Onte 1727: Comeza a Feira do Libro da Coruña

Feira_do-Libro_da_Coruña_01-08-2016

Longa e intensa primeira xornada que vivimos onte na Feira do Libro da Coruña 2016 na que se lembrou a Agustín Fernández Paz. Así o fixeron Pilar Rodríguez, presidenta da Federación de Librarías, Goretti Sanmartín, vicepresidenta da Deputación da Coruña, e os pregoeiros Pinto e Chinto (Carlos López e David Pintor) en cada súa intervención no acto inaugural do mediodía. Como tamén estivo presente dunha ou doutra maneira nas catro presentacións do serán dos libros de Diego Giráldez, Xavier Seoane, María Solar e Carmen Blanco.

Diego_Giraldez_Kiko_Novoa_01-08-2016

Comezou o serán cunha coa conversa de KIko Novoa e Diego Giráldez arredor de Galería de saldos, un libro que o condutor de Galicia por diante recoñeceu “se le de tirón, a pesar de que nalgúns casos remoe o estomágo”, e do que o seu autor confesou que no proceso de escritura algún relato lle custara rematalo. “O libro deume satisfaccións, está moi apegado á realidade, arranqueino en 2010 cando a crise batía con máis dureza, ten que ver tamén co cabreo”. “Tiña claro que debían aparecer reproducións de obras de artes descontextualizadas, como tamén que era necesario desconxestionar o texto co humor e múltiples referencias cinematográficas e músicais”. Rematou Giráldez afirmando que “non escribo para pasar desapercibido, a miña intención é que a xente lea os meus textos”.

Xavier_Seoane_Xabier_Docampo_01-08-2016

A segunda das presentacións foi a de Todos somos Ulises, o libro de ensaio sobre a educación de Xavier Seoane, que constituíu unha homenaxe á figura de Agustín Fernández Paz como mestre e pedagogo. O presentador, o escritor Xabier DoCampo comezou as súa intervención sinalando que “esta é a obra dun home que ama con paixón todo o que fai, a súa profesión de profesor, a súa vocación de poeta, de aforista ou de narrador, sendo a educación e a lectura dúas das súas paixóns”. Docampo definiu Todos somos Ulises como “libro denso, profundo, pensado non só para profesores e pais, tamén para toda a xente que pensa que as cousas na educación poden facerse mellor”. Xustificou despois o título e o subtítulo (“se non é democrática nin humanista é instrución, non hai educación”), xa que “para Seoane a educación é un camiño, o de regreso de Penélope e Argo, este é o libro dun filósofo sobre os camiños que conducen á sabedoría e o coñecemento”.

Sinalou Xabier Docampo diversos aspectos dunha obra que confesou moito lle interesara e lera devagariño. “Seoane apela á imaxinación e a fantasía como elementos constitutivos dunha boa praxe educativa”. “Concibe a educación como construción individual e da humanidade”. “Salienta o papel da vocación, a posibilidade de gozar, de facer aquilo que nos fai felices, reivindicando que toda persoa ten dereito a formarse e facelo en liberdade”. “Aborda o tema da excelencia afastándoa de calquera elitismo, alimentada nos grandes valores colectivos que fecunda a comunidade”. “Concibe as destrezas como un escenario para a intelixencia, a arte última da sabedoría, a plenitude do individuo, a súa felicidade”. “Reivindica a lectura como forma fulcral de achegarse ao saber, como magnífica é a lectura que fai do papel da imaxe, da palabra e da tecnoloxía”.

Xavier Seoane recoñeceu que “este non é libro coxuntural, razón pola que non utilicei cifras sobre o estado da educación, que sempre son penosas”, “quixen facer un libro de educación máis sobre os fins ca sobre os medios, xa que estou convencido que na educación a tecnoloxía somos nós, os fins somos nós”. “Estase traballando erradamente xa que o que pretenden as políticas ultraliberais é preparar profesionais, unha concepción economicista, unha forma restrictiva desalmada, carente de valoree humanos, que pretende formar aos alumnos só nas destrezas bñasicas, mais onde non hai interes para espesar o coñecemento”. Lembrou Seoane que “xa Habermas dicía que o círculo da vida é moito máis grande que o círculo de ferro da empresa”. Seoane insistiu na súa defensa da excelencia para todos, “hai que darlles elevados niveis de ensino a toda a xente, no marco dunha formación xeralista”. Rematou as sáus palabras reivindicando o papel do profesorado, “acutalmente laminado, como todas as persoas con pensamento”: “Vexo aos profesores sós, non se lles escoita, a pesar de que son o axente fundamental da educación”.

MB_Maria_Solar_Luis_Pousa_01-08-2016

A terceira das presentacións foi a d´As horas roubadas, a novela de María Solar, O presentador, o escritor e xornalista Luís Pousa, destacou da obra que “estamos diante dunha novela de formato clásico, moi ben construída, unha historia dun amor perdurable, maduro, de vellez que se desenvolve a ambos lados de Galicia, retratando moi ben un tempo, o do ano 1979, onde se respiraba a atmosfera dun país algo cutre e miserable, afastado do modelo típico da santa transición edulcorada dos Alcántara”. Luís Pousa salientou despois que “non cría no salto entre os xéneros nin nas etiquetas entre xéneros, como demostraba os libros de Casares ou Agustín Fernández Paz que navegaban entre as etiquetas da literatura infantil e xuvenil e da chamada adulta como acontece agora con María Solar, todo é literatura”.

Carmen_Balnco_XAM_01-08-2016

Pechou o serán de presentacións o da monografía histórico O volframio en Varilongo de Carmen Blanco Ramos que foi introducida por un discurso de Xesús Alonso Montero, presidente da RAG e prologuista do libro.

Onte 1722: Serán literario no Festigal

Excelente serán literario no Festigal de onte, no que acompañamos a Manuel Rivas e Manuel Iglesias Turnes, que asinaron exemplares e a Ledicia Costas que presentou na Galería das Letras Jules Verne e o secreto das mulleres planta, a novela coa que gañou o Premio Lazarillo de literatura xuvenil 2015.

XG00256701Comezou a súa intervención Ledicia Costas encadrando esta súa obra no catálogo de novelas viguesas recentes como Cabalos e lobos de Fran P. Lorenzo ou Os fillos do mar de Pedro Feijoo, “que están conformando unha auténtica nova cartografía novelística da cidade de Vigo”. Explicou, despois, como xurdiu a novela, “que tivo moito que ver coa relación que a miña nai mantén coas plantas e cos meus recordos de infancia co mundo vexetal”. “MIña nai ten unha habilidade especial para coidar as súas plantas e a súa horta, algo que herdou do meu avó”. “Eu tiña moitas ganas de escribir unha novela portagonizada por mulleres con corpo de muller e alma de planta”. “Ademais, tiña interese en ficcionar a vida dun escritor. Escollín a Jules Verne xa que me pareceu incrible que visitase Vigo en dúas ocasións e que en 20.000 leguas baixo os mares se localizase na ría de Vigo antes de visitala”. “Un autor importante na miña infancia desque lin Miguel Strogoff, novela á que seguiron moitas outras”.

Ledicia Costas salientou a importancia que quixo tivese na novela a relación entre aciencia e a tecnoloxía, que concretou na amizade entre Jules Verne e Antonio Sanjurjo Badía, o empresario vigues propietario de La Industriosa. “Verne era un visionario, atento a todos os avances tecnolóxicos”. “Quixen que os datos históricos tivesen un peso relevante, de xeito que mesturados cos trama de ficción ofrecesen un texto sólido, demostrando que dende o local pode achegarse ao universal”. “Henning Mankel, que ambientou as súas novelas en Skania, unha rexión sueca que conta un millón douscentos mil habitantes, conseguiu que fose un espazo literario universal. Por que non imos conseguilo en Galicia”.

Onte 1716: “A dúbida” de María Reimóndez, presentación na Porta do Sol

Porta_do_Sol_04-07-2016

Moi interesante resultou a presentación que onte fixemos na Feria do Libro de VigoA dúbida de María Reimóndez, a novela gañadora do Premio La Voz de Galicia 2014. A psicóloga Gema Zunzunegui realizou unha certeira lectura dunha novela de intriga sobre os abusos sexuais a menores achegando datos sobre un fenómeno que se agocha na maior parte das ocasións. “O 40 % dos casos do abuso intrafamaliar son silenciados por ser motivo de vergonza ou culpa. Os datos amosan que unha de cada cinco menores sofren estes abusos ocultos, dos que se denuncian apenas o 2% dos casos”. Rematou a súa intervención Zunzunegui salientanto a importancia das mulleres valentes que tecen redes contra estes abuxos: “Muller bonita é a que loita”.

XG00250501María Reimóndez confesou que lle resultara difícil escribir esta novela que “debía responder a un formato moi compacto, ao xeito dun reloxo suízo”. “O texto naceu a partir do premio de novela por entregas de La Voz de Galicia. Fíxeno para subverter a forma e para facer unha escrita estratéxica, aquela que utiliza as formas para dar a palabra. Utilicei un formato de escrita doada de intriga coa intención de contar unha historia distinta das que decote utilizan este formato”. “Aínda que formalmente sexa singular, tematicamente insírese nas preocupacións da miña obra. Para abordar o tema dos abusos sexuais, entre a escolla de centrar a narración na vítima ou na muller do agresor, decidín utilizar unha perspectiva oblícua, consciente de que os abusos se agochan. A miña intención foi crear a dúbida no lectorado. Que faría cadaquén se vivise un caso semellante? Remato anunciando que na súa web publicaranse vídeos nos que persoas relacionadas co tema dos abusos sexuais a menores falan da relevancia da novela para a visibilización deste tipo de violencia.”

 

Onte 1714: Días de feiras

Feira_do_Libro_de_Ribadeo_2016

Coincidindo co inicio do mes de xullo participamos nas Feiras do Libro de Vigo e de Ribadeo, dúas iniciativas para reconquistar o espazo público para os libros e a lectura. O venres acompañei a Ledicia Costas e a Pedro Feijoo nas súas presentacións en Ribadeo, onde Antonio Reigosa fixo un pregón memorable e onde María Lado e Lucía Aldao pecharon a xornada co seu recital «Sempre en Ibiza». As máis de tres horas de viaxe de Cíes á illa Pancha serviron para comprobar que «en Galicia todo é bonito», ademais de actualizar análises e compartir proxectos en marcha, o que un editor sempre moito agradece na conversa cos autores e autoras.

Feira_do_Libro_de_Vigo_Porta_do_Sol_01-07-2016

Unha xornada literaria moi intensa, coma a que sei se desenvolveu na Feira do Porta do Sol de Vigo, que abriu ao mediodía Antonio García Teijeiro co seu pregón e na que nun serán con moito publico participaron María Solar cunha longa sesión de alicientes e Ramón Nicolás coa presentación moi exitosa d’ O espello de mundo, a súa estrea como novelista. Unha feira viguesa que visitamos onte acompañando á asinatura de Pedro Feijoo e na que puidemos parolar devagariño cos libreiros vigueses esperanzados por esta mudanza de ubicación que devolve visibilidade á feira que hai máis de catro décadas creou na Alameda O vello Patiño.

Pedro_Feijoo_Vigo_02-07-2016

Tanto no caso da feira viguesa coma na mariñá, a primeira organizada cos criterios e coa dirección da Federación de Librarías e a segunda pola concellaría de Cultura de Ribadeo, comprobamos a importancia a implicación das iniciativas locais para deseñar, compartir e visibilizar o programa de actividades e procurar a implicación dos públicos. Un compromiso entre librarías, editoras e poderes locais imprescindible para refundar estas convocatorias que levan os libros as nosas rúas e prazas.

Onte 1713: A importancia dos detalles

As_horas_roubadas_Libraria_paz_30-06-2016

Manel Loureiro presentou onte As horas roubadas de María Solar na Libraría Paz de Pontevedra. O escritor pontevedrés, cuxas novelas están publicadas en trinta países, confesou que moito gozara lendo nunha “novela que coida moito os detalles, esas cuestións que dan cor ás narracións e son capaces de atrapar ao lector”. O autor de Fulgor salientou, despois, que “María Solar consigue trasladar a súa historia a un momento moi recoñecible, o de finais dos anos setenta, aquel dos sofás de escai e das televisións de cornos, o que constitúe un risco importante, xa que un pasado recoñecible e cercano convida ao lector a xogar coa súa memoria”. Rematou convidando de forma entusiasta á lectura d´As horas roubadas e abeizoando a autora pola súa capacidade por crear personaxes tan recoñecibles e, sobre todo, por ofrecer unha boa historia, o máis importante en calquera novela”.

Onte 1712: “Contos e lendas arraianos” de Rodríguez Cruz

aTENEO_sANTA_cECILIA_MARIN_29-06-2016

Presentamos onte no Ateneo Santa Cecilia de Marín Contos e lendas arraianos, a compilación de literatura de tradicional oral que José Rodríguez Cruz foi preparando dende hai máis de catro décadas. Na liña de textos clásicos como Contos vianeses do seu mestre Laureano Prieto ou dos Contos populares da provincia de Lugo, o investigador da Gudiña recolleu e ordenou un parte moi significativa do patrimonio narrativo popular do sueste da provincia de Ourense, un espazo que fai  fronteira con Sanabria e Tras os Montes, onde por ventura aínda se conservan matices que a nosa fala semella perdera.

XG00257301Cruz confesou que comezara as súas gravacións con persoas maiores a finais dos anos setenta “cando vin que se producían cambios profundos nas formas de vida da miña comarca”. “Dende entón fun gardando datos e ordenándoos en diversas publicacións sobre a indumentaria ou sobre festas como o entroido que teñen alí moito predicamento”. “Ordenei o libro en dúas partes, unha dedicada ás narracións fantásticas e marabillosas e outra, aos contos tradicionais. Na primeira abordei a presenza do demo, que personifica o mal; o trasgo, un ser mitico que pode transformarse; o home lobo, tamén chamado lobishome ou lobo da xente; a presenza da raposa ou da serpe; para rematar coas mouras e mouros, a procura de tesouros e as ferraduras do cabalo de Santiago”. “Na segunda, clasifiquei tematicamente os contos tradicionais: os de animais, de curas, de bruxas, de fórmula, de humor, para rematar cos cantados e rimados”. “O libro fosiliza unha narracións que xa desapareceron como a maior parte dos seus informantes”.

Onte 1704: Ferrín e a paisaxe

Na anotación de onte non tivemos tempopara recoller a referencia que merece a intervención de X.L. Méndez Ferrín na presentación do Atlas arqueolóxico da paisaxe galega. Apenas vinte minutos maxistrais nos que o autor de Estirpe debullou o papel da paisaxe na cultura galega. Comezou sinalando que «este libro é coral moi afinado, orfeóinico, fálase de moitas cousas a diversas voces». Confesou, despois, que «a paisaxe é algo co que convivimos toda a miña xeración, grazas a que recibimos clase de Otero Pedrayo». «Case ningún dos poetas e filósofos da miña época deixaron de reflexionar sobre a paisaxe, parte constituínte e imprescindible do nacionalismo galego». «Paisaxe é unha palabra francesa de orixe latina, pagus, aldea, lugar onde viven e traballan os seres humanos. Paisaxe, pois, non é sinónimo de espazo natural. A paisaxe está máis preto de nós do que pensamos. A paisaxe está relacionada coa pintura, poesía e literatura. É un lugar onde acontece un feito, mais co Romanticismo convértese en algo en si mesmo. Hai un suxeito que contempla e interpreta o mundo que está fóra, intervindo sobre el, escribindo, pìntando, compoñendo música.»

«Dende o século XVIII, a natureza, así, está intervida polo artista. Mais na paisaxe romántica hai moitas ruínas, fonte de melancolía romántica, como tamén de megalitos e túmulos, que teñen que ver tamén co espírito romántico». Ferrín referiuse despois a teoría da paisaxe de Otero Pedrayo, «estremadamente semellante a que se desenvolve neste Atlas arqueolóxico da paisaxe galega. Para Pedrayo a paisaxe é o corazón dunha xeografía toda profanada polo home. A paisaxe é para el a natureza intervida, posta en valor polo ser humano. A paisaxe feita coa súas mans e coa súa suor polos paisanos. A dialéctica coa natureza é un dos aspectos esenciais da construción do home.»

Continuou Ferrín sinalando que «entender a paisaxe como a entenden os autores deste atlas é a forma de entender o noso entorno de xeito que lectura do noso pasado nos prepare para o que pode ser o noso futuro. Esta é a arqueoloxía do noso tempo. Estes autores están na vangarda deixando atrás outras formas de facer arqueoloxía e facer paisaxe.» «O que nos ofrece este libro é unha fonte de reflexión, unha incitación a comprender o noso entorno. O gran complexo agrario está presente na paisaxe que é unha magnífica escola de intervención.» Rematou Ferrín referíndose ao título de “atlas”, que moi ben lle acae a unha «obra que ofrece un novo mapa cognitivo, xa que nesta obra hai un elemento teórico profundo, mais tamén un elemento plástico que nos axuda a comprender enigmas comos os dos petroglifos ou o do hórreo e as súas múltiples variantes.»

Onte 1699: Presentación de «Galería de saldos» de Diego Giráldez


Porriño_10_06_2016_01

XG00255001Inesquecible foi a presentación no Porriño de Galería de saldos, o debut en Xerais Narrativa de Diego Giráldez. Na súa intervención a escritora Ledicia Costas situou este primeiro libro de Giráldez como «un deses bos libros que arrincan unha emoción de xeito natural, deses que mancan». «Diego non escribe, dispara», continuou, para salientar despois que «o gran acerto de Galería de saldos é a forma, Diego ten de serie impreso no seu ADN literario un estilo de seu xa nn seu primeiro libro, non se pode aspirar a máis». Remtou a autora d´ Un animal chamado Néboa lembrando que «Diego, com todo bo escritor maldito que se prece, ten o seu nivel de sofisticación, presente neste magnífico primeiro libro». Na presentación falouse tamén do booktrailer interactivo de presentación do libro, que achega unha experiencia visual envolvente, semellante á que vive o lector que se somerxe nos trinta relatos deste universo ficcional, unha auténtica galería onde as vidas perderon o seu valor e conservan apenas a súa beleza precaria.

Onte Paz Raña publicaba no seu muro de Facebook unha nota de lectura de Galería de saldos que entendo é moi clarificadora sobre o gran interese do libro de Giráldez:

Atendín as indicacións de Manrique Fernández e lin o libro moi, moi devagar, pero lino todo, deseguido, sen pausas, arrestada polo pracer de ler un libro de relatos distinto, cunha contemporaneidade brutal. Historias que suceden acotío narradas cun pulso extraordinario, co bonus track da alegría que me dá situar o libro no andel dos preferidos. Un descubrimento.

Onte 1698: Nos camiños

Clubs_de_lectura_10_06_2016_01

Nos últimos tres días andei os camiños do país de aquí para acolá apoiando varias presentacións e recepcións de premios de libros da editorial, nese labor imprescindible dos editores de contribuír a facer máis visibles as nosas novidades e catálogos. En todos estes actos percibín unha inequívoca intencón de actualización dos formatos dete tipo de actos e do seu eco nas redes.

Na cata literaria, celebrada no Museo Interactivo de Historia Lugo, onde presentamos no serán do xoves Tempo de bebidas isotónicas e fast-food de Álex Alonso, foron o viño e as tapas, servidos antes do inicio do acto literario, o engado para un público tan numeroso como atento. No caso da presentación de Galería de saldos, o libro co que debuta Diego Giráldez, celebrado o venres no Círculo Recreativo Cultural do Porriño, na que participaron 200 persoas, foi a actuación do croner Tony Lomba a que pechou un acontecemento inesquecible. Como tamén o foi no serán do sábado a celebrada no Ateneo Valle Inclán de Ribeira, onde se presentou As horas roubadas de María Solar, outro acto magnífico pechado con tres cancións a capela de Javi Maneiro, o cantante de Herdeiros da Crus.

Sabemos que a fusión da literatura coa gastronomía ou coa música, como os itinerarios e viaxes literarias, como o protagonismo dos lectores e lectoras nos clubes de lectura, contribúnen de forma decisiva á presenza do libro galego na axenda pública. Nesta semana seguiremos nos nosos camiños con novos actos de Xerais en Ourense, Vila de Cruces, Santiago, Vigo, Ribeira e na Feira do libro, que por vez primeira chega a Redondela.

Onte 1685: “O anxo negro” de Manuel Gago

Acompañamos onte a Manuel Gago na presentación da súa primeira novela, O anxo negro. Como hai pouco máis de dous anos, cando se presentara Vento e chuvia, Gago escolleu a Igrexa da Compañía como espazo para compartir unha obra na que se aborda como tema principal a posta en valor do noso patrimonio. Un serán no que se falou da novela e dos seus contidos, na que media ducia de actores realizaron unha performance, na que se proxectou o vídeo de Soledad Felloza arredor da ficción /en realidade un trailer dunha película que non existe), na que cataron viños branco e tinto de Viña Costeira e se probaron as delicias das conservas de Luís Escurís Batalla. A verdade que máis non se lle pode pedir a un acto literario.

XG00254701O anxo negro é unha novela de intriga de longo alento, cincocentas páxinas,construída sobre un pano de fondo histórico, dacabalo do tempo da Transición e do século XVI, onde o tema principal é o expolio ao que foi sometido o patrimonio das igrexas do rural galego despois do Vaticano II. Unha historia enfiada polo roubo en 1981 dunha Santa Mariña na parroquia (imaxinaria) de Cereiro, que será investigado por unha parella de “detectives” moi singular, Nicolás Bren, un capitán da Mariña Mercante, afeccionado á historia local, e Andreu Meis, un mozo catalán casado na parroquia, propietario do Bar Drake. Unha novela coral, que abala entre o xénero negro e o histórico, na que utilizando os recursos da ficción se denuncia un tema agochado, o dun sistema de financiamento corrupto ao tempo que se pretende pór en valor o patrimonio eclesiástico arraizado na cultura popular galega. Aventuro que esta primeira novela de Manuel Gago dará moito que falar e moito que ler.