Onte remexendo entre os discos de música galega do centro comercial atopei ao chou un novo cedé de Miro Casabella, Orvallo. Vaia sorpresa!!! O meu amado Miro, o de “O meu país” (o tema que hai pouco gravou Luar na lubre), quizais unha das mellores cancións da música galega, despois de non sei cantos anos, saca un cedé en solitario. Só sabía da súa participación nas gravacións de Doa, xunto ao músico e fotógrafo Xoán Piñón. Escoitando o cedé de Miro comprobei que ten razón Vicente Araguas cando di que “non é que Miro Casabella volva, os que volvemos somos nós, porque el nunca se fora”. Emocionoume volver escoitar “Adeus”, canción sobre un poema de Bodaño, a quen lle puxeran música Aurichu Pereira e o propio Miro; e gustáronme os temas instrumentais, sobre todo “Der Gutere”, onde a zanfona soa cun aire mozárabe precioso.

Como é posible que Miro Casabella (un dos grandes de Voces Ceibes e do Movemento da Nova Canción Popular Galega) edite un cedé e non apareza esta noticia en case medio ningún? É incrible. Demostra que a edición de música galega é un mundo invisible, só recoñecible para os moi iniciados. Disto teño falado moito con Fernando Luaces, o editor de Boa, que está convencido que os maiores problemas da edición de música galega (do xénero que sexa, que non todo aquí é folc) son o da distribución e o da súa incorporación ás novas tecnoloxías. Se non contamos con canles, chegaremos a un punto sen retorno onde non será posible editar (xa non falo das copias piratas nin da crise do soporte). Hoxe a liberdade de edición dos produtos culturais é a súa capacidade de distribución e presenza no mercado.

Hai moi pouco sucedeume o mesmo con Conservas lambón. Cancións para os croques, un cedé moi orixinal de música para nenos (sen mixiricadas e ñoñerías) preparado por Antón Seoane e no que cantan, entre outras, Pilocha e Laura Amado. Este disco contén un menú delicioso para os pequenos, mais apenas están tendo repercusión nos medios e imaxino que no mercado.

E todo isto no ano da música, promovido admirablemente (como tantas outras iniciativas) polo Concello de Pontevedra.

Para non caír no desacougo, prendo no itunes o “Pasodoble Romántico” dos nosos grandes 100 pés e logo “É Xera” do Ajrú da Mercedes Peón. Sonche dos mellores euforizantes que coñezo.

Escoitei esta mañá ao padre Gabilondo que “facer de rei Mago en Sevilla foi unha das maiores honras da súa vida”. Desta volta, estou con Iñaki; a miña experiencia de onte, durante cinco intensas horas, como rei Gaspar pagou a pena. Hoxe, supoño que esta é a única monarquía necesaria, a que rexe a fantasía dos pequenos cidadáns (máis aínda se queremos facer fronte á americanización globalizadora dese papá Noel de pacotilla, invención certa da Coca-Cola que nos invade). Acompañei no seu percorrido ao rei Melchor (José Manuel, un emigrante cubano, que leva xa máis de dez anos en Galicia, mágoa que fose un anticastrista visceral!) e ao rei Baltasar (Abdalá, un emigrante de Serra Leoa, que vive en Vigo dende hai tres anos e medio e agarda contar cos seus papeis no vindeiro mes de febreiro). Os tres fomos unha representación moi acaída da sociedade mestiza na que xa vivimos.

Aí vai a prometida confesión de Gaspar (onte, inxenuo de min, cría que sería Melchor, os das brancas guedellas):

Primeira. A experiencia axudoume a comprender que formar parte das familias reais require ben pouca cousa: saudar con determinación (apenas un xiro levísimo da man dereita, que só custa facer durante os primeiros minutos) e sorrir a todo quisque. É incrible!!!, funciona!!! Na carroza, sen querer, quedei pampo facéndoo a algunha farola da Ramallosa. Non e brincadeira, pasa, de veras.

Segunda: Nesta cuestión dos Magos só hai dous tipos de nenos e nenas: os que cren e os que non cren (refírome a eses fachendosos materialistas que procuran un saco de caramelos de balde). Loxicamente, quedeime cos primeiros, e aos segundos, trateinos coa profesionalidade característica da realeza, como diría Jaime Peñafiel. A valentía dos que cren (sobre todo eses pequenos de cinco a sete anos), cando se achegaban ao trono (recibín a máis dun centenar durante dúas horas), merecía o maior respecto e todos os abrazos e mimos que un podía darlles. Algúns déronme indicacións precisas da localización da súa casa, outros engadiron novos encargos (tanto para si, como para os seus), e mesmo hai quen preguntou directamente se ía ter ou non a Gameboy Advanced que pedira ou esa moneca Bratz (da que eu nada sabía). A maioría remataba a nosa conversa cun beixiño, que eu intuía dóce, e marchaba confiado. Xuro que noutra máis difícil nunca me vira.

Terceira. Cando regresaba para casa lembrei unha frase que me persegue dende hai vinte anos, a que me dixo Natalia (daquela aquela moreniña preciosa tiña cinco) na miña primeira escola de Budiño: “Manolo, sabes?, no mar tamén pode chover”. Un descubrimento extraordinario, do que tiña certeza porque llo fixera saber o seu pai embarcado no Gran Sole. Dende aquela sei que aos nenos hai que velos cos ollos do corazón, como quería o principiño.

Os meus reis foron moi xenerosos: trouxéronme o cd de Green Day, American idiot. Prometo gozar nestes días deste rabudo punk americano.

Si esa creo que foi a intención de María Victoria Moreno cando hai máis dun ano, coincidindo coa Feira do Libro de Pontevedra de 2003, me propuxo editar un libro sobre a súa experiencia, dende hai sete anos, como doente de cancro de mamá. Aceptei decontado convite tan valente, xa que hai moito tempo que admiro a pulsión literaria de María Victoria e nunca tivera a fortuna de editar ningún dos seus textos; admiración que se remonta á metade dos anos oitenta cando lin aquel inesquecible Leonardo e os fontaneiros, novela que creo pode considerarse como a primeira, ou ou unha das primeiras, de corte realista da literatura infantil en galego. Cando me enviou o orixinal, María Victoria só me puxo dúas condicións: primeira, que se pensaba editalo, lle propuxese as modificacións que me parecesen máis oportunas (foron moi escasas, o texto pareceume xa na primeira volta de lectura engaiolante e de escrita pulcra); segundo, que lle escribise un prólogo. Así o fixen, o mellor que puiden, treméndome moitas veces as mans sobre o portátil. Axiña quedei contaxiado pola súa aposta pola vida e pola esperanza, lembrándome o optimismo sensato dun ensaio que no mes de agosto lera no Brasil (Por um fío, do oncoloxista paulistano, de orixe galega, Drauzio Varella, un fenómeno social alí, con filias e fobias atroces).

O libro de María Victoria, Diario da luz e a sombra, apareceu nos andeis das librarías hai pouco máis dun mes; foi presentado nun acto concorridísimo no Ateneo de Pontevedra o día 13 de decembro (cunha intervención soberbia de Xosé Ramón Couto Fariña); e agora sabemos que chega o momento da verdade: o da recepción por parte da crítica e os lectores. Semella que o libro non vai ser ninguneado como sucede adoito (a máis grave doenza que padecemos na edición en galego). Hoxe lin a entrevista que lle fixo Suso Fraga na Voz e logo a que apareceu n´A Nosa Terra desta semana de Xan Carballa. Expléndida e coraxuda María Victoria, apostando como fai no libro por unha convivencia serena coa “pupa cabrona”. As entradiñas das dúas entrevistas salientan a pulsión literaria do texto. Sen dúbida, este é un libro no que as palabras serven para destilar vida en estado puro, explorando os territorios da luz e da sombra da alma humana. Beizóns María Victoria!!!