Onte 2104: «A parte queimada» de Manuel Veiga Taboada

Manuel Veiga é un dos escritores que mellor teñen explorado na literatura galega as marxes dos xéneros narrativos. Cada unha das súas entregas sorprende pola súa ollada temática ou pola súa estrutura orixinal na que adoita mesturar a súa experiencial vital coas súas múltiples lecturas literarias e políticas. Un procedemento que explorou nas súas entregas novelísticas máis recentes, Os xornalistas utópicos (Xerais 2013) e Todo ser humano é un río (Xerais 2016), no que dá outra volta de porca na súa entrega máis recente, A parte queimada. Stalin & Robespierre (Aira 2020), un texto a medio camiño entre a novela de intriga e o ensaio político no que explora o ADN do totalitarismo e do emprego da violencia como vía política revolucionaria.

Co pretexto de responder á pregunta de por que as revolucións francesa e rusa se converteron en traxedias nas que os seus protagonistas acabaron devorándose como fixo Saturno cos seus fillos, Veiga propón n’ A parte queimada unha viaxe polos textos literarios protagonizados polos seus líderes (Marat, Robespierre, Stalin…). Novelas como O noventa e tres de Víctor Hugo, O home revoltado de Camus, O cero e o infinito de Arthur Koestler, entre outras moitas, permítenlle a Veiga realizar cadanseu retrato e sobre todo actualizar o debate fulcral entre fanatismo e escepticismo político, especular se houbo diferenzas entre o terror de Robespierre ou o do Stalin (autor dun ensaio sobre lingüística), entre a estratexia de xacobinos e bolxeviques, como entre as obras literarias que as representan: «O Terror do 93 está ben representado en novelas románticas como a de Victor Hugo, mentres que as obras que describen a represión soviética, como a de Arthur Koestler, poderían enmarcarse en algo próximo ao xénero policíaco».

Manuel Veiga constrúe así unha orixinalísima novela política de non ficción sobre as revolucións contemporáneas e sobre os seus dilemas morais: «Por máis que resulte inquietante, deberiamos quizais recoñecer que todos nós, liberais, socialistas, marxistas, somos fillos do Terror, pois todas as teorías políticas non deixan de ser nidias herdeiras da Revolución francesa. As propias liberdades que hoxe nos definen foron logradas, en non escasa medida, a través do recurso a violencia».

A parte queimada, texto literario brillante, por inusual, transgresor e arriscado, merece toda a atención. Recomendo vivamente.