Onte 93: Tras o pacto do euro

Tras o pacto do euro, os que saben destas cousas coinciden en que, polo momento, o proxecto europeo saíu fortalecido e que haberá máis e máis duros recurtes dos servizos públicos en cada un dos estados para cumprir a «regra de ouro» de evitar desviacións do déficit superiores ao 0,5%. En definitiva, os politócratas da Unión salvaron o euro in extremis, mais cada un dos cidadáns europeos, cando o precisemos, teremos no hospital que pagar en euros a cama e, quizais, o cirurxián. O modelo autoritario do conservadorismo alemán impuso os seus criterios sobre os do euroescepticismo británico. Frankfurt gañoulle a partida á City londiniense, non nos enganemos, esa era a partida que se xogaba estes días en Bruxelas. Concibidas así as cousas, a ninguén debe chocarlle (nin sequera a Mariano Rajoy) que a «prima de risco» continúe polas nubes, xa que Merkel decidiu que non haberá polo momento eurobonos nin plans ningúns de reactivación da economía. Cada un dos gobernos continuará cos seus deberes. O, até agora, sorrinte Rajoy comezará a cirurxía asumida pola «profunda reforma laboral», na que o mantra da doutrina do «contrato único» será utilizado para abaratar o despido, como dende hai tempo reclama a dirección da patronal. O resto da súa folla de rota económica está publicada nun libro de máis de trescentas páxinas publicado por Alianza Editorial o pasado mes de setembro, Hacia una nueva política económica española. Diagnóstico, desafíos, estrategias, e preparado polo Equipo Económico de FAES. Aí aparecen os plans económicos do PP con todo detalle. Quen dixo que Rajoy agochaba as súas intencións?

Supoñemos que no cumio de Bruxelas no se abordaron as dificultades para chegar a un acordo en Durban sobre o cambio climático. Moi mal imos.

Onte 90: 80 aniversario do Partido Galeguista

Nun país desmemoriado coma o noso a poucos pode parecerlles estraño que o oitenta aniversario da fundación en Pontevedra do Partido Galeguista apenas merecese unhas poucas referencias en Internet. A páxina da Galipedia lembra moi oportunamente que na histórica asemblea de constitución se acordou reclamar por vez primeira na historia de Galicia o dereito de autodeterminación e como o primeiro obxectivo político do partido a redacción dun Estatuto de Autonomía. O nacionalismo galego dotábase así dunha ferramenta política moderna e eficaz para a procura do autogoberno que durante os anos de entusiasmo da Segunda República, a pesar de contradicións e dificultades, achegaría importantes froitos. Non está de máis lembrar que oito décadas despois aqueles obxectivos acuñados por Bóveda, Castelao ou Paz Andrade manteñen a súa plena vixencia.

Onte 89: Atraso para o AVE

A pesar da súa admirable ambigüidade, algo imos sabendo xa das intencións de Mariano Rajoy. Para evitar males maiores poñerase ás ordes do proxecto autoritario do conservadorismo alemán anunciado onte polo directorio Merkozy. As primeiras medidas económicas serán de aúpa. O 30 de decembro dará a coñecer as características dun recurte orzamentario que será, sen dúbida, moi superior a aqueles 15.000 millóns de euros do 10 de maio de 2010, que derrubaron por moito tempo ao PSOE. Decontado virá a reforma laboral e unha probable «simplificación dos tipos de IVE». Nese marco de austeridade selectiva, do que xa temos experiencia abonda en Galicia, moi dificilmente serán licitadas as obras previstas para finalizar o AVE galego, que no traspaso de poderes o PP xa solicita sexan paralizadas. Para o pontevedrés será un problema menor, xa que a súa simpática rexión de orixe acredita unha paciencia infinita. Desta volta, sabemos se alguén vai acudir por Galicia?

Onte 78: Crise

Nas conversas do Premio Fernández Latorre non se falou doutra cousa: “a crise”. O pesimismo, mesmo o fatalismo sobre a situación económica e social, é hoxe o único discurso da clase empresarial, financeira e política en Galicia. Coa excepción do premiado, Angel Carracedo, que solicitou apoio para a investigación como garantía de futuro, nin na intervención de Santiago Rey  (moi dura co goberno saínte e solicitando máis reformas) nin na do presidente da Xunta puidemos atopar tampouco algunha faísca de optimismo ou esperanza, coñecedores ambos os dous que os máis duros recurtes chegarán tras a investidura de Mariano Rajoy. As declaracións de Stiglitz, coincindo coa súa conferencia na Coruña, denunciando que esta política de austeridade é unha receita para o suicidio confirman os nosos peores agoiros.  Coma o salmón, loitamos contra a corrente. Ao remate do longo xantar, non me pasou desapercibido que saísen xuntos da sala, Antonio Fontenla, presidente da CEG, e Samuel Juárez, o conselleiro de Medio Rural e, segundo o que alí oín, ministro que será do primeiro goberno de Rajoy.

Onte 74: «Mellorserá»

A vitoria esmagadora do Partido Popular, a pesar de que estaba cantada, entristeceunos. En Galicia foron moi raquíticas as ledicias para a esquerda: o mantemento dos escanos do BNG, mesmo a pesar da súa lixeira perda de apoios; e a notable subida de Esquerda Unida, que triplica o seu número de votos e que na provincia de Pontevedra supera a barreira do 5%. O fracaso do PSdeG-PSOE foi brutal, sen facer diferenzas entre Blancos, Pachis, Caballeros ou Camaños, unha desfeita que non se pode agochar. Con estes resultados diante, a posibilidade de reconstruír unha alternativa ao actual Goberno de Feijóo é hoxe inverosímil. Por riba, ver cara os resultados de Catalunya e Euskadi dá envexa, dúas nacións cuxo comportamento político enxerga horizontes de maior autogoberno. No entanto, non é posible abandonarse na desolación. Quizais agoirando o que viña enriba, antes de coñecer o resultado electoral, publiquei este tuit motivado polas recentes derrotas celestes: «Cómpre enxergar os novos tempos cun chisco de ironía. Mudar a «Mellorserá» é unha das propostas para o Celta e para o país.» O progresismo e o nacionalismo galego non poden conformarse con este lamentable resultado nun entorno conservador e recentralizador que dá moito medo.

Onte 72: Somos noroeste

No derradeiro día da campaña electoral Feijóo asegurou, nun acto celebrado en Luarca, que Rajoy fará do noroeste español unha prioridade. O presidente de Galicia, que iniciou a súa intervención cun entusiasta «Puxa Asturies» (sic), abandonou a estudada ambigüidade de Mariano Rajoy, para expresar con claridade a súa idea do que somos: apenas un espazo xeográfico do noroeste de España. Estamos, sen dúbida, diante dunha achega audaz á teoría de Galicia, que queda reducida polo seu propio presidente á pura xeografía, consolidando así o proceso de deconstrución identitario iniciado polo seu goberno hai dous anos e medio. Tras o 20N e en tempos de austeridade selectiva, a ninguén debe estrañar que se asumimos que somos noroeste, xa non existen razóns suficientes para xustificar o mantemento de tres «custosas administracións autonómicas» (Galicia, Asturias e Castela-León). Feijóo ben podería ser un bo presidente para esta Noroeste, unha comunidade de máis de seis millóns de habitantes, concibidida como unha confederación de deputacións. Eis o triángulo inscrito na circunferencia da agardada reforma territorial. Si señor, somos noroeste, unha achega innovadora de Feijóo para o día de reflexión.

Onte 71: Que facer?

O artigo de Slavoj Zizek sobre os indignados de Wall Street amosa que vivimos unha crise moi profunda do capitalismo. Lin con moito interesese o suxestivo artigo do filósofo esloveno a partir do que achego tres reflexións. Primeira: a esquerda occidental ten o deber de pensar alternativas para un sistema que non pode funcionar sen Wall Street. «Que facer?», a pregunta leninista da nosa mocidade, volve ser a clave para saír deste tempo de incertidume. Segunda: no momento actual, o «silencio activo» é a primeira resposta para evitar o perigoso abrazo do oso daqueles que finxen apoiar ao movemento indignado coa intención de diluír a súa proposta anticapitalista. Terceira: precísase tempo para encher o baleiro de contido creado polas actuais protestas, aínda que non hai dúbida que vivimos un tempo de apertura cara «o novo». Ás portas do 20N e coa prima de risco nos alturas, en Galicia precisamos recuperar o compromiso político da cidadanía.

Onte 62: Berlusconi

Foi a prima de risco quen deitou por fin a Berlusconi. O que non foron capaces os xuíces cos indicios de nepotismo nin coas denuncias de corrupción e prostitución de menores, conseguiuno en dous meses a crise da débeda soberana. O que non puideron as institucións democráticas en anos, impuxérono agora os mercados que celebraron o «compromiso de demisión» do ególatra cunha importante subida. Unha noticia que coincide coa posibilidade da chegada á presidencia grega de Lucas Papademos, que foi vicepresidente do Banco Central Europeo. Non sei que produce máis desacougo, se os comportamentos do presidente corrupto ou as manobras dese «poder invisible» que agora decidiu substituílo. Definitivamente, a saída desta crise dá cada vez máis medo.

Onte 60: Na rúa co naval

En Vigo e Ferrol saímos á rúa para defender a identidade industrial de ambas as dúas cidades obreiras. Parabéns ás centrais sindicais pola convocatoria unitaria, un exercicio moi valioso de madurez e responsabilidade. Esta crise financeira do capitalismo especulativo non pode ser a excusa para liquidar a construción naval en Galicia, unha das actividades na que fomos, somos e podemos continuar sendo competitivos e eficientes. A defensa desta identidade industrial e dos seus milleiros de empregos é unha tarefa cidadá, que non atinxe só aos sindicatos. Así o deixaron escrito onte milleiros de pasos unidos nas rúas de Ferrol e Vigo.

«Vigo é traballo»

No artigo da semana en Faro de Vigo reflexiono sobre a situación de crise económica na área metropolitana ao fío da manifestación sindical unitaria do domingo.

A grande manifestación sindical unitaria en defensa do emprego na área metropolitana de Vigo é unha chamada de alerta sobre a gravidade da situación económica e social que vivimos. Todos os pilotos xa están en vermello. Cunha taxa de paro do 21%, á altura da elevadísima media española e catro puntos por riba da media galega, no Vigo metropolitano viven 60.000 persoas en paro, das cales máis da metade son veciños do concello de Vigo. Disparadas nos tres últimos anos e con forte incidencia tanto nos sectores da industria como dos servizos, estas cifras sitúan a Vigo como a cidade con maiores taxas de paro de Galicia e un dos puntos negros do desemprego en España.

Estas taxas reflicten as dificultades económicas das empresas da nosa área metropolitana, tanto das grandes de capital trasnacional como aqueloutras pequenas e medianas empresas de capital galego. A crise financeira internacional bate sobre todas. A crise mundial do sector do automóbil supuxo a perda do 24% dos empregos do sector na comarca de Vigo, mesmo a pesar de certa resistencia inicial da factoría de Citroën que prescindiu de tres mil obreiros, a maior parte deles eventuais. Outrosí sucede coa crise do sector da construción naval, no que se perderon máis do 40% dos empregos fose a causa da falta de novos barcos ou de problemas engadidos como o da tax lease. Mais tamén hai perdas de emprego noutros sectores industriais como o do resto do sector metalúrxico, o téxtil, a madeira, a construción e as actividades pesqueiras. Sen esquecer o fortísimo impacto da crise sobre as pequenas empresas do sector de servizos, sometidas ás restricións de financiamento polos bancos, a pesar de que moitas delas sexan viables, e ás políticas de redución do gasto das administracións públicas para diminuír o déficit público. O pequeno comercio vigués vive unha situación catastrófica como se pode comprobar paseando por algunhas rúas viguesas, onde hoxe semella que son máis os establecementos pechados que aqueloutros que continúan abertos.

A situación que vivimos en Vigo é difícil e, magoadamente, as perspectivas a curto prazo non son moi alentadoras. Sabemos que para saír da crise non abondará cunha simple modificación das actuais políticas de contratación, receita salvadora que propoñen os que defenden unha maior flexibilidade para o despido, cando se amosa que outras comunidades coa mesma normativa laboral que temos en Galicia (eis os casos de Euskadi, Navarra) presentan unhas taxas de paro que son a metade das nosas. Como tampouco creo vaian axudar a reactivar a actividade económica, e polo tanto a fomentar o emprego nos sectores privados, as políticas públicas de consolidación fiscal baseadas só nos recurtes dos servizos e na eliminación de calquera investimento en infraestruturas e dotacións de carácter público. Como sobran as proclamas electorais oportunistas, que estes días empregan nos mítins o desemprego como reclamo de partido e prometen a recuperación da confianza como auténtico fierabrás capaz de curar nun plis plas todas as feridas causadas pola crise. Os economistas insisten en que non é posible unha recuperación dos niveis de emprego sen políticas que poñan o seu énfase no estímulo da actividade económica (crecemento do PIB como mínimo por riba do 2%). Aí nesas políticas económicas proactivas e na reorientación da actividade produtiva cara aos sectores máis dinámicos e eficientes pode enxergarse unha saída a medio prazo para crise tan dura como a que vivimos.

A economía viguesa, baseada nun forte sector industrial e nunha presenza importante das actividades pesqueiras e marítimas, deberá asumir ese mesmo reto, tamén esa oportunidade, para modernizarse e reinventarse tecnoloxicamente en sectores en profundaza mudanza. Vigo non pode resignarse a perder sen batalla os seus principais sectores industriais. A identidade viguesa forxouse, ao longo de dous séculos, polo traballo teimudo dos seus mariñeiros, obreiros, empregados e dos seus empresarios e emprendedores, capaces de superar as maiores dificultades. Vigo é unha cidade marítima industrial. Aí reside unha cerna que non pode perder.

A crise actual lembra moito á vivida hai tres décadas, cando a cidade afrontou con toda a súa coraxe os problemas de Citroën e a brutal reconversión do sector naval, sectores defendidos polos traballadores e os seus sindicatos coa maior afouteza, mais que contaron co apoio unánime do resto dos sectores cidadáns. Lembrar aquelas manifestacións de 1984, cando a cidade toda reclamaba a continuidade do sector da construción naval, constitúe hoxe un acicate e un motivo para a esperanza. A nosa laboriosa abella da ribeira posúe, tamén, un carácter revolcado, unha resistencia teimosa que lle imprime dinamismo. Apostemos para que no futuro Vigo será traballo.