Onte 1410: Verán literario en Sanxenxo

sanxenxo_07-08-2015

Presentamos onte no concello de Sanxenxo a biografía intelectual de Xosé Filgueira Valverde preparada polo profesor Xesús Alonso Montero. Organizado pola Librería Nós de Sanxenxo dirixida polo noso admirado Xaime Corral, o acto formaba parte do ciclo «Verán literario 2015» e pretendía iniciar unha nova tradición, a de celebrar na cidade de Silgar a comezos do mes de agosto o Día das Letras Galegas. Unha programación de nove presentacións e sinaturas de libros, realizadas ao longo de cinco semanas en diversos lugares de Sanxenxo (Hotel Justo, Adega Eidos de Padriñán, casa do concello e a propia libraría), no que cun gran esforzo se mesturan novidades editoriais e autores e autoras moi diversas. Con esta magnífica oferta cultural, que se remonta a máis dunha década, como coa organización do premio Luis Cuadrado de cultura, investigación e historia sobre o concello de Sanxenxo, o libreiro Xaime Corral amosa o papel dinamizador da libraría cultural independente que dialoga coa súa comunidade lectora. Xullo e agosto son tamén meses magníficos para as actividades literarias. Unha experiencia que merece ser emulada e recoñecida.

Onte 1407: Martes na Feira do Libro da Coruña

unnamed-1

Pechamos onte a nosa participación na Feira do libro da Coruña coa asinatura de Mercedes Leobalde dos seus Funambulistas, coa presentación da novela de Xabier Paz A galera de Xelmírez e co recital de Manuel Rivas dos poemas do seu novo libro A boca da terra. Un serán literario no que a carpa quedou pequena.

bragado_paz_varela_04-08-2015

Begoña Varela, libreira e promotora de varios clubs de lectura na Coruña, presentou A galera de Xelmírez de Xabier Paz que comezou definindo como «novela de viaxes, histórica, de busca, moi filosófica e didáctica». Destacou a importancia do misterio e da intriga na viaxe que tres carpinteiros de ribeira fan de Pisa a Compostela para construír unha galera encargada por Xelmírez, ao tempo que na da presenza feminina, no papel de dúa smulleres que farán mudar a un dos protagonistas. Sinalou Varela a fidelidade coa que na novela se describe a Galicia da Idade Media, as feiras, as comidas e todo o que rodea a vida dos peregrinos. «A novela é un camiño de busca da identidade, coma Xabier xa fixera nas dúas novelas anteriores, tanto Renacer como As vidas de Nito». Rematou Begoña Varela insistindo no carácter didáctico dunha novela que recomendou moi vivamente.

Comezou a súa intervención Xabier Paz confesando que estar nos xardíns de Méndez Núñez revolvíalle inevitablemente a sentimentalidade dos seus anos de infancia e mocidade coruñesa. Explicou a xénese dunha novela que quixo facer «máis contida e sintética». Cando estaba coa raíña Urraca e Xelmírez din na Historia Compostelana coa referencia ao carpinteiro Fuxón, orixinal de Pisa, construtor de naves, e din por imaxinar que lle pasaría viaxando dende Pisa a Compostela». «Sei que o libro pode ser un pouco desconcertante, xa que utiliza un escenario histórico para facer unha reflexión sobre a identidade, quen somos cando se nos arrinca do noso medio natural.» «Con respecto ás dúas novelas anteriores, creo que é máis literaria, máis novela, hai máis tensión narrativa para averiguar que lles levou a estes personaxes a emprender este camiño.»

Continuou Xabier Paz sinalando a importancia da sensualidade e do corpo nesta novela, como tamén sucedía nas anteriores. «Sei que hai continuidade nos temas de fondo. Escribo sobre o que me importa.» Ocupouse despois o autor d’ As galeras de Xelmírez de explicar a importancia que na historia naval de Galicia supuxo o cambio do tipo construción que se reflite na novela. «Até entón as naves construíanse con táboas superpostas con clavos de cobre, o que conlevaba importantes limitacións de tamaño. Os pisanos conseguiron facer unha construción a tope, ou mediterránea, con táboas xuntas e calafateadas. Permitíalles construír naves máis grandes, nas que podían navegar até cen persoas. Esta nova tecnoloxía naval utilizouse en Iria. Interesoume considerar Galicia como un lugar de tecnoloxía punta, a pesar de que hai poucas referencias á tecnoloxía na nosa historia. Non podemos esquecer que unha das cousas boas do noso pasado foi a comunicación coa Europa por medio dos nosos portos. A Coruña aparecía nos mapas dos beatos como Faro, era unha referencia física, como Compostela era unha referencia cultural atraínte.»

unnamed

Manuel Rivas definiu A boca da terra como «un libro que quere mostrarse». «Aínda hai moita terra que se esconde, invisible, oculta, como sinala Luis de Camõens. Todos temos unha zona secreta. Preténdese descubrila, sentila, compartila, non esmagala. A poesía ten unha condición de inmadurez, como a primeira lingua comeza co tatexo, que permite este descubirmento sen dominar, sen esmagar.» «A poesía é excéntrica, non quere estar no centro, móvese arredor coma a velairiña sobre a lámpada.» «Esta libro de poemas é un lugar de descuberta, mais tamén de agocho», sinalou Rivas antes de comezar o seu recital, seguido con impresionante silencio e emoción.

Agradecemos a Xurxo Lobato as fotos do recital de Manuel Rivas e a Pablo Sánchez Mato as que publicamos nas crónicas dos tres días de feira.

Onte 1405: Domingo na Feira do Libro da Coruña

Excelente e animadísima primeira xornada da nosa participación na Feira do Libro da CoruñaElena Gallego Abad asinou exemplares da súas novelas. Mark Wiersma e Miguel Mosqueira presentaron en concerto o seu libro disco Sira e o robot. Adventures on Titan no IIIº Festival de música infantil. Mentres que na carpa literaria presentamos en sesión continúa Galicia: un pobo con futuro? de Manuel Blanco Desar, Agosto de memoria e morte de Xoaquín Fernández Leiceaga e Cabalos e lobos de Fran P. Lorenzo.

bragado_beramendi_desar_02-08-15

Justo Beramendi, presidente do Museo do Pobo Galego presentou Galicia: un pobo con futuro?, a obra cooordinada por Manuel Blanco Desar que aborda o devalo demográfico do país. Explicou Beramendi que o Museo do Pobo Galego (MPG) sempre quixo ter unha posición activa no que atinxe a súa actividade expositiva como con respecto aos problemas que Galicia tivese como pobo. Para intervir sobre eles ideou os foros. «No primeiro abordáronse os problemas relacionados co territorio, paisaxe e identidade, no segundo os da emigración, no terceiro os do turismo e agora no cuarto os da demografía, esa incapacidade para repoñer os recursos humanos do país. En todos estes foros o MPG pretendeu recoller as achegas da sociedade civil sobre o problema abordado coa maior diversidade e pluralismo.» «A edición deste libro coeditado con Xerais é que a xente cobre conciencia que existe un problema demográfico en Galicia», rematou.

Manuel Blanco Desar confesou que coa edición deste libro «intentamos facer algo que outras institucións deberan ter feito antes, xa que xa hai vinte e cinco anos que existe este problema». «Sen pobo galego non existe Galicia. Quizais non toda a sociedade galega sexa consciente disto. Se facemos unha mímese con Irlanda é moi grande a diferencia sobre esa cuestión. Os irlandeses tiveron claro que deberían manter o seu vigor vital. En Galicia non existen eses azos». Desar convidou a pensar como pode ser Galicia dentro de vinte ou trinta anos con apenas dous millóns de habitantes, «desmoronaríase todo, dende a lingua ao funcionamento das cidades». «Temos que ser conscientes, tamén, que ninguén nos vai resolver este problema dende fóra». «Este libro pretende ser orballo, coma é o país noso, capaz de ir desgastando a pedra. Sabemos que este será o gran tema do país nos vindeiros anos. Temos un feito diferencial negativo. Precisamos un modelo de crecemento demográfico propio, máis intensivo. Sabemos que é un problema común español, porén, o aparello do estado non o ve como tal. Isto é moi grave, xa que as políticas fiscais e laborais, as máis relacionadas coas demográficas, non están en mans das Comunidades Autónomas. Hai que facer un esforzo para que chegue a axenda pública de España.»

bragado_leiceaga_prieto_02-02-15

Lourenzo Fernández Prieto foi o presentador de Agosto de memoria e morte, a novela coa que debuta na narrativa galega o economista Xoaquín Fernández Leicega. Lourenzo comezou confesando de que lle asombrar o manuscrito, «lese moi ben, é unha novela moi ben acabada, moi traballada». Metido xa en fariña, o presentador lembrou que o franquismo foi capaz de inocularnos a súa memoria, «Leiceaga nesta novela pelexa con iso». «Agosto de memoria e morte é unha novela de xénero, unha novela negra que, como O paporroibo de Nesbo ou as novelas de Mankell, falan  en forma de memoria persoal e familiar dun pasado incómodo que non sempre coincide coa historia«. «Leiceaga atrévese entrando neste terreo literario. Amplía o campo literario, xa que non vexo que exista alguén con este enfoque. En todo caso, enlaza coa forma de ver o pasado da súa xeración. Atopo coincidencias con novelas como Corazón helado de Almudena Grandes e Home sen nome de Suso de Toro».

Continuou Lourenzo sinalando que «na novela hai dúas memorias, a que nos anos do tardofranquismo había do 36 e a que hoxe temos dos anos setenta. Leicega fala do Santiago dos 70 e da Noia do 36. Afronta o problema da memoria no ámbito da vila, onde todo era xa sabido, mesmo o que nunca se dicía». «A novela de Xocas afronta a cuestión dos verdugos, como chegaron a selo e as razóns para elo. Aquí abórdase a realidade da matanza do 36, o que Preston chamou o “holocausto español”. En definitiva, na novela de Leiceaga están os porqués e como nos están afectando a nós, corenta e mesmo oitenta anos despois». «Na novela preséntanse as consecuencias económicas e sociais daquela trama, dos que mataron no 36 que se fixeron os vencedores durante corenta anos. Novas elites unidas polo sangue derramado». Rematou Lourenzo Fernández Prieto reocmendando a lectura dunha novela «onde o final é o mellor».

Xoaquín Fernández Leicega comezou agradecendo a Lola Arxóns, Xerardo Agrafoxo e Lourenzo Fernández Prieto a súa axuda no proceso de creación da novela. Ocupouse despois de debullar o que entendía foran as referencias intelectuais da obra. En primeiro lugar, Agosto do 36, a novela de Xosé Fernández Ferreiro, e outras obras de Bieito Iglesias, Juan Benet e Xosé Manuel Sarille. «Débolle tamén o título a Faulkner por Luz de agosto, polo seu procedemento en espiral para introducir vinganzas en familia de xeración a xeración. Como tamén por unha frase que me parece esencial para definir a miña novela: “E a memoria sabe isto: 20 anos despois sabe aínda”». «O título tamén é debedor de Agosto de Rubem Fonseca, un modelo de novela de intriga con reconstrución histórica, da que aprendín que se pode facer literatura de xénero.»

O autor sinalou despois que o tempo da novela vai da República ao final do Franquismo. «Como se transita da esperanza universal que suscitou a República ao odio e a carnicería da Guerra Civil? Na novela prodúcese unha decantación de clase nos personaxes, apoiando unha ruptura co réxime democrático daquel momento». «Na parte referida ao ano 1974, preséntase un tempo de normalización e corrupción, de autoritarismo e da existencia de novos espazos de liberdade que se foron conquistando». Rematou Leiceaga expresando a súa convicción de que nunha novela destas características «é necesario que as pezas encaixen para evitar que aprezan disfuncións que lle quiten valor ao que se está lendo». «Autores como Sciascia, Vázquez Montalbán, Paco Ignacio Taibo ou Leonardo Padura representan o que quixen facer. En todo caso, as novelas policiais e as series son os grandes produtos da cultura do noso tempo, quizais debido a que o investigador policial busca a verdade, é o heroe do noso tempo».

bragado_frnap_lorenzo_02-02-15

Pechou o serán de presentacións a conversa que mantiven con Fran P. Lorenzo, coincidindo coa aparición da segunda edición de Cabalos e lobos.

Onte 1395: Na Feira de Rianxo

Rianxo_23-07-2015

Viaxei onte a Rianxo para acompañar a Ledicia Costas e ás autoras de Historia da literatura infantil e xuvenil galega na presentación organizada pola asociación Cultural Barbantia na feira do libro de Rianxo. Foi o escritor Carlos Mosteiro que coordinou unha mesa heteroxénea na que comezamos pola presentación de Escarlatina, a cociñeira defunta e Un animal chamado néboa, os dous libros máis recentes de Ledicia Costas, tan diferentes nas temáticas e públicos, mais unidos ambos os dous polo talento da narradora viguesa de crear beleza por medio da linguaxe. Despois foron Blanca Ana Roig Rechou, e as rianxeiras Eulalia Agrelo e Marta Neira, as que presentaron a súa obra, un traballo académico de obrigada referencia que sistematiza e clasifica a panorámica da nosa literatura infantil e xuvenil nas últimas catro décadas, ao tempo que contribúe a superar moitos dos prexuízos sobre este subxénero literario. A feira continúa hoxe coa presentación dos Contos do mar de Irlanda de Xurxo Souto e mañán da magnífica biografía de Ricardo Losada protagonizada por Faustino Rey Romero.

Onte 1393: Romaría dos libros

romaria_dos_librosEste 25 de xullo, ademais do Festigal, celebrarase na praza de Mazarelos de Compostela a Romaría dos libros, onde participan editores e libreiros composteláns. Entre as actividades previstas, como a solta de libros e as presentacións express, están o concerto didáctico lúdico Sira e o robot. Adventures on Titan de Mark Wiersma e Miguel Mosqueira e os concertos de Ariel e Xurxo Souto do seus Contos do mar de Irlanda. Excelente iniciativa de visualización do libro e disco galego no día da patria galega que conta co apoio do concello de Santiago.

Onte 1389: O evanxeo bufo de Faustino Rey Romero

Presentamos onte na primeira edición da Feira do Libro de Ribeira a biografía que Ricardo Losada preparou de Faustino Rey Romero, o poeta crego galeguista e antifranquista da Xeración da Tebra. Foi Manuel Cartea que dialogou co autor sobre unha obra que comezou definindo como «informativa e crítica, moi documentada, interpretada e interpretativa» e rematou aconsellando moi vivamente polo seu carácter de «biografía complexa na fronteira entre a verdade e a verosimilitude».

XG00200401Cartea afirmou que nesta biografía atopábase felizmente un protagonista riquísimo e un autor polivalente, eficaz e moi irónico». Na formulación da súa primeira pregunta afirmou que «Faustino foi un crego franciscano postconciliar, antes da celebración do Vaticano II, capaz de enfrontarse na década de 1950 tanto coa igrexa estamental como coa igrexa franquista». Ricardo Losada contestoulle que «Faustino cometeu ao longo da súa vida dous pecados revolucionarios contra o poder: o primeiro, amar aos pobres e identificarse con eles; o segundo, o amor a Galicia, a súa cultura e a sua lingua». «Ao longo da súa vida Faustino apostou sempre pola microrrevolución, xa que para el todo derivaba do evanxeo, pola súa preocupación polas cousas do día.» «Non era unha persoa ideoloxizada que crese en cambios políticos bruscos. Foi un antifranquista por razón do evanxeo. Valoraba máis ás persoas que facían o traballo metódico cada día. Era a súa forma de poder mudar o mundo.»

Cartea e Losada conversaron despois sobre a condición de Faustino como «poeta cura» ou «cura poeta». Losada comentou a afirmación de Xosé Luís Franco Grande que coloca a Faustino como «un poeta que naceu antes de tempo»: «A loita de Faustino foi contra o mundo burgués. A súa poesía ten unha paixón popular, busca unha forma, sobre todo o soneto, para expresar a súa subxectividade persoal.» A seguir abordaron as relacións que mantivo co pai, nas que Losada considerou «existía un conflito, pero non hai culpabilidade», para centrarse despois nas extravagancias do personaxe. Para Losada «Faustino nunca colocou máscara ningunha, adoptou unha forma de vida franciscana, toda a súa vida foi unha reivindicación do humor, o seu histrionismo era apenas un xeito de chamar a atención e dicir as cousas que naquel momento non se podían dicir.» Con respecto a polémica sobre o sexo, onde hai opinións diversas, Losada confesou que para el «Faustino morreu célibe. O que dicía sobre o sexo era unha provocación, un xeito informar de expresar que estaba en contra do celibato. Unha práctica qque encaixa na súa visión franciscana do que é a vida.» «Mais tampouco podemos esquecer que a angustia foi un tema recorrente na súa vida. Faustino decidiu vivir imitando a Francisco nas circunstancias do franquismo en parroquias rurais e acaba atrapado e fracasando no seu proxecto poéticoe familiar, mais tamén no proxecto como crego, entrando nun proceso de autodestrución que o levou a marchar para Arxentina onde morreu.»

Onte 1387: «A boca da terra» de Manuel Rivas

XG00139201Mandamos onte a fabricar A boca da terra, o novo poemario de Manuel Rivas. Un libro de 56 poemas de natureza insurxente, organizado en tres seccións: «A terra que se esconde», «A báscula de Ohio« e «Oracións funebres». En palabras de Manuel Rivas trátase de «páxinas onde a natureza fala, murmura, berra ou xura con ironía no eco das campás. Tamén se agocha nas ruínas e aluca, sentinela, o pasar dos camiños. Lembra e soña: corren por estes eidos cabalos de cores insubmisas, a liña do horizonte está á espreita dun temporal de bolboretas. Esa natureza insurxente abrangue as persoas humanas e non humanas, e mesmo as máquinas: a báscula de Ohio que pesa cousas e emocións, o rancor dos tractores nas granxas abandonadas… E abrangue a linguaxe, as palabras que, como velairiñas arredor da lámpada, loitan contra a extinción, desvelan un misterio e crean outro, como corpos que se agochan en almas» A boca da terra será presentado nun recital na Feira do Libro da Coruña, o 4 de agosto, ás 20.45.

Onte 1381: Presentacións na feira

Pechamos onte a participación de Xerais na Feira do Libro de Vigo coas presentacións dos libros de Silvestre Gómez Xurxo, De cristal, e Xabier Paz, A galera de Xelmírez.

Vigo_09-07-2015

A lectura dun texto do crítico Ramón Nicolás, que non puido participar, iniciou a presentación do libro de relatos de Silvestre Gómez Xurxo, que contou ademais coa participación de Pablo e Magoia, mestres gaiteiros do grupo Treixadura, que ao remate do acto estrearon a «Muiñeira da moa», en homenaxe ao autor. Nas súas palabras Silvestre explicou que a fraxilidade e vulnerabilidade humanas eran o centro dun libro, pouco convencional na literatura xuvenil actual.» «Creo que a vulnerabilidade é unha lei universal, todo o que existe desaparece. Eu teño esa visión. Tanto as persoas coma os animais son fráxiles e vulnerables.» «Percibimos a nosa existencia de forma máis primitiva grazas á amígdala, o centro das nosas atencións, que fai que reaccionemos sen pensar diante dos perigos, coma fan o resto dos animais. Ás veces temos medo de máis e prodúcese o “secuestro amigdalar”, e non sabemos reaccionar, quedamos bloqueados, sexa polo sentimento de culpa como polo propio medo.» Continuou Silvestre explicando que «por fortuna contamos cos lóbulos frontais que nos permiten planificar, aprender, facernos fortes fronte o abuso, grazas a eles temos posibilidades de ser máis resilientes, de aumentar as nosas defensas». Rematou Silvestre Gómez Xurso parafraseando un título memorable dunha novela de Kenzaburo Oe: Dinos como sobrevivir á fraxilidade.

A-galera_de_Xelmirez_Vigo_09-07-2015

A profesora da Universidade de Vigo Camino Noia ocupouse da presentación d’ A galera de Xelmírez. Comezou o seu discurso sinalando que na novela de Xabier Paz «as dúas versións da viaxe dos protagonistas, Fuxón Bonincontro e Stephano Bognoli, que camiñan de Pisa a Iria para construír unha galera para o arcebispo Xelmírez, ocupan un tempo narrativo distinto; Stephano conta cando regresa da viaxe e Fuxón apenas unhas horas antes da súa morte, explicando algúns detalles que sirven tamén para interpretar os comportamentos das persoas». «Fuxón coñece o mundo da sexualidade e das drogas que o leva a despreocuparse da misión que o leva a Compostela. En todo caso, a deles é unha viaxe con consecuencias tráxicas para ambos os dous. O relato da construción da galera é episódico. O actante é a viaxe polos camiños de Compostela, o que centra toda a historia. A viaxe é unha vía de autocoñecemento e autodestrución.»

Camino Noia salientou despois que «como nas novelas anteriores, Xabier Paz quere amosar o devir dos seres humanos que sometidos a condicións adversas sofren transformacións. Xabier é un autor máis preocupado pola introspección ca polo argumento, presenta máis caracteres ca acontecementos, non pretende arrastrar aos lectores a saber que pasa, senón o que serve para afondar na reflexión sobre cada un dos personaxes.» «A gran pregunta da novela é: “quen somos fóra do noso medio familiar e profesional?”, “como imos reaccionar?”»

«A galera de Xelmírez non é unha novela histórica, se entendemos por tal a que desenvolve episodios da Historia. Aínda que de fala de feitos reais, o espazo e o tempo é real, polo que se pode falar de “novela de aproximación histórica”. Descríbense moi ben as incipientes vilas do século XII, a vida das feiras, dos titiriteiros. Como tamén parece histórico o personaxe de Fuxón.» «Outro valor da novela é a descrición das paisaxes, que coinciden coas do Camiño francés de Santiago. As plantas, as partes dos barcos, o estado do mar son descritas con minuciosidade, como corresponde o gusto do autor como biólogo.» Rematou Camiño Noia resumindo que «este é un relato de experiencia, unha novela de viaxe moi ben escrita e de coidado espírito narrativo.»

Pola súa banda, Xabier Paz confesou que «este libro naceu como un empeño de síntese, un libro que pode entenderse de xeografías e identidades.». «Abordo o concepto de identidade como o da formación da conciencia, como somos e que cousas son as que nos ameazan, mais tamén a identidade dende o colectivo.» Explicou despois a xénese do libro. «naceu nun momento no que estaba ocupado con Xelmírez e a raíña Urraca, dúas figuras que entendo foron desenfocadas na nosa historiografía. Lendo na Historia Compostelana atopei a noticia da construción dunha galera por un tal Fuxón. E ocorréuseme desenvolver o que pensaría aquel mozo pisano.»

A seguir falou Xabier da importancia dos portos galegos no século XII e no traspaso da tecnoloxía naval daquela época na que se substituíu o sistema de construción das embarcacións. «Hai no libro unha vontade de poñer en contacto a cultura do país coa europea da época, a través do Camiño de Santiago.» Por último, explicou que pretendeu que o título da novela fose descritivo, «a galera simboliza o compromiso social, a responsabilidade profesional, a obriga que tensiona e xustifica a viaxe e o comportamento dos dous personaxes principais.» «Quixen facer un libro ameno e sintético», rematou.

Onte 1380: Conversas na feira

Magnífico serán de conversas literarias o de onte na Feira do Libro de Vigo, arredor d’As palabras poden matar de Marcos Calveiro e Un animal chamado néboa de Ledicia Costas.

Feira_do_Libro_de_Vigo_08-07-2015

Foi a escritora Iolanda Zúñiga quen presentou de forma vibrante a Calveiro como «valor seguro da nosa literatura infantil e xuvenil, xa que cada un dos seus relatos nos nutren e vitaminizan» e gabou un libro que «revolve as entrañas« e aborda «unha situación que segue a suceder en moitas cidades do mundo, hai centos de Seavias que merecen ser escoitadas». Na conversa coa autora de Perferia Calveiro confesou que a novela nacera dunha noticia que lera sobre un alumno dunha escola de mimo de Medellín que fora asasinado. Ambos os dous autores coincidiron que na novela existía un espazo para a esperanza, mais tamén asumindo que «a vida é un carrusel», onde se repiten as situacións. «Ente a vida e a lenda, preferín escribir unha lenda. A novela non é unha denuncia, é a realidade» dixo o autor, antes de confesar que despois de escribir de forma moi intensa durante os último nove anos, decidira darse un respiro, «aínda teño dúas novelas para adultos e unha xuvenil por publicar».

FLVIGO_08-07-2015

Fran P. Lorenzo, despois de estar asinando exemplares de Cabalos e lobos, conversou con Ledicia Costas sobre Un animal chamado néboa, Comezou abeizoando á Ledicia por tres cousas: por ser capaz de adaptar o seu discurso a públicos diversos, o que é síntoma de valía literaria; por abordar a guerra como tema para un libro e por optar polo relato curto, un xénero maltratadísimo. «Este é un libro moi duro, pero necesario, que remove a quen le», afirmou Fran para interpelar despois a Ledicia sobre o risco que isto podía supoñer para o lector. «Non quería escribir un libro amable», contestou a autora, «quixen escribir algo radical como é a guerra». «A escrita é valentía, hai que atreverse a contar do xeito máis cru.»

A afirmación de Lorenzo de que «escribir sobre a guerra exixe un plus de responsabilidade, xa que un tema non se pode abordar de forma frívola» deu pé a Costas a recoñecer que o seu nivel de exixencia na escrita do libro fora moi alta, sobre todo na obsesión pola documentación. «Estiven lendo sobre a Segunda Guerra Mundial durante dous anos. Busquei historias vividas como as de Tanya Sascideva durante o asedio de Leningrado que tiña por obxectivo que morresen de fame millóns de persoas».

Despois de ir debullando algún dos contidos dos seis relatos, con especial atención aos que fan referencia ao holocausto, Lorenzo e Costas coincidiron en que a redención a través do amor era a única esperanza que deitaba o libro. «No medio da dureza tiña que prender candeas, o único que quedaba era o amor. Foi o xeito que tiven de prender luces. Prender candeas para que o lector non sucumbise», rematou Ledicia Costas.

Onte 1371: Feira do Libro de Vigo detrás do Marco

Xa podemos confirmar que a Feira do Libro de Vigo, tras tres décadas na beirarrúa exterior da praza de Compostela, muda de ubicación á rua Progreso, detrás do Marco. Paréceme unha decisión valente do concello e da asociación de librarías de Vigo que pode axudar a relanzar esta feira do libro. Ocupar un espazo máis centrico e frecuentado é unha oportunidade para facer chegar a oferta lectora a novos públicos, ao tempo que crea un novo aliciente para os feirantes. Agardo que as presentacións e asinaturas das editoriais e as escollas bibliográficas das librarías (15 en total) conviden a facer da rúa Progreso un fervedoiro de lectoras. Mágoa da desaparición da tan exitosa semana da música infantil de edicións anteriores, que organizaba a editorial Galaxia co apoio da Consellaría de Cultura. Xaora, o comezo coa escritora Ledicia Costas como pregoeira non pode ser máis acaído. Agardemos que esta sexa a Feira do Libro de Vigo que, por fin, inicie unha nova etapa.