué foi deles,
onde están ?
As nosas queixas de agora
¿onde van?

Río que pasas de longo,
famento de ceo e mar.

Book trailer IX: "Santa Matriusca"

A idea do book trailer vai cundindo tamén no sector editorial galego. Con esta peza anúnciase Santa Matriusca, a próxima novela de Iria López Teijeiro que publicará Biblos.

Agustín Fernández Paz, nota grafolóxica

Ao fío dunha anotación de Marcos Valcércel sobre O único que queda é o amor (a recepción deste libro non pode ser máis entusiasta e unánime), aparece un comentario de Xohan da Coba (un dos habituais tertulianos do espazo de Marcos) no que realiza unhas notas grafolóxicas da caligrafía de Agustín Fernández Paz. Non podo resistirme a reproducilas (estas son as marabillas de ir tecendo a rede):

“A letra de AFP paréceme a de alguén moi intelixente, con enormes desexos de aprender acerca de cousas moi diversas. Con enorme capacidade autoimposta de traballo. Amigo dos amigos. Pero dáme a impresión de que tén conflitos internos, contradiciós na súa propia personalidade. Xeneroso porque vence a súa propia avaricia. Constante porque vence a súa tendencia á inconstancia. A pesar de tódolos seus éxitos, él quixera ser en realidade outro tipo de persoa. Góstalle o recoñecemento social, pero non á costa da vida persoal. Hai unha pequena compoñente autodestrutiva. Posiblemente o seu pai quería que fora unha cousa e a súa nai outra. Ó final vencéu “a nai”. Mira continuamente ó pasado, buscando respostas.
Non lle dedes moito valor. Son impresiós nocturnas tras unha cea con bastante alcól. Ten razón o Xaime. Esta vida vaime matar.”

Carlos Lema, premio de poesía Johán Carballeira

Unha noticia ben bonita: o noso amigo o editor Carlos Lema obtivo o premio de poesía Johán Carballeira convocado en Bueu. O xurado salientou que a obra gañadora por unanimidade, O xeito de Freud. Transferencias da realidade, foi escollida “pola solidez da súa construción”, o que demostra “ser moi complexo na súa elaboración”, así como pola “riqueza que establece no diálogo intercultural e intertextual co discurso contemporáneo”. Non teño dúbidas que o debú literario de Carlos será unha obra importante. Beizóns!!!

Etiquetas:

Orhan Pamuk escribe para ser feliz

Recollo do amigo Antón Castro un fragmento memorable do recente libro de Orhan Pamuk (onde se recolle a conferencia pronunciada con anterioridade á entrega do Nobel) sobre as razóns polas que escribe que debe quedar no arquivo:

“Como todos ustedes saben, la pregunta que más a menudo se nos hace a los escritores, la que más gusta, es la siguiente: ¿Por qué escribe? ¡Escribo porque me sale de dentro! Escribo porque soy incapaz de hacer un trabajo normal como los demás. Escribo para que se escriban libros parecidos a los míos y yo pueda leerlos. Escribo porque estoy muy, muy enfadado con todos ustedes, con todo el mundo. Escribo porque me gusta pasarme el día entero en una habitación escribiendo. Escribo porque solo puedo soportar la realidad si la altero. Escribo para que el mundo entero sepa la vida que hemos llevado y seguimos llevando yo, los otros, todos, nosotros, en Estambul, en Turquía. Escribo porque me gusta el olor del papel, de la pluma, de la tinta. Escribo porque más que en cualquier otra cosa creo en la literatura y en la novela. Escribo porque me da miedo ser olvidado. Escribo porque me gustan la fama y la atención que me ha proporcionado la escritura. Escribo para estar solo. Escribo porque puede que así comprenda la razón por la que estoy tan, tan enfadado con ustedes, con todo el mundo. Escribo para ver si acaba de una vez esa novela, ese artículo, esa página que he comenzado. Escribo porque eso es lo que todos esperan de mí. Escribo porque inútilmente creo en la inmortalidad de las bibliotecas y en cómo mis libros están en los estantes. Escribo porque la vida, el mundo, todo, es increíblemente hermoso y sorprendente. Escribo porque me resulta agradable verter en palabras toda esa belleza y esa riqueza de la vida. Escribo no para contar una historia sino para crear una historia. Escribo para librarme de la sensación de que hay un sitio al que debo ir pero al que no consigo llegar, como en un sueño. Escribo porque no consigo ser feliz. Escribo para ser feliz.”

Etiquetas:

Entrevista ao Leo

Con motivo da recente aparición de Hai cu, o poeta Xavier Cordal faille outra entrevista ao Leo.
Recollo algunhas afirmacións salientables destas entrevistas do escritor e músico de Matamá e promotor do Espectáculo Multimerda (recomendo, ademais, e moi vivamente a lectura dos enlaces):

  • “Non comparto a idea de que se editen moitos libros en galego, penso que un moito de cantidade sempre implica un pouco de calidade.”
  • “Estou a prol de que se lle devolva á xente, ao pobo, algo que sempre foi seu, que soubo gardar, e que agora que llo quitan non me estraña que o abandone, a obra literaria colectiva máis impresionante que coñezo: a lingua galega, o ghallegho, o galego-portugués, o kastrapo ou como raio se lle queira chamar. Nunca entendín por que lle hai que inventar á nosa fala un rexistro “vulgar”.”
  • “Teño clarísimo que se non fose polo blog este libro non existía. Fundamentalmente porque son tan lacazán que de non principiar un blog nunca me había pór a rexistrar a diario as cousas que me epatan de cada día, todo o que me fai rir ou emocionarme, que é o que son estes “haicus”. O papel é un soporte diferente, que impón a súa lei, que se traduce nunha escolma. Se cadra gústame máis o concepto de work in progress que impón o blog, pero inda non podemos levar os ordenatas a onde nos pete… E amais, molestas máis se escribes estas cousas nun libro ca nun blog. É algo que me sorprendeu e do que me decatei despois da saída do libro. O libro é, por desgraza, un espazo elitista e sacrosanto que cómpre emporcar e sobar coas mans.”
  • “É moi importante o retrete como espazo, porque é o único espazo realmente privado que nos queda. E unha das condicións para a poesía é a privacidade. Ademais, hoxendía a poesía popular só resiste nos baños.”
  • [Sobre o “Espectáculo Multimerda”] De convencional non vai ter nada. Vai ser unha performance na que basicamente vou cagar en directo, e polo tanto dependendo de como teña o día terá unha duración variable, quince minutos ou unha hora se estou estreñido ou retraído. E nese tempo farei todo o que eu fago no váter habitualmente: monólogos interiores, recitar, escribir, tocar a guitarra, cantar. O baño é o lugar da casa con mellor acústica, iso sábeo todo o mundo.

Actualización (30-12-2007): Nova entrevista ao Leo na ANT.

Etiquetas: O_Leo

"Vigo por Magar III"

Hoxe, acompañados polo alcalde Abel Caballero, presentamos Vigo por Magar III, un novo volume da serie de Magar, o fotógrafo da vida viguesa das últimas catro décadas.
Magar ofrece neste terceiro volume da súa celebradísima serie «Vigo por Magar», iniciada en 2002, outras trescentas instantáneas, panorámicas e retratos que contribúen a enriquecer a reconstrución da historia viguesa das últimas catro décadas. Empregando as mellores posibilidades que ofrecen as ferramentas do fotoxornalismo, Magar ofrece unha viaxe emocionante, entrañable e comprometida polos avatares dunha cidade hiperdinámica que durante este período remudou a súa fasquía e ampliou o seu perímetro converténdose no corazón da Galicia urbana contemporánea. Trescentos cartaces en branco e negro que densifican a memoria próxima de tres xeracións de vigueses e viguesas. No libro amósase o esforzo desta «cidade puro milagre», a dos obreiros nas factorías de Barreras e Citröen, a das pescantinas do Berbés, mais tamén a cidade que na rúa reclama os seus dereitos. Nin a presenza dunha longa galería de familias, alcaldes, concelleiros, empresarios, bancarios, comerciantes, xornalistas, médicos, empregados, escritores, músicos, escolares, taxistas, bombeiros, policías municipais, funcionarios, peñas de amigos ou de xentes de máis posibles. Nin se oculta a importancia do deporte nunha comunidade con vontade de cidade olímpica, sexan os fondistas do Celta, os regatistas de esnais e traíñas, os balonmanistas do Vulcano, os futbolistas modestos do Peñasco ou os derbis do Celta co Pontevedra. Este novo «Vigo por Magar»provoca, como os dous libros anteriores, un recordo compartido que non é pasado nin peza de museo para nostálxicos saudosos. Un libro vivificador e vigorizante para activar a memoria propia ou familiar da cidade que ten a fortuna de ser homenaxeada pola cámara de Magar.

Etiquetas: