Ao fío das Autonómicas en Vigo

No artigo da semana en Faro de Vigo analizo os resultados das eleccións autonómicas en Vigo e as súas consecuencias políticas.

Ninguén pon en dúbida a amplitude da vitoria do Partido Popular de Galicia nas Autonómicas do 21 de outubro. A diferenza da convocatoria anterior obtivo a maioría absoluta tanto de escanos (mesmo aumentando en tres actas) como de votos (quince mil máis que as tres forzas da oposición parlamentaria). No entanto, o éxito do partido de Alberto Núñez Feijoo non pode agochar nin a perda de 135.000 votos con respecto ás eleccións de 2009 (un descenso do 17 %) como o seu retroceso na maioría das cidades nas que a pesar de gobernar nalgunhas con maioría absoluta, coa excepción de Lugo e Ferrol, empeora os seus resultados. De podérense extrapolar a unhas eleccións municipais, o que sempre é moi arriscado, os seus resultados dificilmente lle permitirían contar coa alcaldía nalgunha delas, quizais coa única excepción de Lugo.

Especial relevancia ten o fracaso dos populares en Vigo, a maior cidade de Galicia, onde o partido presidido por José Manuel Figueroa perde 17.000 votos, o que supón unha diminución do 25 % con respecto á pasada convocatoria. O PP vigués obtén co 34,21 %, un dos resultados máis baixos da súa historia e a peor porcentaxe do partido de Feijoo nas sete cidades, catro puntos menos ca en Pontevedra e Ourense, as dúas cun resultado máis aproximado. Fracaso compartido pola agrupación viguesa do PSdeG-PSOE liderada polo alcalde Abel Caballero que perde máis de 16.000 votos, o que supón unha baixa do 31,15 %, a pesar de que co seu 24,51 % foi a cidade na que o partido de Pachi Vázquez obtivo o seu mellor resultado. Outrosí sucede co BNG do que en Vigo é responsable Santiago Domínguez que perde máis de 13.000 votos, unha diminución do 49 % dos seus apoios con respecto a 2009, sendo co 9,70 % a cidade, xunto con Pontevedra, onde mellor porcentaxe obtivo. É dicir, en Vigo o PP perdeu un de cada catro dos seus votantes anteriores; o PSdeG-PSOE, un de cada tres; e o BNG un de cada dous.

Perdas que evidencian o fracaso sen excepcións das tres forzas políticas con representación actual na casa do concello do Campo de Granada, ao que probablemente non foi allea a irrupción fulgurante da AGE, a coalición formada por Anova e Esquerda Unida. Os seus 28.441 votos en Vigo, un 19,48 %, multiplican por dez os obtidos nas autonómicas anteriores por Esquerda Unida, situando á coalición de Xosé Manuel Beiras e Iolanda Díaz da noite para a mañán como terceira forza política viguesa, apenas a sete mil votos do PSdeG-PSOE e duplicando os obtidos polo BNG. Resultados que permiten ao conxunto da esquerda e do nacionalismo en Vigo acadar un 53,69 %, unha porcentaxe moi significativa que sinala o sentir dunha maioría social que non apoia a proposta triunfadora no conxunto do país galego.

Non desboto que estes resultados poidan explicarse dende unha certa clave de política local viguesa. Quizais non foi alleo ao fraco resultado do Partido Popular a súa torpeza no que respecta á imposición da Lei da Área Metropolitana de Vigo, o fracaso do proceso de fusión da caixas ou o bloqueo obsesivo da Xunta e da Deputación de Louzán dos investimentos na cidade. Como creo que non beneficiou ao Partido Socialista o espírito de localismo a ultranza da dirección da actual agrupación viguesa. Como tampouco resultou moi exitosa a política do BNG de apoiar a alcaldía de Caballero, sen comprometerse no labor de goberno. No entanto, creo que foi moito máis decisivo para a conformación dos resultados, o incremento da abstención nun 5 % e dos votos nulos en case un 2 %, cifras que amosan o malestar, a fatiga ou o desinterese de parte da cidadanía coas propostas políticas que até agora gozaban de representación institucional. Como en idéntica liña pode explicarse o entusiasmo sucitado en Vigo pola AGE, capaz de recoller boa parte das perdas tanto do PSdeG-PSOE como do BNG, co seu discurso político rexeneracionista e de defensa das conquistas da sociedade do benestar e dos servizos públicos.

Estes resultados do 21-O abren unha nova etapa política. Tamén en Vigo. A pesar de que a maioría social de esquerda semella cómoda, os dous partidos que sosteñen a Alcaldía deberán, antes das vindeiras municipais, acometer senllas e complexas refundacións dos seus proxectos políticos, un proceso non exento de riscos, do que as súas organizacións viguesas non poden permanecer alleas. Como tampouco vai ser doado para os membros da AGE, sen dúbida hoxe os triunfadores en Vigo, dotarse dunha estrutura organizativa estable, dunha proposta programática verosímil e dun liderado que faciliten a súa entrada na corporación. Mentres, o PP vigués deberá enfrontarse o seu dilema histórico e preparar unha nova candidatura e liderado local capaces de conectar coa maioría social, algo que non consigue dende que gobernou o alcalde Manuel Pérez. Tempos de incerteza na política viguesa.

Vitoria do partido conformista

Na edición dixital de Sermos Galiza publico a miña valoración dos resultados electorais:

Recoñezámolo. As cifras sonche ben teimudas e amosan que desta volta a vitoria de Feijoo e do Partido Popular foi inapelable. A diferenza da anterior convocatoria, a súa maioría absoluta alicérzase tamén nunha maioría de votos (654.000 fronte aos 639.000 das tres candidaturas alternativas). Vitoria, en todo caso, que non pode agochar que os conservadores galegos perderon un 17 % dos seus votos, máis de cen mil con respecto á anterior convocatoria. Outrosí sucedeulle ao PSdeG-PSOE que polo camiño perdeu o 44%, máis de douscentos mil votos, e ao BNG que obtivo cento vinte e cinco mil menos, o 46 % menos ca en 2009. Todos os tres partidos parlamentarios sufriron, pois, desercións considerables nos seus apoios, se ben foron moito maiores porcentualmente nas formacións opositoras, derrotadas sen paliativos.

 Os resultados amosan que a irrupción fulgurante da AGE (200.101 votos) fíxose en boa medida a costa da importante bolsa de votos que abandonaron o PSOE e o BNG (máis de 300.000). Desercións que, sen dúbida, se acubillaron tamén no número de votos nulos e en branco, que supuxeron un elevadísimo 5,24 %, e na abstención, xa que a pesar de que ao longo da noite electoral non se citara, a participación do voto en urna baixou un considerable 6,65 %, até quedar no 63,80 %. Datos que poñen en evidencia as dificultades da oposición parlamentaria de socialistas e nacionalistas para mobilizar ao que foi o seu electorado nesta convocatoria adiantada.

 Os resultados amosan que a fragmentación nacionalista non foi decisiva para o desenlace electoral, a pesar de que no escenario dunha hipotética participación de BNG, AGE e CxG nunha única candidatura o seu resultado superaría en máis de 66.000 votos ao PSdeG-PSOE e provocaría un cambio na distribución dos escanos, mais que non poñería en cuestión a maioría conservadora (PP 40, AGE/BNG/CxG 18, PSdeG-PSOE 17). No entanto, semella verosímil que a hipótese dunha Frente ampla nacionalista e da esquerda plural, como propuxo Xosé Manuel Beiras, puidese obter un resultado aínda máis reforzado. Como o estudo da relación de actas obtidas polas candidaturas nacionalistas evidencia unha lixeira diminución dos seus apoios (7 actas para o BNG e 4 para Anova), apenas unha menos que na pasada lexislatura.

 Datos que presentadados pola face ou polo envés non poden ocultar a rotunda vitoria en Galicia do partido conformista, presente non só nas filas do PP, como no fracaso da que foi até agora oposición parlamentaria incapaz de ofrecer unha opción atractiva que enlazase coa pulsión de cambio presente nos sectores sociais urbanos máis críticos coas políticas de recortes e de austeridade selectiva de Feijoo. Quizais aí radique a cerna do éxito da AGE capaz de situarse como primeira forza da oposición en Santiago e A Coruña, como tamén a resistencia amosada no resto das cidades, singularmente en Vigo, polo conxunto das forzas nacionalistas e progresistas que, a pesar do seu frouxo resultado, continúan sendo as maioritarias. Como é incuestionable que influíu no éxito da AGE as súa comunicación política coidadosamente “inxenua” como a participación activísima de Xosé Manuel Beiras, unha figura moral capaz de suscitar respecto e admiración nos seus adversarios e de contaxiar entusiasmo máis alá dos límites estreitos fixados pola cohesión do patriotismo de partido.

É innegable que o PSdeG-PSOE e BNG deberán facer fronte á crise interna que provoca un fracaso desta envergadura. Como tamén os membros da AGE deberán decidir se  queren continuar profundizando nos vimbios da súa alianza política de novo cuño ou se se conforman co éxito coxuntural acadado pola súa coalición. Ningún deles ten doado escoller o seu futuro. Procesos reconstituíntes que compartirán co traballo nunha lexislatura clave tanto para a defensa das conquistas da sociedade do benestar como do noso autogoberno.

Onte 403: Hemorraxia demográfica

Os datos publicados polo INE amosan que Galicia non é capaz de conter unha hemorraxia demográfica que sitúa o seu futuro no abismo. Galicia conta hoxe con  2.720.243 habitantes, unha cifra inferior en 18.000 a de hai catro anos, o último no que medrou a súa poboación. No pasado ano perdeu 12.258 habitantes (30 cada día), sendo 13.232 o número de persoas que emigraron (36 cada día) a algunha outra comunidade española ou ao estranxeiro. Proceso emigratorio moi acentuado no segmento xuvenil da poboación, o situado entre os 20 e os 34 anos, no que acada porcentaxes alarmantes, que La Voz de Galicia estima en 70 mozos por día. Un país, sometido á dieta conformista, non ofrece oportunidades para as persoas máis novas e emprendedoras. Galicia volve ser un país emigrante. A xeración mellor formada da nosa historia colle a maleta e vaise. Desolador e desacougante. Indigna que este problema fulcral non centre os debates da campaña electoral nin sequera forme parte da axenda pública galega. Moi mal imos.

Onte 402: Novas sondaxes

Coincidindo co derradeiro domingo de campaña publícase unha nova xeira de sondaxes. Mentres  LVG continúa co seu barómetro diario, que non achega novidades (PP 39, PSOE 21, BNG 10 e AGE 5), o Faro de Vigo e La opinión da Coruña publican unha enquisa de 1.400 entrevistas, realizada antes do comezo da campaña, que aparentemente pode ser resultar pouco clarificadora debido á amplitude da súa forquita (PP 37-41, PSOE 22-24, BNG 9-11 e AGE 2-4). En todo caso ningunha das dúas cuestiona a vitoria de Feijoo (apenas un escenario de catro posibles para Faro), a entrada no Hórreo de Beiras e Díaz e un suave descenso do PSOE e BNG. Como coinciden ambas as dúas nos fracasos de Mario Conde, UPyD e Compromiso por Galicia (a pesar de que Bascuas sexa para a do Faro o segundo líder mellor valorado), formacións que estarían lonxe sequera de acadar aquel vello 3 % nalgunha das provincias. Debullando os datos de corpo oito convén reparar na aínda elevada porcentaxe de indecisas, como da abstención prevista que superaría na sondaxe de Faro en 7,8% a de 2009, o que semella favorecería a maioría do Partido Popular. Como tamén é clarificador o feito de que sexa na provincia de Pontevedra onde parece que o PP podería perder a maioría, no caso de que cedese un escano a algunha das candidaturas nacionalistas, con máis probabilidades a de AGE. Mágoa do debate non celebrado Feijoo / Beiras pensarán algúns. No entanto, en ambas as dúas sondaxes é moi difícil detectar unha pulsión intensa de cambio. Quizais aí resida a cerna do resultado do vindeiro domingo.

La Región non publicou onte sondaxes, mais si este balance da Galicia de Feijoo.

[Actualización: A sondaxe anunciada ás 8 da mañá pola SER aventura a vitoria moi axustada do PP (37-38), cunha importante baixada do PSOE (19-20) e un crecemento considerable dun nacionalismo de esquerdas dividido, BNG (11-12) e AGE (6-7). O dato que máis me impactou foi que o 60 % das persoas consultadas prefire un cambio de goberno, así como que o 49,5 % prefire que non haxa un partido que conte con maioría absoluta, o que supoñería que agroma por vez primeira na campaña e con claridade unha pulsión transformadora. Comeza unha semana decisiva.]

Nin lingua nin liberdade, é o poder

Enlazamos o artigo publicado en Faro de Vigo por Alejandro Tobar, como voceiro da Cerna da plataforma Prolingua, en resposta a outro anterior de Ignacio López-Chaves, vicesecretario do PP de Vigo. Esta de Tobar é unha peza esencial para desmontar as falacias dos argumentarios da «liberdade lingüística», acuñados para si polos membros do Partido Popular nesta campaña das Autonómicas 2012.

Onte 400: A «Syriza galega»

Os debates entre os tres partidos presentes até agora no Hórreo non poden agochar que existen outras opcións con posibilidades reais de obter representación. As sondaxes diarias de LVG estiman que a Alternativa Galega de Esquerda obterá catro ou cinco actas. Porén, a outra candidatura nacionalista, Compromiso por Galicia, cun proxecto a longo prazo, semella ter moi difícil acadar agora o teito do 5 %, a pesar de que algunha enquisa dálle posibilidade de conseguilo na provincia de Ourense. Máis alá dos prognósticos, case sempre interesados, o que semella indubidable é o éxito da campaña da coalición promovida pola Nova e por Esquerda Unida que, a pesar dos seus escasos medios, onte bateu moi forte no mitin da Coruña onde Beiras e Díaz foron apoiados por un membro da Syriza grega e outro da Front de Gauche francesa. O éxito electoral da chamada «Syriza galega» é previsible, xa que se ofrece sen moitos matices programáticos nin organizativos como o voto máis eficaz para mobilizar agora o electorado esquerda.  Como é probable, tamén, que os resultados o 21-0 abran máis a fenda existente no galeguismo e nacionalismo galego.

Onte 398: Feijoo / Jorquera

O debate entre Feijoo e Jorquera foi intenso nos contidos e tenso nas formas, sendo o seu resultado incerto para o electorado non adscrito a algunha das súas posicións. Demostrou a solidez diesel de Jorquera que soubo cantarlle ao presidente as verdades do barqueiro, dende a falsidade do déficit até os recortes educativos e sanitarios, sen concederlle apenas acougo; aínda que errou confesando, innecesariamente, o seu deportivismo e denunciando unha coalición do PP con Mario Conde, hoxe inverosímil. O debate serviulle a Feijoo para meter medo ao electorado indeciso cos desacordos e trasacordos que tería un goberno de “multicoalición”, no que participasen os nacionalistas; argumento que levou até o delirio cando culpou á “alianza de BNG e PSOE como os que provocaron a crise”. O presidente demostrou que quedou tocado coa información de El País-Galicia sobre a transferencia do déficit, como evidenciou o seu desinterese por chegar a acordos cos nacionalistas sobre os temas claves do autogoberno galego: a lingua, a reforma estatutaria e o financiamento. Tras os debates, a campaña colleu maior interese. O resultado do 21-O continúa sendo imprevisible.

Onte 397 Jorquera / Vázquez

A tertulia que mantiveron Jorquera e Vázquez servíu para visualizar que existe unha alternativa ao goberno de Feijoo. Un encontro sereno, tamén inevitablemente máis aburrido co do luns, que permitíu que cada un dos candidatos presentase de xeito tranquilo as liñas principais do seu programa. Vázquez foi máis condescendiente xa que se presentaba como aspirante a presidente dun goberno progresista, mentres Jorquera tratou de poñer en evidencia algunhas das diferencias que os separan. Con todo, ambos os dous amosaron que hai coincidencias abondas para acadar un acordo nos temas principais: un novo sistema de financiamento, aumento da fiscalidade ás rendas altas, desenvolvemento pleno do autogoberno e mantemento das políticas sociais. Como na noite anterior, Pachi soubo utilizar unha linguaxe máis achegada á da cidadanía, aproveitando o espazo para lembrarlle a Feijoo a ocultación do desvío de 400 millóns do orzamento de 2010 para o de 2011. Francisco Jorquera amosou que é un político diesel, fiable, rigoroso e documentado, aínda que como menos reprís que o socialista. Gustoume moito a oportunísima referencia do nacionalista á lingua, vencellándoa ás industrias culturais consideradas como un factor produtivo. Onte enxergouse unha raioliña de esperanza.

Onte 396: Feijoo / Vázquez

Pachi Vázquez superou ao presidente. O aspirante gañou cada un dos tres treitos do debate (emprego, benestar, autogoberno) tanto pola súa actitude ofensiva como por manexar unha axenda pública máis próxima ás preocupacións da cidadanía. Coa excepción da enleada sobre a existencia dos contratos de Pemex -onde teño a convicción que o presidente leva a razón-, Vázquez soubo poñer en evidencia a frouxa xestión do goberno Feijoo, mesmo nas políticas de austeridade e redución do déficit, como hoxe demostra a edición de El País Galicia. Gustei que Vázquez agardase ao derradeiro treito para sacar con moita elegancia e claridade a necesidade de recuperar os consensos forxados nas décadas anteriores arredor da lingua e o seu compromiso de derrogar o decreto de Plurilingüismo. As apelacións de Feijoo á “Galicia libre e bilingüe” e ao que despois denominou “bilingüismo cordial” foron decepcionantes, como patética a súa despedida en castelán. Mágoa que nin o presidente nin o aspirante fixesen algunha propostas programática de certa entidade para afrontar a saída da crise. Con todo, o primeiro debate na televisión e radio pública galegas serviu para amosar que non hai tanta distancia entre Vázquez e Feijoo como expresan as sondaxes.

Onte 395: Enquisas

As tres enquisas publicadas na fin de semana (CIS, LVG e ABC) coinciden en que o Partido Popular de Galicia manterá a súa maioría. Coa exepción do optimismo do xornal dirixido por Bieito Rubido, que lle proporciona a Feijoo unha maioría cómoda, semellante ás que adoitaba obter Manuel Fraga, parece que a esta altura da campaña o máis verosímil continúa sendo un resultado axustado. No entanto, entre as tres sondaxes hai diferenzas considerables sobre o resultado que poidan obter o PSdeG-PSOE e o BNG. Con todo o que ningunha discute é a aparición dunha cuarta forza, a Alternativa Galega de Esquerda de Beiras e IU, sen descartar a posibilidade que Compromiso por Galicia obteña representación na provincia de Ourense, o que abriría o Parlamento Galego a un maior pluralismo. Como semella tamén moi probable, a pesar dos esforzos dos medios centralistas, que nin Mario Conde nin Rosa Díez vaian a pintar un caravel na política galega. A campaña comezou esta fin de semana morna, con pouca participación nos actos electorais organizados polas candidaturas da oposición, polo menos nos que se celebraron en Vigo; un síntoma que corroboraría a existencia dunha feble pulsión de cambio. Quizais os debates bilaterais que comezan esta noite, onde se bota en falta un encontro Beiras-Feijoo, axuden a animar un proceso no que a inhibición electoral pode ser moi elevada e decisiva.