Galibarómetro 1/2005

/en /por



Sheptun 2, Misha Gordin

Anotamos no blo os resultados do primeiro sondeo electoral galego:
  • Fraga perdería a maioría.
  • PP (35-34, baixa) PSdeG-PSOE (24-23, sobe) BNG (17, mantense).
  • O 80 % dos galegos cren que Fraga non pode liderar o futuro.
  • O 41 % dos novos votantes farano ao BNG.
  • O PP mantense en Ourense.
  • O desemprego (12%) a primeira preocupación dos galegos.

Cómpre reparar que os autores do sondeo, preparado polo Barómetro Galego da Universidade de Santiago, están vencellados ao entorno de asesores de Pérez Touriño.

Cuartas de cuberta

/en /por



Agustín Fernández Paz e Andreu Martín

Estes días ando ensarillado na redacción de textos de cuarta de cuberta dalgunhas novidades de primavera. Entre as tarefas do oficio de editor esta é, probablemente, a máis complexa e comprometida. Trátase de redactar de seis a dez liñas (entre 500 e 700 caracteres) que seduzan dunha ollada aos potenciais lectores. Empresa difícil. Estas cuartas funcionan no libro coma os trailers no cinema. O proceso de preparación das cuartas serve, tamén, para sintetizar as ideas de comunicación do libro (froito da lectura demorada das últimas probas e da conversa, a ser posible, a tumba aberta co autor, imprescindible) e para a posterior elaboración dos textos promocionais (os anuncios, as follas de novidades, a reseña web ou a actualización do currículum); sen esquecer, tampouco, a súa utilidade para preparar as ideas básicas da presentación diante do público, se a houber. En definitiva, este é o momento da elaboración do discurso da editorial.

Na escrita destes textos, no caso dos títulos de narrativa, aposto pola presentación do comezo da trama, empregando os fíos da sutileza que deixou prendidos o autor, e dos temas que se abordan, fuxindo da pedantería filolóxica da categorización da obra, labor que corresponde ao momento da recepción, por parte de reseñistas ou da crítica académica. Se algo debe caracterizar o traballo do editor é a súa discreción. A nosa presenza no libro debe notarse, mais debe ser tan elegante e prudente que pase desapercibida para o lector. Debémonos ao texto e á comunicación do traballo autoral.

Camiño da cidade fabril, a onde fun con Quique presentar o seu libro de autoorgullos, sei do anuncio do premio de Agustín. Para min constitúe unha enorme alegría, a pesar de non poder publicar este texto (que sei excelente). Agus leva escrito unha das obras máis poderosas e de maior calidade da literatura galega actual, a pesar de encadrarse formalmente na literatura infantil e xuvenil, un xénero, ata agora, insuficientemente valorado pola crítica académica. Sei que todos os galardóns que reciba van ser insuficientes para recoñecer o seu talento literario desbordado e o traballo constante como escritor monolingüe. Os meus mellores desexos para a travesía que comeza a súa escola dos piratas.
Lúcido o último post de Ian. Remontar, remontar segue sendo a nosa tarefa.

Almanaques agrícolas

/en /por
Ripalda envioume o Almanaque Agrícola ZZ 2005 que publica a empresa multinacional suíza Syngenta. Con case toda seguridade este volumenciño de noventa e oito páxinas será o título con maior tiraxe da edición en galego deste ano (moitos milleiros de exemplares, asústame escribilo), aínda que non leve ISBN (trátase dunha publicación non venal) nin pé de imprenta (un erro que deberían subsanar os seus editores). Inclúe un fermoso traballo do noso investigador das fontes sobre o oficio dos arxinas (merecedor do premio ZZ 2004).
O ZZ (editado pola empreza Zeltia Agraria e as súas sucesoras) continúa a tradición que en 1857 iniciara O Gaiteiro de Lugo e que logo, desde os anos sesenta, continuara O Mintireiro Verdadeiro promovido polo crego José Regadío en Palas. Estes almanaques agricolas, que permitiron o uso continuado do galego (mesmo nos anos máis difíciles do franquismo) continúan tendo certa graza, algunhas veces certamente chocalleira, por que non abandonaron a súa intención literaria (a propia Rosalía chegou a publicar neles) nin a de promoción do folclore popular. Predicións, chistes, as lúas, as datas das feiras, consellos para o cultivo da vide, acompañan a outros textos de maior entidade literaria destes libriños en galego que nunca foron considerados como tales pola cultura “oficial”. Estes almanaques forman parte dese submundo da cultura en galego que non deberiamos esquecer que existe.

Gulliver xornalista

/en /por



Celso Emilio Ferreiro

Hoxe chegou a miña mesa o primeiro título do ano. A obra xornalística do noso Gulliver non fora, ata agora, recompilada en libro, un desexo que tivera, desque publicou (a comezos dos anos cincuenta) a serie “La jaula de los pájaros raros” en Faro e que pretendía fose prologada polo seu amigo de Iria (o texto escribiuse, mais perdeuse). Moncho realizou unha magnífica edición, como xa fixera coa poesía; igual que a capa de Villalobos, sorprendente para este tipo de edición. Cando deseñamos a colección procurabamos a mantenta este choque de formas e a singularización sutil de diversas series. Os textos de Gulliver son unha gozada e, por riba, teñen o interese engadido de seren case descoñecidos, mesmo para os estudosos. Prendín neles desque Moncho me deixou as primeiras fotocopias. Hai artigos memorables como ese “Vigo, puro milagro”, onde metaforiza a Sal como cidade teorema.
Seremos capaces de sacar adiante un título como este? Polo momento, aínda non contamos con apoio institucional ningún. O histórico de vendas indica que previsiblemente non vai abondar coa colocación que faremos a vindeira semana en librarías. Procurar unha venda institucional. Velaí a tarefa inmediata.

Cifras

/en /por
Compostela. Dez horas de xuntanza de editores para preparar as actividades do ano. No xantar contrastamos cifras, a partir das declaracións do reitor da Coruña: “En Galicia hai 400.000 analfabetos”, máis do 15 % da poboación. Somos o 6,6 % da poboación e consumimos o 4,8 % dos libros do estado. Supoñemos o 5,8 % do PIB español e o 10% da poboación agraria. Estamos a cabeza do consumo de alcohol (15 %) e do índice de sobrepeso, aínda que somos a comunidade menos fumadora (22%). Posuímos a poboación máis envellecida de todas as CC.AA., unha das menores taxas de natalidade e un dos índices de desemprego máis elevado (12 %). Explican estas cifras os nosos baixos índices de lectura e a crise do noso sector editorial?

Noticia tranquilizadora

José Luís traquilízame: Isaac non ten nada grave. Apenas a gripe de todos os invernos. En pouco días, estará outra vez novo. Será certo, como expresa nos seus artigos, que non ten Seguridade Social? Outra brincadeira do noso xenial editor decano.

Sal

/en /por



Vila romana do Vao

Sae publicado no Faro o artigo que enviei sobre o xacemento romano da rúa Marqués de Valladares. Séguenme asombrando os tópicos sobre a nosa historia local, como ese tan extendido de que Sal sería unha cidade sen raíces, froito da actividade fabril conserveira de finais do século XIX. Co artigo pretendo desmontar eses tópicos, propios de cidade desmemoriada, e reclamar a protección e museificación dun achado que demostra que, xa no periodo tardorromano, aquí había unha actividade industrial da salga (completando todo o seu ciclo) e o funcionamento dun porto con actividade comercial co espazo atlántico.

On the road

/en /por



Lemos


Onte outra volta a Galicia. Á primeira hora da mañá tertulia en Compostela (a coronación tema principal); logo, Torre (reunión coa comercial para presentar as novidades do semestre); tarde, viaxe a Muralla e noite, presentación en Lemos da última obra de Quiroga. Remexendo nunha libraría merquei varias primeiras edicións galegas a un euro, entre elas, As rúas do vento ceibe de Manuel (poderiamos publicala de novo?). Ceamos cunha xente ben salada, bebimos un amandi corpudo e falamos de libros e botas. Case cincocentos quilómetros, as catro provincias, seis das cidades… Uff.. Chegamos a Sal xa de madrugada, preocupados polas noticias sobre Isaac (contáronos que está maliño).
A cita de Tolstoi
Leo no correo a corrección de Nacho sobre o post de onte. Nacho, que fixo unha presentación abraiante, anótame que a frase exacta pronunciada por Ramiro foi: Describe a túa vila e serás universal.
A miña memoria volveu fallar; desta volta non anotei no caderno as frases claves, como fago en todos os actos nos que participo (a famosa libreta vermella pola que tantas veces me teñen preguntado). Nacho comenta que coa cita de Tolstoi sucede algo semellante ao que pasa co monstro do Lago Ness: todo mundo fala dela mais ninguén testemuña vela aínda. Mergullouse no gúgel na procura de “Aldea universal Tolstoi” e atopou un cadoiro de referencias da cita tolstoiana de marras (Describe a túa aldea e serás universal, Pinta a túa aldea e pintarás o mundo…). Cre que pode estar nun Epistolario ou ser un resume do que aparece en ¿Que es el arte? Beizóns para o seu rigor admirable do que sempre aprendemos a eito.

Cartaces de Andrade

/en , /por
Onte, antes de presentar en Rubalcaba o libro de Siro, parei en Andrade para falar con Tito Ríos sobre o libro que lle pretendemos editar. Tito é un personaxe sorprendente. Cantante de habaneras, boleros e rancheiras (actuou con frecuencia no programa de Gayoso), posúe no seu estudio, froito de cincuenta anos de profesión, milleiros de negativos, o arquivo máis valioso da historia recente da vila de Fonte. Xentes populares, festas, paisaxes, monumentos… amoréanse neses humildes cartaces, que recollen unha crónica visual fiel dunha vila que esvarou no tempo.
Ríos en Andrade, Cal en Coca, Caamaño na Pedra de Abalar (e tantos outros que non coñecemos) forman parte desa longa nómina de fotógrafos de vila (a maior parte case anónimos) que foron construíndo a crónica máis fiel do tempo que vivimos. Nomes que, quizais non soen tanto como os de Virxilio ou Suárez, Ferrer, Pacheco ou Magar, mais, tamén imprescindibles para acometer o proxecto (outro por desenvolver) de reconstruír a nosa memoria fotográfica nacional do século XX.
A catalogación destes arquivos, a súa museificación pública e a popularización dos seus fondos, por medio de exposicións e publicacións, constitúe unha tarefa pendente da nosa política de patrimonio. Angueira que, por riba semella exitosa, xa que decote estas actividades son moi ben acollidas polo público local. Transformar o recordo individual en memoría colectiva é unha construción social que non pode resultarnos allea.

Sísifo

/en /por
Utilizo o mito de Sísifo porque este é un país onde as xentes que asumiron a defensa da súa identidade colectiva, xa a mediados do século XIX, fixeron en cada etapa xeracional esforzos titánicos para acadaren obxectivos e resultados que, rematada cada etapa, eran destruídos parcialmente ou ás veces case totalmente, de xeito que cada xeración tivo que comezar dende máis atrás de onde chegara a precedente. Abonda ollar e enfíar biografías de membros representativos das sucesivas xeracións -Faraldo, Rosalía, Murguía, Brañas, Villar Ponte, Castelao, por exemplo-: non hai continuum no proceso de construción do edificio da nación, senón unha sucesión de interrupcións, retrocesos e voltasa empezar.