Onte 1713: A importancia dos detalles

/en , , , , , /por

As_horas_roubadas_Libraria_paz_30-06-2016

Manel Loureiro presentou onte As horas roubadas de María Solar na Libraría Paz de Pontevedra. O escritor pontevedrés, cuxas novelas están publicadas en trinta países, confesou que moito gozara lendo nunha “novela que coida moito os detalles, esas cuestións que dan cor ás narracións e son capaces de atrapar ao lector”. O autor de Fulgor salientou, despois, que “María Solar consigue trasladar a súa historia a un momento moi recoñecible, o de finais dos anos setenta, aquel dos sofás de escai e das televisións de cornos, o que constitúe un risco importante, xa que un pasado recoñecible e cercano convida ao lector a xogar coa súa memoria”. Rematou convidando de forma entusiasta á lectura d´As horas roubadas e abeizoando a autora pola súa capacidade por crear personaxes tan recoñecibles e, sobre todo, por ofrecer unha boa historia, o máis importante en calquera novela”.

Onte 1705: Feira do Libro de Redondela

/en , , , , , /por

María_solar_redondela_18-06-2016

Acompañei onte a María Solar na presentación d’ As horas roubadas na Feira do Libro de Redondela. Gustoume a ubicación da feira na Alameda, entre a casa do concello e a estatua de Castelao, un espazo ideal para crear unha tradición de visibilización do libro e da lectura na vila dos Viadutos. Gustoume o esforzo por dedicar esta primeira edición á literatura galega escrita por mulleres, convidando á escrtiora María Xosé Queizán como pregoeira. Como me gustou o apoio intenso á feira que achegou a biblioteca pública, unha das máis dinámicas do noso país, con numerosas actividades de animación para públicos diversos. Bos alicerces, sen dúbida, para facer medrar este espazo público para o libro e a lectura nunha cidade con tradición no apoio á creación literaria galega, sexa pola creación e renacemento do Premio Blanco Amor de novela ou polo veterano concurso Os Viadutos de narrativa para menores de trinta e cinco anos. A refundación das feiras do libro de Galicia pasa pola consolidación dun novo circuíto de feiras de fin de semana (de xoves a domingo) en localidades como Redondela, Ribeira, Cangas, Rianxo, Viveiro, Ribadeo, Monforte, Lalín, Carballiño, O Barco… Feiras ás que cómpre apoiar cunha programación literaria potente. Hai futuro para estas feiras.

Onte 1704: Ferrín e a paisaxe

/en , , , , , , , /por

Na anotación de onte non tivemos tempopara recoller a referencia que merece a intervención de X.L. Méndez Ferrín na presentación do Atlas arqueolóxico da paisaxe galega. Apenas vinte minutos maxistrais nos que o autor de Estirpe debullou o papel da paisaxe na cultura galega. Comezou sinalando que «este libro é coral moi afinado, orfeóinico, fálase de moitas cousas a diversas voces». Confesou, despois, que «a paisaxe é algo co que convivimos toda a miña xeración, grazas a que recibimos clase de Otero Pedrayo». «Case ningún dos poetas e filósofos da miña época deixaron de reflexionar sobre a paisaxe, parte constituínte e imprescindible do nacionalismo galego». «Paisaxe é unha palabra francesa de orixe latina, pagus, aldea, lugar onde viven e traballan os seres humanos. Paisaxe, pois, non é sinónimo de espazo natural. A paisaxe está máis preto de nós do que pensamos. A paisaxe está relacionada coa pintura, poesía e literatura. É un lugar onde acontece un feito, mais co Romanticismo convértese en algo en si mesmo. Hai un suxeito que contempla e interpreta o mundo que está fóra, intervindo sobre el, escribindo, pìntando, compoñendo música.»

«Dende o século XVIII, a natureza, así, está intervida polo artista. Mais na paisaxe romántica hai moitas ruínas, fonte de melancolía romántica, como tamén de megalitos e túmulos, que teñen que ver tamén co espírito romántico». Ferrín referiuse despois a teoría da paisaxe de Otero Pedrayo, «estremadamente semellante a que se desenvolve neste Atlas arqueolóxico da paisaxe galega. Para Pedrayo a paisaxe é o corazón dunha xeografía toda profanada polo home. A paisaxe é para el a natureza intervida, posta en valor polo ser humano. A paisaxe feita coa súas mans e coa súa suor polos paisanos. A dialéctica coa natureza é un dos aspectos esenciais da construción do home.»

Continuou Ferrín sinalando que «entender a paisaxe como a entenden os autores deste atlas é a forma de entender o noso entorno de xeito que lectura do noso pasado nos prepare para o que pode ser o noso futuro. Esta é a arqueoloxía do noso tempo. Estes autores están na vangarda deixando atrás outras formas de facer arqueoloxía e facer paisaxe.» «O que nos ofrece este libro é unha fonte de reflexión, unha incitación a comprender o noso entorno. O gran complexo agrario está presente na paisaxe que é unha magnífica escola de intervención.» Rematou Ferrín referíndose ao título de “atlas”, que moi ben lle acae a unha «obra que ofrece un novo mapa cognitivo, xa que nesta obra hai un elemento teórico profundo, mais tamén un elemento plástico que nos axuda a comprender enigmas comos os dos petroglifos ou o do hórreo e as súas múltiples variantes.»

Onte 1703: “Atlas arqueolóxico da paisaxe galega”

/en , , , /por

Presentación_Atlas_Arqueoloxico_Vigo_16-06-2016

Máis que interesante resultou onte a presentación na Casa do Libro de Vigo do Atlas arqueolóxico da paisaxe galega, obra colectiva na que participan vinte e un investigadores do Instituto de Ciencias do Patrimonio (INCIPIT) do CSIC. Un deses libros de edición moi complexa e custosa que enriquecen o noso catálogo, tanto pola súa calidade e interese bibliográficos como polo súa contribución aos debates historiográficos e políticos arredor do tema do territorio. Un deses libros que axuda a comprendermos, a coñecermos e a saberemos máis do noso pasado para proxectarmos o futuro.

XG00226301Felipe Criado, director do INCIPIT, salientou que o libro reflicte máis de vinte anos de traballo de xente moi distinta que comparte a paisaxe como problema de investigación arqueolóxica. “A paisaxe entendida como un produto humano que reflicte a cultura que comparten os seres humanos. Cada sociedade comparte unha paisaxe que reflicte o mundo nese momento. Os seres humanos viviron construíndo a paisaxe que reflicte os distintos momentos nos que viviron”. Continuou Criado sinalando que “a través desta concepción é posible reconstruír as paisaxes de cada sociedade, que nunca desaparecen de todo. A paisaxe é sempre un palimpsesto conformado polas pegadas das paisaxes anteriores, como pretende reflectir a cuberta do libro cunha foto área da comarca da Barbanza”. En definitiva, “con este libro pretendemos facer un chamamento a que contorna é un produto da relación dos seres humanos coa nautreza, a paisaxe galega é unha contrución dos galegos”,

Pola súa banda, César Parcero, un dos coeditores, referiuse a estrutura da obra, salientando as catro tipo de paisaxes arqueolóxicas identificadas: a Monumental, propia do Neolítico, de mámoas e tumbas; a Dividida, das idades do Cobre e Bronce, cando se produciu a parcelación e a fixación da poboación á terra; a Fortificada, do período castrexo, caracterizada pola existencia de castros fortificados; e a Tradicional, que comeza no período romano e esténdese ao medieval, onde aparecen agras, aldeas e cultivos característicos da paisaxe galega. Parcero explicou a razón de ser do título, “somos conscientes de que esta obra non se trata dun atlas tradicional nin polo seu formato nin pola súa cartografía, mais utilizamos a palabra ‘atlas’ de forma metafórica, coa intención de facer fincapé na idea de espazo e na dunha nova construción do coñecemento histórico”. Por último, Parcero rematou salientando que “o libro non é un manifesto, pero tenta facer explícitas as preguntas que o pasado pode fornecernos”.

Onte 1700: Chapeu, Tatán!

/en , , /por

Chapeu_tatanFoi no Culturgal pasado cando Eduardo R. Cunha «Tatán», o veterano fundador de Tanxarina, presentou Chapeu, o seu primeiro disco como cantante en solitario, unha desas marabillas da inesgotable e sorprendente música galega que tanto nos prace. Unha ducia de cancións, a maior parte sobre poemas do choqueiro, outras tantas historias sobre o mundo da escena onde leva traballando case tres décadas. Cancións que visitan o jazz, o blues ou a canción melódica tradicional, algunhas memorables como  o fado «Branca» (unha obra mestra), «Veludo e algodón» ou «Amores por terra», unha habaneira desas que tanto gustan en Redondela, todas auténticas marabillas onde a voz rota e serena de Tatán destila puro swing, un tsunami de tenrura, emoción e retranca. A produción musical de Pablo Vidal é moi coidada, ao que axuda a presenza de numerosos amigos que arroupan ao redondelán nesta magnífica estrea. Recomendo moi vivamente este cedé, Chapeu, Tatán!

Onte 1698: Nos camiños

/en , , , , , , , /por

Clubs_de_lectura_10_06_2016_01

Nos últimos tres días andei os camiños do país de aquí para acolá apoiando varias presentacións e recepcións de premios de libros da editorial, nese labor imprescindible dos editores de contribuír a facer máis visibles as nosas novidades e catálogos. En todos estes actos percibín unha inequívoca intencón de actualización dos formatos dete tipo de actos e do seu eco nas redes.

Na cata literaria, celebrada no Museo Interactivo de Historia Lugo, onde presentamos no serán do xoves Tempo de bebidas isotónicas e fast-food de Álex Alonso, foron o viño e as tapas, servidos antes do inicio do acto literario, o engado para un público tan numeroso como atento. No caso da presentación de Galería de saldos, o libro co que debuta Diego Giráldez, celebrado o venres no Círculo Recreativo Cultural do Porriño, na que participaron 200 persoas, foi a actuación do croner Tony Lomba a que pechou un acontecemento inesquecible. Como tamén o foi no serán do sábado a celebrada no Ateneo Valle Inclán de Ribeira, onde se presentou As horas roubadas de María Solar, outro acto magnífico pechado con tres cancións a capela de Javi Maneiro, o cantante de Herdeiros da Crus.

Sabemos que a fusión da literatura coa gastronomía ou coa música, como os itinerarios e viaxes literarias, como o protagonismo dos lectores e lectoras nos clubes de lectura, contribúnen de forma decisiva á presenza do libro galego na axenda pública. Nesta semana seguiremos nos nosos camiños con novos actos de Xerais en Ourense, Vila de Cruces, Santiago, Vigo, Ribeira e na Feira do libro, que por vez primeira chega a Redondela.

Onte 1696: «O espello do mundo» de Ramón Nicolás

/en , , , , , , /por

XG00246501Coincidindo coa súa súa chegada ás librarías, publicamos onte na rede o booktrailer d’ O espello do mundo, a novela coa que se estrea en «Xerais Narrativa» Ramón Nicolás. Tempo haberá de deternos nunha obra con feitío de novela histórica, enraizada no cenobio feminino de San Pedro de Ramirás, cuxa abadesa, Ona Guiomar Méndez, mantén unha apaixonante e inédita relación epistolar coa famosa Hildegarda von Bingen. Incorporando diversos materiais textuais de carácter documental (dende receitas a detalladas descricións botánicas), que ás veces son apenas fíos ficcionais, O espello do mundo reconstrúe con inusual alento narrativo unha época, o século XII, aínda esvaecida da historia de Galicia. O protagonismo destas dúas mulleres extraordinarias, rebeldes no seu tempo, ilumina as páxinas desta indagación tan reveladora. A novela presentarase o venres 1 de xullo na Feira do Libro de Vigo, data na que o autor estará acompañado polo medievalista José Yuste Frías, a escritora Marga Doval e o editor Fran Alonso.

Onte 1692: “Galería de saldos”, booktrailer interactivo

/en , , , , , , , /por

XG00255001Entusiasmoume o booktrailer de Galería saldos, o libro de relatos co que Diego Giráldez debuta en Xerais Narrativa. O espectacular traballo, dirixido por Antón Veiga e realizado por Mon Moares, leva este tipo de pezas audiovisuais, destinadas a contribuír a facer máis visible o libro e compartir as lecturas, ao territorio da interactividade e a realidade virtual, que aínda non fora explorado polos produtos literarios en galego. Un booktrailer interactivo que coa axuda do rato ou movendo o móbil ou a taboíña permite percorrer virtualmente, nunha experiencia de 360 graos, unha galería de arte na que se pode visitar e descubrir as ilustracións de Iago Sánchez Losada, que interpretan e reinventan as obras de arte que deron pé a cada un dos relatos do libro de Giráldez, enmarcados na memorable portada creada por  Antonio Seijas. Un traballo presentado no festival Cans, que por vez primeira dedicou un espazo a este tipo de obras, cuxa peza pioneira, Os libros arden mal, publicou Xerais en decembro de 2006.

Onte 1689: Xerais Básicos Ciencia

/en , , , , , /por

XG00252601Entre os lanzamentos de Xerais desta primavera destaca Historia do ADN. 40 anos de revolución biotecnolóxica de Daniel Soutullo, coa que abrimos Xerais Básicos Ciencia, unha colección de divulgación científica en galego dirixida por Miguel Vázquerz Freire. Unha serie concibida para dirixirse a un público amplo e curioso, non especializado en temas científicos, así como para servir de material de consulta e lectura nas bibliotecas do ensino secundario. Unha proposta, que cremos novidosa no entorno editorial galego, onde apenas se editan libros de ciencia e tecnoloxía. Unha aposta, tamén, pola divulgación como forma de coñecemento e polo emprego do galego para abordar estas materias que nalgúns casos, como os da Física, Química e Matemáticas, foron expulsadas do sistema educativo tras o Decreto de Plurilingüismo. Xaora, están en preparación O libro do ceo de Irene Baspino, Óscar Blanco e Óscar Sánchez, Terra. Viaxe arredor do mundo dun divulgador científico de Xurxo Mariño e Universo matemático de Antom Labranha.

Onte 1688: «A comercialización da saúde»

/en , , , , /por

capa-hospital-valida1Había tempo que non lía un libro denuncia tan impactante como o coordinado por Pablo Vaamonde A comercialización da saúde. O hospital Álvaro Cunqueiro: a grande estafa (Laiovento, 2016). Unha compilación de traballos e argumentos que desvelan a estratexia privatizadora da sanidade do PP e o protagonismo de Alberto Núñez Feijoo nesta operación na que se moven cifran millonarias. A hipoteca que supón para a Facenda Galega este modelo, tanto polo canon do HAC (70 millóns de euros anuais), de Povisa (75 millóns), como dunha longa nómina de servizos privatizados, non vai ser doada de desmontar. Xaora, especial importancia ten no libro o a «Denuncia ante a Comisión Europea, presentada por Antón Beiras Cal, en representación da Asociación Galega para a Defensa da Sanidade Pública», unha peza xurídica maxistral na que se resume e denuncia esta estratexia que convertiu a saúde de todos nun formidable negocio para uns poucos. Un libro moi recomendable.