Listado de la etiqueta: premio_blanco_amor

Onte 1520: Día da dignidade

/en , , , , , , , /por

rosa_parks

Fixéronse onte sesenta anos daquela proeza histórica de Rosa Parks que se negou a deixar a un branco a súa cadeira no autobús. Un comportamento que se forxou como modelo de dignidade, axudando a superar comportamentos e prexuízos racistas e a establecer modelos de igualdade real. Unha desas poucas accións históricas individuais que axudan a mudar ao mundo no horizonte da esperanza. Onte lembramos aquela manifestación de 2002 en Compostela, onde cada un dos nosos paraugas contribuíu a caligrafar o sintagma Nunca mais, que dende entón expresou a indignación dun país disposto a saír do seu silencio conformista. E onte tamén lembramos a Eduardo Blanco Amor no trinta e seis aniversario do seu pasamento, unha figura literaria e humana que (por ventura!) cada ano vai recuperando o seu valor de xigante da literatura galega. A coincidencia desta efeméride coa entrega do premio que leva o seu nome, que nesta edición correspondeu ao noso admirado Xavier Queipo, é outra excelente noticia deste 1 de decembro. Unha data a que ben acae gardala no calendario como «día da dignidade».

Onte 1288: «Cabalos e lobos» de Fran P. Lorenzo

/en , , , , , , , , , , /por

XG00070101Fran P. Lorenzo recolleu onte na editorial os primeiros exemplares de Cabalos e lobos, a súa primeira novela, coa que obtivo o premio Blanco Amor 2014. Para acompañar a visualización do libro, que culmina una longa carreira de fondo en solitario, Fran foi publicando no seu blog unha serie de tomas audiovisuais, realizadas e montadas por Mónica Ares, que compoñen un fantástico booktrailer en catro entregas nas que sutileza se recollen temas, músicas e atmosferas da obra. Cabalos e lobos achégase á novela rosa pola súa condición popular e para relatar una historia de amor homosexual nun tempo de silencio e represión. Unha novela que se expresa a través da voz de varias mulleres que dan conta dunha saga familiar que abrangue todo un século. A través de diversas formas contar Fran P. Lorenzo crea e recupera un espazo urbano que determina e condiciona os personaxes, ubicado na cidade de Vigo que, malia as dificultades históricas que vivía, era daquela profundamente cosmopolita.

Na primeira toma soa un lied de Schubert, «Margarida na roca», que ten un protagonismo destacado na trama, sobre as imaxes dos cabalos a trotaren sobre una praia nevada. Unha composición que Fran considera “sublime, no sentido exacto deste termo tan maltratado”.

Na segunda utiliza a secuencia central da película Estate violenta de Valerio Zurlini, para Fran «una mestura perfecta de historia e abandono» no contexto da segunda guerra mundial, escenario presente tamén na súa novela, sexa en Vigo ou en Lübeck, berce da familia protagonista, os Beckmann.

Na terceira, a fotografía que fixo o autor o primeiro de xaneiro de 2015, a lúa de Vigo pousada sobre Gran Vía nº 2, o edificio Albo, que leva a sinatura do arquitecto vigués Francisco Castro Represas, representa a columna vertebral da novela, tamén presente na portada deseñada por Roi Fernández.

Por última, na cuarta, as imaxes evocan as mobilizacións obreiras viguesas de setembro de 1972, sobre a música de «Starman», a canción de David Bowie coa que o autor confesa escribiu algunas páxinas da obra, na que está tan presente a memoria persoal e familiar como a da cidade Vigo dos versos de Helena de Carlos.

Tempo haberá para volver sobre Cabalos e lobos, que chegará ás librarías a partir do 16 de abril e será presentada en Vigo o 24 de abril e en Compostela o 28.

 

Onte 1126: A novela de Ferrol

/en , , , , , , , /por

Eduardo_Fra-Jorge_Llorca_23-10-14

Acompañamos onte a Jorge Llorca na presentación d’ O violín de Rembrandt en Ferrol. A libraría Sargadelos encheuse para escoitar os discursos de Eduardo Fra Molinero e o autor, vellos amigos ferroláns, sobre este Premio Blanco Amor de novela  no que as artes e a cidade de Ferrol teñen un grande protagonismo.

XG00226001Comezou Eduardo Fra referíndose ao «humor paveiro, moi de Ferrol, que impregna toda a novela, unha retranca moi especial que creo só se dá ao final do Noroeste». Confesou, despois, que sentia proximidade do protagonista, «ese profesor de Historia da Arte que vai poñendo diapositivas, lembroume os silencios que se producían nas miñas clases cando proxectabamos cadros de Veermer, o que eu denomino pintura silenciosa». «Ese personaxe entra con moita initimidade no lector, vive nunha cidade na que chove moito, refuxiándose en espazos bastantes íntimos, cantinas, bares, tascas e cafetarías. Unha cidade de interiores como é a nosa, Ferrol. Interesoume este profesor, quizais por identificación setimental, mais tamén polo feito de que procurase o refuxio na arte como profesional, mais tamén como vivencia, xa que na arte, como noutras dimesións da economía, cómpre diferenciar entre valor e prezo». «Dámoslle o mesmo valor a un violín se sabemos ou non que é un stradivarius? Ou a un cadro se é un Rembrandt?»

Continuou Eduardo Fran confesando que lle impresionaran «algunhas descricións das paisaxes ou a narración de situacións moi divertidas, como a da carreira de cabalos que semella unha sublimación da feira do trece». «Como tampouco puiden quitarme da cabeza cousas referidas á visión que tiñamos da nosa cidade, nas que semellaba escoitar ao autor nas nosas conversas de hai anos, onde estaba moi presente esta ollada especial con ese humor paveiro. Nesas conversas aprendín o significado da palabra “chambón”. Dende aquela sei que aquí en Ferrol, como sucede na novela, podía aparecer nalgún chambón un stradivarius, por que non?»

Rematou Eduardo Fra facendo unha reflexión sobre a percepción que existe de Ferrol, «unha cidade da que constatemente se escoita falar mal». «A novela de Jorge conta como se fose un psiquiatra todas as intimidades, frustracións, emocións, todas as ensoñacións desta cidade. Como historiador sei que iso só se pode facer dende as novelas. Conseguiuno Torrente para representar o Ferrol da década dos corenta na Voda de Chon Recalde,  consígueo agora Llorca n’ O violín de Rembrandt para representar o Ferrol de finais dos setenta.» «Sei que todas as cidades teñen novelas que van explicando o seu corazón íntimo. O violín de Rembrandt ofrece o de Ferrol. Sei que esta novela vaille tocar a fibra a moitos ferroláns. Recoméndoa moito.»

Onte 441: “Atl”, entre a o mito e a ciencia ficción

/en , , , , , /por

Interesantísima foi a presentación en Pontevedra de Atl, a novela de Manuel Lourenzo González gañadora do Premio Blanco Amor 2011.

O profesor Manuel Figueiras, autor tamén da portada do libro, comezou a súa intervención situando o libro no “subxénero da creación de pequenos universos posibles”. Propostas que se inician con Platón, que propoñía un novo sistema de estruturación social, pasando por Tomás Moro coa súa Utopía, unha illa, como Atl, onde a vida era perfecta, até as propostas dos utopistas e socialistas utópicos do XIX creadores de pequenas sociedades perfectas. Continuou Figueiras lembrando que no século XX o xénero estoupou producindo tentativas reais, baseadas neste tipo de teorizacións, ademais das obras de Huxley ou Orwell, sen esquecer que o mesmo Kafka advertira que este tipo de organización tivera xa o seu fracaso. Detívose, despois, na achega que Elías Canetti fixo en Masa e poder e nas achegas que se fixeron dende o cine a este “campo temático” onde se funden a arte, a literatura, a historia, a socioloxía e a política.

Despois, Manuel Figueiras foi debullando unha serie de temas e marcas presentes tanto en Atl como en obras anteriores onde cre que Manuel Lourenzo González ten o seu ADN literario. En primeiro lugar citou a obsesión pola claridade, froito dun equilibrio moi complexo de acadar. En segundo, o xogo de estruturas e mecanismos que van encaixando con moita perfección, e que o lector só descubre ao final ou moi avanzada a novela. En terceiro, a creación de nomes, un traballo extraordinario en Atl, onde o autor creou nomes para lugares, cousas, seres vivos ou inventos tecnolóxicos. En cuarto, o conflito nodal da historia entre o eu e o nós, o individual e o colectivo, no que semella decantarse máis polos ámbitos individuais. En quinto, a cuestión da liberdade como horizonte, presente en todas as súas novelas. En sexto, a presenza dun certo pesimismo patente ou latente en todo o seu discurso narrativo. En sétimo, a contraposición da idea de cultura coa da civilidade, achegando á novela un carácter humanista. En oitavo, a presenza de relatos dentro de relatos. Por último, Figueiras explicou que deseñou esa máscara tecnolóxica como ilustración de cuberta coa intencionalidade de amosar comos os individuos pasan desapercibidos nesa sociedade distópica.

Pola súa banda, Manuel Lourenzo González comezou a súa intervención explicando a importancia que para el ten o mito “como algo necesario para a formación das identidades e das culturas, como algo imprescindible para recoñecerse, mais tamén para poder interpretalas e para atopar camiños para esa sociedade”. Citou unha frase de Manuel Figueiras, o presentador da novela: “o mito é un recurso común do imaxinario colectivo”, para logo citar unha serie de mitos que permancen vivos na nosa sociedade, dende a Atlántida, Antíngona, Sísifo, Hércules ou Troia; pasando polos mitos bíblicos do paraíso, Caín e Abel, a serpe ou arca; até os medievais de Arturo e Breogán ou os da nosa mitoloxía popular. Mitos todos que foron elaborados e reelaborados e forman parte da nosa identidade.

Detívose despois no mito da Atlántida que está na orixe de Atl. Interesoulle porque alí está presente todo un mundo, toda unha civilización, toda unha aventura humana moi avanzada, que se afundiu no mapa e quedou en nada. Un mito que lle deu a oportunidade de crear unha Atlántida actual, a creación dunha grande peripecia humana digna de ser contada. “Un mundo illado, creado dende cero, onde había que inventalo todo constituíu un proxecto fascinante”, dixo. “O traballo de ambientación foi do que máis gocei e ao que máis tempo dediquei, xa que nunha sociedade onde todo era distinto, había que contalo todo. O desafío foi non caer nin no academicismo nin no exceso”. “Houbo que crear toda a xeografía, como eran a a illa, dende as paisaxes, a flora e a fauna, como vive e como se move a xente nas cidades, como son as casa e os lugares públicos, como funcionan os medios de comunicación, como é a organización social, como se traballa, como é o vestiario, a sexualidade, os soños…” Houbo, tamén, que inventar palabras, dende topónimos a darlle nome a cada un deses novos elementos, “xa que son as palabras qas que configuran a realidade”.

Manuel Lourenzo relatou como naceu o libro, hai quince anos, a partir dun guión para un cómic que lle pedíu un ilustrador noq ue debería aparecer unha queima de libros. “Quedou nun caixón durante bastante tempo. Hai dez anos que o recuperei e o fun traballando como novela”. Confesou que lle custou moito rematala, xa que “poñerlle o punto final a unha novela é máis difícil para min que escribir a palabra inicial”. “Non nego que é Atl é unha novela de ciencia ficción, mais creo que vai moito máis alá”. Lourenzo contou que un amigo lle dixera que “Atl é unha novela de ciencia ficción dalguén que non é dese mundo”. Insistíu en que “sendo catalogable dentro dese xénero, creo que no fondo é a historia da deriva dunha sociedade, un personaxe colectivo; unha sociedade que é proxección da nosa cara o futuro, situada nun tempo paralelo ao noso”. “Unha novela na que está presente a busca da sociedade perfecta, dese mundo feliz das utopías. Razón pola que se abordan temas como a estrutura do estado, que dirixe a vida dos seres humanos, que os converte en autómatas, que traballan e consumen, que son así felices, sen máis nada”.

Manuel Lourenzo foi debullando outros temas da novela: A tecnoloxía como forma de dominación, que achega ao pensamento único, xa que, como di un personaxe da novela “a teconoloxía e a ciencia avanzan máis a presa que o pensamento humanos”. “No emprego das NN.TT. hai unha certa estupidización que nos afasta do que é a cultura”. A queima de libros e a prohibición da letra fixa, tanto a imrpesa como a manuscrita, como unha alegoría da desaparición do pasado e da memoria. A lingua e a relixión únicas, como o mito de Prometeo da creación da figura humana robótica.

Rematou Manuel Lourenzo reflexionando sobre o mito do eterno retorno. “Non creo no final feliz da sociedade, mais si no do individuo que pode atopar unha certa satisfacción nalgunhas actividades”. Por último definíu a Atl como “unha novela de ciencia ficción, mais tamén como unha obra que ten carácter de mito, na que se lle busca un sentido máis ético a sociedade. Atl podería ser unha historia da que poderiamos aprender algo para que non se repita”.

O broche de ouro da presentación puxérono as integrantes Adonairare, o magnífico grupo de pandereteiras da Asociación Cultural o Barqueiro de Santa Cristina de Cobres.