O Nóbel Pinter en galego

/en , , /por

A verdade é que nunca pensara no debate que mantivemos estes días no blo sobre as candidaturas ao Nóbel que eu puidese chegar ser este ano un dos seus editores. Eis a sorpresa marabillosa que hoxe nos deu o rabudo antibelicista Harold Pinter, membro de Amnistía Internacional, autor dramático case inédito en España (publicado ata 2003 só en catalán en galego). Desque coñecimos a noticia, precipitáronse as chamadas e felicitacións e preparei as presas esta nota de prensa que aquí reproduzo:

  • Edicións Xerais de Galicia expresa o seu entusiasmo pola noticia da concesión do Premio Nobel de Literatura 2005 ao dramaturgo inglés Harold Pinter, autor do que Xerais publicou en 1999 o libro Vellos tempos. A festa de aniversario, un volume da colección “Os libros do Centro Dramático Galego”, onde se recollen a tradución de Manuel Vieites García de dúas das súas pezas dramáticas máis representativas do novo Premio Nobel.
    Harold Pinter, un dos autores máis trascendentais da dramaturxia inglesa contemporánea, ocupando un lugar central na historia da literatura dramática do universo mundo. Entre as súas pezas cómpre salientar textos tan significativos como The Dumb Waiter, The Birthday Party (A festa de aniversario, Xerais 1999), The Lover, The Caretaker, The Homecoming, Landscape, No Man ‘s Land, Betrayal, Ashes to Ashes, Old times (Vellos tempos, Xerais 1999) ou Como guionista de cine traballou en títulos do relevo d’ A muller do tenente francés, À la recherche du temps perdu ou The last Tycoon. Pinter, membro de Amnistía Internacional, ten alentado a creación de moi diversos foros de debate, sempre na defensa dos dereitos civís, da liberdade de expresión e contra a censura. Situado inicialmente pola crítica no ámbito do que se deu en chamar “teatro do absurdo”, a súa obra reborda calquera tentativa de etiquetado e constitúe unha singular aproximación ó estudio da conducta humana e unha denuncia permanente das diferentes maneiras en que o totalitarismo invade e se instala na vida cotiá.
    En Vellos tempos e n’ A festa de aniversario aparecen as tres cuestións claves para analizar a obra de Pinter: a ameza que permanentemente acosa ó individuo, do que xamais sabemos como vai aparecer e cales son as súas causas e finalidades; as dificultades para establecer unha comunicación entre os seres humanos que vai máis aló dos tópicos e dos lugares comúns cos que se inician as dúas pezas; e a imposibilidade de verificar ou dar por certos determinados acontecementos do pasado que condicionan o presente. A dominación e a crueldade, xunto coa extrema fraxilidade do ser humano que pode ser destruído, desintegrado, nun simple instante, e non importa tanto saber que é o verdugo senón constatar que os verdugos existen, quizais sexa unha das conclusións que o lector poida tirar da lectura destas exelentes pezas.
    Vellos tempos foi estreada pola compañía Teatro do Atlántico, dirixida por Xulio Lago, no Teatro Principal de Pontevedra o 18 de novembro de 1988. Ata o momento, a obra de Harold Pinter foi publicada en     España por Edicións Xerais de Galicia (galego), Edicions 62 (catalán) e Argitaletxe Hiru (castelán).

E por que non, Gaarder?

/en /por

Náufrago propón a Philip Roth, Jaureguizar a John Updike, e por que non, pensar en Jostein Gaarder? Este chavaliño (ten cara de rapaz) noruegués, que formalmente escribe para mozos e mozas, e aínda sen traducir ao galego, seméllame contar con méritos e escrita abondos para merecer o Nobel. É autor de obras marabillosas e irrepetibles, como O enigma e o espello. Porén, a min prestaríame máis que fose Ferrín, mais temo que este ano haberemos agardar.

Outra descuberta

/en , /por
Iria López Teijeiro, unha rapaza de vinte e catros anos de Fene, é a nova descuberta do primeiro Premio Biblos-Pazos de Galicia de novela convocado para menores de vinte e cinco anos.
É unha beizón deste ano que case cada premio permita atopar unha voz nova para a nosa narrativa. Semella que está xermolando, tamén, un tempo novo para as nosas letras.
Este premio de Biblos, tan orixinal, é outro grande acerto de Carmela e Tucho. O acto e o xantar posterior foron deliciosos. Parabéns merecidos para Biblos.

Novo valor

/en , /por
Afortunadamente algún dos premios literarios deste ano están achegando voces novas e case inéditas ao panorama literario galego. Aire novo, si señor! Despois da de Carredano, aparece a de Carlos Freire Cordeiro, o gañador do Vº Certame de relatos por entregas de La Voz de Galicia. O certo é que eu xa coñecía a este escritor de Moaña polo seu labor como crítico do Faro da Cultura. Despois do momento moi emocionante da entrega do cheque (as súas palabras non expresaban impostura ningunha), tiven a oportunidade de falar con el durante uns minutos. Contoume que era a primeira vez que se presentara a un concurso de narrativa, que non tiña nada publicado de ficción e que axiña amigara na mesa co resto dos finalistas. Estaba feliz. Ten trinta e cinco anos, estudou filosofía, fixo o máster de xornalismo, mais a súa teima é ser escritor. Iremos lendo con moita atención a súa novela.

16-07-2005: Na primeira entrevista, Carlos expresa a súa admiración por Hammett (Acio sanguento é unha homenaxe a Colleita vermella) e polo Tren nocturno de Amis.

17-07-2005: Onte Carlos Freire fai un interesante comentario a este post. Salienta tamén a súa participación no traballo colectivo de crítica no Cartafol. Como así é, creo que merece ser subliñado.

Un canto á vida

/en , , /por
É impresionante: Teresa Moure volveu gañar un novo premio. Hai varios días acabei de debullar o orixinal de Herba Moura, a novela coa que gañou o Xerais. Deslumbroume. Non atopo expresión máis acaída (“deslumbrante” dixeron, tamén, os membros do xurado).
Interesáronme moito os temas (dende a confrontación entre o pensamento racionalista e o empirista; a vindicación destas mulleres determinadas a escoller o seu camiño; o rescate da memoria de tantas mulleres invisibles…), mais, e sobre todo, a estrutura enfarrapada (ese “pachwork”, seguro que está mal escrito, que tanto me gusta) que, a autora consegue ganduxar nas derradeiras trinta páxinas (para min, prodixiosas) e a prosa enfiada e agarimosa, espremendo tanto, tanto as palabras ata conseguer un mel verbal marabilloso.
Gustáronme os personaxes, sobre todo, Hélène e Einés (tan riquiñas, tan apaixonadas polo coñecemento, como a propia Christina, un contrapunto, quizais máis racional, mais por iso, non menos emotivo). Gustoume o tratamento da figura de Descartes (que funciona como vertebrador da trama) coma a do propio V.M (ese director de tese que como enigma vaise desvelando na súa fachenda). Gustáronme as receitas (páxina memorable é a dos petisús), as cartas e as referencias ás herbas. Interesáronme os debates filosóficos e lingüísticos.
A novela é de lectura sedutora, como sensual son moitas das páxinas (que recenden cantas delas), a pesar de que algunhas (as de temática máis filosófica, no capítulo terceiro) son complexas. Todo un desafío para cada lector ou lectora. A novela toda é un canto a vivir con intensidade e con paixón e perseguir o coñecemento e o amor alí onde teñan a súa gorida. Xa teño ganas de vela editada e que os lectores e lectoras opinen. Esta novela vai dar moito que ler (alza 448 páxinas) e moito para falar e debater.

Buxo

/en , /por


Arboriña de buxo.

A arboriña de buxo que entregamos a todos os asistentes á festa pretendía ser unha metáfora visual de como entendemos a edición en galego: unha planta que crece a modiño; precisa rego constante; fertilizante, de cando en vez, e proporciona, co paso do tempo (pode durar ata seis séculos), unha madeira forte e harmónica (é a máis axeitada para construír as gaitas). O porte elegante das súas árbores adultas semella o modelo de catálogo que debemos seguir alimentando.

Moitos blogueiros

/en , /por
Entre os asistentes á festa, ademais dos membros dos xurados, de escritores, editores, libreiros, críticos, xornalistas e persoal da editorial e da nosa comercial, había moitos blogueiros (Ian, Fuco, Nalló, Lolo, Kavafinho, Náufrago, Jaureguizar, Cabrafanada, María e Cesare), fotógrafos (Lobato, Magar, Cal, De Arcos, Vicente) e ilustradores (Lázaro, moi felicitado polo libro; Villalobos; Fino, un dos xurados; Uhía, entre outros moitos).
Coa excepción, dunha ampla representación da Corporación de Redondela (que moito axudou na festa), de Xavier Senín (o subdirector Xeral de Promoción Cultural da Consellaría de Cultura, que se desviviu por atendernos), do presidente e xerente do IGAEM e dun responsable do BNG, non había apenas outros políticos (dificilmente podiamos competir coas eleccións). Agradecemos a presenza de todos as persoas que acudiron ao noso convite. Mágoa, que o reducido do aforo, impedise que puidésemos convidar a moitas outras.

Ramalliños de luces

/en , /por


San Simón, 11-06-2006, 22:58.

Onte marchamos felices das illas: os dous textos premiados prometen calidade, as pezas de Treixadura solemnes, as intervencións foron emocionantes e, o que para nós era o máis importante, cremos que as trescentas persoas que viñeron pasaron un bonito serán.
Antes de embarcar, con todos os convidados xa no peirao, púxenme un pouco nervioso. O catamarán non podía atracar e debemos agardar media hora (longuísima para min) polo vice-patrón da confraría para que movese un pesqueiro que ocupaba o acceso dos viaxeiros. Logo, xa todo correu ben.
Tiñamos ilusión por pechar a noitiña (para nós tamén a celebración do XXV) cuns ramalliños de luces. E resultou moi emocionante ver o ceo iluminado. Mañá volvemos á nosa rotina. Hai moito por facer.

XXV

/en , /por
Ás portas dos actos de mañá, fanme diversas entrevistas para que valore os vinte e cinco anos do traballo da editorial. Insisto no que creo foi o noso maior anceio: contribuír á profesionalización e modernización do noso sector. Desde a fundación, fomos diversificando a oferta do libro galego, normalizando as relacións cos autores (contratos, pagamentos de dereitos…), insistindo na importancia da promoción e comunicación editorial (co obxecto de desvelar a tea que tapa a nosa edición), e, tratando de mellorar a calidade do libro galego, tanto no tratamento do texto coma do deseño e dos materiais. Creo que algo fomos avanzando, tanto nós coma o resto das editoras. Un éxito colectivo, pois.
Non nego que estamos orgullosos do que fixemos (a pesar dos moitos erros nos que incorremos, sen dúbida), mais tamén, estamos insatisfeitos, xa que o noso soño normalizador aínda queda moi lonxe. Non somos autocomplacientes. Queremos que este aniversario sirva para a autocrítica e para afrontar con maior determinación os retos de futuro.
En todo caso, celebraremos mañá con alegría esta fantasía colectiva de pular pola edición en galego, a tarefa que aos profesionais da editorial nos move cada día. Obrigados quedamos a todos os que nos apoian e estimulan, tanto cos seus parabéns como coas súas críticas (tan necesarios uns coma as outras). Beizóns.

Jaureguizar premiado

/en /por
Coñecimos hoxe que Cabaret Voltaire de Jaureguizar resultou gañadora do Premio de Novela García Barros convocado polo concello da Estrada. Unha alegría por tratarse dun amigo e dun autor moi admirado por min, que ve recoñecido así o seu traballo. O único que me magoa, e que debo aceptar con resignación, é non ter a posibilidade de optar a editala, xa que nas bases deste concurso aparece a obriga de que a obra gañadora sexa publicada por Galaxia, editorial que colabora no xurado do premio.
Considero moi desacertada esta política, consolidada dende hai moi poucos anos, consistente en que premios convocados por entidades públicas pechen a posibilidade de que o autor ou a autora (o único posuidor lexítimo dos dereitos de explotación comercial da súa obra) escolla a editorial na que quere publicar o seu texto. Téñoo reiterado en moitas ocasións e obrado en consecuencia (a nosa empresa non participa en ningún destes acordos). O respecto escrupuloso do dereito de autor, ao que tantas veces nos temos referido, pasa tamén por non ter que pagar peaxes de ningún tipo. Ou non?