O libro electrónico

/en /por
Na Mesa Redonda sobre “Edición e Novas Tecnoloxías”, tanto Catuxa como Manolo Gago abordaron a cuestión do libro electrónico. Para min foi este un dos momentos máis interesantes do Simposio.

Catuxa Seoane (a súa intervención pode descargarse aquí) explicou con gran claridade (se cair en facer unha apoloxía) cales deben ser as características do libro electrónico, insistindo na importancia de deseñar tanto o produto, a interacción como a súa presentación; ao tempo, que sinalou a necesidade de respectar os criterios de usabilidade e accesabilidade. Quedei cunha idea fundamental dela: os documentos electrónicos requiren un novo tipo de lectura.

Manolo Gago abordou as tendencias que albisca no libro electrónico (a súa ponencia completa pode descargarse aquí), deténdose na experiencia que se desenvolve neste tipo de edición dende o CCG. Pareceume moi interesante a idea que expuxo sobre a “redistribución no libro electrónico do contido e a súa integración nos estilos de vida“; ademais, anotei algunhas das súas conclusións máis salientables:
1. A importancia do posicionamento e da promoción na rede deste tipo de produtos nunha web promocional.
2. A segmentación de formatos.
3. A edición dun libro “sen fin” (un contido sempre actualizado).
4. A necesidade de atopar un marco de dereitos máis flexible.
5. Aproveitar a interacción multimedia.
6. As posibilidades deste tipo de edición para a edición científico-técnica.

Na Mesa sobre “A edición en lingua galega e as aplicacións educativas”, Luz Castro de Imaxin Software tamén falou da usabilidade das aplicacións dixitais e das vantaxes do emprego do hipertexto. Presentou unhas interesantes experiencias de edición de teses de doutoramento en soporte dixital e dunha serie de xogos educativos conversacionais.

O futuro das Industrias Culturais

/en /por
O profesor Rogerio Santos ofreceu unha documentadísima conferencia, no inicio da segunda xornada do Simposio, sobre o impacto das Novas Tecnoloxías sobre as Industrias Culturais. Foi moi de agradecer que Rogerio analizase o concepto de Industria Cultural, a partir do concepto acuñado por Adorno (“a mercantilización da cultura, a través do desenvolvemento tecnolóxico”) e os seguidores da Escola de Frankfurt, establecendo unha distinción moi oportuna entre os conceptos de “mercadoría cultural” e “cultura de fluxo”, tamén acuñados por Zallo, como “edición discontinua” e “difusión continua”. Na miña opinión, tamén, foron relevantes as súas análises sobre os diferentes modelos empresarias das industrias culturais (e o impacto das fusións sobre o emprego), os conceptos de “cadea de valor” e de “Industrias Creativas” e a súa contribución ao PIB (4% en España, 10% no Reino Unido), ou da diferenza entre orixinal e copia.

Rogerio propuxo as seguintes conclusións:
1. As Industrias Culturais mudan o coñecemento que temos do mundo, pola información que nos achegan.
2. Por mor da dixitalización produciuse unha rápida transformación da estrutura dos negocios das diversas Industrias Culturais.
3. As Industrias Culturais son hoxe actividades económicas fundamentais para a a vida produtiva dos países.
4. Hoxe existe unha mestura entre os conceptos de “orixinal” e “copia”. Non existen diferenzas entre eles, o que require a construción dun novo edificio legal para abordar a cuestión dos dereitos de autor.
5. Algunhas Industrias Culturais pretenden combinar nos seus catálogos produtos máis rendibles con outros de menor audiencia para manter a súa lexitimidade.
6. Nas Industrias Culturais é imprescindible a asociación de innovación e risco.
7. Internet configúrase hoxe como un espazo de resistencia.

Da subvención á inversión

/en , , /por
Txetxu Barandiarán pronunciou unha conferencia que pretendía sacar as cores ao sector, baixo o título provocador de “O sector do libro da subvención á inversión” (pódese ler o PDF). Partindo da constatación de que os comportamentos evolucionan máis amodiño que as tecnoloxías, debullou o que entende por un cambio de paradigma: a cultura está hoxe por riba do soporte, convencido de que a década na que estamos será a do coñecemento e da cultura. Criticou a resposta do sector editorial fronte aos cambios producidos polas NN. TT., lenta e demonizadora, xa que quedou durmido á chegada de Internet.
Diante desta pasividade, Barandiarán propuxo dúas estratexias de acción: pasar da subvención á inversión (xa que as NN.TT. son un recurso básico, unha infraestrutura de transporte) e pasar da sobreprodución á produción de calidade (máis libros non son mellores libros: “a proliferación de títulos non é síntoma de maior diversidade, se non de falta de profesionalidade”; “o exceso leva á non elección”). Barandiarán apostou con radicalidade, e non lle falta razón, pola edición de libros de calidade, recordando a frase de Rosa Mora: “os moitos libros non nos deixan ver a literatura”.
Concluíu a súa intervención con estas conclusións:
1. A edición é un sector de contidos de valor, non de soporte.
2. O papel do editor é consolidar contidos, construír un catálogo con sentido.
3. Aposta polo multisoporte.
4. Procurar a eficiencia na cadea de valor virtual.
5. Realizar un traballo en rede, áxil e flexible.
6. Necesidade de que os editores se volvan definir. Pechouse un ciclo editorial en España.
Ideas e análises para tomar moitas notas, si señor.

Economía da atención

/en /por
José Antonio Millán abriu o Simposio sobre o Libro e as Novas Tecnoloxías cunha conferencia moi optimista. Partindo do concepto de “economía da atención“, acuñado por Goldhaber propuxo estratexias para transformar bitios en libros e libros de papel en bitios. A utilización da impresión baixo demanda e a escritura de libros diante do público na rede (como fixo no seu día en Galicia Anxos Sumai) serían estratexias do primeiro tipo; a dixitalización de fondos editados (como pretende Google print ou Amazon) e da información sobre o libro na rede, o serían da segunda. Millán aposta pola presenza do libro en Internet: “os libros que non estean dalgunha maneira na rede van ter moi díficil o acto de chamar a atención do seu público”. Concluíu a súa intervención cunha mensaxe de esperanza: “os editores novos teñen diante súa a tarefa incrible de reinventar o circuíto do libro que estivemos inventando dende hai tempo. Os editores poderemos perder o papel preeminente da intermediación, mais temos a posibilidade de reinventarnos. É un momento brillante. “
Pódense consultar aquí o esquema e a bibliografía dunha intervención ben interesante.

Simposium sobre o libro e as novas tecnoloxías

/en /por

Mañá comezará o Simposium sobre “O libro e as novas tecnoloxías” coas agardadas conferencias de Millán, Badiá e Barandiarán, e os debates sobre o futuro da edición e a snovas tecnoloxías e sobre a edición en lingua galega e as súas aplicacións educativas.
Neste momento contamos case con cen inscritos, o que semella espertou moito interese.

Produtores de odio

/en , /por

Avenida Castellana, 31 de outubro de 2005
Os produtores de odio traballan a eito nalgunhas zonas céntricas de Madrid. Afortunadamente estes carteis insidiosos son combatidos por outros madrileños demócratas e solidarios. Cara ónde quere levarnos esta dereita española irresponsable e mentirosa?
Fronte estes produtores de odio ofrezo os versos de Manuel Rivas:
Madrid de outono, / capital mesterosa dun imperio / de colleiteiros de follaxe.

Efecto Leonor

/en /por
Sobre a noticia destes días o máis atinado que lin é o magnífico post de Juan. O nacemento desta rapaza ten tres efectos: mediáticos (a noticia vai tapar o inicio do debate sobre o Estatut), políticos (Zapatero deberá enfrontar decontado a reforma constitucional) e de debate sobre a lexitimidade e o sentido da monarquía. Parabéns, Juan, por expresar con claridade o que tan poucos son capaces de poñer por escrito.

Broken Flowers (Flores rotas)

/en /por
Onte, despois dunha longa paseata pola Castellana e de xantar nun restaurante hindú (El séptimo cielo), fomos ver Broken Flowers (Flores rotas) en versión orixinal, obrigado pawley pola magnífica recomendación. Gustounos. Este é un exercicio soberbio de narración sutil e minimalista que amodiño vai prendendo no espectador con enorme profundidade ata deixalo rendido. Tras a a aparencia de comedia, Jim Jarmusch ofrece un drama sobre a fasquía actual da soidade e sobre a interrelacións das persoas entre elas e co mundo. O director independente norteamericano non ofrece certezas nin consellos morais. “O pasado foise, o futuro non está aquí e non o podo controlar, así que supoño que o hoxe é o único que existe”, afirma Don (o protagonista interpretado de forma maxistral por Bill Murray, que enche coa súa presenza imponente e a súa mirada de irónica tristeza toda a pantalla), ao remate dunha obra que queda aberta para a reflexión do espectador. Ese chisco de amargura agradécese no cinema de hoxe, xeralmente tan complaciente como insubstancioso. Recoméndoa.

Unha infancia catastrófica

/en /por

Que bonito o artigo de hoxe de Ferrín!

Libros á rúa

/en , , /por

Sabía desta veterana campaña Libros a la calle promovida por editores e libreiros madrileños (dende hai oito anos), e apoiada por empresas de transportes públicos e administracións da Comunidade e Concello de Madrid. A presenza e a calidade da de 2004 é mellor do que agardaba: en cada vagón do metro ou en cada autobús aparecen pegadas páxinas ilustradas (tamaño A-4) de diferentes fragmentos literarios de máis dunha decena de autores. “Non te quedes na primeira páxina“, “Ler fainos felices (e máis libres)“, “Ningún día sen poesía” son reclamos para achegar a lectura aos usuarios do transporte público, que no seu traxecto poden ler anacos de textos de Ángel González, Galeano, Luis Mateo Díez ou Ignacio Martínez de Pisón, entre outros autores. Son consciente das limitacións destas campañas publicitarias, só unha pequena parte dos Plans de Promoción da Lectura; porén, creo que son imprescindibles para visibilizar o libro na sociedade e para desmontar o prexuízo de que a lectura é unha actividade que require espazos especializados. Sen dúbida, non hai lugares mellores que outros para ler; cada cidadán debe poder exercer o seu dereito á lectura onde mellor considere (no metro, no autobús, no parque, no café…).
Teño insistido en que este tipo de campañas de promoción popular da lectura deberían ser emuladas en Galicia. O seu custe non é moi elevado, a implicación das empresas privadas e das administracións públicas sería un modelo que proporcionaría prestixio ao libro galego, e, por riba, a repercusión social sería, seguramente, moito máis grande da agardada. Libros galegos á rúa.