Colmeiro no Marco
Dediquei o artigo da semana en Faro de Vigo á exposición de Colmeiro no Marco comisariada por Carlos L. Bernárdez:
O pintor Manuel Colmeiro conta nunha entrevista que lle fixo Carlos G. Reigosa que cando chegou a Vigo en xuño de 1926 procedente de Bos Aires quedara moi impresionado: «Carai, Vigo é azul». Unha lembranza perdurable de quen regresa con vinte e cinco anos, despois de ter emigrado aos 12 á capital arxentina para reunirse cos seus pais, e recoñece que quedou impresionado pola primeira cidade do seu país nun día de primavera. Aquel artista que comezara en Bos Aires a súa formación autodidacta como pintor de bodegóns e escenas portuarias, iniciaba con aquela homenaxe ao Vigo que o acolleu unha relación tanto artística como afectiva, xa que despois do seu regreso de París (1986) tivo estudio aberto na rúa Progreso, que compartía coa súa casa de San Fiz de Margaride, en Silleda, onde naceu.
Foi en Vigo, en 1928, na Sala de Faro de Vigo onde Colmeiro fixo a súa primeira exposición, nun ano decisivo para el, cando recibiu a pensión da Deputación de Pontevedra para ampliar os seus estudos en Barcelona, entón a capital artística. Mostra que repetiu en Vigo nos mesmos salóns do Faro en 1935, nun tempo de entusiasmo político e de renovación da vangarda artística. Vigo ao que regresará cos seus cadros Colmeiro en 1957, que exporá na Sala Velázquez, cando xa comezara a súa estadía parisina de catro décadas. Vigo onde Colmeiro terá a súa primeira antolóxica en Galicia (1978), na Nova Sala de Exposicións da Caixa de Aforros. Antolóxica que se ampliará en 1999, ano do seu pasamento, na mostra «Colmeiro a través da súa obra» instalada entre a Casa das Artes e a Sala de Exposicións do Centro Cultural da Caixa de Aforros. Mostras da obra de Colmeiro que continuarán coa da Galería Montenegro (2011), e coas organizadas pola Pinacoteca Fernández del Riego, a primeira en 2012, e a máis recente en 2018, para presentar o Comodato Colmeiro, legado cedido pola familia á cidade, como quixo o propio artista.
Quizais o pintor do século XX máis admirado en Vigo, xunto a Laxeiro e Urbano Lugrís, Manuel Colmeiro volve chamar a atención da cidadanía cunha nova antolóxica aberta no primeiro andar do Marco de Príncipe que comisariada por Carlos L. Bernárdez e baixo o título «Espazos e encadramentos» propón unha lectura moi novidosa da obra do pintor e debuxante de Chapa. Unha ollada cronolóxica sobre os espazos onde desenvolveu a súa obra (Bos Aires, Galicia e París) máis tamén transversal sobre os contextos artísticos nos que participou. Velaí a súa achega aos debates arredor da figuración, que se deu tanto en Europa e América nas décadas de 1920 e 1930; como a súa contribución á formación do Movemento Renovador da Arte Galega, que compartía con Maside, Torres, Laxeiro ou Souto, acuñando a súa interpretación da estética do granito fundindo a tradición galega coas linguaxes vangardistas. Colmeiro foi creador non só dun modelo de pintura, tamén dun repertorio iconográfico orixinal, que someteu a revisión, como as súas famosas panadeiras e moletes, aos que somete aos máis diversos riscos cromáticos, ao longo de case cinco décadas.
Na mostra do Marco descubrimos algunhas pezas do Colmeiro menos coñecido, como os seus debuxos de guerra, realizados no exilio (1937), que lembran a piedades relixiosas, onde denuncia a represión dos paseos fascistas. Coma os seus debuxos e óleos de temática portuaria e a súa representación da dignidade das clases traballadoras (campesiños, xornaleiros, mariñeiros ou mineiros), sen esquecer o achegamento a figura feminina con valor arquetípico, en cadros como «Muller con neno« (1930) ou «Maternidade« (1931). Outro tanto sucede coa súa pintura mural, que concibía como unha lección de humanidade nos espazos públicos ou o seu tratamento da paisaxe que consideraba formaba parte da experiencia vivida e do espazo de querenza, non exenta dunha certa ollada panteísta e dun cromatismo vibrante. Como moi presente está o valor do debuxo que sempre ocupou un lugar importante no traballo de Colmeiro fose vehículo de comunicación coa realidade ou coa súa abstracción.
Coa magnífica exposición de Colmeiro, completada no mesmo andar con outra excelente de Eduardo Gruber, o equipo do Marco dirixido por Miguel Fernández-Cid dá outro impulso á recuperación do proxecto de Museo de Arte Contemporánea co que naceu o Marco en 2002. Unha magnífica nova para un museo afogado economicamente polos conflitos entre administracións, cuxo orzamento soporta hoxe case na súa totalidade o concello de Vigo. Un centro que con todo merecemento debera contar con achegas económicas do resto das administracións, singularmente da Deputación de Pontevedra e da Xunta de Galicia e mesmo dalgún patrocinador privado, como xa aconteceu no seu día. Parabéns ao comisario e aos responsables do museo. Paga a pena non perder este Colmeiro novidoso.