Onte 1855: “Principio de incerteza” de Pilar Ortega, premio Ánxel Fole

/en , , , , /por

p1010784

Despois de varios meses de lectura escollemos onte no concello de Lugo, entre 49 orixinais, a obra gañadora do Premio Ánxel Fole de narrativa curta. Tras unha deliberación moi interesante decidimos por maioría ponderada adxudicar o premio á novela titulada Principio de incerteza de Pilar Ortega Pereiro. Unha narración que mestura de forma moi orixinal a física e a literatura para relatar unha historia de maltrato. A inecuación de Heisenberg explica o feito de que resulta imposible coñecer o lugar exacto que ocupa un corpo no espazo xa que a simple presenza dun observador que trate de apreixalo coa ollada provoca unha alteración, unha vibración case imperceptible que o impulsa a oscilar constantemente arredor do seu centro, coma se o corpo observado sentise a necesidade de fuxir. Eis a clave desta narración que posúe unha precisón impactante.Aventuro moito interese para esta segunda novela de Pilar Ortega, que debutara con Virxinia (Xerais, 2008), unha narración que fora finalista no primeiro certame de microrrelato concello de Soutomaior. Parabéns á narradora miñorana que con este importante Fole, que será publicado en Xerais Narrativa a comezos do vindeiro ano, consolida a súa traxectoria.

Onte 1854: “A elegancia do século” de Pura Tejelo

/en , , , , , /por

A_elgancia_do_seculo_30-03-2017

XG00262501Moita xente, moita, acompañou onte a Pura Tejelo na presentación en Portas Ártabras do seu primeiro libro de poemas, A elegancia do século, premio Johán Carballeira 2016 do concello de Bueu. Tras as cantigas dos Cantareiros do Naval, o poeta Xulio Valcárcel salientou a madurez deste debut poético, todo un canto humanista de esperanza, “onde as palabras de Pura firen o noso corazon”. Un poemario sobre a cidade e sobre os libros, “Se vas morrer na guerra leva un libro contigo”, dise con ironia nestas páxinas onde abrollan, tamén, flores de pena e contrapena, que posúen a intriga do descoñecido. Un serán onde a autora leu versos memorables, acompañada do acordeón desgarado de Sabela Caamaño: “Mentres a nai lea, haberá luz na casa”. Un libro cuxo título, explicou a autora, “fala de emigrantes que remiten fotos da nova cidade onde viven dando esperanza e valor ás persoas que aquí os agardaban”. Un libro que é un ramallo de vida.

Guardar

Onte 1852: Os versos dun fistor no Liceo de Ourense

/en , , , , /por

Afonso Vázquez Monxardín presentou onte no Liceo de Ourense Versos dun fistor republicano, marxista, ateo e un pouco epicúreo, onde Xesús Alonso Montero escolma a súa produción poética das últimas cinco décadas. Comezou abeizoando ao profesor polo seu labor interesante no seu período como presidente da RAG e lamentou a escasa presenza de autores ourensáns na RAG, tanto como membros de número como correspondentes. Sinalou a seguir que «Xesús Alonso Montero é o intelectual que conta co máis amplo catálogo de obras e premios dos que hoxe están activos en Galicia». Lembrou que hai sesenta anos tivo a súa primeira prohibición cando lle foi negada a súa participación com orador nos Xogos Minervais. «A traxectoria activísima de don Xesús é un luxo para o país e para todos os que somos os seus amigos».

XG00268801Monxardín ocupouse de comentar a palabra fistor, clave no título da antoloxía. Segundo o dicionario de Carré Alvarellos de 1951, fistor é un vate popular, é unha palabra galega e do norte de Portugal que fai referencia a unha persoa moi falangueira. En definitiva, fistor identifícase co popular». Ocupouse despois de explicar a estrutura do libro, composto por 43 poemas organizados en dez capítulos temáticos. «Comeza cun poema moi duro, datado o 2 de abril de 1963, escrito despois de escoitar pola radio a noticia do fusilamento de Julián Grimau. Inclúe algunhas paráfrase de poemas coñecidos de Curros Enríquez, Celso Emilio Ferreiro ou Rosalía de Castro, dos que utiliza a súa forma. Homeaxea a Lorca, Machado, Chichi Campo ou a MIni e Mero. Mesmo hai pregóns de festas e algunhas xoais como é o poema das 110 palabras máis fermosas da lingua galega ou o poema de amor a María, inédito até agora, de carácter neotrobadoresco no que dialoga coa cantiga de Mendinho».

Concluíu Afonso resumindo as tres liñas temáticas do fistor Alonso Montero: a primeira a de poemas militantes, con compoñente revolucionario e antimonárquico;  a segunda, a de poemas de sabor medieval, na que homenaxea a lírica galago-portuguesa; e a terceira, a epicúrea, na que celebra os praceres da vida. «Versos dun fistor republicano… é un libro importante na traxectoria de Xesús Alonso Montero, a pesar de que a poética non é a súa faceta intelectual máis importante. Un libro que moito recomendo».

Onte 1851: “La pazza gioia”

/en , , /por

Locas_de_alegr_a-140534491-largeMágoa de tan enganoso título que a distribuidora española escolleu para La pazza gioia (A tola ledicia), a película de Paolo Virzi sobre as estreitas marxes nas que se moven as persoas que padecen doenza mental grave. As interpretacións memorables das protagonistas, Beatrice (Valeria Bruni Tedeschi), unha ricachona con trastorno bipolar, e Donatella (Micaela Ramazzotti), unha moza excluída con depresión, sosteñen unha trama bastante previsible, sobre todo cando pretende homenaxear a fuxida en automóbil de Thelma e Louise. Dúas mulleres vulnerables asómanse a un abismo no que hai tempo foran devoradas. La pazza gioia é o relato esgazador, non exento de tenrura, deste fracaso, da imposibilidade de dar continuidade a momentos de ledicia ou apenas a conservar a memoria do sorriso do fillo dunha delas. A amizade como táboa de salvación e a intervención humanista dos profesionais da institución psiquiátrica (relativamente aberta) mitigan a tristeza desoladora dun relato valioso.

Guardar

Guardar

Guardar

Guardar

Guardar

Guardar

Guardar

Onte 1850: “Soño de infancia” de Moncho Rouco

/en , , , , , /por

Presentamos onte na Casa do Libro de Vigo Soño de infancia a novela coa que debuta Moncho Rouco, escritor galego residente en Canarias dende hai tres décadas. Como xa sucedera o pasado martes na presentación na Libraría lume da Coruña, foi a escritora María Xosé Porteiro, prologuista da obra, que comezou gabando a afouteza do autor de “meternos nun conto que fala da nosa propia vida, entroncado coa tradición da narrativa oral galega”. “Soño de infancia é un libro documento, un divertimento para os lectores e lectoras e un atrevimento para o autor”. Tras referirse a libros de contos encadeados clásicos, como os das mil e unha noite ou os contos de Canterbury, Porteiro sinalou que o libro de Rouco ten ese mesmo carácter reversible, “onde ten un gran mérito o ritmo trepidante das trescentas páxinas e súa sinxeleza narrativa, froito dun gran esforzo de sofisticación. Todo está afinado nesta novela, cada capítulo ten vida de seu”. Rematou confesando que Soño de infancia lle lembrara a obras esenciais na súa formación como lectora, As aventuras de Tom Sawyer  ou As aventuras de Hucleberry Finn, “ambas as dúas protagonizadas por nenos, como a novela de Moncho Rouco”. “Unha novela para todos os públicos, pode lerse a calquera idade”.

XG00263501Pola súa banda, o autor confesou que comezou “un borrador con camiño a parte ningunha, coa intención de facer un retrato dunha época, a da miña infancia, para deixala para os meus fillos e netos”. “Cheguei aos seis anos ao cuartel da Garda Civil da Coruña, que estaba cheo de nenos. Alí pasaron moitas cousas”. “Escribín o relato daquel tempo tendo presentes dous principios que sempre me guiaron: o primeiro, “non hai tempo que perder”; o segundo, “”non hai dereito”, unha frase que marcou toda a miña vida”. “O libro termina cando o neno protagonista deixou de soñar, cando a infancia deixou de ser un soño e pasou a ser unha lembranza”. “Pretendín que o relato tivese un ritmo palpitante, como foi o da miña infancia, ao tempo que sinxelo de ler sen falsas petulancias das que carezo. Quixen ofrecer un libro áxil, divertido e sen complicacións”. Rematou Moncho Rouco expresando “o inmenso agradecemento a María Xosé Porteiro, que me deu entrada nun mundo que non abandonarei”.

Guardar

Guardar

Guardar

Guardar

Guardar

Onte 1848: “O viaxante” de Asghar Farhadi

/en , , , , /por

El_viajante-582300856-largeO viaxante (Forushande, título orixinal) é un prodixio narrativo de Asghar Farhadi. Un drama que dialoga de forma explícita con Morte dun viaxante, a peza de Arthur Miller, para relatar a traxedia dun home corrente (un actor e profesor de secundaria) nunha sociedade patriarcal como a iraniana. A violencia que sofre a súa muller, agredida na propia casa, no que aparenta ser un malentendido, é concibida por el coma unha humillación. Mediatizado polo que dirán e alleo a dor da súa compañeira, preparará unha vinganza que non lles devolverá a felicidade. Unha película de fasquía teatral, non só polo feito de recrear escenas da obra de Miller, tamén polos diálogos e a estrutura de traxedia dun guión sutil e preciso. A media hora final deixa ao espectador sen alento, sometido á devastación que sofren os personaxes masculinos que como xoguetes do destino son vítimas dunha espiral de indignidade e desolación. Un filme penetrante, unha indagación sobre a ambigüidade do ser humano. Paga a pena.

Guardar

Guardar

Guardar

Guardar

Guardar

Guardar

Onte 1847: Presentación de «Terraza» de Fran Alonso na libraría Cartabón

/en , , , , , , , , /por

17309871_10212056479238392_4269171794303040939_n

Resultou magnífica a presentación na libraría Cartabón de Terraza, o novo libro de poemas de Fran Alonso. Unha obra de edición estendida na que por medio de códigos QR o autor remite a hipertextos de Póética e de Estado de malestar, conformando así unha triloxía de poética de formato hibridado que constitúe hoxe unha das propostas máis innovadores da poesía galega contemporánea.

XG00262601Antes da performance do autor, interviu a escritora Iolanda Zúñiga que recordou que coñecera hai vinte anos a Fran Alonso na libraría Cartabón, cando el publicara Territorio ocupado. A seguir, leu un texto crítico extraordinario  sobre Terraza no que comezou salientando a disidencia e a rebeldía características da escrita de Fran Alonso que «propón reflexións sempre afastadas do adoutrinamento». Cualificouno como «escritor de rastreo e de rescate, que reflicte a ruindade das vidas sometidas á rutina». Definiu Terraza como «unha banda sonora dos días iguais» e como «un caderno de campo semellante aos que escribiu Charles Darwin, un compendio de moitos asuntos, unha mirada asombrada sobre as persoas e sobre a fauna que nos rodea (pombas, iguanas, camaleóns, caimáns, xirafas, coalas, vermes, ácaros…), e como unhas e a outra se mimetizan entre elas». Rematou Iolanda Zúñiga o seu discurso potente afirmando que «para Fran Alonso o real non é máis co réxime da rutina».

Onte 1846: Presentación de “4_xinetes” en Vigo

/en , , , , , /por

Nin sequera a eliminatoria europea do Celta disuadiu onte aos seguidores de Anxo Fariña que acudimos á presentación de 4_xinetes a súa máis recente novela, publicada simultaneamente en galego por Xerais e en castelán por Anaya Infantil y Juvenil. Foi a editora de Xerais Anaír Rodríguez quen glosou unha obra que cualificou de “fantástica e para todas as idades”. Comezou Anaír lembrando o currículum de Anxo Fariña, “escritor e ilustrador das súas propias historias e series”. “Hai dez anos publicou o primeiro libro da serie os Megatoxos, catro rapaces na procura de cura para a súa mutación, a piques Xerais de publicar a súa sexta entrega. Máis tarde obtivo o Premio Merlín de literatura infantil por A chave da Atlántida, onde continuaba mesturando mitoloxía e aventura. Máis recentemente aborda obras nos límites imprecisos da narración de persoas adultas, o que internacionalmente se coñece como xénero de Young Fiction, historias que ofrecen diversos niveis de lectura en función da idade e madurez dos lectores e lectoras. Aí encadranse Horizonte de sucesos, unha historia perturbadora que fai reflexionar sobre os riscos de menores internados, e 4_xinetes, a novela que hoxe presentamos.”

XG00270701Anaír Rodríguez recomentou 4_xinetes a todos os afeccionados á ciencia ficción e ás distopías con tintes sociais. “Catro protagonistas, dous rapaces e dúas rapazas de diversos puntos do planeta, catro xinetes do apocalipse que non se coñecen e que se comparten o feito de ser usuarios da rede social Mysoul e de atoparse no zigurat de M-Babilon, enfróntase a difíciles dilemas. A descrición moi coidada dos ambientes permite descubrir as diversas pezas da historia e dos poderes que se agochan detrás dos catro xinetes. Mais sobre todo os grandes dilemas morais aos que deben enfrontarse: o valor da propia vida, os límites da liberdade persoal, a lexitimidade do uso da violencia ou a morte como final e principio da vida, entre outros”. “Estamos diante, tamén, dunha novela espello, xa que nesa realidade futurista atopamos moitas características da sociedade actual, tecnolóxica, globalizada e gobernada por poderes intanxibles, persoas moi conectadas que expresan o seu desacougo”.

Onte 1845: Xerais Básicos Ciencia

/en , , , , , , , /por

Basicos_Ciencia_14-03-2017

Quedamos moi satisfeitos da roda de prensa na que onte presentamos en Compostela a colección Xerais Básicos Ciencia. Tras dous anos de traballo con Miguel Vázquez Freire, director da colección, publicamos os tres primeiros títulos nos que expresamos a nosa intención de contribuír ao desenvolvmento dun catálogo de divulgación científica en galego, ampliando os límites temáticos do noso espazo editorial e dos seus públicos. Unha colección de ciencia, concibida como sinalou Xurxo Mariño, autor de Terra. Ciencia, aventuras e sorpresas dunha viaxe arredor do mundo, como unha competencia necesaria para sermos cidadáns, para comprender e actuar criticamente na nosa sociedade. Sabemos que a comunicación científica non é un divertimento, é unha contido comunicacional imprescindible. Como tamén que a ciencia forma parte da cultura e a comunidade científica é un compoñente esencial do noso tecido cultural. Unha colección, como salientou Miguel Vázquez Freire, que pretende refutar o prexuízo tan instalado de que o galego non é unha lingua idónea para transmitir os contidos científicos, superando así a asimetría existente na cultura galega entre a cultura humanística e a científica. Superar ese déficit é unha reto para os responsables da colección e tamén para a propia comunidade científica galega a que convidamos a participar no noso proxecto. Na presentación da colección Daniel Soutullo, autor do primeiro título, Historia do ADN. 40 anos de revolución biotecnolóxica, insistiu na necesidade de contar con libros impresos de divulgación científica, mesmo a pesar da facilidade de acceder a eses contidos en internet, asumindo o reto de expresalos con amenidade sen empobrecer a información. Idea que reiterou Antom Labranha, autor de Universo matemático. Das ideas e das técnicas, que subliñou a influencia das matemáticas na vida cotián, escrita toda ela nesa linguaxe, tanto nas cuestións tanxibles como nas filosóficas.

Onte 1844: James Rhodes en Compostela

/en , , /por

rhodes_compostela_09-03-2016

«Boas noites, galegos», foron as primeiras palabras que James Rhodes pronunciou no seu concerto de onte no Pazo de Congresos de Compostela, ás que seguiron as súas desculpas polo Brexit e a súa declaración de animadversión a Donald Trump. Un adianto do que sería o ton dun concerto onde o londiniense trufou as súas interpretacións virtuosas de fragmentos de Bach (marabilloso o adagio do concerto número 3), Beethoven e Chopin coas súas intervencións orais nas que reivindicou o papel da música como salvadora das vidas e a posibilidade de que todas as persoas con vontade puidésemos ser pianistas, Antes da apoteose ritual das catro derradeiras pezas, foi a interpretación de «Chaconne», a peza de Bach, o momento máis intenso dun concerto cuxa escenografía e pulsión respondía máis ás convencións do pop cas da música clásica.

O pianista, autor de dous libros de éxito, o famoso Instrumental. Memorias de música, medicina e locura e o máis recente Toca el piano: interpreta a Bach en seis semanas, demostrou que na cultura contemporánea as expresións do creador son cada vez máis híbridas  e transversais. Un pianista clásico en vaqueiros e camiseta negra, reivindicando en Compostela a Chopin, interpretando a Bach e Beethoven, monologando en inglés diante dun milleiro de galegos, asinando despois centos (si centos) de exemplares da súa autobiografía publicada en castelán, onde dá conta dos abusos sufridos na infanciaa, deume moito que pensar na viaxe de regreso a Vigo.

Grazas a Ángeles Feijoo pola foto.