Steiner e o galego

/en , , /por

A entrevista de Juan Cruz a George Steiner, o prestixioso profesor da Universidade de Cambridge, amosa como as persoas teoricamente intelixentes e valiosas, cando están desinformadas, din as maiores parvadas. O caso é que interpelado por Juanito Cruz sobre se o idioma pode estar na orixe do terrorismo de ETA, o intelectual deita de forma brutal todos os seus prexuízos sobre o galego (e de paso sobre o valor que para ele posúen as “linguas minoritarias”):

– Quizá. Pero, cambiando de tema, me han dicho que hay una universidad en España en la que es obligatorio hablar en gallego.

Para Steiner “O catalán é un idioma importante, cunha literatura impresionante”, mais se pregunta de forma retórica: “o galego, por que ha ser obrigatorio na universidade”. O famoso crítico literario (Premio Príncipe de Asturias) emprega sen arroibarse un falaz argumento de autoridade, outorgando as linguas un valor distinto en función do poder que atribúe a comunidade dos seus falantes. Para el, o catalán e a súa “literatura impresionante” poden empregarse na universidade, mais utilizar o galego entre os membros da comunidade científica (segundo as súas declaracións) “significa que vamos a seguir dividiéndonos en pequeños grupos regionales, y eso despierta el odio étnico, como el que existe en los Balcanes”.
Máis alá de constituír unha solemne parvada, o comentario de Steiner é un síntoma do escaso coñecemento (e por riba prexuízado) que existe sobre a nosa lingua e a nosa cultura no mundo (mesmo entre as elites universitarias). O peor é que a parvada de Steiner é un tristísimo síntoma do que somos e supoñemos para estas elites académicas, o que (máis alá da nosa lexítima indignación) nos debería obrigar a reflexionar sobre a estratexia que estamos utilizando para darnos a coñecer e respectar no exterior. Ocórreseme que os responsables das tres universidades galegas lle fixeran chegar ao profesor Steiner unha completa bibliografía literaria galega ou mesmo que o seu colega da Universidade de Oxford, o profesor Rutherford, axudase de forma privada a tan fogoso intelectual a vencer a supina ignorancia que amosa sobre a lingua galega.
Aconsello a lectura de tres magníficos comentarios que lin hoxe sobre estas lamentables declaracións: o atinadísimo artigo de José Manuel Ponte e as oportuna anotación no blogs de Manuel Jabois e Ian.

Actualización (27-08-2008): Galicia hoxe e A opinión da Coruña dedican senllas reportaxes á polémica. As opinións das numerosas persoas que fomos consultadas son coincidentes: Steiner meteu a zoca ben metida.

Unha carta de Iciar Bollaín

/en , /por

Agustín recoméndame que lea a carta que Iciar Bollaín escribiu onte en El país sobre o “cine español”. Proponme, ademais, que onde pon “cine español” lea “literatura galega” e comprobarei que a carta describe unha situación parella. A verdade é que o fixen (“Se non houbera literatura galega”, titulei para min) é as coincidencias parecéronme verdadeiramente abraiantes (sector “subvencionado”, escaparate para a nosa lingua e a nosa cultura, deixar espazo nas mesas de novidades para os libros de fóra…). Propoño facer o mesmo exercicio paralelístico coa carta de Alex de la Iglesia sobre o mesmo tema… Seguro que atopamos outras tantas semellanzas.

Etiquetas:

A síndrome do Froiz

/en /por
Hoxe coñecín este interesante artigo de Mario de Regueira que aborda a polémica de marras dende outra mirada non exenta de ironía.

Blog da sección de Crítica da AELG

/en , , , /por
A sección de Crítica da AELG animouse a abrir un blog. A súa primeira anotación sae ao paso das manifestacións do académico Franco Grande. Recollo un parágrafo ben significativo do seu contido:

“Na súa opinión a crítica literaria galega debería contar cos atributos de ser orientativa e non pedante, no caso de que ela existise, pois a súa mesma existencia é posta en dúbida. O sr. Franco Grande, daquela, non infravalora senón que denigra, invisibiliza e despreza o traballo de interpretación crítico e valorativo daqueles que a exercemos, con maior ou peor fortuna, e sempre coa máxima honradez intelectual.”

Benvida sexa na polémica a opinión dos críticos, unha peza clave no funcionamento da nosa literatura e sector editorial. Beizóns para eles e moito pulo para tecer a rede dende este blog colectivo.


A quen beneficia a polémica?

/en /por
Hoxe Xabier Cordal resume polo miúdo en Galicia hoxe (admirable o seguimento deste medio ao mundo literario galego) as diversas reaccións á polémica literaria das últimas semanas. Pola súa banda X.M.Eyré agoira na súa anotación que, previsiblemente, seremos os editores os próximos atacados e que “lle gustaría ser tan optimista” coma presupón que eu acredito na resolución deste debate cultural. Estou con Eyré en que a polémica non favorece a fraca imaxe social do noso sistema literario e sector editorial, sobre todo cando se pretende cuestionar os seus mesmos alicerces: o traballo honesto dos nosos creadores e o difícil proceso de recepción dos seus textos facilitado polos seus mediadores (especialmente da crítica e do profesorado). Porén, hai que valorar como positivas as admirables mostras de autoestima e reflexión suscitadas, demostrando que a literatura e a edición galega contemporánea están determinadas, co apoio do seus moitos milleiros de lectores e lectoras, a impulsarse na excelencia e a evitar caer na autocomplacencia e o conformismo. Aposto por este fío de esperanza para abrir, recordando a Rafael Dieste, un novo tempo de entusiasmo.

Actualización (16-01-2008): Aconsello esta nova anotación de Eyré.

Temos que morrer

/en , , /por
O brillantísimo artigo de Suso de Toro contrasta, nas mesmas páxinas do Luzes de hoxe, coa lamentable obstinación do académico Franco Grande de intentar devaluar a calidade da literatura galega actual.
Coincido de cheo con Suso de Toro que non é cabal utilizar o pasado da literatura galega para destruír a presente, como, coincido, tamén en que “é perverso argumentar que os textos literarios máis interesantes son os que veñen doutras linguas”. Con todo, deste artigo fulcral, que sei comparten moitos dos autores e autoras da literatura galega (hoxe falei por teléfono con varias persoas que se amosaban moi identificadas co texto), recollo dous parágrafos claves que chegaron a emocionarme (sobre todo o primeiro):
  • “[En Galicia…] Existen eses lectores libres, esas persoas, e non consinto que ninguén as liquide. Eses lectores que entran polo seu pé nunha libraría e piden un libro en galego son o froito de xeracións de escritores e editores, son uns miles e son, somos, un froito valiosísimo dun esforzo colectivo.”
  • “A nosa literatura precisa unha auditoría, quizais externa: unha cuantificación obxectiva e logo unha valoración honrada, sen complicidades ideolóxicas e compincheos disparatados, mais tamén sen ruindades. Estamos no mellor momento dende os trobadores, non sei se iso é moito, mais é así por moita hostilidade que nos teñan.”
A entrevista do académico, sen dúbida, máis prudente que o seu artigo que provocou a polémica, non achega grandes novidades, coa excepción da importancia que concede a existencia dunha crítica literaria feita con seriedade e á oportuna distinción entre produtos editoriais e libros literarios, afirmacións que semellan ben atinadas e deben ser salientadas.
Só cabe felicitar aos responsables de Luzes por continuar alentando cada semana un debate literario democrático e desprexuízado, que contribúe a clarificar o futuro esperanzador da nosa literatura nacional.

Etiquetas.

Literatura con denominación de orixe

/en , , /por
Hoxe publico en Luzes unha tribuna na que abordo a polémica da exportación de textos literarios galegos. No mesmo espazo recomendo o clarificador artigo de Manuel Rivas (saíndo ao paso do panfleto do académico Franco Grande) e a entrevista con Anxos Sumai.

Etiquetas:

Literatura e mercado

/en , /por

Lúcida anotación de Mario sobre o sector editorial galego, ao fío doutras polémicas que abordamos no blog e sobre as que volveremos na vindeira semana. Mario pon o dedo na chaga cando afirma:

“Obviamente é desexábel que a industria editorial non sexa un pozo sen fondo onde van caer os cartos de todos, é desexábel que se faga un investimento racional e adeacuado e que se garantice a súa independencia. Tamén é certo que a rendibilidade económica, salvo situacións anormais, pode ser un indicio da rendibilidade social. Porén, non creo que o mercado editorial galego deba xustificar a súa conversión nun instrumento comercial, ou ter que renunciar á súa identidade e función para seguir existindo.”

Recomendo vivamente a lectura de texto tan clarificador.

Ferradura en tránsito

/en , /por
Grazas ao technorati coñezo o blog do crítico literario Xosé Manuel Eyré. Lamento que non lle gustase o meu comentario sobre a polémica da Síndrome do Padornelo, que considera unha “lixeireza”. Admito que quizais a redacción desta anotación non foi pola miña banda a máis afortunada (sobre todo pola elección da palabra “arroutada”), porén non chego a entender cál é o sentido da tríade “A crítica, o escritor e o editor”. Acaso os editores de literatura galega, a pesar da nosa obrigada discreción profesional, debemos permanecer alleos a tan interesante debate? Recomendo o blog de Eyré que, a partir de agora, engado a miña lista.

A tribuna de Borrazás

/en , , /por

Tras a arroutada da pasada semana, é moi recomendable a lectura da sereno resposta de Xurxo Borrazás. Así comeza: “Certo. Os escritores e escritoras nunca temos a razón. Falo por min, que ninguén se ofenda. Somos egoistas, resentidos, perrenchudos, vaidosos e desagradecidos coa man que nos dá de comer. É por iso, intúo, que os lectores veñen a nós.”

Etiquetas: