Sara Lloyd, editora de Pan Macmillan, ven publicando no
blog da súa editorial diversas anotacións baixo o título de
“Manifesto dunha editora para o século XXI”. Por polémicos que algúns lles poidan parecer estes textos prospectivos (poden baixarse no blog
Soybits), merecen a maior atención de todos os que nos ocupamos no noble oficio da edición, xa que sinalan algunhas tendencias sobre a evolución do sector internacional.
Citamos algunhas das tendencias que sinala Lloyd, tratando de responder ás pregunta: quen necesita hoxe os libros, quen necesita aos editores?, como terán que evolucionar os editores se queren manter algún papel na cultura da lectura e a escritura do futuro?
- As vendas en papel impreso descenden. Nos Estados Unidos a competencia lectora e o grao de lectura voluntaria dos mozos de materiais impresos amosan unha tendencia decrecente.
- O tempo de lecer dedícase cada vez menos á lectura de libros e á televisión e máis á rede.
- Internet está mudando a estrutura liñal da cadea do libro [na que o editor sentíase seguro, producindo, almacenando e distribuíndo o seu produto] e comezando a introducir a circularidade da rede. Comézase a propoñer a desintermediación dos editores e o seu papel na distribución.
- Os editores deben pensar menos en produtos e máis en contidos. Os libros terán cada vez bordes máis porosos.
- Os lectores van ter un papel máis protagonista no futuro.
- Os editores terán que convertirse en posibilitadores de lectura e dos procesos relacionados con ela.
- Cómpre atender ao fenómeno da conectividade da lectura dixital.
- A lectura é unha actividade menos pasiva e solitaria do que xeralmente se afirma.
- Os editores terán que proporcionar as ferramentas de interacción e comunicación entorno ao contido dos libros e amosarse activos nos espazos dixitais (blogs, foros dixitais, redes sociais, wikis…) onde os lectores discuten e interactúan co contido. Ese é o fenómeno que podemos denominar “libro en rede” ou o “libro como software social”.
- A cadea de valor desprázase dende o modelo “contido/distribución” a outro que valora só o “contido”
- Aos consumidores de libros impórtalles cada vez menos a marca do editor. Algúns autores son marcas, mais os editores son completamente invisibles para os lectores.
- Os editores terán que abandonar a súa torre de marfil e traballar conxuntamente en plataformas multieditoriais, sobre todo no eido educativo.
- A xeración de nativos dixitais están pasando moi rapidamente da “cultura download” á “cultura upload”. Isto ten importantes efectos sobre a súa concepción da lectura.
- A búsqueda e o acceso á rede serán as claves da nova lectura dixital, as descargas terán un papel irrelevante.
- A pregunta clave é: como lerán en pantalla os lectores do futuro? que papel terán neste contexto, se lle queda algún, os editores do futuro?
O texto de Lloyd é fulcral no debate sobre o futuro da edición. Volveremos sobre el en novas anotacións, nas ue abordaremos a resposta que a editora estadounidense proporciona a última destas preguntas. Recoméndoo moi vivamente a lectura demorada destes dezasete folios que teñen moito contido.
Continúa sendo tan triste como desolador: Galicia non sae dos postos de cola en índices de lectura. Na presentación da campaña “Lee en la playa” (campaña moi pouco imaxinativa e eficaz, por certo), organizada pola Federación de Gremios de Editores e o Ministerio de Cultura, salientouse que, segundo os datos do máis recente barómetro de lectura 2007, as comunidades con menor índice de lectura son Galicia (51,2%) e Estremadura (49,5%). Os responsables do estudo xustifican estes fracos porcentaxes a “cuestións históricas”, feito que pouco nos consola. O máis decepcionante do dato, que arrastramos dende que se ven elaborando este barómetro, é que non semella importar a case ninguén. Unha sociedade penúltima en lectura pode aspirar a colocarse con algunha garantía en cabeza noutros ámbitos? Teño para min que estas balanzas de lectura son tan significativas sobre as nosas posibilidades futuras como as balanzas fiscais. Cando asumiremos que a lectura é unha cuestión estratéxica (e, polo tanto, política)?
