Autores – Páxina 73

Onte 1510: Presentación de Érica Esmorís e Andrea Maceiras

22 de Novembro de 2015/en Autores, Librarías, Literatura infantil e xuvenil, Música, Novidades, Onte, Premios, Presentacións, Recurso_didáctico, Xerais/por bretemas

A presentación do serán do pasado venres na Coruña de Nena e o mar de Érica Esmorís, Premio Merlín 2015, e Europa Express de Andrea Maceiras, premio Jules Verne 2015, puxo en evidencia algunha das mudanzas máis positivas que está vivindo a lix galega.

A primeira, o propio espazo onde se desenvolveu, a fermosa libraría Moito Conto, especializada en infantil e xuvenil, con atención preferente polo álbum ilustrado, aínda que tamén ofrece unha coidada escolma de lecturas literarias para as persoas adultas. Un modelo de libraría que procura o interese dun público familiar que entende a lectura como unha das súas actividades de lecer e desenvolvemento persoal.

A segunda mudanza é o protagonismo dunha nova xeración de autoras, á que a min me gusta chamar «Xeración da Esperanza», que Manuel Rodríguez Alonso bautizou «Xeración do novo século», que está irrumpindo con todo o seu pulo, renovando formas, introducindo novos temas e modificando actitudes e análises na nosa lix. Na presentación das novelas de Esmorís e Maceiras quedou ben clara a aposta de ambas as dúas por estruturas narrativas e temas complexos demostrando que ambas as dúas carecen de prexuízos didáctistas ou complexos de abordar «un xénero menor». Xaora, isto non impide que ambas as dúas chanten os seus textos no territorio firme dos valores e desenvolvan con ambición literaria as convencións do xénero, no caso de Nena e o mar, da novela clásica de aventuras; no de Europa Express, da novela de intriga psicolóxica.

A terceira mudanza é o emprego da comunicación directa de cada unha das autoras coa comunidade de lectores e lectoras que vai conformando, o que facilita interaccións e visibilizacións que permiten a ampliación dos seus públicos. Se todo isto non abondase para o interese da presentación, a participación de Matthew Ward, que cantou dous temas, un dels «Lighthouse», en homenaxe a Noon, o personaxe do fareiro de Nena e o mar, constituíu un agasallo precioso para unha presentación excelente. Bo comezo para a andaina das obras premiadas de Érica Esmorís e Andrea Maceiras.

Onte 1509: Gala do Libro Galego

21 de Novembro de 2015/en Age, Autores, Cultura, Edición, Editores, Librarías, Libro, Lingua, Onte, Premios, Promoción do libro/por bretemas

O anuncio que onte fixeron os responsables da Asociación de Escritores en Lingua Galega (AELG), da Asociación Galega de Editores (AGE) e da Federación Librarías de Galicia (FLG) da celebración da Gala do Libro Galego o 14 de maio de 2016 constitúe un fito histórico. Unha iniciativa colaborativa enmarcada nun acordo máis amplo de traballo dos axentes do sector do libro galego, ao que se considera estratéxico para o país e cun papel fulcral na normalización cultural e social do noso idioma. O feito de convocar uns únicos premios, con 14 modalidades, outorgados coa participación dos membros das tres asociacións convocantes facilita un salto de xigante para a visibilización e recoñecemento social do sector da creación literaria, a edición e a libraría galega. As dúas iniciativas de colaboración intersectorial presentadas esta semana, a Gala do Libro Galego e a programación de Culturgal, amosan que con estratexias colaborativas, xenerosidade, responsabilidade e altura de miras é posible enfrontar os difíciles retos para a cultura na nosa lingua. Beizóns aos promotores e facilitadores deste proceso de tan valiosa unidade das letras galegas.

Onte 1508: O Cabanillas de Fernández Rei

20 de Novembro de 2015/en Autores, Cultura, Lingua, Onte, Poesía, Presentacións, Xerais/por bretemas

Couceiro de Compostela volveu quedar pequena para a presentación de Ramón Cabanillas, Cambados e o mar da Arousa, o libro no que o profesor Francisco Fernández Rei compilou trinta dos seus traballos arredor do «poeta arelado». Un libro co que Fernández Rei contribúe a enriquecer o catálogo arredor de Cabanillas de Xerais, un dos autores cabezaleiros do noso catálogo, xa que na colección Biblioteca das Letras Galegas editamos os principais poemarios do poeta das Irmandades e no ano 2009 reunimos todos os seus poemarios no volume Ramón Cabanillas. Poesía galega completa. Agora, con este Ramón Cabanillas, Cambados e o Mar da Arousa Fernández Rei compila trinta traballos redactados –moitos deles xa editados en diversas publicacións, nove inéditos–, que abordan o poeta cambadés desde diferentes perspectivas: a literaria e a lingüística; en relación coa análise da presenza de Cambados e do mar da Arousa na súa obra e na doutros escritores da literatura galega moderna e, por último, desde o empeño por reivindicar e valorar a importancia que ten Ramón Cabanillas para a sociedade galega. Como sinalou na presentación en Cambados Anaír Rodríguez, a editora da obra, «este libro é o resultado dunha paixón transformada en moitos anos de dedicación ao estudo da biografía e da obra do poeta cambadés que, de seguro, se vai constituír noutra desas obras de referencia, asinadas por Francisco Fernández Rei».

Na presentación compostelá foi Antón Santamarina quen glosou un libro no que o autor desenvolveu as súas facetas de antropólogo, lexicógrafo, dialectólogo, crítico e biógrafo dunha figura que «asociamos, dende a publicación no ano 15 de Vento mareiro, co mar e con Cambados». Pola súa banda, Fernández Rei confesou que o libro constituía unha homenaxe a Cambados, a súa Itaca e a toda a xente amiga que pon en valor a obra de Cabanillas. «Ademais constitúe unha reivindicación da cultura marítima da mar de Arousa, representada na figura de Luís Rei, o director da revista Ardentía, que coñeceu o libro nos seus derradeiros días». O autor lembrou aos seus pais, «que me transmitiron a sua lingua e o seu xeito de estar no mundo». Debullou despois os diversos apartados do libro, lembrou o sue discurso sobre Cabanillas de ingreso na RAG e o primeiro texto do volume, »Cambados, “pobre, Fidalgo e soñador”», publicado en 1977 na revista Teima.

Onte 1505: Ledicia Lazarillo

17 de Novembro de 2015/en Autores, Cultura, Literatura infantil e xuvenil, Narrativa, Novidades, Onte, Premios, Recurso_didáctico, Vigo, Xerais/por bretemas

Anunciamos onte que a escritora Ledicia Costas gañou o Premio Lazarillo 2015 coa súa novela xuvenil Jules Verne e a vida secreta das Femmes Plante, que publicará Xerais ao longo do vindeiro ano. A narradora e poeta viguesa completa así un ano excepcional no que tamén obtivo o Premio Fervenzas ao mellor libro infantil, o Premio Neira Vilas ao mellor libro infantil e xuvenil e o Premio Nacional de Literatura Infantil por Escarlatina. A cociñeira defunta, recentemente publicada en castelán, ademais de que a súa novela Recinto Gris fose incluída na Lista do IBBY dos mellores libros para xoves discapacitados. Neste 2015 Ledicia Costas publicou o seu primeiro libro de relatos, Un animal chamado Néboa, recibido de forma entusiasta e unánime pola crítica e polo lectorado. Autora dunha obra narrativa moi variada, dirixida a públicos diversos, membro da chamada Xeración da Esperanza, Ledicia Costas confírmase como unha das escritoras galegas de referencia nesta segunda década do século XXI.

No que atinxe á novela premiada, Jules Verne e a vida secreta das Femmes Plante, o xurado do Lazarillo, no que participaron obras escritas nas catro linguas oficiais, sinalou que »se trata dunha obra ambientada no Vigo do século XIX na que se recrea unha das visitas de Jules Verne á cidade da ría que o inspirou para escribir un dos episodios de 20.000 leguas de viaxe submariña». «Con todo, contra o que acredita a documentacion da época, esta visita de Verne a Vigo no ano 1.884 non é fortuita. O escritor chega á cidade porque esta a perseguir o rastro das misteriosas mulleres planta.» «A protagonista da obra é Violeta, unha adolescente intelixente e inconformista que vive cos seus avós nunha botica. Os tres están convencidos de que ninguén máis ca eles coñece o segredo que agochan desde hai decadas: que tanto a propia Violeta como a súa avoa Melisa pertenecen a esa estirpe de mulleres metade humanas, metade planta. Coa chegada do escritor á cidade, iníciase unha aventura na que hai submariños, iates a vapor e extrañas criaturas con alma de planta.»

Onte 1502: Rivas homenaxea a libraría

14 de Novembro de 2015/en Autores, Cultura, Editores, Lectura, Librarías, Narrativa, Novidades, Onte, Presentacións, Promoción do libro, Recurso_didáctico, Traducións, Xerais/por bretemas

Coincidindo co Día das Librarías, chegaron do prelo os primeiros exemplares d’ O último día de Terranova, a novela coa que Manuel Rivas homenaxea á libraría e ás libreiras e libreiros. Na presentación que fixo o pasado mércores diante de máis de trinta profesionais da libraría galega, Rivas afirmou a súa convicción futurista, optimista que establece unha relación entre o espazo da libraría e a presenza humana, «que é imprescindible para que o factor humano estea presente nos libros», «ten que ver coa propia natureza do que se escribe nos libros, será moi difícil poder falar de literatura sen contar coa libraría». Manuel Rivas definiu «as librarías como o líquido amniótico onde se desenvolve a liberdade, precisamos desa auga para que non quede todo no imperio do baleiro».

Manuel Rivas explicou que «O último día de Terranova é unha historia cun lado perturbador, contada por un único narrador, Vicenzo, o libreiro da libraría Terranova que posúa a música do humor e da ironía, que conta e lembra a polifonía de voces que está na súa memoria». Cualificou a novela como «radiografía da sociedade, cunha dimensión da serie negra, unha historia de amores con presenza do exilio, localizada nunha libraría anfibia, que tiña a condición de ponte con América, á que chegan os libros nas maletas dos emigrantes». Situou a novela a carón d’ A boca da terra, o libro de poemas publicado o pasado verán, «unha irmá siamesa cuxa ollada fosforescente moito me axudou a que a escrita fose unha especie nova». Salientou o papel dos libros como personaxes, así como a dos seus editores, como foi o caso de Jacobo Munick, o responsable da arxentina Fabril editora, que deseñou un catálogo extraordinario no que incluíu a primeira edición en castelán d’ O vixía no centeo de Salinger, co título El cazador oculto.

Onte 1501: «Marcas» de Xavier Navaza

13 de Novembro de 2015/en Autores, Cultura, Economía, Ensaio, Novidades, Onte, Política, Presentacións, Socioloxía, Xerais, Xornalismo/por bretemas

Presentamos onte en Couceiro de Compostela, acompañados de Manuel Outeiriño, o ensaio do xornalista Xavier Navaza Marcas. Signo, comunicación e consumo na era da simulación. Especializado durante moitos anos na reportaxe, o xénero matriz do xornalismo inconformista, e na crónica política, nas duascentas cincuenta páxinas de Marcas ofrece unha longa e detalladísima reportaxe do que sucedeu no mundo dende 2008, ese tempo que de forma eufemística chamaron «crise económica» e que o autor bautiza como «era da simulación». Artellado en seis capítulos e un preámbulo, que funciona como resume, cun estilo vibrante, onde se enfían informacións diversas, Navaza realiza un retrato demoledor desta era caracterizada polo control reconstrúe o mosaico deste tempo no que os grupos financeiros pasaron a tomar o control a través das axencias de cualificación e empresas de auditoría estadounidenses, da utilización das marcas comerciais e da colonización dos medios de comunicación e do mundo da cultura e da política transformado en espectáculo.

Unha era na que o chamado BIG Data controla o ADN dixital do electorado através de Internet e das súas redes sociais; onde as axencias de cualificación, as chamadas «As tres irmás», elaboran profecías que se autorrealizan, agravando a crise económica dos países que elas mesmas poñen en dúbida. Xaora, Navaza analiza o papel da postmodernidade, que dende hai dúas décadas contribuiu ao proces oactual de desregulación e desactivación dos talantes críticos, motor dunha cidadanía en pleno uso das liberdades. Detense na análise do funcionamento da economía como un xigantesco casino, onde as trampas e as apostas de infarto constitúen a trabe de ouro do sistema financeiro. A pesar da deterioración da idea de democracia, provocada polos mercados e as súas marcas de referencia, Xavier Navaza remata o ensaio de forma optimista, xa que identifica «unha marea de ideas e propostas alternativas que removen a opinión pública a escala mundial». Un ensaio político valioso, cuxa lectura recomendo moi vivamente.

Onte 1498: «Lendo lendas, digo versos»

10 de Novembro de 2015/en Autores, Cultura, Ilustración, Narrativa, Novidades, Onte, Poesía, Presentacións, Xerais/por bretemas

Acabamos de publicar Lendo lendas, digo versos de Antonio Reigosa e Antonio García Teijeiro, ilustrado por Xosé Cobas. Un libro fermoso e singular, dentro da nosa serie Milmanda, no que se recollen vinte lendas con cadanseu poema e cadansúa ilustración. Como sinalan na presentación os autores, «non existía até agora no noso acervo literario poemas que falasen de mouras, encantos e tesouros». Na literatura galega apenas existen creacións poéticas que atendan aos seres míticos da nosa cultura popular. A pesar de que si existen moitas referencias dos mitos de creación cultura como Breogán e Merlín. Os dous Antonios intentaron cubrir este baleiro esquecido. Un empeño compartido no que dende posicións creadoras distintas estableceron un diálogo entre relato e poema. Reigosa recuperou o relato dende a tradición, Teijeiro traduciuno ao verso, o que nunca de fixera na nosa historia literaria. Mentres que Xosé Cobas captou o momento preciso do desencantamento na súa tradución visual e pictórica.

Todos os tres construíron un tratamento pioneiro do lendario popular galego, representativo dos seres e dos lugares onde aniña a lenda, coa intención de provocar a curiosidade polo coñecemento da literatura e da cultura popular de Galicia. Xaora, Lendo lendas, digo versos é unha proposta para conversar coa nosa tradición sen renunciar, como sinalan os autores, «nin á historia (substancia que alimenta a fantasía) nin a poesía (o recendo musical do imaxinario) nin á imaxe (un instante imborrable na memoria). Un libro único na edición galega, un fito creativo de tres clásicos contemporáneos en diálogo coa nosa tradición. Convido a participar nas presentacións que se celebrarán o mércores 11 de novembro na Libraría Trama de Lugo e o 18 en Librouro de Vigo.

Onte 1496: Premios da Crítica Galicia

8 de Novembro de 2015/en Autores, Cultura, Premios, Vigo, Xerais/por bretemas

Outro ano máis, e van trinta e oito edicións, o xantar no que se coñeceu o ditame dos Premios da Crítica Galicia serviu para tomarlle o pulso a saúde das nosas creadoras e industrias culturais. E abofé que constituíu un bo exercicio de autoestima, respecto e pluralismo, actitudes de construción colectiva das que tanto precisa o país de noso. Bieito Ledo, o presidente da Fundación, resumiuno cunha das súas frases de retranqueira ourensanía: «Cando todos os galegos deixemos de pedir perdón por que chove, Galicia será nosa.»

No que atinxe aos premios, os xurados das sete modalidades salientaron a calidade e excelencia dos traballos de Agustín Fernández Paz (galardón recollido de forma moi emocionada pola súa amiga María Xesús Fernández), Xosé Ramón Pena, Cineuropa, Xaquín Marín, Guadi Galego (recollido pola súa compañeira Clara Pino), A Panadaría Teatro e Miguel Vila «Colineta». Como tamén volveu quedar clara a necesidade de dividir a modalidade de Artes Escénicas e Audiovisuais en dúas, como a de Investigación, nunha de de ciencias experimentais e tecnoloxía e noutra de ciencias humanas e xurídico-sociais. Agardemos poder incorporalas na vindeira edición, se contamos con recursos suficientes.

Onte 1495: Memorable «De remate» en Compostela

7 de Novembro de 2015/en Autores, Narrativa, Onte, Premios, Presentacións, Vídeos, Xerais/por bretemas

Vivimos onte en Couceiro unha presentación memorable. Na libraría compostelá non entraba un agulla máis para participar na estrea literaria de Héctor Cajaraville, gañador do Premio Xerais de Novela 2015 con De remate. Abriu o serán literario a proxección do fantástico documental de César Galdo, á que seguiu unha fantástica intervención de Pilar Ponte, capaz de comunicar un entusiasmo contaxioso pola lectura dunha novela que encadrou na Narrativa 2.0 polo seu emprego da elipse narrativa e procura da participación activa do lector. Aprofa debullou diversos argumentos para compartir De remate, dende o seu carácter de retrato social galego, que lembra a aquel millón de vacas de Rivas de hai dúas décadas, pasando polo seu carácter de historia de desamor, a mesura do personaxe, o tratamento do papel das mulleres, a súa calidade lingüística e diversidade textual, até a súa portada ao xeito Pet Shop Boys. Pola súa banda, Héctor Cajaraville, tras expresar os agradecementos e a súa emoción por esta primeira presentación, insistiu na temática variadísima da novela, na total liberdade coa que encarou a escrita, así como a súa intención que fose unha novela divertida, mesmo a pesar de abordar unha morte anunciada na primeira páxina. Un serán inesquecible, intenso, onde moito rimos e nos emocionamos.

Onte 1487: O humor combustible

30 de Outubro de 2015/en Autores, Narrativa, Novidades, Onte, Presentacións, Xerais/por bretemas

Regresando dunha xuntanza en Compostela, camiño do acto de Pedro Feijoo en Pontevedra, escoito a Eduardo Mendoza falar da súa última novela en El ojo crítico. O autor de La ciudad de los prodigios defende con elegancia de seu o valor do relato para a vida do lector e a importancia do humor nas súas «novelas amenas», como esta que presenta, El secreto de la modelo extraviada. Cando chego a Cronopios, a conversa de Feijoo con Susana Pedreira xa está avanzada, aínda que non perdo a defensa que o novelista vigués fai do humor como o combustible da súa comedia dantesca, Morena, perigosa e románica, na que retrata algúns dos malestares do noso tempo e parodia con moita retranca a estrutura de obras clásicas. É unha ventura que, por fin, entre a solemnidade da literatura galega, aparezan autores como Feijoo que arrisquen coas complexas convencións da comedia e do humor como enerxía que faga funcionar as súas ficcións. Sen dúbida que a coincidencia no serán de onte entre Mendoza e Feijoo na defensa do humor literario non foi máis que outra interferencia da providencia laica.