fran_p._lorenzo – Páxina 2

Listado de la etiqueta: fran_p._lorenzo

A Comercial de Príncipe

12 de Maio de 2015/en Artigos, Artigos Faro de Vigo, Librarías, Memoria, Vigo/por bretemas

Dedico o artigo da semana de Faro de Vigo a homenaxear a Papelería Comercial que despois de 98 anos en Príncipe 25 pecha as súas portas o xoves 14 de maio.

O pasado sábado merquei por derradeira vez media ducia de cartuchos de tinta de cores e un par das miñas libretas dun cuarto acartonadas na Papelaría Comercial, que despois de 98 anos en Príncipe 25 pechará as súas portas o 14 de maio. Joaquina («Quinita») Mur, a súa propietaria, non podía agochar a súa tristeza polo peche do decano dos comercios de Príncipe, xunto á xoiaría de R. Fernández. A ruína do edificio que compartía coa xoiaría Rosende e co estudio de Pacheco obrigou a Quinita a botar o cadeado e facer «unha liquidación con cariño» dos centos de artigos de papelaría e varia fantasía dos que ofrece unha mostra nun dos escaparates máis fermosos da nosa rúa do paseo.

Aberta en 1917, pretiño do Café Suízo, a Comercial foi o establecemento no que Luis Lorenzo López entrou a traballar como rapaz dos recados e do que chegaría a ser propietario en 1927 tras mercarllo ao seu xefe por 33.000 pesetas, entón unha fortuna. Especializado en artigos de papelaría e libros escolares, pasou despois a mans do seu fillo que ampliou o negocio aos artigos de entroido, pel e figurinos. En 1995 fíxose cargo a súa dona, Joaquina Mur, que o especializou nos artigos para zurdos, nos xoguetes de madeira de calidade de orixe centroeurpea e noutras fantasías da memoria. A Comercial foi sempre un facho de beleza de espírito clásico no centro de Príncipe. O seu escaparate, en constante renovación, nunca defraudaba, agochaba sempre algunha sorpresa, fosen novos modelos de soldadiños de madeira, réplicas de automóbiles, caixas de música, reloxos de peto, fotos antigas de Vigo, mapas e carteis de vello, algún número atrasado de TBO ou as coleccións de fascículos de Faro de Vigo encadernadas, que aínda se expoñen nestes días derradeiros da súa liquidación.

O peche da Comercial, arruinada polo abandono dun edificio moi ben situado na «milla viguesa de ouro», supón a desaparición da derradeira peza do pequeno comercio tradicional daquel Príncipe dos nosos avós, dos nosos pais e tamén da nosa mocidade. Un Príncipe desaparecido, arrasado pola globalización comercial, do que conservamos apenas a memoria dos nomes dos comercios e algunhas (poucas) fotos en internet das súas fachadas e escaparates.

Quédanos a lembranza da Papelaría Española, a libraría situada no recanto con Velázquez Moreno, fronte ao Mercantil, e da libraría Barrientos nas galerías Durán. Conservamos a pegada dos establecementos de fotografía, o xa citado estudio de Pacheco, o longo escaparate de Foto Club, onde se facían as fotos de carné e as exposicións de fotógrafos amadores, e a tendiña de Foto Mecánicos da familia Bilbatúa, a dos cineastas galegos exilados en México DF. Recordamos a drogaría Sanchón, a pastelaría Las Coloniais, o despachiño de pan de La Madrileña, a carón de Guantes Varadé, o estanco número 1, o escaparte dos esmaltes dos irmáns Hernández e a farmacia Carrascal. Non esquecemos os longos escaparates de Tobarís nas galerías de La Norma nin tampouco os da xoguetaría Moya nin os do Sport, a primeira tenda de deportes e da cerámica de Sargadelos en Vigo. Lembramos as mercerías de La Favorita e Amalia, tamén administración de lotaría, e as tendas de roupa infantil Kadete e a zapataría Chavalín, cuxo escaparate sempre era engaiolante para os picariños. Non esquecimos os almacéns de Alfredo Romero, de Príncipe e de Olmedo nin os tecidos Bravo nin as tendas de Carbajo, a xastrería Esmart, a Camisería Industrial e a boutique Karina. Recordamos os escaparates de La Ideal, Barros e Mapusela e as zapatarías de Segarra, Miami, Bar, Cruces e El calzado español. Como é imposible esquecer a cafetaría Flamingo, onde tocaban conxuntos, nin as máis recentes (tamén desaparecidas) Nea e Lorena. Hoxe apenas nomes que se confunden (polo que pido desculpas polos esquezos e erros) nas nosas memorias, luces dunha cidade cosmopolita e aberta, mais incapaz de manter a continuidade necesaria para moitos dos seus proxectos.

O peche da Comercial supón a despersonalización total da rúa do Príncipe, a súa transformación en rúa comercial insípida, semellante á de calquera outra cidade da nosa contorna, onde se suceden sen sorpresa as franquicias e tendas das cadeas internacionais que hoxe monopolizan o comercio minorista. A humanización das cidades non se consegue só pola modernización do seu viario e por facilitar a mobilidade da súa veciñanza. Requírese, ademais, a existencia de referentes de continuidade interxeracional que, como sinala o escritor Fran P. Lorenzo, autor doutra gran novela viguesa Cabalos e lobos (Xerais 2015), sexan capaces de vencellar o histórico co íntimo, de facilitar a integración dos cidadáns coa súa cidade. O peche da Comercial de Príncipe arríncanos unha peza que incorporamos decontado ás páxinas voluminosas do Vigo da memoria.

Onte 1310: Premio Blanco Amor en Redondela

30 de Abril de 2015/en Autores, Cultura, Narrativa, Novidades, Onte, Presentacións, Xerais/por bretemas

Presentamos onte en Redondela Cabalos e lobos, a novela de Fran P. Lorenzo gañadora da XXXII edición do Premio Blanco Amor. Nesta ocasión Fran utilizou os catro booktrailers que preparou Mónica Ares para enfiar a súa intervención sobre unha novela na que confesou pretendeu mesturar tres planos, «o histórico, o íntimo e o espacial.» Xustificou o título como «metáfora do comportamento das persoas en tempos de conflito» e reivindicou a arquitectura de Francisco Castro Represas como «arquitectura patrimonial racionalista.» Nunha das súas referencias a Vigo utilizou unha frase que me pareceu memorable. «Vigo é unha cidade onde todo o mundo garda memoria das súas ofensas.» Na presentación participou tamén Javier Bas, alcalde de Redondela, que insistiu na importancia da iniciativa municipalista do premio Blanco Amor, rescatado polo seu concello o pasado ano 2014, que no actual será convocado pola Deputación de Ourense.

Onte 1309: «Cabalos e lobos» en Compostela

29 de Abril de 2015/en Autores, Memoria, Narrativa, Onte, Presentacións, Promoción do libro, Vigo, Xerais/por bretemas

Foi unha beizón comprobar coma máis dun cento de persoas participaron onte en Compostela na presentación de Cabalos e lobos, a novela de Fran P. Lorenzo. Unha comunidade de lectores e lectoras que seguiu o fío da moi interesante conversa literaria que mantiveron a xornalista Belén Regueira e o autor sobre a novela gañadora do premio Blanco Amor de 2014.

Comezou a conversa arredor da portada do libro, que para o autor «cifra todo o que está novela». «O edificio Albo do arquitecto Francisco Castro Represas, situado entre Urzáiz e Gran Vía, proporciona a estructura, é o epicentro sobre o que fun engadindo historias nas que pretendín facer un resume do século XX en Vigo. Dende que unha familia chega no ano 14 até o estourido urbano, demográfico e industrial posterior. Na novela quixen vencellar o plano histórico co íntimo.» «Co protagonismo do edificio de Gran Vía número 2 pretendín reivindicar a figura do arquitecto racionalista Castro Represas, unha figura hoxe esquecida que deixou a súa pegada tamén en edificacións industriais como a fábrica de Álvarez, hoxe desparecida. A miña novela é un relato arquitectónico, razón pola que incluín un mapa da cidade de Vigo que pode servir de guía para seguir o relato, mais que tamén entendo lle enfade outro valor.»

«A miña intención foi abordar a relación dunha cidade cos seus habitantes. É Vigo, mais podería ser calquera outra cidade. Quixen abordar a cuestión de como habitamos a cidade e como a cidade habítanos a nós.» «No caso de Vigo, nas dúas primeiras décadas do século pasado había unha expectativa sobre o que podería ser a cidade con case un millón de habitantes, que se truncou coa Guerra Civil. Con todo, hai unha renuncia explícita a ser nostálxico.» «Pretendín conectar Vigo con Europa a través dunha familia estranxeira, neste caso unha familia alemá que tiña o seu orixe en Lübeck.»

Regueira interpelou ao autor sobre o título da novela. «Fálase moito da guerra. Creo que non hai nada máis desmoralizante que perder a propia casa, queda un se nada.« «As datas marcan o tapiz da historia relatada. Todo o que acontece está contrastado, como o concerto da Filharmónica de Berlín no ano 44 no García Barbón ou o desembarco do fotógrafo Erich Andres ou como na ría fondeou o Cap Arcona. Pretendín exhumar moita memoria que estaba perdida.»

Na última fase da conversa, Belén e Fran abordaron a caracterización da obra como novela rosa e melodrama, así como os referentes musicais e literarios utilizados polo autor. «Quixen colocar todas as formas de amor no mesmo plano. Na novela fálase do básico, que é o amor. Reivíndicase o melodrama, a novela rosa, como xéneros da literatura popular. Sei que o sistema literario galego ofrece xeralmente cousas moi pudorosas. Aquí fun a tumba aberta, non me gardei nada.» «Entre todas as historias de amor da novela a miña preferida é a de tío Álvaro e Bruno, creo que é unha historia que non estaba narrada.» Rematou Fran confesando que o libro de Luís Pimental Sombra de aire na herba, publicado en Vigo en 1959, tivera un peso simbólico moi importante na novela.

Onte 1288: «Cabalos e lobos» de Fran P. Lorenzo

8 de Abril de 2015/en Autores, Book_trailer, Música, Narrativa, Novidades, Onte, Premios, Promoción do libro, Vídeos, Vigo, Xerais/por bretemas

Fran P. Lorenzo recolleu onte na editorial os primeiros exemplares de Cabalos e lobos, a súa primeira novela, coa que obtivo o premio Blanco Amor 2014. Para acompañar a visualización do libro, que culmina una longa carreira de fondo en solitario, Fran foi publicando no seu blog unha serie de tomas audiovisuais, realizadas e montadas por Mónica Ares, que compoñen un fantástico booktrailer en catro entregas nas que sutileza se recollen temas, músicas e atmosferas da obra. Cabalos e lobos achégase á novela rosa pola súa condición popular e para relatar una historia de amor homosexual nun tempo de silencio e represión. Unha novela que se expresa a través da voz de varias mulleres que dan conta dunha saga familiar que abrangue todo un século. A través de diversas formas contar Fran P. Lorenzo crea e recupera un espazo urbano que determina e condiciona os personaxes, ubicado na cidade de Vigo que, malia as dificultades históricas que vivía, era daquela profundamente cosmopolita.

Na primeira toma soa un lied de Schubert, «Margarida na roca», que ten un protagonismo destacado na trama, sobre as imaxes dos cabalos a trotaren sobre una praia nevada. Unha composición que Fran considera “sublime, no sentido exacto deste termo tan maltratado”.

Na segunda utiliza a secuencia central da película Estate violenta de Valerio Zurlini, para Fran «una mestura perfecta de historia e abandono» no contexto da segunda guerra mundial, escenario presente tamén na súa novela, sexa en Vigo ou en Lübeck, berce da familia protagonista, os Beckmann.

Na terceira, a fotografía que fixo o autor o primeiro de xaneiro de 2015, a lúa de Vigo pousada sobre Gran Vía nº 2, o edificio Albo, que leva a sinatura do arquitecto vigués Francisco Castro Represas, representa a columna vertebral da novela, tamén presente na portada deseñada por Roi Fernández.

Por última, na cuarta, as imaxes evocan as mobilizacións obreiras viguesas de setembro de 1972, sobre a música de «Starman», a canción de David Bowie coa que o autor confesa escribiu algunas páxinas da obra, na que está tan presente a memoria persoal e familiar como a da cidade Vigo dos versos de Helena de Carlos.

Tempo haberá para volver sobre Cabalos e lobos, que chegará ás librarías a partir do 16 de abril e será presentada en Vigo o 24 de abril e en Compostela o 28.

Vigo alemán

18 de Novembro de 2014/en Artigos, Artigos Faro de Vigo, Historia, Narrativa, Xerais/por bretemas

No artigo da semana en Faro de Vigo lembro a pegada que a colonia alemá deixou en Vigo na primeira metade do século XX, ao fío da publicación recente de catro libros.

Catro obras recentes salientan o carácter de Vigo como cidade internacional durante a primeira metade do século XX, con especial importancia durante a Segunda Guerra Mundial. Así o testemuñan dúas das últimas publicacións do Instituto de Estudos Vigueses, “Vigo y su colonia alemana durante la Segunda Guerra Mundial”, o primeiro dos volumes da monumental triloxía na que traballa o historiador Antonio Giráldez Lomba sobre Vigo e a Segunda Guerra Mundial, e “Vía Vigo. El Cable Inglés. El Cable Alemán” de José Ramón Cabanelas, nas que se pon en evidencia a importancia da colonia alemá en Vigo e o seu papel na industrialización da cidade e no desenvolvemento do comercio marítimo e comunicación transoceánica.

Como así tamén recollen esta dimensión cosmopolita dúas obras literarias en lingua galega de lectura engaiolante, a de Carlos G. Reigosa, “A vinganza do defunto” (Xerais 2014), e a de Fran P. Lorenzo, “Cabalos e lobos”, premio Blanco Amor de novela longa 2014, outorgado a pasada semana no concello de Redondela. Outras grandes novelas de Vigo que dende perspectivas ficcionais moi diferentes recuperan farrapos de memoria dun tempo no que nas rúas e cafés de Vigo competían os servizos secretos británicos e os da Xestapo. Unha cidade na que desfilaban as tropas da Lexión Cóndor, a forza de intervención alemá que viñera en auxilio do bando franquista, da que formaban parte os pilotos da Lufwaffe que bombardearon Gernika, e se homenaxeaba ao General Aranda. Aquel Vigo, como relata Fran P. Lorenzo na súa novela, onde a orquestra filharmónica de Berlín tocaba a terceira de Bethoven no teatro García Barbón, pouco antes do seu derradeiro concerto en Viena, para unha colonia alemá numerosa e aínda poderosa. Unha cidade onde se dirimía episodios decisivos da guerra económica do volframio e da batalla submarina atlántica.

Dende 1873 e durante setenta anos, como relata no seu libro José Ramón Cabanelas, Vigo convertiuse en referente das telecomunicacións internacionais, grazas ao establecemento da compañía do Cable Inglés primeiro e, máis tarde, a partir de 1896, do Cable Alemán, que compartían oficinas no edificio da casa Bárcena de Policarpo Sanz e a estación do cable de Roade en Alcabre. Dúas cableiras que puxeron a Vigo no mapa internacional como unha das tres bases europeas atlánticas e, tamén, como espazo de loita dos espionaxes dos seus países nos períodos das guerras mundiais e no de entreguerras. Unha presenza que deixou fortes pegadas na identidade viguesa, dende os edificios racionalistas de Francisco Castro Represas, na liña das vangardas europeas da arquitectura moderna da década de 1930, até a chegada dos deportes como o fútbol e o tenis, traídos polos telegrafistas, que nalgúns casos arraizaron na cidade.

Pegadas de familias de industriais e comerciantes alemáns radicados en Vigo, como os Künne, Vorkauf, Böhme (que colaborou co farmacéutico Rubira no instituto bioquímico Miguel Servet), Kruckenberg, Meyer, Emil von Jess, Steinbrüggen, entre outras, reconstruídas con detalle por Antonio Giráldez no seu libro, como a do Colexio Alemán instalado no edificio que o Cable Alemán construíu en Pi e Margall como residencia para os seus empregados solteiros. Unha institución educativa na que se formaron milleiros de vigueses durante medio século e na que chegou a impartirse toda a docencia en alemán e onde se utilizaba o sistema Fröebel no seu famoso Kindergarten.

Como confesou o xornalista Celso Collazo a Carlos Reigosa, “Vigo era nos anos corenta a única cidade do norte de España na que había luz e os pintores como Laxeiro ou Maside podían vender algún cadro”, unha afirmación coa que expresaba as posibilidades para uns poucos de facer aquí fortuna en anos tan difíciles da fame. O que abondaría na convicción do historiador Antonio Giráldez da importancia do papel militar de Vigo na Segunda Guerra Mundial. Testemuñan o protagonismo daquela cidade de máis de cen mil habitantes, tras a integración do concello de Lavadores, o feito da existencia de grupos do servizo secreto británico, capaces de perturbar a alza o prezo do volframio, que precisaban os alemáns para endurecer o seu armamento, como o papel xogado polo porto, primeiro nas perigosas operacións de rescate e salvamento de xudeus e, despois, de fuxida de nazis, cando a deriva da guerra xa agoiraba a derrota de Hitler, acontecementos destacados na citada novela de Reigosa e presentes tamén noutra magnífica de Luís García Mañá, “As plumas do moucho” (Ir Indo, 1999).

En cidade tan desmemoriada coma a nosa, cando se inauguran no porto de transatlánticos uns xardíns nos seis silos da antiga base de cableiros, ben é salientar o contido de todos estes libros que recuperan aquel Vigo alemán cosmopolita e abeizoar a todos os seus autores.