A verdade é que non seguín con moita atención as primeiras filtracións de WikiLeaks referidas ás guerras de Irak e Afganistán. Porén, tras o Cablegate do Departamento de Estado e tras a detención preventiva de Julian Assange, o asunto tenme conmocionado. Máis alá do contido dalgúns cables que ispen a figuras como Zapatero, que pasou de retirar as tropas en Irak a ofrecer aos EE.UU o aumento da súa presenza militar e colaborar activamente para que non se procesasen aos asasinos de Couso, o que realmente desacouga deste conflito é o desprezo olímpico que sobre o dereito de información dos cidadáns manteñen os diversos «gobernos democráticos» (co de Obama na cabeza do león), que consideran a Assange como o seu inimigo público e as súas actuacións como unha ataque á comunidade internacional. Até agora criamos que o dereito de acceso á información outorgábanos o dereito a saber que facían os nosos gobernos, tanto a nivel interno como cando nos representaban a nivel internacional; criamos que os límites destes dereitos apenas consistían en respectar a seguridade dos estados e os dereitos á privacidade das persoas. O conflito de WikiLeaks demostra a nosa total inxenuidade. Nin os estados nin os políticos están dispostos a asumir o nivel de transparencia ao que obriga a sociedade cibercomunicada, eles aínda teñen moito que agochar. Aí está o cerne desta deboura entre a liberdade dixital e os poderes convencionais.

A vergonza pública na que quedan algúns políticos, tras a lectura dos textos de WikiLeaks, non é un dano grave para os seus estados, nin afecta a súa seguridade, como pretenden facernos crer, senón que pon en evidencia as carencias e feblezas destas persoas, ao tempo que amosa unha forma moi determinada de entender a política e mesmo as relacións diplomáticas entre os estados. A esta altura do século XXI, os intereses dos estados soberanos non poden ser outros que os da súa cidadanía, que ten dereito a coñecer o que se di e o que se defende no seu nome. Os crimes de WikiLeaks non son ter filtrado estas informacións, senón os crimes que estas informacións revelan, como poden ser o caso Couso, as torturas desveladas en Guantánamo ou o apoio dos EE.UU ao golpe de estado de Honduras.

O conflito de WikiLeaks, ademais, remítenos á cuestión fundamental de como é posible asegurar a autonomía, a liberdade e a neutralidade da rede nunha situación, como ten sinalado Juan Varela, extremadamente paradóxica: «cando Internet e as redes sociais transformáronse no novo espazo público da democracia, os datos e a actividade dos usuarios están cada vez máis privatizados en mans de grandes empresas». Este conflito aberto (non sabemos onde pode levarnos) obriga a defender e conquistar os ciberdereitos dos cibercidadáns diante das grandes e poderosos servizos de Internet (todos estadounidenses), dende a nube de Google (disposta a asumir as presións do Goberno chinés), o comercio de Amazon, as plataformas de pagamento ou as empresas de telefonía que ofrecen a conectividade en cada un dos estados. Os cidadáns temos dereitos a controlar o acceso aos datos da nosa identidade dixital, mais tamén a acceder e utilizar libremente os nosos datos.

Non teño dúbidas que estamos vivindo a primeira revolta viral na rede a prol da liberdade e neutralidade de circulación da información. De como se resolva o conflito vai depender moito o futuro de Internet.

Recomendamos moi vivamente a tradución que Filipe Díez fixo no seu blog da anotación do blogueiro galego Suso Baleato (o primeiro pioneiro da rede en Galicia) sobre «Como neutralizar ataques DNS contra WikiLeaks».