Morreu don Elixio Rodríguez

Esta mañá soubemos do falecemento en México D.F., aos noventa e sete anos, de don Elixio Rodríguez Domínguez. Foi este o primeiro verán no que don Elixio, acompañado sempre de dona María Gloria, non puido acudir a Bande, onde tivemos a enorme fortuna de coñecelo hai case vinte anos cando alí traballamos, a vila onde hai setenta e cinco fundou a agrupación das Mocidades Galeguistas e onde deixou tantos e tantos amigos.
Durante toda a súa vida, este “metiche” (como agarimosamente o chamaban os membros da comunidade galega emigrada en México), nunca desistiu da súa fe galeguista e republicana. Testemuño recollido en Matádeo mañá, un volume memorialístico que constitúe unha reconstrución emocionante do seu periplo vital, ao tempo que unha das pezas primeiras da nosa literatura da memoria histórica.
Viviu, contra o seu criterio, a Guerrra Civil nos dous bandos, no sublevado en intres dramáticos, case diante dun pelotón de fusilamento en Celanova, incorporándose como piloto de combate e, posteriormente, pasando ao bando legalmente constituído. Traballou como secretario de Castelao na Solidariedade Antifeixista Galega, para logo, en 1939, coller o camiño do desterro cara México no buque Ipanema. No seu país de acollida, don Elixio desenvolveu unha actividade empresarial como propietario dunha empresa de plásticos, o que non lle impediu realizar unha actividade política e cultural galeguista moi intensa, participando en múltiples iniciativas como no programa radiofónico “A Hora de Galicia” ou no Padroado de Cultura Galega de México participando no consello de redacción da revista Vieiros (1959), xunto a Luis Soto, xermolo da vangarda política, cultural e estética dun renovado nacionalismo galego.
Recordo a don Elixio sempre fumando, parándose para comentar devagariño un acontecido. Recordo a viaxe que fixermos a Ponte da Barca un sábado para tomar o bacallao e o estropicio que a nosa María (que entón non tiña dous anos) lle fixo ao seu coche. Recordo súas chamadas telefónicas para anunciarnos con voz entusiasmada a súa presenza en Galicia, durante os meses dun veráns que alongaba ate o San Martiño. Recordo a humilde homenaxe que lle rendemos no premio Xerais de 1993 en Pontevedra, antes da aparición de Matádeo mañá, cando case era un descoñecido no país que tanto amaba. Hoxe recordámolo con saudades e emoción agradecida. A nosa apreta solidaria para dona María Gloria e para Iago Xes, Paio Fiz, Alda Olaia, Elixio Gael e Denís, os seus catro fillos que manteñen acesa a causa de Galicia en México D.F.

Información na rede do falecemento: Caderno arraiano (imaxe do seu velorio enviada polos seus familiares), Vieiros, La Voz de Galicia, GZnación, Xornal.com.

Etiquetas:

Xosé María Álvarez Blázquez

No artigo da semana realizo unha primeira semblanza da figura de don Xosé María Álvarez Blázquez. É a miña intención publicar nas vindeiras semanas novos traballos no Faro sobre o “Xosé María, editor” e o “Xosé María, cronista oficial da cidade de Vigo”. Comecei estes días a versión galega d’ A cidade e os días. Calendario histórico de Vigo, tarefa que asumín con enorme interese, que me permite aprender moito nese pozo de sabedoría histórica viguesa artellada polo meu admirado don Xosé María.
Aconsello a lectura da reportaxe fotobiográfica publicada hoxe no Estela de Faro de Vigo, preparada por Salvador Rodríguez.

Xosé María Álvarez Blázquez: un activista cultural

En El Pais de Galicia aparece hoxe unha moi recomendable a entrevista a Pepe Álvarez Cáccamo na que fala do seu pai. Tamén é de interese estoutra aparecida onte no Faro.

Ser urbanita e falar galego

Camilo Franco entrevista a Gabriel Rei-Doval con motivo da presentación hoxe en Compostela d’ A lingua galega na cidade. Recollo para o arquivo esta afirmación de Gabriel:

Quizais agora haxa menos falantes, pero os que o fan son máis leais e máis competentes. Pero a outra cousa que cambiou radicalmente é a percepción que a xente ten do galego. Agora case todo o mundo é receptivo e positivo coa existencia do galego. Unha percepción que hai trinta anos non era así para nada nas cidades. É posible que a xente non queira falar en galego, pero está mesma xente é favorable ás políticas de normalización ou á presenza do galego na escola. Na historia social da lingua, este é un cambio moi importante.

Etiquetas:

"Limpeza de sangue", tertulia en Moaña

R.R. dá conta no blog da súa experiencia na tertulia da Lonxa Literaria de Moaña. A crónica do autor de Limpeza de sangue (un texto dramático que non me canso en recomendar vivamente) sobre o acto non ten desperdicio ningún. Eis o protagonismo dos lectores e lectoras, velaí as posibilidades dos clubes de lectura, chamados a converterse na peza ancillar da revolución lectora que pretendemos. Lean a crónica de R.R. e quedarán tan abraiados e entusiasmados coma min:

Encontreime con catorce ou quince lectores de Limpeza de Sangue que, por catro horas e pico –a primeira vez que mirei o reló era a unha da mañá e comezáramos ás nove– fixéronme disfrutar dos comentarios, das críticas e das discusións arredor do texto e do teatro. Incluso, como non puiden ler o texto antes de ir, e ademáis andaba algo adurmiñado, redescubríndome cousas sobre el que xa esquecera. Estaban alí Sole, que foi o meu contacto, Alba, que fixo a miña presentación, Benxa e Asun da Librería O Pontillón, Paco e o seu fillo Marcos –ó que lembro como organizador de funcións de teatro na Escola de Forestais de Pontevedra–, outra Asun, unha mestra coa que coincidira en tempos nalgunha función do Café do Real e que non sei se é a mesma Asun, Lucía –á que animo a que siga facendo teatro– e varios rostros máis ós que non dou posto nome pero cos que compartín o pracer dunha conversa que me gustaría repetir cada semana. Un daqueles rostros ós que non lle teño asignado o nome pero que pronto cataloguei como mariñeiro do Morrazo –forte, con barba, moreno, pel curtida– fíxome a crítica máis fermosa que ata o de agora escoitei sobre Limpeza de Sangue: díxome que cando o empezou a ler pronto puxo cara a cada un dos personaxes e que se tivese que levala á escena el xa sabía qué viciño de Moaña faría cada un: Fernando, Pantaleón, Mucha… Estaba tamén Antón Lamapereira, un auténtico e apaixoado home de teatro ó que tiven a oportunidade de mostrarlle na dedicatoria do libro a miña admiración polo seu traballo. Quero desde aquí agradecerlles a todos –moi especialmente a Sole, coa que o pasei pipa discutindo de política cultural– [….. ] esta primeira presentación pública do libro. Por catro horas me sentín como aqueles negros enmascarados e volvín para casa con folgos para poñerme a escribir. Agora o que me falta é tempo. Pero xa chegará o ano en que poda mandar ós pequenos á escola (e ben que os hei botar de menos). ¡Adiante coa Lonxa Literaria de Moaña!

"Case perfecto", a presentación da FNAC

Alfredo Ferreiro publica unha crónica moi atinada sobre a presentación de Case perfecto de Marina Mayoral, o primeiro acto que realizamos na FNAC coruñesa. Ana Abelenda fixo a presentación da novela e mantivo unha conversa completísima coa escritora mindoniense na que se foron debullando os temas e os enfoques deste trhiller psicolóxico sobre as lealtades no seo da familia. Interpelada pola xornalista da Voz, Marina confesou que escribía fundamentalmente por dúas razóns: para chegar á xente e para deixar tras dela unha pegada, recordando, entón, os versos cos que finaliza o soneto “Me destierro a la memoria” de Miguel Unamuno:

Aquí os dejo mi alma-libro,
hombre-mundo verdadero.
Cuando vibres todo entero,
soy yo, lector, que en ti vibro.

Etiquetas:

"A lingua galega na cidade"

Esta semana continuamos coas presentacións do libro do sociolingüista Gabriel Rei-Doval A lingua galega na cidade no século XX. Mergullados na falsa e interesada polémica sobre o decreto de uso do galego no ensino non universitario, a obra de Doval constitúe, como sinalou o tamén sociolingüista Fernando Ramallo, “un libro alerta fundamental para entender a situación social da lingua galega durante os últimos vinte e cinco anos”. Ademais de proporcionar e sistematizar milleiros de datos e de realizar un estudo diacrónico da situación do galego nas sete primeiras cidades do país, o libro achega e arrisca reflexións sobre o futuro da lingua (en medios como a familia ou sobre as posibilidades da regaleguización), polo que a súa utilidade para o proceso de planificación lingúística nos medios urbanos resulta evidente.

Etiquetas:

Entrevista a John Updike

Aínda que se obvia (como é costume) as edicións de Terrorista en galego e catalán, El Pais semanal publica esta longa e interesantísima entrevista a John Updike. Tamén é de salientar sobre a polémica novela esta información aparecida en El Periodico de Catalunya. A novela en galego xa está dispoñible nas librarías.

Etiquetas: John_Updike