Listado de la etiqueta: feira_do_libro_de_santiago

Onte 960: Tobaruela e os heterónimos

/en , , , , , /por

BmZ59IzIMAA2g2_

Presentamos no serán de onte na Feira do Libro de Compostela Vapor, a novela coa que Pere Tobaruela desvela o seu heterónimo feminino de Lea Tobery. Un xogo literario, iniciado coa publicación da novela Resurrección, de quen a presentadora, a escritora Ledicia Costas, definiu con ironía como «un mentireiro divertido, que gusta de engaiolar ao público, un ousado e un farsante, que xoga coa literatura para seducir aos seus lectores e lectoras».

A coidada construción do heterónimo de Lea Tobery obrigou a Tobaruela a dotalo tanto de personalidade (unha xove escritora estadounidense casada cun axente literario, contadora de fenómenos paranormais e lectora letraferida) como de singularidade literaria e estilística, especializándoa en novelas xuvenís románticas, relatos onde se poñen en xogo moitas emocións, viaxes cara a fronteira existente entre o real e o irreal. O propio Tobaruela confesou na presentación que quixo que a farsa fose auténtica e que, como fixera Fernando Pessoa cos seus heterónominos, cando escribía como Lea Tobery pretendía afastarse estilisticamente o máis posible de cando escribía como Pere Tobaruela en novelas como Poñente ou O códice do Santo Lugar.

Na actualidade dous dos casos máis salientables de utilización do xogo do heterónimo literario son o do escritor irlándés John Banville, que asina as súas novelas de xénero negro como Benjamin Black, e o do arxelino Mohammed Moulessehoul, que despois de publicar seis novelas co seu nome real decidiu refuxirase no heterónimo feminino Yasmina Khadra (xazmín verde). Na literatura galega son ben coñecidos os heterónimos de Ferrín (Dosinda Areses, Heriberto Bens), Paco del Riego (Salvador de Lorenzana) ou Celso Emilio Ferreiro (Arístides Silveira), por só citar algúns.

Onte 602: O galego do estigma á estima

/en , , , , , , /por

Novo serán moi fresco e moi interesante na Feira do Libro de Compostela para presentar primeiro o Tastarabás de Antón Cortizas e despois o ensaio lingüístico de Valentina Formoso Do estigma á estima.

Foi o escritor Carlos Negro quen glosou o libro de Valentina Formoso. O autor de Makinaria desenvolveu unha reflexión, que titulou «Sociolingüística de silveira», a partir dun ensaio que situou como «unha encrucillada, un lugar onde zoan moitos ventos, unha obra moi necesaria para repensar o que facemos nos centros sobre a normalización». Entre as afirmacións de Negro tomamos notas das seguintes: «Os prexuízos negativos sobre a lingua resisten no imaxinario colectivo galego coma os percebes no Roncudo». «O proceso de normalización, concibido coma combate de boxeo entre o galego e o castelán, prexudica a nosa lingua, que nesa lea, a pesar de que animemos aos máis débil, ten todas as de perder». «Temos que entrar coa lingua na subcultura xuvenil ( a do “cool”, “sexi”, “chic”…). Temos que seducir a esa xeración xa que as emocións pesan moito máis ca as ideoloxías». «É máis interesante celebrar o Día da Ciencia en galego co 17 de maio. Precisamos máis ecuacións en galego e menos versos. Non foi inocente que o goberno fose polas materiais de ciencia en galego». «Os textos sobre a lingua de Castelao rascan pero hoxe non pican». «A TVG é un pais para ver. Entre os Bolechas e Gayoso, os adolescentes só atopan toxos e silvas». «A ultradereita mediática controla a linguaxe sobre o debate sociolíngüístico. Roubaron termos que eran nosos como liberdade, plurilingüismo…». «O modelo fonético e sintáctico do galego é ouro de vinte e catro quilates». «O movemento lusista comezou a casa polo tellado. A presenza do portugués no noso sistema educativo é unha obriga inexcusable». «A pregunta correcta sobre o futuro do idioma será cando contestemos “Zara home é unha empresa téxtil de moda masculina”». «O actual goberno de Núñéz Feijóo pasará á historia polo seu nivel nulo de consenso arredor da lingua». Rematou a súa intervención Carlos Negro recomendando a lectura do libro de Formoso: «ofrece datos, análise demorada, aire limpo, sen prexuízos e sen anatemas. A autora non renuncia á esperanza. Este é un libro coa lingua entre os dentes cun caravel vermello».

Iniciou o seu discurso Valentina Formoso encadrando o libro na Sociolingüística intervencionista na que sempre creu. «O libro naceu polo choque que me produciu nos meus inicios como docente comprobar en centros con maioría galegofalante que o alumnado expresaba os mesmos prexuízos sobre a lingua que cando eu ía ao instituto». «En 2003 iniciei grupos de discusión con alumnado de ESO sobre o seu discurso lingüístico. Aí naceu a investigación cualitativa recollida na primeira parte do libro». Para Formoso «até agora a normalización non se ocupou para nada dos galegofalantes. As políticas lingüísticas dirixíanse a recuperar falantes en zonas urbanas. Chocábame moito a idea que escoitaba: “aí nada teñen que normalizar, aí todos falan galego”. Porén, nese entorno galegofalante existen moitos prexuízos arredor da lingua («Eu non falo ben galego»), problemas de estandarización, inseguridade lingüística, falsa «amabilidade lingüística» ou problemas co acento galego». «Estas actitudes negativas son as que determinan o comportamento parao abandono da lingua. Esas actitudes veñen dun imaxinario que hai que mudar. O traballo de facelo ten que ser prioritario na normalización». Rematou Formoso debullando algunhas das propostas («non son verdades absolutas«) recollidas no libro: «Cómpre planificar lingüisticamente doutro xeito, atender aos ámbitos galegofalantes e facelo dentro do sistema educativo, a pesar de que a administración queira quitarlle importancia». «Cómpre mudar o marco da normalización. Debemos chegar á maioría da sociedade. Saír das trincheiras, buscar maneiras de avanzar. Mudar os estereotipos ainda moi presentes sobre a lingua». «Non podemos agardar que haxa un factor paranormal que vaia salvar o galego. Nin a solución vai vir de fóra nin cada un ten a única maneira de arranxalo». Rematou Tina Formoso reclamando «sermos máis proactivos. Debemos conseguir estima para a lingua. A única maneira de avanzar é conseguir estima para ela».

Onte 599: Tobaruela e “O códice do Santo Lugar”

/en , , , , , , /por

A pesar da nortada, que xeaba os corpos, o noso primeiro serán na Feira do Libro de Compostela foi ben interesante. Agustín Fernández Paz asinou libros durante unha hora e media, padecendo as penalidades da friaxe e dunha ubicación moi desafortunada establecida polos organizadores. Pere Tobaruela e Xosé María Lema presentaron diante dun público moi numeroso as súas novelas, nunha sesión continua, que lembraba a dos cinemas dos domingos.

Luz Méndez foi a presentadora d´O códice do Santo Lugar, a novela histórica de Pere Tobaruela sobre o xove Xelmírez. Lembrando a súa querenza por Sarmiento e a importancia de Xelmírez,  Méndez aventurou que “a Sarmiento, lle gustaría este libro, xa que Pere achega verdades dunha época de Santiago, a de finais do século XI, que debemos coñecer mellor”. “A Sarmiento gustaríalle, tamén, a sinxeleza de Tobaruela e o enxalzamento que fai da nosa historia”.

Pola súa banda, Tobaruela chamou a atención sobre o pracer da lectura, “un dos poucos agochos da nosa intimidade e da nosa reflexión. A lectura permite abrir fiestras a nosa propia imaxinación. Un libro é un mundo para cada un de nós”. Comentou que a pesar de publicarse nunha colección dedicada aparentemente a un público xuvenil, a novela se dirixía tamén a un público de persoas adultas. Fixo, despois, un símil entre a actual literatura islandesa e o espírito de Xelmírez: “Na súa época, Xelmírez quixo facer de Santiago o centro do mundo, como os islandeses queren facer da súa cultura un valor de cambio. Queren transcender coma Xelmírez soubo facelo no seu tempo”. Referiuse o carácter histórico do libro “no que atoparedes manobras políticas das que se están utilizando na actualidade, proba de que a historia volve”. Lembrou a concepción da historia de Unamuno “como unha illa, na que emerxía só unha parte. Nós somos o que queda mergullado, o que non se ve. Nesta novela intentei facer presentes as mulleres, desaparecidas e maltratadas pola historia. Eses personaxes, aparentemente secundarios, como unha manceba e unha meiga, conforman unha parte esencial da novela”. “Intentei, ademais, escribir a historia desde dentro, para evitar que fose a que contan os vencedores”. Rematou Tobaruela referíndose ao seu admirado Josep Pla e a ideaa do seu localismo universal: “quero explicar o mundo dende a cultura galega e exportala. Debemos crer no noso”.

Onte 240: «transmuta» e «Iria»

/en , , , , , /por

Pechamos a participación de Xerais na Feira do Libro de Compostela cunha sesión continúa na que presentamos senllas obras extraordinarias, transmuta, o libro de poemas de poemas de Xabier Cordal e Iria a novela de Anxo Angueira. Un excelente serán, dúas intensas horas de grandes discursos literarios sobre dous libros definidos polos presentadores como «extraordinarios». Comezou a sesión Oriana Méndez cunha boísima intervención sobre transmuta, libro que para ela «escapa da duración», definíndo como «un acontecemento, verdadeira vida», «un bloque de palabras, resistencia», «unha porta azul que se abre, manifesto de palabras contra a morte», «o íntimo e o público sen fronteiras, asumindo o amor como unha posición política». Logo interveu Arturo Casas que, primeiro, repasou a traxectoria de poética de Xabier Cordal, para despois glosar transmuta: «un libro que remite a idea de cambio, de dinamismo, de dialéctica», »unha obra que pretende se runha reflexión sobre a historia, sobre os discursos da historia do noso tempo». Salientou Casas unha idea do libro que lle pareceu fulcral: «a memoria ten como misión fundamental entender, non tanto lembrar», «a historia debería ocuparse da continxencia, como momento copresencial; cada continxencia é unha encrucillada onde temos dereito a elixir sobre o futuro inmediato». Reclamou aos numerosos académicos presentes no acto que incorporasen ao dicionario da RAG a palabra «ferranchina» utilizada no barrio de Monte Alto do que proceden tanto el coma Cordal, «que nin sequera atopei no Gran Xerais e caracteriza moi ben este libro de Xabier». Rematou a primeira sesión coa intervención de Cordal, expresando a súa gratitude («O único sentido do poema é a vida»), e a lectura dunha escolma de textos de trasnmuta por parte da actriz Mónica Camaño.

A segunda sesión protagonizouna Iria, a obra coa que Anxo Angueira continuou o ronsel iniciado en 1999 por Pensa nao. Iniciou unha intervención excepcional, Méndez Ferrín parabenizando a autor por publicar esta novela, xa que «Pensa nao pedía a súa continuación noutro texto e Iria xa pide unha terceira, até entón non nos sentiremos plenamente satisfeitos». Debullou logo os temas principais dunha obra que considerou «o noso Don apacible»: «Aquí está o regadío, unha construción inútil, que representaba os proxectos de colonización do franquismo. Aquí está o galeón, as últimas embarcacións de cabotaxe nas Rías Baixas que atracaron cos seus fretes nas docas de Pontevedra e nos peiraos de Vigo. Aquí está incorporada a historia negada da UPG, o acontecemento que supuxo a colocación o 25 de xullo de 1968, aquí na Alameda de Compostela, dunha pancarta que rezaba ‘Galicia ceibe e socialista’». Ferrín gabou o carácter musical da novela, «unha auténtica suite, con repeticións, anáforas, cadencias, con personaxes que se esvaen nunha permanente variación musical. Anxo Angueira compón como faría Antonio Lobo Antunes, o mellor narrador portugués contemporáneo». Rematou Ferrín o discurso abordando a vivencia da paisaxe das Terras de Iria e o carácter da novela como «mosaico de textos» xa que «estamos diante dun autor sumamente culto, que coñece moi ben a literatura galega, sen do o mellor coñecedor de Rosalía de Castro, a figura principal de Iria».

A loucura en «Dark butterfly»

/en , , , /por

«Narración intensa, doída, radical» Armando Requeixo.

««Dura, triste, abrumadora.» Rosa Enríquez.

«A loucura é a redución do mundo á metáfora, fai desaparecer o caos empregando a lingua na súa máxima literariedade, destruíndo a significativade. A linguaxe da loucura é iluminadora. Intentei achegarme a ese fulgar». Rexina Vega na presentación de Dark butterfly na Feira do Libro de Santiago.

Onte 237: «O silencio» de Mario Regueira

/en , , , , /por

Comezamos a xeira de presentacións da Feira do Libro de Compostela co libro de Mario Regueira O silencio. Foi o profesor Arturo Casas quen nunha intervención moi ben enfiada debullou un libro que cualificou de «extraordinario». Unha achega que culmina unha maneira de entender a escrita deixando todas as posibilidades abertas e pechando o conxunto de tres volumes de base poética común que o autor iniciou con Tanxerina (2006), continuou en Blues da crecente (2009) e pechou con este O silencio (2012). Para Casas, «Regueira, como outros poetas nosos, hoxe á vangarda do que é a poesía no mundo, conciben que a poesía ten que ser a do seu tempo presente». E como tal, «a poesía de Mario é política, observa a realidade e intenta modificala.» «Mario é de Ferrol. É, quizais por iso, un poeta moi racional. Non hai nada na súa obra que non estea reflexionado.» Continuou Casas salientando que a poesía do noso tempo deixou de ter o labor de encomio: «A mellor poesía actual é a que pensa e ensina a pensar,  é a que entrou no xénero deliberativo, a que pensa sobre o noso presente, sobre que futuro queremos construír, que patria, que idea de nación.» A pesar disto, na obra de Regueira non hai mención ningunha dese territorio chamado Galicia: «é un poeta de cartografías moi amplas, de extensións bastas. En Tanxerina visitou o Norte de África, no segundo libro visitou Luisiana e algunhas illas do Caribe, no Silencio fala de Europa, fala da guerra, máis sen pasar de Occitania para abaixo.» Logo, o profesor Casas abordou a relación entre identidade e alteridade na obra de Regueira: «Mario fai unha poesía apostrófica dirixida diante do que fala. Non aposta por unha poética do eu ou do ti. Aposta por unha poética, en termos deleuzianos ou de Bowles, que poderiamos chamar ‘nómade’, unha identidade que se vai constituíndo en base a encontros e desencontros.» Para pechar o seu parlamento, Casas referíuse O silencio: «Este é un libro sobre a guerra, sobre os seus efectos, sobre os seus relatos, sobre guerras presentes nos libros de historia e sobre outras ocultas, sobre todas as formas de violencia.» «Regueira non pretende constituír heroes senón reflexionar sobre os efectos da guerra, sobre momentos de ruído enxordecedor e de silencio, os máis difíciles de informar de todas batallas. Este é un libro que vixía a retagarda. Aquí está o esquecemento, a intelixencia que intenta descifrar os códigos do inimigo, a destrución, as pontes, están Alan Turing e Coltrane, a música deste libro, está a transición do bebop ao modern jazz…» Arturo Casas pechou o seu discurso definindo «a guerra como a continuación das transaccións por outras vías» e reiterando o carácter de «extraordinario» para O silencio. Pola súa banda, Mario Regueira comezou as súas palabras comparando a escritura coa pesca da rocha, «a pesar de que custa, gustános facela.» «Este é un libro sobre as guerras como símbolo global. Tenta aludir as batallas históricas, mais tamén as guerras invisibilizadas. Vivimos tempos de guerra, de agresións, non fai falta que o noso tempo sexa outro Guernika», rematou.

Fáltanos megafonía

/en , /por

Remata hoxe a Feira do Libro de Compostela e facemos un balance xeral positivo. A pesar da chuvia, do frío e das ventadas, a pesar dos problemas endémicos de megafonía (que fallou constantemente ou o funcionou moi malamente nos actos de presentacións), a feira mellorou moito con respecto a edicións anteriores. Houbo moita xente na maior parte das presentacións nas que participamos (algunhas como as dos libros de Teresa Moure, Marcos Calveiro ou Manolo Portas congregaron a máis dun centenar de persoas), diversificouse un chisco a oferta (magnífica idea foi a da caseta de editoriais compostelanas) e as vendas aumentaron, a pesar dos efectos devastadores sobre o consumo da Grande Recesión, segundo fontes dos libreiros. No entanto, tras as apreciables melloras da xa celebradas en Ferrol e Compostela, a situación das Feiras do Libro de Galicia, organizadas pola Federación de Libreiros, non é nin moito menos para botar foguetes: faltan aínda moitos expositores (a ausencia da maioría dos libreiros santiagueses foi clamorosa), falta a presenza do libro dixital (hoxe unha realidade incuestionable), falta comunicación en Internet (coa excepción da presenza nalgúns blogs editoriais) e, sobre todo, falta esa megafonía indispensable que para o sector do libro constitúe a súa presenza nos medios de comunicación (pola Alameda apenas vimos as cámaras das televisións nin aos xornalistas traballando). Por iso non será, nós seguiremos participando activamente coas nosas presentacións nesta rolda de feiras 2010, que a vindeira semana continúa en Lugo e a partir do 29 de maio en Ourense.

«A intervención» de Teresa Moure

/en , , /por

Este serán (ás 20:00 horas) acompañaremos a Teresa Moure na presentación da súa novela máis recente A intervención. Teresa volve aos andeis das librarías, tras a aclamadísima Herba moura, pola que obtivera o Premio Xerais de novela 2005, Benquerida catástrofe e Unha primavera para Aldara, cunha novela na que aborda as relacións entre as artes e a natureza, cuestión que xa esculcara no seu ensaio máis recente O natural é político. Empregando unha coidadísima técnica de múltiple perspectiva, nesta súa quinta novela Teresa Moure reúne a cinco persoas para formar un comando artístico interxeracional que ten como obxectivo argallar unha performance nas montañas do Courel que sensibilice á cidadanía sobre as relacións entre a arte e natureza. Mentres levan a cabo o seu escrupuloso plano, a chegada inesperada dunha nova personaxe, unha psiquiatra vienesa, obrígaos a rexistrar por escrito as súas actividades clandestinas. Desde a múltipla perspectiva que emana dos seus diarios, os membros do grupo van dando as súas respectivas versións, que conforman unha historia colectiva, e que conectan a paixón creativa co pasado remoto de cadaquén, coa súa infancia e cos seus medos máis agochados.

A intervención será presentada hoxe, 4 de maio, martes, ás 20:00 horas na Feira do Libro de Santiago. No acto acompañarán á autora a académica e catedrática Margarita Ledo Andión. O primeiro capítulo desta magnífica novela pode baixarse en en pdf aquí. Con anterioridade, a partir das 19:00 horas, nas mesmas instalacións Antón Dobao e X.L Regueira, membros da plataforma Prolingua, presentarán o libro 55 mentiras sobre a lingua galega. Agardámosvos, pois, nunha Feira que nesta edición semella recuperar o seu pulo.