Penúltimos

/en /por
Hai case dez días reflexionabamos sobre os datos do Ministerio de Cultura que amosaban os nosos índices baixísimos de consumo de produtos culturais e, mais especificamente, de libros en galego. Hoxe chega outra noticia contundente: Galicia foi, durante o último trimestre de 2005, a penúltima comunidade autónoma en índices de lectura e consumo de libros. Só o 49% dos galegos considéranse lectores (0 51% afirma que nunca le un libro), cifras que amosan a nosa indixencia lectora, sitúándonos a case dez puntos de Cataluña e Euskadi e, moito máis lonxe, da Comunidade de Madrid, onde o 68% da poboación declárase lectora.
É incuestionable que en cuestión de lectura o cambio non chegou a Galicia e seguimos recuando (non esquezamos que hai anos case chegamos a estar na metade da táboa). Unha realidade que pretende modificar o Plan de lectura en elaboración (onte tivemos unha nova reunión da comisión redactora). Elevar o índice de lectura da cidadanía, fomentar a lectura con especial atención de lectura en galego, mellorar a presenza social do libro e a lectura e favorecer a formación dos mediadores da lectura son os catro grandes obxectivos deste plan que pretende, tras a aprobación da Lei do libro e a lectura antes do verán, iniciar unha grande mobilización social (a famosa “insubmisión lectora”).
Creo que mais que lamentarse seguido e verse ao embigo nos interminables debates cainitas sobre o estado do noso sector editorial (onde hai xente que manexa sen pudor moitas falsidades), o primeiro reto do sector do libro é o de promover o beneficioso hábito da lectura na sociedade galega. O demais é seguir dándolle voltas a un muíño que non move vento ningún.

11 consellos para contaxiar o pracer de ler

/en /por

Onte na comisión de traballo da Mesa polo Libro e a Lectura, que está elaborando o Plan de Lectura, debatimos diversas medidas destinadas a fomentar a lectura. O aumento dos índices lectores da poboación galega (hoxe déronse a coñecer os datos do último barómetro lector); a promoción e valoración da lingua, literatura e culturas nosas; o recoñecemento do papel dos mediadores e a súa formación; a visibilidade do libro e o favorecemento da súa consideración social na sociedade son algunhas da liñas estratéxicas sobre as que estivemos traballando e sobre ás que o continuaremos facendo no vindeiro mes.
Ao fío destas preocupacións, hoxe descubrín (outra vez vía Txetxu) o blog de Batichica, unha bibliotecaria mexicana que recolle magníficos textos sobre algunhas das nosas preocupacións (velaí a comuñón secreta da irmandade de lectores). Especial interese teñen estes once consellos para contaxiar o pracer de ler de Luis Olivera e a súa versión do decálogo do bo bibliotecario (ou a versión de Catuxa) de Umberto Eco. Recomendo a lectura destes enlaces preciosos dos que se poden tirar moi boas ideas para traballar sobre o plan de lectura galego.

Ilímita

/en /por

Grazas a Alcameh coñezo (con moito retraso) Ilímita, a páxina do Plan Iberoaméricano de Lectura.
Fedellando neste web, interesoume o documento sobre o Mapa de lectura en Iberoamérica e o libro (pode baixarse) onde se analizan os diversos plans de lectura en marcha de diversos países como Fome do livro ou Hacia un pais de lectores. Boas pistas para estudar, agora que estamos no proceso de revisión do noso Plan de Lectura.

Indixestión editorial, indixencia lectora

/en , , , /por
No artigo da semana, a raíz da tramitación do anteproxecto da Lei do libro e da lectura, amplío a reflexión que fixera estes días sobre a conspiración lectora.

Conspiración lectora

/en /por

Despois da entrevista da tarde de onte coa Conselleira de Educuación e da reunión da comisión da Mesa polo Libro da mañá de hoxe, onde abordamos os criterios de modificación do texto do plan da lectura, non teño dúbida do certeiro da análise de Rogelio Blanco: en Galicia tamén padecemos a doenza da indixestión editorial e da indixencia lectora (grazas, Juan polo oportuno enlace).
É decepcionante que boa parte do traballo dos editores galegos consista en acudir a San Caetano, unha e outra vez, para disertar alí sobre a importancia que para o benestar e o futuro da sociedade galega supón contar cunha sólida base de lectores, convertir a lectura no núcleo e no ADN da educación ou para reiterar enfaticamente o interese para o país de contar cun sector editorial viable empresarialmente. Sempre saio deses despachos e salas de xuntas coa mesma sensación: somos acollidos polos responsables do goberno con moi boas palabras e intencións, aínda que, se aos feitos nos remitimos, sendo moi escasamente valorados. É moi triste ter que recoñecer que despois de case catro meses da toma de posesión do goberno bipartito, os ventos do cambio e do tempo novo prometido aínda non chegasen para apoiar, sequera diplomaticamente ou con algunha medida efectiva de compromiso, o sector do libro en Galicia.
No seu último libro, José Antonio Marina e María de la Válgoma propoñen poñer en marcha unha conspiración lectora (lese coma unha noveliña marabillosa) do conxunto da sociedade. Participar activamente na organización desta conspiración da sociedade civil semella a única revolución posible, a menos que os editores pretendamos deixarnos morrer languidamente no conformismo que se nos propón.

Profesorado e lectura

/en , /por
No artigo da semana propoño que a lectura e a dignificación do profesorado sexan considerados eixos principais do debate sobre a Lei Orgánica de Educación.

Utilidade social da lectura

/en /por
Traduzo unha frase de Alberto Manguel que deixa nun comentario agarimoso Txetxu Barandiarán:

  • Creo que non existe unha forma eficaz de difundir a lectura que non pase pola conciencia da súa utilidade social; os políticos terían que explicar qué libros len para tomar as súas decisións. (Alberto Manguel; La Vanguardia, 29-04-2004)

Syntagma 1

/en /por
Recibín hoxe o primeiro número de Syntagma, a revista anual multilingüe do Instituto de Historia del Libro y de la Lectura. O deseño da portada e interiores de Alberto Corazón é soberbio, unha auténtica alfaia da arte da edición e exemplo paradigmático da disposición da maqueta segundo a composición áurea.
Interesoume a monografía sobre os dous sistemas editoriais canadianos, o francés e o inglés. Mágoa que non se poida consultar na rede.

A cruz da lectura

/en /por
Vía Libro de notas leo un interesante artigo de Javier Aranda Luna sobre a lectura en México. Propón un debate de interese para nós: aumentar a dotación bibliotecaria pública vai supoñer unha mellora dos índices de lectura? Confrontando os índices de lectura de Xapón (91% da poboación) e de Alemaña (60%) cos de México (aínda moi inferiores aos nosos) conclúe preguntándose se isto non se deberá á que a herdanza católica de non ler estará causando estragos. Un debate suxestivo: cales son as razóns profundas dos nosos baixos índices de lectura?

Len os políticos?

/en /por
Náufrago propón un debate entre os tres candidatos sobre literatura. Confesa que é unha fantasía electoral. Eu entendo que é unha proposta tan oportuna como necesaria. Se o actual presidente e Touriño accedesen a celebralo (Quin, afortunadamente é o único que comparece), sería unha proposta moi clarificadora sobre quen é quen.
Teño o convencemento de que os políticos que non leron na súa vida un cento de novelas (canto menos cinco por ano, a media dun lector avezado) e medio cento de poemarios dos imprescindibles dificilmente van ser capaces de ofrecer e comunicar con verosimilitude un imaxinario ilusionante aos seus electores (diso trata a política, de propoñer esperanza e consolo, moito máis ca de xestionar un orzamento).
Neste campaña non se fala apenas de cultura nin de libros (a non ser para prometer a gratuidade dos de texto) nin, sequera, se enuncian promesas de caixón como aumentar a dotación bibliotecaria pública por habitante (estamos moi por baixo da media recomendada pola UNESCO) ou investir un euro anual por habitante na promoción da lectura.
Creo que non se fai, por que, con honrosas excepcións, a maioría abrumadora dos candidatos e candidatas len moi pouco ou, sinxelamente, nunca o fan (cal será a última novela galega que leron Méndez ou Alberto?). A cultura en Galicia continúa sendo para a maior parte dos políticos un adorno de culturetas nacionalistas, cando, non é novidade ningunha, que na actual sociedade da información está chamada a converterse nun sector económico estratéxico.
Gostaría coñecer cal é o programa dos tres candidatos sobre a industria cultural e a sociedade da información en Galicia (refírome ao que din nos mitins, non ao que escribiron os especialistas do ramo nos tochos). Sería moi clarificador sobre cal é a súa aposta auténtica polo futuro.