Onte 1529: «Land Rover» en búlgaro

Land_rover_bulgaroContactei onte varias veces con Suso de Toro durante a súa viaxe camiño de Sofia onde foi convidado a presentar a súa edición de Land Rover en búlgaro. Unha publicación que constitúe outra proeza de Jonathan Dunne e Tsvetanka Elenkova, editores que apostan coma ningún outros coñecemos pola tradución da literatura galega, no seu caso ao inglés e ao búlgaro dende a súa editorial SmallStations. Xaora, esta tradución ten moita miga, tanto polo feito de poñer en valor diante doutro público outro dos nosos clásicos contemporáneos, escrito hai vinte e sete anos, que como Polaroid, Ambulancia, Tic Tac e A sombra cazadora revolucionaron a narrativa galega, como polo respecto e admiración co que sabemos está sendo recibido o escritor Suso de Toro. Esta tradución de Land Rover, novela na que está o xermolo da narrativa bíblica do autor, na que se inscriben a fábula e a historia, o mito e a realidade, espreita sobre a necesidade de estudar e pór en valor a obra dun autor fulcral das letras do noso tempo.

Onte 1528: A ética do escritor e o valor do xénero

Suso_de_Toro_Diego_Ameixeiras_09-12-2015

Moi interesante foi a presentación d’ A noite enriba, a décima novela de Diego Ameixeiras, que onte celebramos na Libraría Cronopios de Compostela. A memorable intervención de Suso de Toro reivindicou o valor da novela de xénero e a ética do escritor. Comezou o autor de Ambulancia salientando que «falar de Diego Ameixeiras era facelo da ética do escritor, é un autor que me presta polo seu compromiso coa literatura de xénero». «Nos anos oitenta dentro dunha determinada estética reivindiquei a dignidade dos xéneros e subxéneros literarios. Sei que toda a gran literatura e xénero, tanto a que se acolle a unhas normas, como a que ocasionalmente tamén as transgrede. Así sucede na traxedia grega no Quixote ou nas sagas celtas que son puro xénero, o que  supón acollerse a uns límites e  a unha retórica propios. Este é algo esencial no feito literario.» Lembrou Suso de Toro que hai vinte e cinco anos fabricara Ambulancia por unha aposta, escribir unha novela en quince días, mais tamén coa intención de facer literatura que reflectise un momento.»

XG002542011Referiuse despois á novela de Ameixeira como «un libro que só se pode escribir cando xa se teñen publicado moitos outros». «A noite enriba é unha novela autobiográfica na que hai unha reflexión explícita sobre a ética do escritor, teorizando sobre o que é a novela negra e sobre a súa historia, reivindicando a un autor como David Goodis, ao que obriga a reler.» «Diego fai unha novela negra coa estética que teoriza.» «A noite enriba é unha moi boa introdución á novela negra americana da metade do século XX, que ben sabemos é unha invención francesa, coma o jazz. Mais tamén apela a aquel mundo da editorial Bruguera e homenaxea a figuras como Fernández Ledesma, todo ese mundo de escritores que escriben novelas baratas, mais que sabían perfectamente o sentido do que facían.» Rematou Suso de Toro gabando a novela de Ameixeiras por que nela «hai xénero e subxénero, distintos rexistros, investigacións, viaxes e todo un mundo de perigos». «A noite enriba é un libro introdutorio para toda unha nova xeración de lectores.»

Onte 1527: Cineuropa e Curtocircuíto

cortocircuitoNon debería pasar desapercibido o feito de que este ano fosen recoñecidos os dous festivais de Compostela: Cineuropa co Premio da Crítica Galicia 2015 de Iniciativas Culturais e Curtocircuíto co Premio do Público de Culturgal 2015. Dous premios honoríficos que salientan a importancia de senllas iniciativas de difusión e promoción do cine independente converténdoo nun eixo dunha proposta cultural de interese para a cidadanía, dende unha perspectiva local e global.

Tanto Cineuropa coma Curtocircuíto, ademais da excelencia e actualidade da súa programación, foron capaces de crear coa súa continuidade teimuda no tempo unha nova tradición. Como tamén ambos os dous festivais ampliaron as súas actividades a varios espazos da cidade e pretenderon a integración de públicos diversos arredor de propostas atractivas para audiencias de idades e intereses tamén diversos. As actividades arredor do cine funcionan como facilitadores dun xeito novo de facer unha cidade inclusiva. Xaora, o feito de recoñecer en Galicia (por fin!) as iniciativas cinematográficas constitúe un valor engadido para os propios premios e as entidades que os outorgan. Foi en Compostela un ano de cine. Abeizoamos aos directores e equipos técnicos de Cineuropa e Curtocircuíto, como ao concello de Compostela polo esforzo que supón mantelos e potencialos.

Onte 1526: «Paulina»

PaulinaPaulina (La patota), o thiller de Santiago Mitre, é unha desas raras películas que se rosman á saída do cine. A violación dunha xove profesora por parte dunha panda («la patota») de mozos, entre os que hai algún dos seus alumnos, abre unha complexa reflexión sobre a violencia contra as mulleres, nacida da ideoloxía machista da posesión, e sobre a violencia sobre os pobres exercida polo estado. A historia íntima desta rebelde acomodada, filla dun xuíz, permite a Mitre abrir o debate sobre as vítimas da violencia, os límites da vinganza, a procura da verdade e o papel da xustiza nas sociedades desiguais. A interpretación xenial de Dolores Fonzi mantén en vilo ao espectador, a pesar de que guión explora por momentos o territorio do inverosímil. Eis a razón deses dous longos planos secuencia cos que comeza e remata unha obra, onde os cambios de punto de vista dunha mesma escena, as constantes elipses e os longos planos en silencio sobre o rostro de Paulina salientan o seu carácter de película aberta a un debate antidogmático e desprexuizado.

Onte 1525: Culturgal 2015, clausura

culturgal_2015_despedida_pan_de_capazo

Pechamos onte o Culturgal 2015 cun concerto de despedida de Pan de Capazo, apenas uns minutos de ledicia en tempo de desconto de trinta horas de bulir entusiasta. Comezou a primeira hora do domingo cunha programación na que se resume o espírito do que foi este Culturgal: no Salón de Actos, estreouse diante de varios centos de persoas a película de Xabier DoCampo, Na outra beira das augas grandes; no Auditorio desenvolveuse o concerto de presentación do libro disco Canta o Cuco, co que Uxía e Magín Blanco homenaxean a Manuel María; no Foro presentamos o ensaio de Xavier Navaza, Marcas; na Carpa actuou o coro galego Cántigas da Terra da Coruña, ás portas do seu centenario, coincidindo co das Irmandades da Fala; no Espazo Libro presentouse a fotobiografía de Ramón Piñeiro, que Henrique Monteagudo preparou para Galaxia; e no Ático desenvolveuse Firma e filme, o encontro de produtoras audiovisuais e editoriais para compartir proxectos. Unha programa diverso e transversal que expresa o que foi este Culturgal, onde todas as manifestacións da creatividade cultural galega teñen unha xanela para dialogar cos seus públicos. Pola tarde, a entrega do Premio do Público a Curtocircuíto, o festival de cine de Compostela constituíu un tempiño de acougo para recoñecer unha das iniciativas culturais que constrúen país dende unha estratexia glocal ao servizo da cidadanía e das artes.

Pechamos o Culturgal 2015 coa satisfacción de contar co apoio dos públicos (arredor de 14.500 persoas, unha cifra semellante á da edición anterior) e dos expositores, que nos expresaron o seu apoio ao novo modelo espacial da feira, que facilita a visibilidade de todos os espazos e o conforto dos visitantes. Sabemos que haberá cousas por mellorar, tanto na programación como no arranxo da feira, razón pola que agradecemos moito as críticas e as suxestións. Culturgal aposta por constituírse en espazo de mediación, de encontro entre sectores empresariais, institucións e públicos, razón pola que non pode conformarse. Cos pés ben chantados sobre os seus alicerces, cada edición debe continuar mellorando, innovando e sorprendendo.

O éxito de Culturgal non sería posible sen o seu equipo de profesionais e persoas voluntarias, que sei o deron todo e máis para ofrecer a marabilla da que todos e todas presumimos. Os meus parabéns para cada unha destas persoas tan xenerosas, profesionais e agarimosas. Os meus parabéns para Antón Sobral e Paula Cabaleiro, comisarios da exposición Somos Espazo. Os meus parabéns para Xosé Aldea, o director da feira e para Cecilia Carballido e Arancha Estévez, responsables de Produción e Comunicación, cerebros, corazóns e almas do que sucedeu estes tres días. Vémonos o 2,3 e 4 de decembro no Culturgal 2016. Beizón.

Onte 1524: Culturgal 2015, sábado, xornada grande

culturgal_05-12-2015

Foi o de onte outro gran sábado de Culturgal, onde o público familiar foi durante a tarde e o serán o grande protagonista. Os miudos asolagaron  Culturgal de ledicia e esperanza, fose nos concertos ou nos espazos de xogo creativo, onde gozaron de xoguetes e xogos tradicionais, que constituíron un éxito rotundo. É imposible resumir unha xornada tan intensa e diversa de actividades, que foi para nós un bulir constante de aquí para acolá. Xaora, a lembranza de Xosé Neira Vilas estivo moi presente na presentación de Romaría de historias, a súa novela póstuma coma na homenaxe que centos de visitantes foron deixando nos seus post-it. A presentación dos libros electrónicos das editoras galegas, a estrea da edición dixital da revista Luzes, as horas dedicadas á divulgación científica, o encontro de axentes culturais, os recitais poéticos de Manuel Rivas, Gonzalo Hermo e María do Cebreiro, a estrea de discos como Os fíos do querer, a tarde de webseries ou as conversas literarias guiadas por Tino Santiago foron algúns dos momentos que puidemos seguir da xornada grande deste Culturgal. A pesar do inevitable cansazo, pagou a pena quedar á función de noite, o espectáculo Dar de contar a quen pasa, onde brillou o talento narrativo de Cándido Pazo, Celso Fernández Sanmartín, María Lado e Lucía Aldao. Seguimos.

Onte 1523: Culturgal 2015, xornada de apertura

culturgal_04-12-2015

Onte puxemos a rodar o Culturgal 2015, que completou a súa xornada de apertura coas visitas de escolares e as primeiras actividades nos diversos espazos. No acto institucional de apertura todos os catro intervinientes (Carmela Silva, presidenta da Deputación de Pontevedra; Anxos Riveiro, concelleira de Cultura de Pontevedra; Román Rodríguez, conselleira de Cultura e eu mesmo) insistimos na importancia da cooperación interinstitucional de tres administracións gobernadas hoxe por tres cores distinitas como na fachenda e orgullo de contar cunha industria cultural como a galega. O protagonismo dos públicos e das empresas e axentes dos diversos sectores neste Culturgal 2015 convida ao optimismo.

Convido a participar hoxe no sábado grande de Culturgal, Xaora, as persoas que non poidan achegarse a Pontevedra poden seguir por streaming en dúas pantallas simultáneas o que acontece nos espazos do Pazo da Cultura. Seguimos.

As miñas palabras de apertura poden lerse aquí.

Onte 1522: Culturgal 2015 listo

culturgal_2015

Despois de moitos meses de preparación onte quedaron aqueladiño os espazos do Culturgal 2015. Estamos moi ilusionados e á espreita. Contaremos con case un cento de expositores e un programa con cento cincuenta actividades literarias, musicais, audiovisuais, dixitais, formativas e lúdicas para todos os públicos. Inevitablemente, montaxe tan complexa como a preparada polo equipo que dirixe Xosé Aldea produce certa vertixe. Xaora, confiamos en que o espírito de entusiasmo contaxioso de Culturgal axudará a resolver continxencias e superar desacougos. Agardámosvos cos brazos abertos. Seguimos.

Onte 1521: Alberte Santos en Cartabón

alberte_santos_cartabon_02-12-2015

Moi interesante foi onte a presentación na libraría Cartabón d’ O rebumbio dos vagalumes, a primeira novela do xornalista Alberte Santos Ledo. Entrevistado polo editor Pepe Carreiro, Alberte comezou confesando que na novela «pretendeu defender a capacidade de ser críticos con nós mesmos e facer cambios». «Na vida non hai treguas e cómpre decidir nas situacións de frustración ou cando un non se sinte satisfeito, como lle sucede a Paula, a protagonista da miña novela.» «Sen este exercicio de rebeldía e de inconformismo, nas vidas persoais hai pouco espazo para a esperanza.» Interpelado polo editor, Santos explicou que escollera cinco narradores para que «o lector tivese unha visión máis poliédrica e plural», «quixen que o dono da historia fose o lector». Con respecto aos personaxes dixo que «todos os sete tiñan que decidir nalgún momento, ainda que se enfrontasen a esa situación de risco en momentos diferentes». «A miña intención é que na lectura da novela a xente o pase un pouco ben, goce dun momento entretido, mais tamén que lle permita a reflexión sobre cousas importantes, mesmo que miren para si mesmos». Preguntado polas persoas do público, Alberte Santos deu algunhas claves sobre o título, «unha metáfora que atende a que os vagalumes dan luz sen calor para chamar a atención dos seus pares». Recoñeceu a influencia de autores como Kundera e «doutros que non utilizan unha escritura liñal». Rematou as súas palabras Santos confesando que «non concibiría escribir literatura noutra lingua que non fose a galega». Un excelente convite á lectura d´ O rebumbio dos vagalumes. Parabéns para autor e editores.

Onte 1520: Día da dignidade

rosa_parks

Fixéronse onte sesenta anos daquela proeza histórica de Rosa Parks que se negou a deixar a un branco a súa cadeira no autobús. Un comportamento que se forxou como modelo de dignidade, axudando a superar comportamentos e prexuízos racistas e a establecer modelos de igualdade real. Unha desas poucas accións históricas individuais que axudan a mudar ao mundo no horizonte da esperanza. Onte lembramos aquela manifestación de 2002 en Compostela, onde cada un dos nosos paraugas contribuíu a caligrafar o sintagma Nunca mais, que dende entón expresou a indignación dun país disposto a saír do seu silencio conformista. E onte tamén lembramos a Eduardo Blanco Amor no trinta e seis aniversario do seu pasamento, unha figura literaria e humana que (por ventura!) cada ano vai recuperando o seu valor de xigante da literatura galega. A coincidencia desta efeméride coa entrega do premio que leva o seu nome, que nesta edición correspondeu ao noso admirado Xavier Queipo, é outra excelente noticia deste 1 de decembro. Unha data a que ben acae gardala no calendario como «día da dignidade».