Presentacións – Páxina 15

Onte 1573: Rivas no Ateneo de Pontevedra

5 de Febreiro de 2016/en Autores, Goberno Rajoy, Narrativa, Novidades, Onte, Presentacións, Xerais/por bretemas

Manuel Rivas deu a benvida ao máis do cento de persoas participantes onte na presentación no Ateneo de Pontevedra d’ O último día de Terranova lendo «A perpetuidade da aldraxe perfecta», o manifesto que publicará nos próximos días no número 26 da revista Luzes. O que Rivas denominou «a aldraxe perfecta» e «a aldraxe das aldraxes», a extensión da concesión de ENCE durante os vindeiros sesenta anos aprobada polo goberno en funcións, chama á mobilización de todas aquelas persoas non adscritas ao partido conformista. Foi, despois, a activista Carme Durán, quen presentou a Manuel Rivas e quen recomendou moi vivamente a lectura d’ O ultimo día de Terranova. Comezou saientando Rivas que «a novela comeza nun intre de apocalipse do que os protagonistas non foron informados, un día de derrota na súa vida, de afundimento». Continuou sinalando que, porén, «nesa derrota da linguaxe e da vida, aparecía a pulsión do desexo, un puxilato con Tánatos, que permite enfrontarse coa realidade». «O último día de Terranova naceu da necesidade de establecer unha simetría, un xeito de adestramento, de autodefensa,»

«A literatura ordena, permite deseñar un mapa onde pousar os principios de realidade, mais tamén é capaz de desequilibrar e cuestionar.» «Na novela existe unha psicoxeografía de espazos interiores, historias de idas e voltas sobre un un espazo de refuxio, que tamén é de asedio.» Reflexionou despois Rivas sobre o que foi aquí a serie negra: «Como sucede coa serie negra en España as chamadas “historias da Guerra” son a nosa verdadeira serie negra. Mais aínda cando a maior organización criminal, durante décadas, foi en España o estado. Na novela está isto presente co caso da poliomelite que demostrou que a ditadura, un estado corrupto, afectou tamén sobre os corpos. Como sinala Vicenzo Fontana, o libreiro narrador da novela, “o meu corpo é un manifesto”.» «Na novela fálase moito dos corpos, hai varios personaxes que son substitutos, que nos mergullan nunha realidade inquedante.»

«O gran drama no que sucumbe Terranova é que a realidade intelixente abanea e, pola contra, camiñamos cara a distopía, cara aqueles tempos difíciles dos que falaba Dickens, onde todo se medía polas cifras, onde todo o que non se pode vender obtendo beneficio non merece existir.» «Fronte a isto, na novela prodúcese unha rebelión das palabras que se converten en imaxes de desexo.» «Como tamén un encontro entre a cultura popular e a cultura literaria, entre iguais. Hai un fío con libros anteriores, sobre todo con Os libros arden mal, ambos os dous historias dramáticas da cultura. Como lembra Walter Benjamin a racionalidade da cultura ten no seu envés a barbarie.»

Onte 1566: Rivas homenaxea a David Bowie na Biblioteca de Carballo

29 de Xaneiro de 2016/en Autores, Bibliotecas, Música, Narrativa, Novidades, Onte, Presentacións, Xerais/por bretemas

Dos interesantísimos comentarios que Manuel Rivas fixo onte na lectura de fragmentos na Biblioteca de Carballo d’ O último día de Terranova chamáronme moito a atención os referidos á relación de Vicenzo Fontana, o libreiro de Terranova, tamén a voz da novela, co David Bowie. Advertiu Rivas que para el «na escrita todo ten unha relación e o aparentemente casual pode ser causalidade». «Durante a escrita da novela escoitei moito a Satie, mais de cando en vez aparecía o Bowie de “Starman“, creo que como unha manifestación da realidade intelixente.» «Vicenzo Fontana síntese un dobre de Bowie, identifícase co seu transformismo, coa súa capacidade de estar aquí e de fuxir, referénciase coas súas cancións, sobre todo con “Starman”. A novela publicouse cando Bowie estaba gravando o seu derradeiro disco. Mais por que aparece Bowie?» Confesou Manuel Rivas que a morte recente de Bowie fora para el como «un cruch», «igual que a escrita, un cros á mandibula, como sinalaba o escritor arxentino Roberto Alt. Para min a escrita dunha novela é un proceso de descuberta, unha loita contra a ignorancia, contra as propias convencións. A escrita da novela só é posible cando os personaxes comezan a contar cousas que o autor descoñece, compartindo a súa información.»

Onte 1560: A soidade do escritor

23 de Xaneiro de 2016/en Autores, Narrativa, Novidades, Onte, Presentacións, Xerais/por bretemas

Na magnífica presentación d’ A noite enriba en Ourense, Diego Ameixeiras cualificou A Esmorga como primeira novela negra en galego, nunha liña moi semellante á das obras que David Goodis, o autor a quen el homenaxea nesta súa décima novela, fixera en Disparen contra o pianista, Pasaxe escura ou Venres negro. Novelas con tramas non moi complicadas, historias sobre o fracaso, a derrota, a marxinación, a fraxilidade, todas moi tristes, que xeralmente rematan mal, caracterizan a narrativa do autor de Filaldefía, que se afastaba das convencións doutros clásicos do xénero negro do seu tempo como Chandler, Hammet ou Thomson. Como tamén moi interesante foi na presentación a reflexión de Ameixeiras sobre a condición do escritor, «unha persoa que asume que a súa forma ideal de relacionarse co mundo é escribindo en soidade» «A escritura necesita a soidade, diso vai, tamén, A noite enriba; aínda que moito me divertín cando a escribín, ambientándoa nun lugar onde nunca estivera.»

Onte 1563: No Saviñao con Xabier Quiroga

17 de Xaneiro de 2016/en Autores, Beizóns, Narrativa, Novidades, Onte, Presentacións, Xerais/por bretemas

Viaxamos onte ao Escairón para acompañar a Xabier Quiroga na presentación de Izan o da saca. Foi Enrique Sampil, o presidente do Círculo Saviñao, quen lembrou que pasaran catorce anos daquel acto inesquecible no que presentamos no mesmo salón Atuado na braña, a primeira da media ducia de novelas publicadas polo autor de Cabo do Mundo. Mais dunha década na que Xabier Quiroga consolidou unha novelística de longo alento na que mestura identidade e memoria, creando espazos literarios de seu como a braña de Bouzuás ou os territorios do Cabo do Mundo na Ribeira Sacra. A calidade incuestionable de cada unha das súas páxina (máis de 2.400 publicadas) e o coidado desenvolvemento e precisa documentación das tramas caracterizan cada unha das súas entregas. Onte no Saviñao, agarimado pola súa xente, recibiu un apoio moi emocionante. Beizóns, Xabier!

Onte 1546: «Teoría do riso» de Antón Patiño, presentación en Librouro

30 de Decembro de 2015/en Autores, Novidades, Onte, Poesía, Presentacións/por bretemas

Pechamos onte o programa de actos e presentacións de 2015 coa de Teoría do riso de Antón Patiño. A pesar do infrecuente da data, en Librouro non cabía unha agulla nun acto no que o crítico e comisario Alberto González Alegre e o músico e escritor Julián Hernández debullaron os contidos dun libro que despois da publicación en 2006 de Océano e silencio supón a volta á poesía do pintor e ensaísta vigués.

Alberto González Alegre ancorou Teoría do riso tanto na liñaxe monfortina do autor e dos seus estudos das obras de Reimundo Patiño e Lois Pereiro como na viguesa «da que colleu a auga e o mar moi presentes no libro». Lembrou a publicación de Esquizoide en 1979, «un cómic sen palabras, que representa xa o binario, tan característo en Antón Patiño, o poeta e o pintor, que admira os símbolos poéticos de Saura e Uxio Novoneyra, grandes amigos seus». «En Teoría do riso están presentes os seus contidos pictóricos, mesmo a definición da súa pintura, estabelecendo un pacto polícromo, do boli sobre o papel e da pintura sobre o lenzo». Pola súa banda, Julián Hernández salientou que para Patiño o riso é un elemento subversivo, «unha manifestación demoledora dalgúns comportamentos humanos», así como a importancia para el da paisaxe «como marco e material poético, onde reside a orixe da abstracción».

Pola súa banda Antón Patiño comezou salientando a importancia do «efecto Librouro» capaz de reunir a tanta xente nunha data coma esta.«Teoría do riso non é nin un manual de retranca nin de risoterapia. Ten un carácter político, como un cronotopo da revolta. Todo xira arredor do título, como un espazo do riso, para estar xuntos, como unha proposta libidinal, moi na liña do que se facía nos anos sesenta.» «O libro naceu dun grafiti ou de frases escoitadas, como a memorable dunhas rapazas na praia de Barra ás que lles oín dicir “os peixes non morren afogados”. Intentei capturar, apreixar material oral, buscando a camaradaxe da penumbra dos lectores e lectoras, mais consciente daqueloutro verso de Novoneyra, “Que as palabras non tapen o silencio”.» Rematou Patiño confesando que cría «na policromía cultural, na diversidade, na creba dos grandes relatos, nas minorías e no proxecto de revolta, nesa subversión dos sentidos imprescindible na arte e na literatura.»

Onte 1535: «Izan o da saca» de Xabier Quiroga

17 de Decembro de 2015/en Autores, Narrativa, Onte, Presentacións, Promoción do libro, Xerais/por bretemas

Presentamos onte no IES Laxeiro de Lalín Izan o da saca de Xabier Quiroga. Tras seis novelas e 2.416 páxinas publicadas en trece anos, tras un Losada Dieguez e dous premios da Crítica, tras numerosas reedicións de varias das súas obras, Quiroga é un dos novelistas máis sólidos da narrativa galega actual. Nesta entrega recente, protagonizada por Reiniña, o simpático taxista investigador do Saviñao que xa aparecera n’ O Cabo do Mundo, ofrece unha narración trepidante sobre a presenza dos nazis en Galicia, «A rota das ratas», desde o embarco das tropas da Lexión Condor en Vigo, pasando polas torres de Arneiro, as minas de volframio ou o accidente aéreo de Córneas, até a posibilidade de que se agochasen no mosteiro de Samos ou na aldea da Cova da Ribeira Sacra. Cunha arquitectura extraordinaria, un rexistro lingüístico moi meritorio e traballado, unha trama histórica no xusto punto de equilibrio, Quiroga ofrece unha das súas novelas de lectura máis engaiolante.

Onte 1533: «A Coruña Anónima»

15 de Decembro de 2015/en Artes Visuais, Autores, Cidades, Historia, Imaxes, Novidades, Onte, Presentacións, Xerais/por bretemas

Máis dun cento de persoas xuntáronse onte no CGAI para participar na presentación d’ A Coruña Anónima, o calendario para o ano 2016 preparado polo fotógrafo José Caruncho e o xornalista Antonio López Mariño. Un acto interesantísimo no que se ditaron senllas leccións históricas moi divulgativas, Caruncho sobre as orixes da fotografía no século XIX, dende as imaxes de Daguerre de 1837 até as placas secas e os calotipos que se utilizaron nas décadas de 1870 e 1880, e Mariño sobre A Coruña de hai 135 anos, cando se tiraron estas doce fotos que para el constitúen «a primeira reportaxe completa da cidade nos seus diversos ámbitos, a pesar de que a primeira foto coñecida da Coruña é de 1865». Mariño apuntou que a data da colocación da primeira pedra da casa do concello, coincidindo coas festas de María Pita de xullo de 1879, é esencial para datar estas imaxes anónimas, das que polo momento descoñecemos o nome do seu autor. Para Caruncho «este fotógrafo anónimo coruñés traballou á altura dos mellores do seus tempo», «probablemete utilizou a técnica de placas secas e todas as imaxes foron feitas desde un lugar elevado, quizais un carromato». A presentación rematou cun visionado das imaxes comentadas con todo detalle e erudición por Mariño.

Onte 1531: «A música das árbores»

13 de Decembro de 2015/en Literatura infantil e xuvenil, Música, Onte, Presentacións, Promoción do libro, Recurso_didáctico, Vídeos, Xerais/por bretemas

Na matinal de onte presentamos na libraría Andel de Vigo A música das árbores, o libro disco de Servando Barreiro e Anxo Moure, ilustrado por Chus Láuzara. Coa participación de moitos miúdos, gozamos dunha hora na que os autores contaron e cantaron reivindicando o valor da natureza e da nosa lingua. Concibido como un conto musicado, na que a voz do narrador se intercala con dez cancións, representativas de diversos tipos e ritmos da nosa múisca tradicional, o libro ofrece unha paisaxe natural e sonora de seu. Freixón é o lugar onde choven soños, esperanzas e tenruras. Alí vive Graciano, un zoqueiro e gaiteiro que descubriu que as árbores facían música. A súa filla, Coureliña, recita poesía e chama por Matías, o barqueiro do neboeiro. Unha obra que abre unha fermosa xanela natural para a música infantil en galego.

«Fada madriña», canción sobre un poema de Rochi Novoa, é a primeira peza audiovisual do libro disco. A nosa gratitude a Chus Láuzara, a súa autora, tamén ilustradora do libro.

Onte 1529: «Land Rover» en búlgaro

11 de Decembro de 2015/en Autores, Narrativa, Onte, Presentacións, Traducións, Xerais/por bretemas

Contactei onte varias veces con Suso de Toro durante a súa viaxe camiño de Sofia onde foi convidado a presentar a súa edición de Land Rover en búlgaro. Unha publicación que constitúe outra proeza de Jonathan Dunne e Tsvetanka Elenkova, editores que apostan coma ningún outros coñecemos pola tradución da literatura galega, no seu caso ao inglés e ao búlgaro dende a súa editorial SmallStations. Xaora, esta tradución ten moita miga, tanto polo feito de poñer en valor diante doutro público outro dos nosos clásicos contemporáneos, escrito hai vinte e sete anos, que como Polaroid, Ambulancia, Tic Tac e A sombra cazadora revolucionaron a narrativa galega, como polo respecto e admiración co que sabemos está sendo recibido o escritor Suso de Toro. Esta tradución de Land Rover, novela na que está o xermolo da narrativa bíblica do autor, na que se inscriben a fábula e a historia, o mito e a realidade, espreita sobre a necesidade de estudar e pór en valor a obra dun autor fulcral das letras do noso tempo.

Onte 1528: A ética do escritor e o valor do xénero

10 de Decembro de 2015/en Autores, Narrativa, Novidades, Onte, Presentacións, Xerais/por bretemas

Moi interesante foi a presentación d’ A noite enriba, a décima novela de Diego Ameixeiras, que onte celebramos na Libraría Cronopios de Compostela. A memorable intervención de Suso de Toro reivindicou o valor da novela de xénero e a ética do escritor. Comezou o autor de Ambulancia salientando que «falar de Diego Ameixeiras era facelo da ética do escritor, é un autor que me presta polo seu compromiso coa literatura de xénero». «Nos anos oitenta dentro dunha determinada estética reivindiquei a dignidade dos xéneros e subxéneros literarios. Sei que toda a gran literatura e xénero, tanto a que se acolle a unhas normas, como a que ocasionalmente tamén as transgrede. Así sucede na traxedia grega no Quixote ou nas sagas celtas que son puro xénero, o que supón acollerse a uns límites e a unha retórica propios. Este é algo esencial no feito literario.» Lembrou Suso de Toro que hai vinte e cinco anos fabricara Ambulancia por unha aposta, escribir unha novela en quince días, mais tamén coa intención de facer literatura que reflectise un momento.»

Referiuse despois á novela de Ameixeira como «un libro que só se pode escribir cando xa se teñen publicado moitos outros». «A noite enriba é unha novela autobiográfica na que hai unha reflexión explícita sobre a ética do escritor, teorizando sobre o que é a novela negra e sobre a súa historia, reivindicando a un autor como David Goodis, ao que obriga a reler.» «Diego fai unha novela negra coa estética que teoriza.» «A noite enriba é unha moi boa introdución á novela negra americana da metade do século XX, que ben sabemos é unha invención francesa, coma o jazz. Mais tamén apela a aquel mundo da editorial Bruguera e homenaxea a figuras como Fernández Ledesma, todo ese mundo de escritores que escriben novelas baratas, mais que sabían perfectamente o sentido do que facían.» Rematou Suso de Toro gabando a novela de Ameixeiras por que nela «hai xénero e subxénero, distintos rexistros, investigacións, viaxes e todo un mundo de perigos». «A noite enriba é un libro introdutorio para toda unha nova xeración de lectores.»