Dedico o artigo da semana en Faro de Vigo ao peche da tenda de Adelina Álvarez da rúa Pi e Margall 59:

Mañá pecha a tenda de Adelina de Pi e Margall 59. Tito decidiu xubilarse e pechar o establecemento que en 1949 abrira a súa nai Adelina Álvarez para a venda de ultramariños e a distribución de carbón. O carteliño co anuncio deste peche no escaparate funcionou como a chave do recordo que abriu o depósito da memoria daqueles días de infancia do que considero o meu barrio, o comezo da rúa Pi e Margall, dende o Paseo de Afonso e o Barrio do Cura á curva das Carmelitas e do colexio Alemán. E decontado recuperei as imaxes do bulir eléctrico daquela muller baixiña e a súa simpatía para recibirme cun agarimoso «que queres, Manolito?» nalgúns dos recados de última hora que me encargaba facer miña nai. Como lembrei a figura do seu home co seu camión repartindo o carbón que se consumía nalgunhas casas. E a tenda, tamén vivenda familiar, ateigada de mercadorías, onde se reenchían as botellas de aceite e de lixivia e as lentellas, garavanzos ou fariña se vendían en cartuchos.

A de Adelina era unha tenda onde se fiaba e se apuntaba na libreta para pagar a comezo de mes, axuda financeira que naqueles días difíciles para as familias humildes e numerosas como a nosa ofrecían tamén outras tendas do barrio, como a do meu admirado Ramón, diante da casa nosa, mais tamén na de Julia e na Aldea, ao pé da calella das Angustias, que sempre recendía a arenques e se convertería no primeiro Spar do barrio. Co anuncio de Tito, un dos grandes deportistas do barrio, dos que saía a correr de madrugada, despois dos traslados forzosos da pastelaría Ramos a Teis, que para a avoa sempre sería As tres luces, e do forno do Barrio do Cura do señor Domingos á zona do Calvario, coa excepcións do estanco de Maruja, de Televisores Iglesias, da moblaría e da fontanaría de Carlos García, desapareceron xa case todos os establecementos, tendas, almacéns e talleres, como da maioría das vivendas centenarias, entre elas da nosa, do primitivo camiño de Baiona, o que foi o espazo da nosa infancia. Unha desfeita que converteu aquel barrio noutrora cheo de actividade comercial e vital nun lugar alleo para min, mais cuxas pegadas deixaron rastros na memoria que por ventura podo compartir coa miña nai, coa miña compañeira e cos meus irmáns e irmás.

E a lista de perdas é longa. Desapareceu o portal de lambonadas de La viejita, onde mercabamos pipas e chicles Bazoka, logo cando morreu, chamada de Rosita, pegadiño ao colexio das Carmelitas, onde a irmá Lidia me ensinou a ler e a escribir e a non perder nunca a curiosidade. Desapareceron a farmacia, a mercería, a panadaría La Oliva, que estaba a carón da igrexa protestante (hoxe reformada, cuxa existencia nos alertaba sobre a existencia doutro mundo) e a carnicería de Concha, unha pobre muller que daquela perdeu unha man na picadora, o acontecemento máis tráxico e inesquecible da miña nenez. Desapareceron a drogaría de don Cayetano, onde descubrín tantos cheiros e recendos marabillosos e o obradoiro do zapateiro, ao pé das escaleiras que baixaban a Pescadores, diante da axencia Fábregas, unha funeraria, que me metía moito medo. Desapareceron os bares todos, La Cosechera, o Barajero, o Mascato, a Taberna de Armando das Angustias e o Bar Madrid, onde cada venres botabamos a quiniela.

Desapareceron a tenda de cafeteiras Faema, a das máquinas de oficina, o taller de don Ángel das máquinas de coser, a ferraxaría industrial de Sanmartín, a garaxe, a barbería, a imprenta Olimpia e a Libraría Almoneda, situada a carón da docería, onde vendían libros antigos e onde logo souben que tiña a súa sede Edicións Castrelos, que rexía un gran poeta e cronista da nosa cidade, chamado Xosé María Álvarez Blázquez. Desapareceu o Colexio Alemán, onde estudaban algúns dos meus veciños. Como coa fin de ano de 1968 desapareceron os tranvías e unha noite de verán, de moita calor, do ano seguinte, cubriron as vías de piche, enterrando para sempre o punto que os Siboney (así chamaba a amiña avoa Filo aos tranvías) daban antes de chegar á perigosa curva das Carmelitas.

A maior parte dos baixos deste treito de Pi e Margall están baleiros e a pesar das novas construcións que renovaron a veciñanza hai ben poucos comercios de proximidade abertos, o que amosa tanto os efectos dunha década de crises e mudanzas nos hábitos de consumo como a implantación das cadeas de distribución. Unha degradación que ten a súa orixe, dende hai dúas décadas, na posta en marcha dunha actuación urbanística no Barrio do Cura, que máis alá do espazo previsto foi contaxiando o abandono e marxinalización a Romil e Falperra, pendentes dende hai tres da conservación integral da Panificadora, mentres se foi arruinando. Unha situación que pode agravarse se tras o derrube das vivendas da rúa Llorente, o proxecto da construción de vivendas e espazos comerciais comeza a emitir sinais dunha nova paralización.