Onte 1952: «Phantom Thread»

/en , , /por

Hai películas como Phantom Thread (El hilo invisible na distribución española), que seducen pola súa beleza formal mesmo a pesar das ambigüidades e carencias do seu relato, neste caso o romance entre un costureiro, un xenio désposta e maniático, e a súa modelo. A deslumbrante posta en escena de Paul Thomas Anderson, director tamén da fotografía, capaz de reconstruír con fidelidade un atelier de costura londiniense dos anos cincuenta, como a interpretación espectacular de Daniel Day-Lewis, que a anuncia a súa retirada, manteñen sempre vivo o interese desta película que homexanea a aqueloutro romance gótico, a Rebecca de Hitchock. Xaora, o que quizais mellor representa a elegancia que deita a mares o film e a escena do almorzo onde Woodcock viste chaqueta de tweed sobre o pixama. Inesquecible retrato do mundo da moda, con algunha semellanza a Dior and I (2o14), o interesante documental de Frédéric Tcheng, que tamén homenaxea ás costureiras que soportan con dedicación ás figuras da moda.

Non considero a Phantom Thread obra mestra, aínda que aventuro terá unha boa colleita nos Óscar, tanto pola súa elegancia no vestiario como pola súa facinante espectacularidade visual.

Onte 1951: «Papusza»

/en , , , , , /por

Habia tempo que non vía unha película visualmente tan fermosa como Papusza, a obra dos polacos Joanna Kos-Krauze e de Krzysztof Krauze, un espectáculo fotográfico en branco e negro deslumbrante de Krzysztof Ptak tanto pola súa composición como pola súa tonalidade achegada ao pictórico. Un film que reconstrúe a peripecia biográfica de Bronislawa Wajs, chamada «Papusza» (1910-1987), a primeira poeta xitana poca que publicou os seus textos, mais que tamén recibiu os apupos e a incomprensión do seu rpopio pobo. Papusza é un fermoso poema visual, unha homenaxe marabillosa a un pobo ambulante e a unha paisaxesevera, tanto a campesiña como a urbana. Porén, a narración –na que se alteran os tempos e na que se fai presente a historia tráxica da Polonia do século XX, dende a invasión nazi aos rigores da sociedade stalinista que obriga a abandonar a itinerancia ao pobo romaní– non acada nin a emoción nin a beleza que a súa luz e textura visual agroman na pantalla.

No entanto, Papusza está tinguida da tristeza da protagonista, capaz de lamentar o feito de ter aprendido a ler como fonte da súa desgraza, mesmo a pesar de que ao longo de dúas horas se representan con rigor os ritos e as músicas do pobo xitano, un pobo sen patria, mais con forte identidade no seu permanente deambular. O dito, unha película moi fermosa visualmente, un documento etnográfico valioso. Para non perder.

Onte 1949: «The Post»: let’s publish

/en , , , /por

A escena máis emocionante de The Post é cando Ben Bradlee, o director do xornal, chama á rotativa para poñer en marcha a impresión do xornal. Nese «let´s publish» resúmese a pulsión da afouta editora, Kate Graham, interpretada de forma maxistral por Meryl Streep, despois de vencer as presións e asumir en carne propia os perigos que para ela e para a súa empresa supón facer efectiva a responsabilidade social do xornal e o seu compromiso coa liberdade de edición, recoñecida na primeira emenda. Xaora, ao longo do treito final desta narración épica de Spielberg, que corre toda coma unha seda, non puiden evitar o desacougo de comprender que ese xornalismo reivindicado na pantalla, onde existía certa autonomía entre os seus responsables e o poder político, é o que está sendo dinamitado hoxe en España. En todo caso, outra película interesante, non exenta de certa autocompracencia hoollywoodiense, que reivindica a épica do xornalismo de trincheira, «ese borrador da historia» que está en claro perigo de extinción.

Onte 1945: «Tres anuncios nas aforas» de Martin McDonagah

/en , , , /por

O western é un xénero en constante revisión. Diciámolo ao fío de Comanchería e repetímolo agora con Tres anuncios nas aforas, o film de Martin McDonagah do que tanto se fala esta fin de semana de estrea. Un western moderno protagonizado por unha muller dura que pretende acelerar a investigación sobre o asasinato e a violación da súa filla nunha pequena cidade de Misuri, un deses tantos crimes nunca resoltos. Un guión excelente, no que se suceden as reviravoltas climáticas até os límites da verosemellanza; unhas interpretacións memorables, nas que destaca a de Frances McDormand (aspirante ao seu segundo Oscar, despois do de Fargo); unha utilización brillante dos recursos expresivos, sobre todo os diálogos moi afiados e a unha BSO marabillosa, alicerzan esta narración sorprendente e engaiolante. Ten mérito McDonagah, un autor teatral de quen se leva estreadas tres pezas en galego, cando modula no film sen maniqueísmo a ambigüidade existente entre a dor e o humor, o odio e o amor, a vinganza e a xustiza, as vítimas e os verdugos.

Sen dúbida está é unha peza sobre a gamma de grises da condición humana e dos propios xéneros da narración, situada dacabalo do drama, da comedia e do sarcasmo. Paga a pena reparar nela, deixando os dogmatismos e os prexuízos na casa.

Onte 1939: «Morir», a conmovedora película de Fernando Franco

/en , , , /por

Morir, a segunda película de Fernando Franco, demostra que o cine, ademais dun medio de lecer, pode ser unha poderosa ferramenta de reflexión sobre a propia vida. Este de Franco é un relato amargo dunha viaxe emocional provocada pola irrupción inesperada do cancro que descompón a unha parella para enfrontala ao qué entenden por amor. Unha película austera nos medios, mais de narrativa hipnóptica, que apenas nos concede tregua na cadeira. Alicerzada sobre unhas interpretacións extraordinarias, sobre todo a de Marián Álvarez, que o di todo coas súas olladas e os seus silencios, o film conta coa presenza constante do latexto do mar, que funciona como contrapunto da vida que se deteriora e axita sobre o precipicio. Morir é un relato convincente sobre a dor e sobre o propio momento da morte, tan difícil de representar na pantalla, tanto pola súa sobriedade como pola súa dureza conmovedora. Non é doado esquecer algunhas imaxes que nos enfrontan coa crueza da morte e da vida.

Onte 1936: “A libraría” de Isabel Coixet

/en , , , , , , , /por

Isabel Coixet ofrece en The Bookshop unha fermosa homenaxe á lectura e ao mundo da libraría, que adapta a novela homónima de Penelope Fitzgerald. Unha peza de narración e realización impecable,como adoita a catalá, a pesar da escasa orixinalidade do conflito proposto, no que unha libreira soñadora e valente pon a proba a súa afouteza diante da extorsión que en 1959 sofre por parte dos poderes dunha pequena comunidade costeira. O máis interesante do film é a gabanza da lectura, do libro e da literatura sexa como forma de resistencia (protagoniza por Florence Green na excelente interpretación de Emily Mortimer), sexa como forma de instalarse na vida (eis o  enigmático señor Brandish, outra creación memorable de Bill Nighy). Xaora, tamén é interesante a concepción da libraría como espazo de encontros e descubertas, capaz de reeducar á pequena dos Gipping. Como son memorables as homenaxes a Bradbury e a Nabokov, así como algúns diálogos literarios referenciais desta balada triste da libraría.

Onte 1933: «Baixo o sol» do croata Dalibor Matanic

/en , , , /por

Vimos Baixo o sol, a película do croata Dalibor Matanic, coincidindo coa noticia da condea a Ratko Mladic, o xeneral serbobosnio responsable do xenocidio de Srebrenica. E non resulta doado substraerse a esta circunstancia vendo este tríptico de historias de amor entre un home croata e unha muller serbia, relacións dunha ou doutra maneira prohibidas por cadansúa comunidade, fose en 1991, cando estaban marcadas polo odio, poucos anos despois da guerra, mais tamén en 2001 ou en 2011, cando o rencor daquela ferida debería comezar a mitigar. Matanic explora as dificultades da reconciliación entre as comunidades e aposta polo amor como espazo para enxergar o futuro e superar os fantasmas da guerra. Acerta o croata cando utiliza o sol e a auga como símbolos de expiación, capaces de limpar feridas, como tamén cando utiliza a mesma parella de actores para protagonizar as tres histoiras sen aparente relación entre elas. Unha ollada romántica para un conflito non cicatrizado.

Onte 1924: «Handia»

/en , , , /por

Jon Garano e Aitor Arregui saen máis que airosos de Handia, a película rodada en éuscaro na que abordan con sutileza o mito do xigantón euscaldún que asombrou cos seus 2,42 metros nunha xira por Madrid, Lisboa, Londres e París. Máis que pola orixinalidade no tratamento da aceptación social da diferenza ou polo acertado retrato etnográfico da vida nun caserío durante a primeira guerra carlista, Handia destaca pola fermosa factura visual e sonora que sen caer no virtuosismo lle engade moitas doses de emoción. A incorporación de elementos fantásticos axuda a entender o carácter alegórico do relato desta lenda vasca, cuxo tratamento nos lembrou a algunha película de Tim Burton. Xaora, é no coidado dos detalles en escenas memorables, como a da visita a Stonehengen ou na entrevista coa raíña Isabel II, onde identificamos o valor desta historia superación e fraternidade, unha exaltación da vida, a pesar de que a morte é para Joaquín unha caixa que sempre deixa a súa pegada.

Onte 1920: «Paterson» ou a defensa da poesía

/en , , , , /por

Levaba tempo agardando por ver Paterson, a película de Jim Jarmusch que relata a peripecia dun condutor de autobús que escribe poesía na cidade de Paterson, Nova Yersey, onde naceu o poeta Allen Ginsberg e onde escribiu boa parte da súa obra poética William Carlos William, o poeta preferido polo protagonista. Enfrontando durante unha semana a vida dunha parella de namorados, a rotineira do poetacondutor (almorzo, traballo, regreso, cea, paseo co can, cervexa no bar do barrio) coa ollada dinámica, optimista, soñadora e enérxica da súa compañeira, cociñeira de cupcakes e deseñadora de cousas en branco e negro, Jarmusch pretende deitar unha ollada poética sobre o cotián como mellor xeito de promover o interese pola poesía («palabras escritas sobre a auga»). Paterson atende as conversas dos seus viaxeiros, mais apenas fala con eles, mentres conducindo cisma na creación dos seus textos de linguaxe moi coloquial que salva despois nos tempos de descanso no seu inseparable caderno.

Película de boa factura e impecable interpretación, sobre todo da iraní Golshifteh Farahani, fraquea un chisco na súa narratividade, tanto pola práctica ausencia de conflito como pola previsibilidade do seu desenlace. Mágoa que Jarmusch desaproveitase a oportunidade de traducir con maior rotundidade a poesía en linguaxe cinematográfica. Con todo a película constitúe unha interesante defensa da poesía, esa «preferencia por ser só un peixe» e non calquera outro animal.

Onte 1917: «Amour» e «Engurras»

/en , , , , /por

Circunstancias léváronos a ver estes días dous filmes que abordan a problemática das persoas maiores: Engurras de Ignacio Ferreras, adaptación do cómic homónimo de Paco Roca, e Amour de Michael Haneke. Dúas marabillas, senllas pezas conmovedoras, onde se aborda con sutileza, mais tamén de forma explícita o difícil transo da vellez, onde todo, incluído o amor, a amizade e a dignidade, se someten a proba. Sorprendeume de Engurras, o gran guión do galego Ángel de la Cruz, para abordar con moita retranca os inicios da doenza do Alzheimer, tinguindo de tenrura e certa poesía as situacións máis difíciles. Mentres que na película de Haneke, outra das súas obras mestras, é brutal a ollada cirúrxica do director austríaco sobre o amor, concibido como agarimo, afecto e apoio mutuo entre os amantes, mais sometido pola doenza e pola dor a todas as probas posibles. Cine que nos enfronta sen mexericadas e dignidade ao espello da vellez. Imprescindibles.