U-lo problema da biblioteca de Navia?

Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo para reiterar a reclamación dunha biblioteca para Navia:

Lin no xornal dixital do concello de Vigo (xornal.vigo.org) que o alcalde avanzou que «a nova biblioteca de Navia abrirá as súas portas con 200 postos de lectura, que dispoñen de conexión wifi, ampliables se existise demanda». Unha noticia chocante xa que este novo equipamento socio-comunitario para unha cidade recente de máis de dez mil habitantes de poboación moi nova non pode ser considerado como «biblioteca», xa que carece de acceso a contidos bibliotecarios, sexan libros impresos e dixitais, nin conta tampouco con ordenadores de uso público nin cunha programación estable de fomento da lectura. Esta confortable sala de lectura sen libros e sen persoal bibliotecario non satisfai as necesidades lectoras reclamadas pola veciñanza de Navia.

Como sucedera coa procura dun terreo municipal onde construír a Biblioteca do Estado, asunto que despois dunha década de ires e falares parece resolto na zona do Chouzo, o fracaso de Navia é outro capítulo desa estraña relación que Vigo mantén coa noción de biblioteca pública, concibida universalmente como a institución cultural primeira de cada comunidade local e cerna de todas as políticas interxeracionais de lectura. Ademais de expresar a decepción que provoca a perda da oportunidade de contar por fin cunha segunda biblioteca municipal, de características semellantes á Xosé Neira Vilas do Calvario (a terceira sería a prevista en Teis), é inevitable preguntarse se os responsables do concello pretenden con esta sala de estudo atenuar o déficit bibliotecario endémico, que sitúa a Vigo na cola das estatísticas nesta materia.

Como tamén cómpre salientar, a pesar de que coñecemos o actual proceso de mudanza do concepto de biblioteca provocada pola hibridación dixital dos soportes da lectura, que non existen precedentes de bibliotecas públicas sen libros impresos e dixitais, sen revistas, sen xornais, sen computadoras e, sobre todo, sen servizos e sen persoal bibliotecario técnico que facilite á cidadanía de todas as idades e de todas as condicións o acceso en igualdade á información e á creación literaria. Velaí a cerna desta inacabable polémica sobre cal debe ser o futuro das bibliotecas públicas en Vigo.

Sabendo que hoxe Vigo, unha cidade de 300.000 habitantes, conta cunha biblioteca central (de xestión autonómica) e outra de proximidade (de xestión municipal), abonda consultar as pautas de INTAMEL (Asociación Internacional de Bibliotecas de cidades metropolitanas) ou da IFLA (Asociación Internacional de Bibliotecarios) para reclamar a creación en Vigo doutras cinco bibliotecas municipais. Criterio presente tamén na Lei 5/2012 de bibliotecas de Galicia que no seu artigo 15 establece que os concellos de mais de 20.000 habitantes deberán prestar o servizo bibliotecario de lectura pública de forma descentralizada por medio de bibliotecas de proximidade. Modelo que desenvolveu con grande éxito o concello da Coruña (244.850 habitantes) que conta cunha rede de dez bibliotecas municipais, creada polo alcaldía de Francisco Vázquez, cun orzamento anual arredor dos 2,5 millóns de euros, ademais da Biblioteca Pública da Coruña Miguel González Garcés de xestión autonómica. Modelo desenvolto tamén polos concellos de Xixón (271.843 habitantes), que conta cunha central e 11 bibliotecas de proximidade, L’ Hospitalet (261.068 habitantes), cunha central e 7 de proximidade ou Vitoria-Gasteiz (249.176 habitantes), cunha central e 12 bibliotecas de barrio.

O atraso de Vigo para desenvolver un modelo bibliotecario equiparable en extensión e calidade o destas catro cidades de poboación inferior á viguesa non ten que ver nin cunha capacidade financeira superior dos seus concellos (con orzamentos inferiores ao de Vigo) nin tampouco que puidesen recibir maiores axudas por parte das súas respectivas CC.AA. O fracaso de Vigo obedece nin máis nin menos ao escaso valor que as diversas corporacións outorgaron ás bibliotecas e ás políticas públicas de fomento da lectura.

O custe do funcionamento anual dunha biblioteca pública como a Xosé Neira Vilas, modélica nas súas actividades de fomento da lectura e no servizo aos seus máis de 16.000 socios e socias, excluídos os gastos de limpeza, seguridade e mantemento, supón 256.499,56 € do orzamento do concello. Se a nova sala de lectura de Navia ten previsto un custe anual de funcionamento de 80.000 €, é factible que entre os 257 millóns de euros dos seus ingresos o concello de Vigo destinase apenas 200.000 € para que en Navia funcionase de marabilla unha biblioteca con libros impresos e dixitais, con persoal técnico bibliotecario e servizos dinámicos de fomento da lectura e de acceso á información. Boten contas, apenas o 0,07% do orzamento anual do concello. U-lo problema da biblioteca de Navia?