Premios Irmandade do Libro

Na tarde de onte percorremos entre a ventoeira a diagonal do país para acudir á cea da XVª edición dos Premios Irmandade do Libro. Para min o máis sorprendente dos galardóns foi a concesión do Premio ao mellor libro do ano e o máis emotivo as palabras de agradecemento do responsable da Libraría Gráfica Santiago (Premio á mellor libraría): “Este premio é para miña mai que cada vez que vende un libro dá unha clase maxistral de literatura”. Un fermoso homenaxe a unha veterana libreira.

Finalistas do San Clemente

Hoxe levei unha alegría cando coñecín a lista de finalistas galegas do premio Arcebispo Juan de San Clemente. Este premio a obras de narrativa editadas é un dos que máis valoro cada ano, xa que está outorgado por un xurado de alumnos e alumnas de 2º de bacharelato de varios institutos de Galicia.
A moitos quizais lle sorprenderá a inclusión de Aguillóns de Ortegal, a última obra de Hixinio Puentes, da que ata agora se tiña falado ben pouco, xa que as outras dúas finalistas (gustáronme as dúas) xa obtiveron importantes premios e unha notable presenza nos medios. Porén, para min non constituíu unha sorpresa, xa que esta novela clásica de aventuras, ambientada durante a primeira guerra mundial, é unha das narracións máis orixinais e de lectura máis engaiolante das que temos publicado nos últimos anos. É unha boa noticia que, grazas a ser declarada finalista, estes aguillóns vaian emerxendo amodiño da invisibilidade (sabemos que custa moito alertar ao público sobre unha obra dun autor pouco presente nos medios e sen o aval dun galardón). Presentarémolos o vindeiro xoves.

Inflación de premios

A tertulia sobre os premios de onte resoltou animada e interesante. Belén Fortes fixo unha lúcida e completa análise das vantaxes e inconvenientes dos premios literarios en Galicia. Teresa Moure definiu os premios como “pinguiñas de adrenalina”. Camilo Franco, que confesou que nunca se presentara a un premio literario, propuxo buscar unha nova estratexia para atopar modelos alternativos de apoio á creación. En diversas intervencións reiterouse que a inflación de certames (froito da febleza do noso sistema literario) promove a mediocridade das obras premiadas e a perda de interese por parte dos medios de comunicación e da confianza dos propios lectores e lectoras. Promover premios a novos valores, proporcionar bolsas a proxectos autorais, crear premios honoríficos (como poden ser os Premios Nacionais da literatura galega) foron algunhas das propostas que se puxeron sobre a mesa para saír desta crise inflacionista que hoxe depaupera o valor de boa parte dos nosos premios literarios.
A tertulia completa (sobre setenta e cinco minutos pode escoitarse aquí).

Tertulia sobre os premios literarios

Hoxe coordinarei a tertulia sobre os premios literarios organizada pola Sección de Literatura e Industrias da Edición do Consello da Cultura Galega. Desde a creación do premio Blanco Amor de novela e do Premio Xerais (os dous máis veteranos, cunha traxectoria de máis de vinte anos) foron agromando polo país ducias de galardóns literarios a obras inéditas dos diversos xéneros (sobre todo narrativas).
Non está de máis valorar o camiño percorrido e a achega que estas iniciativas, a maior parte delas promovidas por institucións públicas, proporcionaron ao pulo da creación e á visibilidade do libro galego nos medios de comunicación.
Entre as moitas cuestións a debate considero que algúns dos temas sobre os que pode xirar a tertulia desta tarde serían:

  • Non existirá no sistema literario galego unha inflación de premios literarios a obras inéditas?
  • Que premios botamos en falta e cales poderían ser prescindibles?
  • Que perfil deberían ter os xurados dos premios?
  • Promover un premio literario é o único xeito ou modalidade posible do que dispón unha institución para apoiar a creación literaria?
  • Debe vencellarse cada un dos premios, convocados por institucións públicas, a unha editorial privada?
  • As obras premiadas, unha vez editadas, para algúns son sinónimo de calidade (xa que veñen avaladas polo criterio dun xurado), mentres para outros, pola contra, o son produto da mercadotecnia. Como se pode comprender isto? Son todos os premios iguais?
  • Existen no noso sistema literario premios suficientes que recoñezan a obra editada?
  • A nova lei do libro e a lectura, que iniciará decontado o seu trámite parlamentario, prevé a creación dos Premios Nacionais da literatura galega. Que criterios e características deberían ter?

Primeira Noite da Edición

Quedamos razonablemente satisfeitos do resultado desta primeira Noite da edición. Pola numerosa presenza de editores, polo bo nivel da conferencia de Anxo Tarrio e do concerto (con dúas estreas mundiais de compositores galegos), así como pola elevada participación das editoriais nas votacións, constituíu un bo primeiro paso para consolidar un encontro anual que prestixie ao gremio noso. Con todo, sabemos que cómpre mellorar moitas cousas, sobre todo atopar un ritmo máis áxil nas entregas dos premios: todos os intervinientes abusamos do micrófono e o acto fíxose na súa parte final aburrido e longo de máis. Quizais, o máis interesante da noite, ademais das intervencións de Senín e Ferrín na recollida dos seus premios (moi aplaudidas as dúas), foi o anuncio da nova programación cultural e sobre o libro da TVG, que comezará co novo ano; aínda que a proxección dos anuncios de promoción da compra do libro galego no Nadal, que hoxe comezarán a emitirse, non chegou a entusiasmar a ninguén. Creo que a promoción do libro galego precisa dunha estética máis contemporánea e arriscada que a utilizada desta volta. Porén, o máis importante é a propia iniciativa da nova dirección da TVG de proporcionarlle maior visibilidade ao libro en galego, algo moi de subliñar e agradecer.

An Alfaya, premio Lazarillo 2005

Magnífica noticia: a nosa amiga An Alfaya resultou gañadora do Premio Lazarillo 2005 por A sombra descalza, novela xuvenil ambientada na Guerra Civil. Este premio, o máis antigo da literatura infantil e xuvenil en España, no que compiten orixinais inéditos de todas as linguas oficiais, dáselle moi ben aos nosos autores e autoras. Ata agora, obtivérano Agustín Fernández Paz (1990), Marilar Aleixandre (1999), Gloria Sánchez (2000), Ana María Fernández (2001) e Xosé Antonio Neira Cruz (2004). Parabéns entusiastas para An!!!

Novo Premio de literatura Xuvenil

Desde hai uns cantos días están colgadas na rede as bases dos nosos premios para 2006. As novidades desta convocatoria son a creación dun novo premio de literatura xuvenil e a conversión do Merlín en premio de literatura infantil. O prazo de admisión de orixinais remata o 7 de abril, estando previsto que o fallo se realice o 10 de xuño de 2006.

Premios da edición 2005

A Asociación Galega de Editores convocou hoxe os Premios da Edición 2005 que serán dados a coñecer na primeira Noite da Edición (o vindeiro 17 de decembro). Os premios contarán con cinco modalidades:

  1. Premio Ánxel Casal ao Libro do ano, co que se pretende recoñecer un libro editado polos membros da AGE e publicado orixinalmente en lingua galega entre o 1 de decembro de 2004 e o 30 de novembro de 2005.
  2. Premio Lois Tobío ao Libro traducido do 2005, co que se pretende recoñecer un libro traducido para o galego e publicado polos membros da AGE entre o 1 de decembro de 2004 e o 30 de novembro de 2005.
  3. Premio Isaac Díaz Pardo ao Libro ilustrado do 2005, co que se pretende recoñecer un libro ilustrado editado polos membros da AGE e publicado orixinalmente en lingua galega entre o 1 de decembro de 2004 e o 30 de novembro de 2005.
  4. Premio Francisco Fernández del Riego á colaboración no labor editorial do ano, co que se pretende recoñecer o traballo realizado por unha persoa, colectivo de persoas, entidade ou institución das que colaboran co sector editorial ou que participan na promoción do libro editado en lingua galega.
  5. Premio Xosé María Álvarez Blázquez ao autor ou autora do ano, co que se pretende recoñecer o traballo realizado por un autor ou unha autora, ou colectivo de autores/as, en lingua galega durante 2005.
Dende hoxe ata o 15 de decembro os editores proporán candidaturas e votarán entre elas. Esta é a primeira ocasión na que o mundo da edición en Galicia acomete unha iniciativa coma esta.

Rubén Ruibal, premio Cunqueiro

A entrevista con Rubén Ruibal, autor de Limpeza de sangue, peza dramática premiada onte co Álvaro Cunqueiro, é estupenda. Xa devezo por ler a peza, que editaremos na colección “Os libros do CDG”. Recoméndoa.