Interesoume moito o Livro das horas de Nélida Piñón, unha obra narrativa híbrida, entre a memoria, o ensaio e o relato autobiográfico. Un texto de madurez literaria e humana, onde a narradora carioca, pasados os seus setenta e cinco anos, confesa o seu amor coa palabra, coa narración e co seu oficio literario, mantendo, pola contra, unha enorme discreción sobre a súa intimidade, que só rompe amosando o seu agarimo con Gravetinho, o seu canciño. Un libro cuxo protagonismo principal está na reflexión sobre o proceso de creación literaria («o texto é unha sombra adversaria á que lle dou vida»), mais tamén na confianza nas posibilidades creativas lingua («amo a lingua lusa, grazas a ela entendo que as linguas do mundo forman unha soa») e nas posibilidades dos mitos e das lendas, que corroen a lóxica e a racionalidade, para agrandar o horizonte do creador.
Un libro escrito cunha primeira persoa moi potente, onde a autora ficciona a súa propia vida, onde nada da realidade resulta alleo para ela e onde expresa a súa convicción de que é a imaxinación a razón para vivir e que «envellecer non a leva a renunciar ao privilexio da arte». Piñón confesa nestas páxinas vibrantes, enchoupadas de referencias á mitoloxía clásica e á música culta, que sempre tivo «apetito de almas», o que para ela funcionou como motor principal da súa obra ficional. Confesa, tamén, a súa amizade con Clarice Lispector, a súa experiencia como presidenta da Academia da Lingua Brasileira e a súa confianza incondicional nos seus lectores: «Non teño fillos, pero si lectores, capaces por si propios de defender a civilización contra os avances da barbarie».
Particular interese teñen as (seis) páxinas memorialísticas sobre Borela, a aldea do concello de Cotobade, onde naceu o seu pai, e onde ela viviu durante dous anos (marcantes) da súa infancia. Páxinas extraordinarias, evocadoras daquela Galicia rural dos difíciles anos corenta, escritas coa emoción da lembranza da avoa Isolina e do avó Daniel, «que afinou a miña natureza de narradora e me induciu a aprezar as comidas que tiña diante». Como tamén son emocionantes as referencias á celebración das festas de nadal e do cocido familiar, o polbo e bacallao preparado ao xeito da illa de Arousa, «ambos os dous pratos bañados en aceite, con allo, pementón dóce e a melancolía da familia». Orixe galega, da que fachendea Nélida nestas páxinas coma parte da súa ascendencia inequivocamente europea, á que a axudou a encamiñarse «a Homero, a Cervantes, a Dante, a Shakespeare», a amar a «Velázquez e a Vermeer», a oír dende pequena na radio, mentres facía os seus deberes na casa de Botafogo, a «Mozart, Beethoven, Wagner e Verdi», «un caleidoscopio que aínda hoxe propicia o meu tránsito polas artes», xa que «levaba comigo esta entidade chamada Europa». «O meu pai falábame do continente da outra banda do mar. Facíame crer que decontado me levaría a coñecer Borela, a aldea que describía con vehemencia, mentres cuestionaba en alta voz a razón de ter sido expulsado das súas fronteiras».
Nun libro con numerosas frases memorables a subliñar, entre outras, quedo con estas:
«Non estamos preparados para a vida e somos imperfectos para a ficción.»
«Admito que a vida está feita de treguas, ás veces difíciles, ás veces asombrosas.»
«Cada día aprendo a amar. A familia, os amigos, a lingua, as instancias da vida e da arte.»
«Quen dorme de máis corre o risco de expulsar a corrente de sangue da poesía.»
«A vocación do amor é amar a quen está cerca.»
«Cada día aprendo a perder as pequenas utopías e os ideais indómitos.»
«A literatura, tras a morte do autor, deixa atrás como legado os bosquexos de esceas vividas.»
«Aprendo a amar. Unha arte difícil, ningunha norma me orienta.»
«Fachéndome dun oficio que fixa no papel as emocións propensas a perderse. E que, para tal fin, vai á caza do ouro, da corteza de pan.»
«Aínda que a arte non fose síntese do mundo, era áncora e compás.»
Actualización (18:00): Acabo de saber polo facebook da Libraría Paz que o vindeiro martes, 12 de novembro, Nélida Piñón estará ás 20:00 horas na Casá das Campás de Pontevedra presentando a edición en castelán do libro publicada por Alfaguara. O acto será presentado por Salomé Álvarez Blanco e organizado pola Asociación Cultural e Medioambiental Canon de Pau de Cotobade.
A viguesa libraría Andel quedou pequena para acoller a todas as persoas que acudiron á presentación d’ O solpor da cupletista, o libro máis recente da escritora María Xosé Queizán. A terceira edición dun texto que inicialmente fora publicado en 1995 pola editorial Nigra, naquela colección de peto Tusi Tala, recuperado por Xerais en edición non venal en 2003 por Xerais, ilustrado por Natalia Pérez García, e agora totalmente revisado e publicado na colección Narartiva xunto ao ensaio «Carolina Otero. A liberdade arrogante», no que a autora relata a viaxe que realizou en 2012 a Niza na procura das pegadas dos últimos días que chamada «Bela Otero», a grande impostora e farsante nacida en Valga. A presentación da obra realizouna Mónica Bar Cendón, que leu un fermoso texto literario sobre esta viaxe a Niza de María Xosé Queizán. Pola súa banda, a autora leu o texto «Carolina Otero, historia dunha violación», un retrato literario desta «muller dona de si» que dobregou o pulso de tanto homes. O acto rematou cunha sorpresa, a actuación musical de cinco mulleres dunha escola de baile viguesa.
