Blog da sección de Crítica da AELG

/en , , , /por
A sección de Crítica da AELG animouse a abrir un blog. A súa primeira anotación sae ao paso das manifestacións do académico Franco Grande. Recollo un parágrafo ben significativo do seu contido:

“Na súa opinión a crítica literaria galega debería contar cos atributos de ser orientativa e non pedante, no caso de que ela existise, pois a súa mesma existencia é posta en dúbida. O sr. Franco Grande, daquela, non infravalora senón que denigra, invisibiliza e despreza o traballo de interpretación crítico e valorativo daqueles que a exercemos, con maior ou peor fortuna, e sempre coa máxima honradez intelectual.”

Benvida sexa na polémica a opinión dos críticos, unha peza clave no funcionamento da nosa literatura e sector editorial. Beizóns para eles e moito pulo para tecer a rede dende este blog colectivo.


A quen beneficia a polémica?

/en /por
Hoxe Xabier Cordal resume polo miúdo en Galicia hoxe (admirable o seguimento deste medio ao mundo literario galego) as diversas reaccións á polémica literaria das últimas semanas. Pola súa banda X.M.Eyré agoira na súa anotación que, previsiblemente, seremos os editores os próximos atacados e que “lle gustaría ser tan optimista” coma presupón que eu acredito na resolución deste debate cultural. Estou con Eyré en que a polémica non favorece a fraca imaxe social do noso sistema literario e sector editorial, sobre todo cando se pretende cuestionar os seus mesmos alicerces: o traballo honesto dos nosos creadores e o difícil proceso de recepción dos seus textos facilitado polos seus mediadores (especialmente da crítica e do profesorado). Porén, hai que valorar como positivas as admirables mostras de autoestima e reflexión suscitadas, demostrando que a literatura e a edición galega contemporánea están determinadas, co apoio do seus moitos milleiros de lectores e lectoras, a impulsarse na excelencia e a evitar caer na autocomplacencia e o conformismo. Aposto por este fío de esperanza para abrir, recordando a Rafael Dieste, un novo tempo de entusiasmo.

Actualización (16-01-2008): Aconsello esta nova anotación de Eyré.

Temos que morrer

/en , , /por
O brillantísimo artigo de Suso de Toro contrasta, nas mesmas páxinas do Luzes de hoxe, coa lamentable obstinación do académico Franco Grande de intentar devaluar a calidade da literatura galega actual.
Coincido de cheo con Suso de Toro que non é cabal utilizar o pasado da literatura galega para destruír a presente, como, coincido, tamén en que “é perverso argumentar que os textos literarios máis interesantes son os que veñen doutras linguas”. Con todo, deste artigo fulcral, que sei comparten moitos dos autores e autoras da literatura galega (hoxe falei por teléfono con varias persoas que se amosaban moi identificadas co texto), recollo dous parágrafos claves que chegaron a emocionarme (sobre todo o primeiro):
  • “[En Galicia…] Existen eses lectores libres, esas persoas, e non consinto que ninguén as liquide. Eses lectores que entran polo seu pé nunha libraría e piden un libro en galego son o froito de xeracións de escritores e editores, son uns miles e son, somos, un froito valiosísimo dun esforzo colectivo.”
  • “A nosa literatura precisa unha auditoría, quizais externa: unha cuantificación obxectiva e logo unha valoración honrada, sen complicidades ideolóxicas e compincheos disparatados, mais tamén sen ruindades. Estamos no mellor momento dende os trobadores, non sei se iso é moito, mais é así por moita hostilidade que nos teñan.”
A entrevista do académico, sen dúbida, máis prudente que o seu artigo que provocou a polémica, non achega grandes novidades, coa excepción da importancia que concede a existencia dunha crítica literaria feita con seriedade e á oportuna distinción entre produtos editoriais e libros literarios, afirmacións que semellan ben atinadas e deben ser salientadas.
Só cabe felicitar aos responsables de Luzes por continuar alentando cada semana un debate literario democrático e desprexuízado, que contribúe a clarificar o futuro esperanzador da nosa literatura nacional.

Etiquetas.

Literatura con denominación de orixe

/en , , /por
Hoxe publico en Luzes unha tribuna na que abordo a polémica da exportación de textos literarios galegos. No mesmo espazo recomendo o clarificador artigo de Manuel Rivas (saíndo ao paso do panfleto do académico Franco Grande) e a entrevista con Anxos Sumai.

Etiquetas:

Literatura e mercado

/en , /por

Lúcida anotación de Mario sobre o sector editorial galego, ao fío doutras polémicas que abordamos no blog e sobre as que volveremos na vindeira semana. Mario pon o dedo na chaga cando afirma:

“Obviamente é desexábel que a industria editorial non sexa un pozo sen fondo onde van caer os cartos de todos, é desexábel que se faga un investimento racional e adeacuado e que se garantice a súa independencia. Tamén é certo que a rendibilidade económica, salvo situacións anormais, pode ser un indicio da rendibilidade social. Porén, non creo que o mercado editorial galego deba xustificar a súa conversión nun instrumento comercial, ou ter que renunciar á súa identidade e función para seguir existindo.”

Recomendo vivamente a lectura de texto tan clarificador.

Ferradura en tránsito

/en , /por
Grazas ao technorati coñezo o blog do crítico literario Xosé Manuel Eyré. Lamento que non lle gustase o meu comentario sobre a polémica da Síndrome do Padornelo, que considera unha “lixeireza”. Admito que quizais a redacción desta anotación non foi pola miña banda a máis afortunada (sobre todo pola elección da palabra “arroutada”), porén non chego a entender cál é o sentido da tríade “A crítica, o escritor e o editor”. Acaso os editores de literatura galega, a pesar da nosa obrigada discreción profesional, debemos permanecer alleos a tan interesante debate? Recomendo o blog de Eyré que, a partir de agora, engado a miña lista.

A tribuna de Borrazás

/en , , /por

Tras a arroutada da pasada semana, é moi recomendable a lectura da sereno resposta de Xurxo Borrazás. Así comeza: “Certo. Os escritores e escritoras nunca temos a razón. Falo por min, que ninguén se ofenda. Somos egoistas, resentidos, perrenchudos, vaidosos e desagradecidos coa man que nos dá de comer. É por iso, intúo, que os lectores veñen a nós.”

Etiquetas:

Oficina do Libro Galego

/en , , , /por

A exportación de textos literarios (especialmente narrativos) é unha das maiores preocupacións actuais do debate cultural galego. Para animar un debate máis sereno e construtivo ofrezo as seguintes reflexións e propostas:
–“A literatura galega é perfectamente invisible fóra de Galicia”. Concordo plenamente con esta afirmación de Xosé Luís Méndez Ferrín, a pesar de que ao longo da última década, algúns dos nosos narradores fosen traducidos a diversas linguas (especialmente Manuel Rivas, Suso de Toro e, máis recentemente, Teresa Moure). Para poder exportar textos literarios con normalidade non abonda a “estratexia de autor”, precísase unha estratexia de país para desvelar a súa literatura nacional. Desmontar os tópicos existentes fóra de Galicia sobre a nosa literatura e proporcionar información veraz e suxestiva sobre a súa excelencia deberían ser os primeiros obxectivos desa estratexia compartida por autores, editores, tradutores e administracións.
–A exportación de textos é a única vía posible para a profesionalización dun narrador ou narradora galegos. As cifras do mercado interior do libro galego (mesmo daqueles autores con vendas importantes) non abondan para permitila. Quizais aí resida boa parte da lexítima e comprensible obsesión dos autores e autoras por ser traducidos, moito máis que os discursos que se constrúen “ad hoc” para xustificala. Non vexo contradición ningunha en pertencer ao tronco dunha literatura nacional como a nosa e, ao mesmo tempo, poder ser traducido a cantas linguas sexa posible.
–Cómpre acuñar un manual de boas prácticas entre autores e editores que facilite a exportación de textos narrativos galegos, ao tempo que preserve a identidade da obra orixinal: obrigatoriedade de realizar a tradución dende o orixinal en galego, preservar título orixinal, facilitar axuda aos tradutores, confeccionar paratextos en inglés…
–Cómpre contar cunha “Oficina da Literatura Galega” ou “Oficina do Libro Galego no Exterior” (a denominación é o de menos), un organismo público (dependente da Consellaría de Cultura e Deporte), apoiado pola Secretaría Xeral de Política Lingüística e por todo o entramado asociativo do sector do libro (AGE, AELG, Pen Club, ATG, AILG) como entidade que xestione toda a estratexia. Nunha primeira fase podería emularse o exitoso modelo de funcionamento do “Ireland Literature Exchange” (ILE).
–As funcións a desenvolver por esta OLG ou OLGE serían as de coordinar de forma permanente todas as actividades de promoción da literatura e do libro galego a realizar no exterior: sexa na presenza nas Feiras Internacionais do Libro (xunto aos editores); fose coas actividades desenvolvidas polos diferentes lectorados e centros de estudos galegos das universidades; sexa por medio da información electrónica e impresa enviada a editoras internacionais, axencias literarias, “sherpas” e tradutores; fose apoiando a presenza de autores e editores en eventos literarios internacionais (“Festival de Poesía de Paratí, Congresos do Pen Club…); sexa apoiando a xestión das candidaturas de autores e autoras da nosa literatura a premios internacionais (Astrid Lingren, Nóbel ou Príncipe de Asturias das Letras); fose axudando a xestionar as axudas proporcionados pola Consellaría de Cultura á tradución de textos da literatura galega a outras linguas; sexa organizando ou apoiando a realización de Encontros Literarios Internacionais en Galicia; fose promovendo as candidaturas de Galicia como cultura convidada dos eventos e feiras internacionais (Guadalaxara, Frankfurt, Líber, Saló do Libro de Barcelona), organizando aqueloutras onde xa estamos convidados (“Festival Intercéltico de Lorient 2009” ) ou acompañando coa nosa cultura literaria outras actividades de proxección internacional de Galicia (especialmente con motivo do Xacobeo 2010).
–Trátase, en definitiva, de pasar da táctica curtopracista actual (tan ben intencionada, como escasamente eficaz e onerosa) destinada ao consumo político interno, a deseñar unha estratexia (canto menos a cinco ou dez anos) que consiga acuñar internacionalmente a marca “Literatura Galega”, asociándoa aos valores da excelencia e da calidade.

A segunda vida do relato galego

/en , , /por
Recomendo a columna de Óscar Iglesias. É moi clarificadora das tendencias actuais na narrativa galega.

(Actualización: 16:00): Ten razón Folerpa, este artigo de Dolores Vilavedra abre outro debate importante sobre a posición do escritor galego alén do Padornelo. Mágoa que a crítica compostelana non se atreva a personalizar, xa que tal como se expresa parece pretender meter no mesmo saco a todos os narradores e narradoras que viron traducidas as súas novelas ao castelán ou foron entrevistados nalgunha oportunidade na cadea SER (algo excepcional). Abrir unha tea de “sospeita” sobre todos non me parece o mellor xeito de contribuír a un debate cultural construtivo sobre a exportación de textos literarios galegos.
Teño insistido en moitas ocasións na miña convicción de que a proxección da literatura galega alén do noso sistema editorial e literario precisa dunha estratexia de país, compartida por autores, editores, críticos e membros da Administración; estratexia da que carecemos e da que non se albiscan indicios tampouco.
Máis significativo aínda que o texto (un chisco vehemente e malhumorado) de Vilavedra é que a vindeira semana se despracen corenta e cinco persoas á Feira do Libro de Guadalaxara (cos responsables da Consellaría de Cultura á cabeza) e non teñamos noticia ningunha, por exemplo, sobre a creación dunha “Oficina da Literatura Galega”, que alicerce esta estratexia exportadora imprescindible, ou da creación do Instituto Galego Rosalía de Castro (contemplado na Lei do Libro e a lectura, aprobada por unanimidade polo Parlamento galego). Ben sería, abandonar tácticas curtopracistas e apostar todos e todas polo pase longo. No Encontro de Mariñán, que se celebrará á vindeira fin de semana, presentarei a miña proposta sobre tan decisiva e polémica cuestión.

Etiquetas:

Incoherencias

/en , /por
Atopo na caixa de correo un texto reenviado por unha boa amiga que pon en evidencia algunhas das incoherencias do sistema legal español sobre a cuestión dos dereitos de autor no ámbito dixital. Non son especialista en Dereito, razón pola que non acredito na veracidade das valoracións, aínda que supoño que algo de certo haberá nas argumentacións utilizadas. Reproduzo o texto, tal como me chegou:

“Vamos a ver las incoherencias del sistema legal español y cómo éste protege más a los poderosos (las discográficas, las productoras de cine, la SGAE, etc.)
¿De las opciones a y b de cada pregunta cual es más grave?

1. PREGUNTA
a) Luis se descarga una canción de Internet.
b) Luis decide que prefiere el disco original y va a El Corte Inglés a hurtarlo. Una vez allí, y para no dar dos viajes, opta por llevarse toda una discografía. La suma de lo hurtado no supera los 400 euros.
RESPUESTA: La descarga de la canción sería un delito con pena de 6 meses a dos años. El hurto de la discografía en El Corte Inglés ni siquiera sería un delito, sino una simple falta (art. 623.1 del Código Penal).

2. PREGUNTA:
a) Luis se descarga una canción de Internet.
b) Luis va a hurtar a El Corte Inglés y, como se la va la mano, se lleva cincuenta compactos, por valor global de 1.000 euros.
RESPUESTA: Seguiría siendo más grave la descarga de Internet. El hurto sería un delito, porque supera los 400 euros, pero sería de menor pena que la descarga (art. 234 del Código Penal).

3. PREGUNTA:
a) Sergio, en el pleno uso de sus facultades mentales, se descarga una canción de Malena Gracia.
b) Sergio, en un descuido de Malena Gracia, se lleva su coche y lo devuelve 40 horas después.
RESPUESTA: Sería mas grave la descarga. El hurto de uso de vehículo tiene menos pena, a tenor del articulo 244.1 del Código Penal.

4. PREGUNTA:
a) Ocho personas se intercambian copias de su música favorita.
b) Ocho personas participan en una riña tumultuosa utilizando medios o instrumentos que pueden poner en peligro sus vidas o su integridad física.
RESPUESTA: Es menos grave participar en una pelea que participar en el intercambio de compactos. Participar en una riña tumultuosa tiene una pena de tres meses a un año (art. 154 del Código Penal) y el intercambio tendría una pena de 6 meses a 2 años (art. 270 del Código Penal). Si algún día te ves obligado a elegir entre participar en un intercambio de copias de CDs o participar en una pelea masiva, escoge siempre la segunda opción, que es obviamente menos reprobable.

5. PREGUNTA:
a) Juan copia la última película de su director favorito de un DVD que le presta su secretaria Susana.
b) Juan, aprovechando su superioridad jerárquica en el trabajo, acosa sexualmente a su secretaria Susana.
RESPUESTA: El acoso sexual tendría menos pena según el articulo 184.2 del Código Penal.

6. PREGUNTA:
a) Pedro y Susana van a un colegio y distribuyen entre los alumnos de preescolar copias de películas educativas de dibujos animados protegidas por copyright y sin autorización de los autores.
b) Pedro y Susana van a un colegio y distribuyen entre los alumnos de preescolar películas pornográficas protagonizadas y creadas por la pareja.
RESPUESTA: La acción menos grave es la de distribuir material pornográfico a menores según el articulo 186 del Código Penal. La distribución de copias de material con copyright sería un delito al existir un lucro consistente en el ahorro conseguido por eludir el pago de los originales cuyas copias han sido objeto de distribución.

7. PREGUNTA:
a) Ramón, que es un bromista, le copia a su amigo el último disco de Andy y Lucas, diciéndole que es el ‘Kill’em All’ de Metallica.
b) Ramón, que es un bromista, deja una jeringuilla infectada de SIDA en un parque público.
RESPUESTA: La segunda broma sería menos grave, a tenor del articulo 630 del Código Penal

8. PREGUNTA:
a) Juan fotocopia una página de un libro.
b) Juan le da un par de puñetazos a su amigo por recomendarle ir a ver la película Los Ángeles de Charlie.
RESPUESTA: La acción más grave desde un punto de vista penal sería la primera, puesto que la reproducción, incluso parcial, sería un delito con pena de 6 meses a dos años de prisión y multa de 12 a 24 meses. Los puñetazos, si no precisaron una asistencia médica o quirúrgica, serían tan solo una falta en virtud de lo dispuesto en el artículo 617 en relación con el 147 del Código Penal.

Ala chavalotes, ya sabéis: pegad, violad, acosad, robad, pero no uséis el emule.
¡A esto hay que darle la mayor vuelta posible por toda la red a ver si alguien con criterio pone algún remedio !!!”