Onte 75: Libro do Nadal

No primeiro día da era Rajoy viaxei a Lugo, tras previo xantar cun equipo de autores no Barco de Valdeorras, para presentar Trece noites, trece lúas, o moi fermoso libro sobre os mitos, ritos e tradicións do nadal galego escrito por Antonio Reigosa e ilustrado por Noemí López. Non houbo queixa! Suso Regueiro, un mestre deste tipo de cerimonias, como non coñezo outro no país, iniciou e pechou coa súa delicada atención un acto literario brillante no que participaron case un cento de persoas, que ateigaron os dous andares da sala e agotaron os libros á venda. O de Reigosa é Noemí é un  libro concibido con agarimo para utilizar nas bibliotecas familiares e escolares, un auténtico galano no que non falta detalle, co que iniciamos a moi intensa campaña de presentacións deste nadal da crise. Agardo poder atender un calendario que nos levará por todo o país durante estas vindeiras catro semanas. Hoxe, na segunda etapa, estaremos na facultade de Xeografía e Historia de Compostela, acompañando a Pere Tobaruela para presentar a tradución ao galego da súa Llum de ponent.

Onte 65: Anxo Fariña

Saín moi satisfeito da presentación do premio Merlín deste ano, un acto que evidencia a madurez adquirida por Anxo Fariña, un dos nosos autores hoxe con maior proxección. Como sucedera hai vinte e cinco anos, cando unha nova e ampla xeración de autores iniciou o proxecto dunha literatura infantil e xuvenil en galego normalizada, identifico nestes últimos anos varias xeiras de autores e autoras moi interesantes que se afanan en continualo e anovalo. Unha noticia excelente. Entre eles atopamos a singularidade e dinamismo de Fariña que, como fai tamén o xenial Jacobo Fernández Serrano, arrisca escribindo e ilustrando dende as marxes da fantasía e da ciencia ficción sobre temas clásicos da literatura xuvenil. Tras o éxito rotundo dos Megatoxos, serie que será reeditada na súa totalidade por Xerais o vindeiro ano, Fariña escribiu e ilustrou un formidable relato no que visita o mito de Prometeo, como fixera Mary Wollstonecraft Shelley co seu Frankestein. Faino coa intención de procurar, dende a confianza nas posibilidades da ciencia –máis en concreto da biotecnoloxía e a robótica–, os límites da perfección do ser humano. Unha angueira científica, a da paixón polo coñecemento,  á que engade outra mítica, a da procura da Atlántida. A busca da porta da civilización labiríntica perdida da que falaba Platón permite viaxar ao lector ou lectora (vivir unha aventura), como sucede nos Megatoxos, entre os espazos do pasado e o futuro. Mención á parte merece gabar o estilo comunicacional de Fariña empregado nunha presentación de formato tan innovador como eficaz. Parabéns, Anxo!

Onte 58: Praza Pública

A presentación do proxecto de Praza Pública supón unha inxección de entusiasmo e de corresponsabilidade que moito debemos agradecer. Marcos Pérez Pena, Manuel M. Barreiro e Filipe Díaz, tres persoas con identidade dixital sólida, promoven un xornal dixital que pretende estar vencellado coa súa comunidade de lectores e lectoras. Na capacidade de crear ese vínculo colaborativo, eses  milleiros de mans que se pretenden enlazar neste anceio compartido, reside a clave dun proxecto baseado, tamén e inequivocamente, no pluralismo, na independencia do traballo dos profesionais e na lealtade coa lingua e cultura galegas. A posibilidade de colaboración outros proxectos xa na rede ou con outros en xestación, como a intención dos promotores (anunciada onte na presentación) de acometer a edición estendida impresa dalgúns dos contidos dixitais, son outros motivos para apoiar decididamente esta xanela para a esperanza. Benvidos á Praza Pública!

Onte 51: An Alfaya

A viguesa libraría Librouro encheuse na presentación de Vía secundaria, a obra de An Alfaya gañadora do Premio de novela por entregas de La Voz de Galicia 2010. A magnífica e clarificadora intervención de Ramón Nicolás salientou a importancia dunha obra na que se formulan algunhas preguntas esenciais sobre os problemas do ser humano no noso so tempo, como son a incomunicación e a soidade, sen esquecer a memoria, así a secas, sen o adxectivo, «histórica», para evitar o pleonasmo. Despois, An Alfaya desvelou que a escrita de Vía secundaria, na que empregou trinta e un días, tantos como capítulos ten a novela, fora un traballo de contención e equilibrio, consciente que de precisaba para axustarse ao xénero solicitado da maior economía da linguaxe. An rematou a súa intervención lendo os títulos de todos os capítulos da novela, que conforman un poema, enfatizando nas palabras claves da obra (tags literarios): soidade, sangre, covardía, vinganza, destino, felicidade… Hai tempo que considero a An Alfaya como un valor seguro da narrativa galega actual, unha autora que acredita un impresionante currículum de premios e un amplo catálogo de excelentes novelas, algunhas memorables, como A sombra descalza, para min unha das novelas galegas da primeira década de 2000 que quedarán. Unha autora que queremos e admiramos polo seu traballo tan sólido como discreto. Beizóns para An Alfaya!

Onte 49: O máis estraño

Non defraudou Manuel Rivas na presentación aos medios do volume de contos reunidos. Baixo o título O máis estraño, Rivas reuniu e revisou estilisticamente os seus 81 contos, publicados en cinco libros ao longo de dúas décadas, dende aqueles primeiros dun Millón de vacas ao máis recente e inédito, «A sombra do soño», no que hai un xogo entre o azougue do espello, expresado pola frase de Píndaro «o ser humano é a sombra dunha sombra», e a procura do soño, sexa individual ou compartido. Rivas comezou a súa intervención lembrando o «Manifesto Antropófago» de 1928 («Hai que probar de todo. Todo o que estea bem no mundo») e rematou reivindicando traspasar dende a literatura a liña do inaccesible, definida polos arqueólogos, utilizando o valor da imaxinación como prolongación da liña de memoria. Manolo insistiu na idea de que a escrita literaria ten que ver cun proceso de esclarecemento, sendo o do escritor un traballo semellante ao do arqueólogo dun futuro abandonado, na procura de claridades alí onde hai zonas de escuridade e silencio. Mais, abordou tamén o proceso contrario, xa que a literatura, ao mesmo tempo que se vai achegando a un segredo, tamén vai creando enigmas. Creo que o momento máis brillante do seu discurso foi cando abordou a descrición dese círculo, entre o segredo e o enigma, como o trazo máis característico deste xénero: «o conto dura o tempo dun misto prendido na escuridade. O conto existe de verdade cando queima nos dedos, cando o misto remata a súa luz e calor». Tamén foi moi lúcida a súa insistencia en relacionar a literatura co concreto: «debe dicir o que non se pode dicir, expresando o enigma do humano», «a literatura é o eido dos porqués», «a literatura é o máis eficaz medio de defensa contra o arsénico do poder» … A publicación deste volume constitúe un fito para a historia da editorial, unha alfaia para o noso catálogo, unha obra perdurable, concibida para permanecer, onde está a maior riqueza dunha editora. Onte Manuel Rivas cumpriu 54 anos, sentímonos moi orgullosos de poder acompañalo en xornada tan magnífica.

Onte 42: O embigo do mundo

Coa presentación en Compostela de Extramunde, a novela de Xavier Queipo gañadora do Premio Xerais 2011, iniciamos a nosa tempada de Nadal. “O embigo do mundo” é un espectáculo artístico, unha presentación literaria de formato innovador, onde se mestura o teatro da man de Quico Cadaval e Anabel Lago, a danza contemporánea de Olga Cameselle e a música e a palabra do colectivo Río Lagares (Mister Choco e Xavier Queipo) para convidar e incitar aos lectores a participar do espazo e da aventura de Extramunde. Un acto, ademais, que pretende recoñecer a traxectoria dun dos escritores que posúen unha das obras (non só narrativa, tamén ensaística e poética) máis sólidas e orixinais das dúas últimas décadas. A metáfora do embigo do mundo acuñada por Queipo, como a dos círculos e dos ollos de grafiti de Ce Tomé, o autor da magnífica cuberta de Extramunde,  nos centos de fotografías proxectadas na derradeira parte do espectáculo, lonxe de calquera intención narcisista dos seus autores, ten que ver coa exaltación colectiva do valor da diversidade e da construción dun mundo creativo propio dende a identidade galega, alí onde residen as células nais da nosa lingua e dende onde se continúa a nosa cadea de transmisión cultural. “O embigo do mundo” é a afirmación da nosa centralidade creativa, fronte a calquera condición periférica que pretenda rebaixar o noso horizonte. O de Queipo é un espectáculo moi interesante que repetiremos o serán do venres no Museo do Mar de Vigo. Aconsello non perdelo.

Onte 31: En Muxía con Corcón

Viaxamos até Muxía para participar na presentación da novela de Rivadulla Corcón O noso amor será eterno. O salón de actos do Museo do Voluntariado, onde está instalada a impresionante exposición fotográfica permanente dos traballos del impeza do Prestige, foi un espazo ideal para desenvolver un acto onde se falou moito e ben de Muxía, de López Abente, do mar, de cultura mariñeira, de lendas, de literatura e do propio Corcón. Gostei  moito da intervención de Vicky Rivadulla, un motor cultural de Muxia, que definíua ao seu irmán como «un militante da vida» que asume a arte como unha forma de estar no mundo procurando unha utopía, «esoutra cousa que é posible para Galicia e para a humanidade». Gustei, tamén e moito, da intervención do poeta Miro Villar, documenda, sólida, serena e moi suxestiva para incitar a lectura dunha novela na que se mesturan os planos do real e do marabilloso, onde a amizade é considerada o valor supremo. Pechou a quenda de intervencións un Corcón pletórico e feliz. Recoñeceu que «esta novela pretende ser un reflexo do que eu sinto é Muxía; este é o meu libro máis muxián». Homenaxeou de forma moi xenerosa aos seus amigos, aos que fixo personaxes da novela, prometendo «que no próximo libro que escriba estará urxentemente Alejandro», o mariñeiro que máis promoveu o seu alcuño de «Corcón», xa que «cando era pequeno eu era moi fraquiño, coma un corcón». Corcón lembrou que «a Costa da Morte é o que é grazas as súas mulleres e aos seus mariñeiros, máis tamén o é polos seus escritores, que sempre tivemos ao longo da historia». Con todo, o máis aplaudido dunha intervención moi celebrada polo público, moi numeroso (agotáronse os libros á venda). foi cando Corcón enfatizou sen aceno ningún de ironía: «Cando alguén te quere, hai que querelo. Non hai outro remedio». Ben sei que Corcón. a quen coñecimos como creador do programa «A canción do vagabundo», é unha auténtica marabilla! Onte foi un deses seráns nos que un agradece desempeñar este oficio de editor. Beizóns para Corcón!

Onte 28: Usar, solicitar e escoller

Magnífico o discurso de Carlos Callón na presentación de Como defenderes os teus dereitos lingüísticos en Compostela. Con sutileza e firmeza rebatiu unha das afirmacións que con anterioridade fixera Francisco Rodríguez: «non é certo que teñamos que ser xubilados ou funcionarios para exercer os nosos dereitos lingüísticos». USAR, SOLICITAR e ESCOLLER son tres dos  verbos chaves do novo activismo lingüístico que propón Callón, baseado na corresponsabilidade individual e na confianza de que é posible superar os prexuízos e as falacias tecidas arredor do idioma. Unha inxección de entusiasmo que non significa de maneira ningunha abandonar a cobertura política das estratexias normalizadoras, mais que supón unha valiosísima actualización do discurso hexemónico nacionalista sobre a normalización do idioma. O centenar de persoas que ateigaron o Dezaseis comprobaron como neste eido, afortunadamente, estase producindo unha importante renovación, non só xeracional, que tamén.

Feira do Libro da Coruña 2011, os actos de Xerais

Hoxe abre a feira do Libro da Coruña, a máis importante do ciclo anual organizado pola Federación de Libreiros de Galicia. Xerais organiza os seguintes actos de presentación aos que estades convidados.

  • Día 3 mércores
    • ás 19:00 horas: Acto literario-musical Todo é silencio de Manuel Rivas. Participan: Manuel Rivas, Rómulo Sanjurjo e Manuel Bragado.
    • ás 21:00 horas: Presentación Como defenderes os teus dereitos lingüísticos de Carlos Callón. Participan: Xabier P. DoCampo, Fran Rei, Manuel Bragado e o autor.